Ο πρωθυπουργός έστειλε ηχηρό μήνυμα
Με κεντρικό άξονα την κλιμάκωση των μεταναστευτικών ροών από τα νότια θαλάσσια σύνορα και ειδικά τη Λιβύη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανέλαβε την απόφαση της κυβέρνησης να προστατεύσει αποτελεσματικά τα σύνορα της χώρας. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά, «η Ελλάδα δεν θα γίνει ξέφραγο αμπέλι», υπογραμμίζοντας πως η χώρα δεν θα επιτρέψει να δημιουργηθεί νέα πύλη παράνομης εισόδου ούτε για την ίδια ούτε για την Ευρώπη.
Ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για αλλαγή τακτικής από πλευράς των διακινητών, οι οποίοι πλέον χρησιμοποιούν τη Λιβύη ως νέο πέρασμα. Επεσήμανε ότι έχουν ήδη ενεργοποιηθεί έκτακτα μέτρα και κάλεσε τις αρχές της Λιβύης σε συνεργασία, υπενθυμίζοντας τον κομβικό ρόλο της Ελλάδας στις ευρω-λιβυκές σχέσεις. Μάλιστα, παρομοίασε την παρούσα κρίση με εκείνη του Έβρου το 2020, διαβεβαιώνοντας ότι η κυβέρνηση θα κινηθεί με την ίδια αποφασιστικότητα. Στην ίδια τοποθέτηση, ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε με ικανοποίηση στην πρόσφατη πολιτιστική διάκριση της χώρας, με τον Μινωικό Πολιτισμό να εντάσσεται στη λίστα Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, αφιερώνοντας τη διάκριση στη Μαριάννα Βαρδινογιάννη.
Η ανάρτηση του πρωθυπουργού
Καλημέρα σε όλες και σε όλους. Η σημερινή ανασκόπηση ξεκινά με το μείζον ζήτημα του μεταναστευτικού, που τις τελευταίες μέρες επέστρεψε πάλι ως έκτακτη ασφυκτική κατάσταση, αυτή τη φορά στα νότια θαλάσσια σύνορά μας. Για όσους εύλογα ανησυχούν, σας διαβεβαιώνω πως δεν πρόκειται να κάτσουμε με σταυρωμένα χέρια. Αυτό άλλωστε το έχουμε αποδείξει πολλές φορές από το 2019 έως σήμερα, ασφαλίζοντας τα σύνορά μας στον Έβρο, στο βόρειο και ανατολικό Αιγαίο. Το μεταναστευτικό δεν είναι μια πρόσκαιρη κρίση. Είναι μια πραγματικότητα που αλλάζει μορφή, εντείνεται ή υποχωρεί, αλλά ποτέ δεν παύει. Οι άθλιοι διακινητές αλλάζουν τακτικές και διαδρομές, μεταφέροντας τη δράση τους εκεί όπου βρίσκουν έδαφος -και αυτή τη φορά, αυτό το έδαφος είναι η Λιβύη.
Το μήνυμα μας είναι σαφές: η Ελλάδα δεν θα επιτρέψει να εδραιωθεί νέα δίοδος παράνομης εισόδου στη χώρα και στην Ευρώπη. Όπως στον Έβρο το 2020, έτσι και τώρα, θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί για να τους σταματήσουμε. Λαμβάνουμε έκτακτα μέτρα με σκοπό η δίοδος από τη βόρεια Αφρική να κλείσει. Και στο πλαίσιο αυτό καλούμε τη Λιβύη σε συνεργασία, άλλωστε η σχέση της γειτονικης χωρας με την Ευρωπαϊκή Ένωση ένωση περνάει μέσα από την Ελλάδα. Η στάση μας είναι αυστηρή, αλλά απολύτως νόμιμη και δικαιολογημένη. Ξέρω ότι πολλοί πολίτες αισθάνονται αναστάτωση και αγωνία. Τη συμμερίζομαι. Δεν κρύβομαι πίσω από αριθμούς ή δηλώσεις. Η πίεση είναι υπαρκτή, και η απάντησή μας είναι ξεκάθαρη: η Ελλάδα δεν θα γίνει ξέφραγο αμπέλι.
Αλλάζω θέμα, αλλά παραμένω στην Κρήτη, για μια πολύ σημαντική πολιτισμική εξέλιξη, καθώς σύμφωνα με την 47η Σύνοδο της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, ο Μινωικός Πολιτισμός εντάσσεται επισήμως στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Μια σπουδαία διεθνής αναγνώριση για έναν πολιτισμό που γεννήθηκε στην Κρήτη και άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα. Συγχαρητήρια σε όλους όσοι εργάστηκαν σκληρά γι’ αυτή την επιτυχία -στο Υπουργείο Πολιτισμού, τη Μόνιμη Αντιπροσωπεία μας στην UNESCO, την Περιφέρεια Κρήτης και όλους τους συνεργαζόμενους φορείς. Η αναγνώριση αυτή είναι ταυτόχρονα ένας φόρος τιμής στη μνήμη της Μαριάννας Βαρδινογιάννη, που πίστεψε από την πρώτη στιγμή σε αυτό το όραμα.
Περνώ στη φετινή Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Κράτος Δικαίου, η οποία επιβεβαιώνει τη σταθερή πρόοδο της Ελλάδας στους τομείς της Δικαιοσύνης, της διαφάνειας, στην ελευθερία των ΜΜΕ και τη συνολική λειτουργία των θεσμών. Η χώρα μας είναι ένα από τα 12 κράτη-μέλη που σημείωσαν πρόοδο σε όλες τις συστάσεις και ανάμεσα στα 15 με τις λιγότερες συστάσεις -μαζί με τη Γερμανία, την Ολλανδία και την Πορτογαλία. Με βάση την ίδια έκθεση, κράτη όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Ιρλανδία ή το Βέλγιο δέχονται περισσότερες συστάσεις από την Ελλάδα. Όχι, δεν ισχυριζόμαστε ότι όλα είναι τέλεια. Καμία δημοκρατία, σε καμία χώρα, δεν είναι τέλεια. Όμως, αναμφίβολα, δεν ισχύει και η εικόνα θεσμικής κατάρρευσης που περιγράφει η αντιπολίτευση για τη χώρα μας. Όχι. Η Ελλάδα προσπαθεί και σημειώνει σταθερή βελτίωση τα τελευταία χρόνια, έχοντας ικανοποιήσει πλήρως 3 από τις συνολικά 7 συστάσεις που μας έχουν γίνει από το 2022 και σημειώνοντας σημαντική πρόοδο στις άλλες 4.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τη φετινή Έκθεση, η Ελλάδα δεν έχει πλέον εκκρεμότητες σε συστάσεις που αφορούν την έγκαιρη και αποτελεσματική διαβούλευση στο πλαίσιο της νομοθετικής διαδικασίας, την ενίσχυση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης και τον έλεγχο των δηλώσεων πόθεν έσχες. Διαπιστώνεται σημαντική βελτίωση στην προστασία ΜΜΕ και δημοσιογράφων, με βάση το Μνημόνιο Κατανόησης που έχει υιοθετηθεί και λαμβάνοντας υπόψη τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Παράλληλα, καταγράφεται πρόοδος στην καταπολέμηση της διαφθοράς, μερική βελτίωση στο δομημένο διάλογο με τις ΜΚΟ και αναγνωρίζεται η θετική συμβολή των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης στην απονομή Δικαιοσύνης και το κράτος δικαίου. Πέρα από τα όσα θετικά επισημαίνει, η Έκθεση υπογραμμίζει και την ανάγκη για ταχύτερη υλοποίηση μεταρρυθμίσεων. Αυτό θα κάνουμε. Ο αγώνας για μια καλύτερη και πιο ποιοτική δημοκρατία είναι διαρκής.
Σε ανάλογη κατεύθυνση εξορθολογισμού και διαφάνειας κινείται και η πρωτοβουλία μας για την εκκαθάριση των καταλόγων των δημοσίων Πανεπιστημίων από ανενεργούς φοιτητές, εγγεγραμμένων από τη δεκαετία του ‘50 και του ‘60. Η ρύθμιση είναι δίκαιη, με λογική και ευαισθησία. Κανείς δεν ισχυρίζεται πως πρόκειται για κάποια συνταρακτική μεταρρύθμιση. Όμως, πρέπει να αναλογιστούμε γιατί καμία κυβέρνηση έως σήμερα δεν έπραξε το αυτονόητο και είμαστε η πρώτη που το κάνει και αυτό. Δίνουμε μια δεύτερη ευκαιρία σε περίπου 35.000 φοιτητές που αποδεδειγμένα ενδιαφέρονται να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους, έχουν περάσει δηλαδή το 75% των μαθημάτων και έχουν συμμετάσχει σε εξετάσεις τουλάχιστον δύο φορές τα τελευταία δύο χρόνια. Περίπου 290.000 ανενεργοί φοιτητές θα διαγραφούν από τα μητρώα, καθώς δεν πληρούν τα παραπάνω κριτήρια και η παραμονή τους αλλοιώνει την πραγματική εικόνα της φοιτητικής κοινότητας. Λαμβάνονται ειδικές πρόνοιες για εκείνους και εκείνες που, λόγω προβλημάτων υγείας, δυσκολεύονται να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους, όπως είναι τα άτομα με αναπηρία άνω του 50%. Επίσης, δεν θα διαγραφούν γονείς παιδιών έως 8 ετών, εργαζόμενοι άνω των 20 ωρών την εβδομάδα, πρωταθλητές και αθλητές με εντατικό πρόγραμμα. Πρώτη φορά θα έχουμε μία ουσιαστική εικόνα ποιοι είναι οι φοιτητές που φοιτούν πραγματικά, έτσι ώστε να μπορούν και τα Πανεπιστήμια να γνωρίζουν με ακρίβεια σε ποιους απευθύνονται και να κάνουν τον εκπαιδευτικό σχεδιασμό τους.
Για πρώτη φορά, επίσης, η κυβέρνησή μας ήταν αυτή που προχώρησε σε αξιολόγηση των δημόσιων υπηρεσιών από τους ίδιους τους πολίτες. Από αύριο, ξεκινά και η αξιολόγηση των υπηρεσιών που παρέχουν τα δημόσια νοσοκομεία από ασθενείς. Έτσι, όσοι παίρνουν εξιτήριο θα βαθμολογούν, σε πραγματικό χρόνο, την εμπειρία τους: από τις υποδομές και την καθαριότητα, μέχρι τον χρόνο αναμονής, τη φροντίδα από το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό και την υποστήριξη κατά την έξοδο από το νοσοκομείο. Η αξιολόγηση θα γίνεται ψηφιακά μέσω της ΗΔΙΚΑ, με την αποστολή SMS και την απάντηση σε συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο: 35 ερωτήσεις σε 8 τομείς, με απαντήσεις «Ναι» ή «Όχι». Προς το παρόν, από τη διαδικασία εξαιρούνται τα παιδιατρικά, τα ψυχιατρικά και τα ογκολογικά περιστατικά, για τα οποία θα ενεργοποιηθούν, μέχρι το τέλος του 2025, τρία διαφορετικά και εξειδικευμένα ερωτηματολόγια. Δεν πρόκειται για μια απλή δημοσκόπηση ή καταγραφή απόψεων. Είναι ένα εργαλείο που θα επιτρέψει τόσο στις διοικήσεις όσο και στο Υπουργείο Υγείας να έχουν ακριβή εικόνα του τι πηγαίνει καλά και τι όχι, ώστε να παρεμβαίνουν για να βελτιωθεί η κατάσταση όπου χρειάζεται. Τα νοσοκομεία με καλές επιδόσεις θα ανταμείβονται, ενώ όσα καταγράφουν σταθερά χαμηλή αξιολόγηση και δεν βελτιώνονται, θα προβλέπονται επιπτώσεις. Η πολιτεία, από την πλευρά της, έχει την υποχρέωση να διασφαλίζει τους αναγκαίους πόρους, το προσωπικό και τις υποδομές, ώστε καμία δομή να μην μένει πίσω λόγω αντικειμενικών ελλείψεων.
Παραμένω στο πεδίο της δημόσιας υγείας με τα νέα, επικαιροποιημένα στοιχεία από το Εθνικό Πρόγραμμα Προληπτικών Εξετάσεων «ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ». Ήδη, περισσότεροι από 3,6 εκ. πολίτες έχουν επωφεληθεί από τις δωρεάν προληπτικές εξετάσεις που για πρώτη φορά προσφέρει το κράτος και που, για πολλούς, αποδείχθηκαν σωτήριες. Αποτελεί προσωπικό στοίχημα για μένα να αλλάξουμε την κουλτούρα γύρω από την πρόληψη και να την κάνουμε κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Και πιστεύω πως, ως ένα βαθμό, το έχουμε πετύχει. Το επόμενο διάστημα θα εντάξουμε στο πρόγραμμα και δράση για την πρόληψη και καταπολέμηση της παχυσαρκίας ενηλίκων, καθώς και για τη νεφρική δυσλειτουργία.
Στην ίδια κατεύθυνση, της φροντίδας που προνοεί και διευκολύνει, εντάσσεται και το νέο πρόγραμμα «Προσβασιμότητα κατ’ οίκον», ύψους 24 εκ. ευρώ, το οποίο εντάσσεται στη Δράση «Υποστήριξη Ατομών με Αναπηρία» του Εθνικού Σχεδίου «Ελλάδα 2.0». Ωφελούμενοι είναι 2.500 άτομα με ποσοστό αναπηρίας άνω του 67%, που διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα και έχουν ατομικό εισόδημα έως 60.000 ευρώ. Η επιχορήγηση ξεκινά από 5.000 και φτάνει τα 14.500 ευρώ, ανάλογα με το είδος της αναπηρίας, και καλύπτει τεχνικές εργασίες διαμόρφωσης των κατοικιών τους, όπως εγκατάσταση ραμπών, αναβατορίων ή άλλου ειδικού εξοπλισμού. Είναι μία από τις δράσεις μας που συμβάλλει στην ανεξάρτητη διαβίωση και την ισότιμη συμμετοχή των συμπολιτών μας με αναπηρία στην κοινωνική και επαγγελματική ζωή. Οι ενδιαφερόμενοι θα υποβάλουν τις αιτήσεις συμμετοχής, μαζί με τα απαραίτητα δικαιολογητικά, μέσω ψηφιακής πλατφόρμας που θα ανοίξει πολύ σύντομα.
Αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες των ΑμεΑ και αναζητούμε, μέσα από διάλογο με το αναπηρικό κίνημα, λύσεις για να διευκολύνουμε την καθημερινότητά τους, αξιοποιώντας κάθε διαθέσιμο πόρο. Έτσι, μαζί με την παραπάνω δράση, πετύχαμε την ένταξη τριών σημαντικών ακόμα δράσεων ύψους 232,4 εκ. ευρώ στον προϋπολογισμό των νέων Ευρωπαϊκών Ταμείων για τα οποία σας μίλησα στην προηγούμενη ανασκόπηση. Η πρώτη δράση αφορά την προμήθεια 210 ηλεκτρικών λεωφορείων για τη μεταφορά 12.000 μαθητών με αναπηρία και εγκατάσταση υποδομών φόρτισης σε ειδικά σχολεία. Η δεύτερη περιλαμβάνει την επιδότηση ηλεκτρικών αμαξιδίων και εξοπλισμού μετατροπής των χειροκίνητων σε ηλεκτρικά, με ωφελούμενους περίπου 15.000 άτομα με τετραπληγία, παραπληγία ή ημιπληγία. Και η τρίτη δράση αποσκοπεί στην ενεργειακή αναβάθμιση 478 ειδικών σχολείων. Συνεχίζουμε με σχέδιο και συνέπεια, για να ενισχύσουμε την αυτονομία και την καθημερινότητα χιλιάδων συμπολιτών μας που το έχουν ανάγκη. Για «Μια Ελλάδα με όλους, για όλους».
Με άλλο ένα πρόγραμμα θα συνεχίσω, αυτή τη φορά στήριξης της επιχειρηματικότητας. Πρόκειται για τη νέα δράση «Εξωστρέφεια Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων», συνολικής δημόσιας δαπάνης 200 εκ. ευρώ. Η υποβολή των αιτήσεων ξεκινά στις 17 Ιουλίου και δικαιούχοι είναι υφιστάμενες πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα για επιχειρηματικά σχέδια που θα ενισχύσουν την εξωστρέφειά τους. Το ελάχιστο ποσό επένδυσης είναι 80.000 ευρώ και η επιχορήγηση φτάνει έως 200.000 ευρώ, καλύπτοντας το 40% έως 50% του κόστους, ανάλογα με την περιοχή και το μέγεθος της επιχείρησης. Προσπαθούμε να μην αφήνουμε κανέναν πίσω. Έχουμε αποδείξει στην πράξη ότι στηρίζουμε την επιχειρηματικότητα.
Γι’ αυτό και θέλουμε στην πράξη επίσης να βλέπουμε επενδύσεις να υλοποιούνται. Όχι μόνο στα χαρτιά. Εντοπίστηκαν τουλάχιστον 1.400 περιπτώσεις επενδυτικών σχεδίων που επιδοτήθηκαν αλλά δεν προχώρησαν ποτέ, βάσει των αναπτυξιακών νόμων του 2004 και του 2011. Προχωράμε στην απένταξή τους και στην ανάκτηση 480 εκ. ευρώ, και μάλιστα έντοκα. Είναι θέμα δικαιοσύνης απέναντι σε όσους επενδύουν πραγματικά και στηρίζουν την οικονομία στην πράξη.
Ανέφερα νωρίτερα τον Έβρο, με αφορμή όσα συμβαίνουν αυτές τις μέρες στην Κρήτη, θυμίζοντας τα πρωτοφανή γεγονότα την άνοιξη του 2020 στα βορειοανατολικά σύνορά μας. Εκτός από τον φράχτη για την αποτροπή ανάλογης απόπειρας εισβολής, το σχέδιο ανάταξης και στήριξης της ευαίσθητης αυτής περιοχής περιλαμβάνει και την ανακαίνιση του Συνοριακού Σταθμού Κήπων. Η σύμβαση του έργου υπογράφηκε προ ημερών, με τη δέσμευση από τον ανάδοχο να παραδώσει τον νέο συνοριακό σταθμό το επόμενο καλοκαίρι. Θα γίνουν σημαντικές βελτιώσεις στα υπάρχοντα κτήρια και θα δημιουργηθεί νέα ανεξάρτητη γραμμή ελέγχου οχημάτων διεθνών εμπορικών μεταφορών, κάτι που σημαίνει διευκόλυνση των διασυνοριακών μετακινήσεων και του εμπορίου από τη συγκεκριμένη περιοχή που αποτελεί τη νοτιοανατολική χερσαία πύλη εισόδου στην Ευρώπη.
Δεν αλλάζουν όλα με την ταχύτητα που θέλουμε και επιδιώκουμε, όμως σε πολλούς τομείς γίνονται σημαντικά βήματα που φέρνουν αποτελέσματα, όπως στη διαχείριση απορριμμάτων. Σύμφωνα με την Eurostat, η Ελλάδα «σκαρφάλωσε» έξι θέσεις στην ευρωπαϊκή κατάταξη όσον αφορά τη διαχείριση απορριμμάτων. Σήμερα λειτουργούν 13 μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων από 3 το 2019 και κατασκευάζονται άλλες 25, από τις οποίες πολλές θα παραδοθούν εντός του 2026. Δεν έχουμε φτάσει ακόμα εκεί που θέλουμε, απέχουμε από τους στόχους που βάλαμε εμείς οι ίδιοι. Συνεχίζουμε ακόμη πιο εντατικά. Τις επόμενες εβδομάδες θα ανακοινώσουμε μια μεγάλη μεταρρύθμιση στην ανακύκλωση, αλλά δεν θα σας πω ακόμα περισσότερα γι’ αυτό. Λίγη υπομονή!
Μια κουβέντα και για την πειραματική 24ωρη λειτουργία όλων των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς το περασμένο Σάββατο. Το μέτρο, τουλάχιστον στην πιλοτική φάση, μοιάζει να πέτυχε: λειτούργησαν 70 λεωφορεία με 490 δρομολόγια, προστέθηκαν 26 δρομολόγια στο Μετρό και 30 στο τραμ, ενώ ο αριθμός των επιβατών ξεπέρασε τις 50.000. Να πω ξανά ένα μεγάλο ευχαριστώ στους εργαζόμενους που βοήθησαν να γίνει πράξη αυτή η κοινωνική δράση για την ασφαλή επιστροφή στο σπίτι όσων βγήκαν για διασκέδαση. Στόχος μας, όπως είχα πει, είναι, αφού αξιολογήσουμε τα δεδομένα και δούμε τι χρειάζεται βελτίωση, να προχωρήσουμε από τον Σεπτέμβριο σε μόνιμη εφαρμογή του μέτρου κάθε Σάββατο.
Κλείνω με τις «πέντε Πολιτιστικές Διαδρομές», πέντε προτάσεις για περιήγηση σε μνημεία και πολιτιστικούς χώρους, σε περιοχές με φυσικά αξιοθέατα και τουριστικό ενδιαφέρον ανά την Ελλάδα. Από τα μνημειακά έργα Κυκλώπων και ανθρώπων κατά τη Μυκηναϊκή εποχή (2η χιλιετία π.Χ.), στον δρόμο προς τη Δύση από τον Όμηρο στον Θερβάντες, στα Βήματα του Αποστόλου Παύλου, στην Πολιτιστική Εγνατία Οδό, έως το Δίκτυο Κάστρων από το Βυζάντιο έως την Οθωμανοκρατία, οι διαδρομές συνοδεύονται από θεματικές αφηγήσεις που καλύπτουν όλες τις περιόδους της ελληνικής ιστορίας από τη Μυκηναϊκή Εποχή μέχρι το Βυζάντιο έως την Οθωμανοκρατία. Σχεδιάστηκαν από τις αρμόδιες διευθύνσεις του ΥΠΠΟ και θα υλοποιηθούν με 50 εκ. από το Ταμείο Ανάκαμψης. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα αποτελεσματικό εργαλείο πολιτιστικής διπλωματίας, αλλά και τοπικής ανάπτυξης, καθώς αναδεικνύονται λιγότερο γνωστοί αρχαιολογικοί χώροι με μικρή μέχρι τώρα επισκεψιμότητα. Άλλη μια ανασκόπηση έφτασε στο τέλος της. Ελπίζω να βρήκατε σε αυτήν κάτι που σας ενδιέφερε. Τα λέμε την επόμενη Κυριακή, καλημέρα!
