“Αν κάνετε πάντα το ίδιο, θα έχετε συνέχεια το ίδιο αποτέλεσμα”, Χένρυ Φορντ
Σας θυμίζει κάτι το συναίσθημα του να είναι 10 το πρωί, να έχετε πιει το τρίτο φλιτζάνι καφέ και το μυαλό σας να είναι ακόμα κολλημένο; Αυτό συμβαίνει, γιατί είστε εξαντλημένοι, σωματικά, ψυχικά και πνευματικά και ό,τι σας προκαλούσε χαρά πριν, πλέον σας αφήνει αδιάφορους.
Πολύ συχνά, η εξάντληση και η επιτυχία πάνε μαζί. Αλλά, η εξουθένωση δεν είναι σύμπτωμα της επιτυχίας. Είναι ο τρόπος που βρίσκει το σώμα σας να σας πει, ότι πρέπει να ρίξετε τους ρυθμούς σας.
Μπορεί ο τρίτος εσπρέσο και οι πολλές στρώσεις κονσίλερ να σας δίνουν μια παροδική ανανέωση, αλλά η βαθιά και ουσιαστική αλλαγή απαιτεί χρόνο. Είναι μια δια βίου επένδυση στον εαυτό σας και ως τέτοια πρέπει να την αντιμετωπίζετε. Δείτε παρακάτω 12 αποτελεσματικούς τρόπους για να μεταμορφώσετε την ζωή σας, όταν νιώθετε εξαντλημένοι.
1.Κοιμηθείτε σαν να μην υπάρχει αύριο
Το σώμα είναι μια μηχανή. Μια όμορφη και εξαιρετικά πολύπλοκη μηχανή που χρειάζεται φροντίδα και ξεκούραση. Όπως σβήνετε τον υπολογιστή σας κάθε βράδυ, το ίδιο πρέπει να κάνετε και με το σώμα σας, για να επαναφορτιστούν το μυαλό και το σώμα σας. Μελέτες έχουν δείξει, ότι κατά την διάρκεια του ύπνου ο εγκέφαλος καθαρίζει ουσιαστικά από τις τοξίνεςπου δημιουργούνται κατά την διάρκεια της μέρας. Προσπαθήστε να κοιμάστε 8 ώρες κάθε βράδυ, προσθέτοντας απλά 30 λεπτά ύπνου κάθε μέρα.
2.Να σκέφτεστε όσο τρώτε
Αυτή η διαδικασία χρειάζεται πολλή εξάσκηση, ειδικά αν έχετε συνηθίσει να τρώτε στο πόδι, απαντώντας ταυτόχρονα στα e-mail σας. Αυτή η διαδικασία απαιτεί να έχετε επίγνωση του τι τρώτε και βοηθάει στο να αποκτήσετε μια υγιή σχέση με το φαγητό και όχι απλά να ικανοποιείτε το αίσθημα της πείνας. Μελέτες έχουν δείξει, ότι αν έχετε επίγνωση του τι τρώτε, βελτιώνεται η διάθεση, μειώνεται το στρες και υπάρχει καλύτερη διατροφική συμπεριφορά.
3.Αποφύγετε την καφεΐνη
Η καφεΐνη είναι ένα διεγερτικό που επηρεάζει άμεσα το κεντρικό νευρικό σύστημα. Αυτός είναι ο λόγος που η υπερβολική ποσότητα καφέ κάνει την καρδιά μας να χτυπάει πιο γρήγορα. Αντικαταστήστε τη καφεΐνη με πιο μακροπρόθεσμες λύσεις, όπως ο διαλογισμός και η άσκηση, για να νιώσετε γεμάτοι ενέργεια.
4.Αρχίστε να γυμνάζεστε
Η κίνηση βελτιώνει την διάθεση, μειώνει το στρες και έχει αποδειχθεί ότι προστατεύει τη μνήμη και τις δεξιότητες σκέψης. Είτε κάνετε ένα τέταρτο τρέξιμο, είτε μισή ώρα γιόγκα, μάθετε να χρησιμοποιείτε την άσκηση ως τρόπο ανακούφισης του στρες. Η πρωινή άσκηση μπορεί να σας βοηθήσει να ρυθμίσετε καλύτερα την υπόλοιπη μέρα σας. Μην ξεχνάτε, ότι οι πιο πετυχημένοι άνθρωποι στον κόσμο, γυμνάζονται το πρωί.
5.Νιώστε άνετα στην σιωπή
Πολλά άρθρα μιλάνε για τις θεραπευτικές ιδιότητες του διαλογισμού και αυτό συμβαίνει, γιατί είναι πραγματικά αποτελεσματικός. Το 80% των επισκέψεων στους ψυχολόγους σχετίζεται με προβλήματα άγχους. Ο διαλογισμός μπορεί να μειώσει το στρες, να ενισχύσει το ανοσοποιητικό, να βελτιώσει τον ύπνο και ενδεχομένως να αυξήσει την ευτυχία. Ακόμα και 5 λεπτά διαλογισμού μπορούν να φτιάξουν την μέρα σας. Οι άνθρωποι που κάνουν διαλογισμό έχουν πιο ορθολογική σκέψη και καλύτερη αντιμετώπιση στα προβλήματα που τους παρουσιάζονται.
6.Ακολουθήστε μια υγιή ρουτίνα φροντίδα δέρματος
Το υγιές δέρμα μας κάνει ευτυχισμένους και όπως όλες οι υγιεινές συνήθειες, χρειάζεται χρόνο. Καθαρίζετε το πρόσωπό σας στο τέλος της ημέρας, για να φύγουν όλες οι τοξίνες. Ψάξτε για προϊόντα που τρέφουν περισσότερο την επιδερμίδα σας. Με την πάροδο του χρόνου θα δείτε, ότι η προσπάθειά σας άξιζε τον κόπο.
7.”Αφήστε τον εγωισμό σας να πεινάσει, ταΐστε την ψυχή σας”
Είναι πολύ απλό: Κάντε πράγματα που σας ευχαριστούν. Επειδή κάτι μπορεί να σας δίνει την αίσθηση της επιτυχίας, δεν σημαίνει απαραίτητα, ότι σας ευχαριστεί. Αγοράστε εκείνα τα παπούτσια που σας αρέσουν, πάρτε στον εαυτό σας το παγωτό που λαχταράτε ή πηγαίνετε επιτέλους αυτή την εκδρομή που θέλετε. Ό,τι και αν επιλέξετε, κάντε το, επειδή σας κάνει ευτυχισμένους.
8.Ακούστε το ένστικτό σας
Το σώμα μας συχνά μας λέει αυτά που χρειάζεται να ξέρουμε, πριν καταλάβουμε, ότι τα χρειαζόμαστε. Κοιμηθείτε, όταν νιώθετε κουρασμένοι. Πηγαίνετε ένα ταξίδι, αν το έχετε ανάγκη. Αναρωτηθείτε, γιατί δεν αισθάνεστε απόλυτα καλά. Αυτή η διαδικασία χρειάζεται εξάσκηση, εκτός και αν είστε ένα ιδιαίτερα διαισθητικό άτομο. Απομακρυνθείτε για λίγο απ’ ό,τι σας απασχολεί, πάρτε μια ανάσα και να είστε ειλικρινείς με τον εαυτό σας και τα συναισθήματά σας. Κατά πάσα πιθανότητα γνωρίζετε τι είναι αυτό που χρειάζεστε, απλά πρέπει να επιβραδύνετε λίγο για να το ακούσετε.
9.Αναμίξτε τα πράγματα
Η αλλαγή ρουτίνας μπορεί να είναι μια από τις καλύτερες θεραπείες. Βάλτε ως πρόκληση στον εαυτό σας να κάνει κάτι καινούργιο και διαφορετικό κάθε εβδομάδα. Μπορεί να είναι κάτι απλό, όπως το να πάτε για περπάτημα ή να ανοίξετε ένα δικό σας μπλογκ. Οι νέες εμπειρίες θα βοηθήσουν το μυαλό σας να αντιληφθεί καινούργιους τρόπους σκέψης.
10.Επενδύστε στα θετικά πράγματα που υπάρχουν γύρω σας
Η βάση των υγιών σχέσεων είναι να είστε επιλεκτικοί με το τι και ποιον βάζετε στην ζωή σας. Είναι δύσκολο να αλλάξετε τις τοξικές σχέσεις που υπάρχουν ήδη στην ζωή σας, οπότε επανεξετάστε τις σχέσεις σας και την αξία που προσθέτουν στην ζωή σας. Επίσης, οι άνθρωποι που έχουν επίγνωση των σχέσεών τους τείνουν να είναι πιο σίγουροι για την κρίση τους.
11.Μάθετε κάτι καινούργιο
Η μάθηση μας κάνει χαρούμενους. Επίσης, μας βοηθάει να ζούμε περισσότερο, να έχουμε πιο ανοιχτό μυαλό και πιο ολοκληρωμένη ζωή. Μπορείτε να δείτε κάποιο βίντεο στο διαδίκτυο για το πώς να φτιάξετε κάτι μόνοι σας ή να εγγραφείτε σε κάποιο σεμινάριο. Ό,τι και να επιλέξτε να μάθετε, το μυαλό σας θα σας ευχαριστεί που το κρατάτε σε εγρήγορση.
12.Κρατήστε ημερολόγιο
Η διατήρηση ενός ημερολογίου μειώνει το στρες, αυξάνει την κατανόηση και την δημιουργικότητα και ενισχύει την αυτοπεποίθηση για να ακολουθήσετε τους στόχους σας. Μην πιέζετε τον εαυτό σας να γράφει καθημερινά, αλλά όποτε το έχετε ανάγκη. Η διαδικασία του γραψίματος είναι από μόνη της πολύ σημαντική. Σκεφτείτε πώς θέλετε να είναι η μέρα σας και γράψτε ό,τι σας έρχεται στο μυαλό.
Ο Πάτρικ Κιλόνζο Μουαλούα, είναι γνωστός ως ο άνθρωπος του νερό. Μεταφέρει νερό στα άγρια πλάσματα που ζουν στα ξηρά εδάφη του Εθνικού Πάρκου Τσάβο Γουέσττης Κένυας. Ο άνδρας, είναι αγρότης αρακά στο χωριό του και η ιδέα του καθαρού νερού, ήρθε στο μυαλό του, αφού είδε τις ολέθριες συνέπειες που έχει η υπερθέρμανση του πλανήτη στη γη της Κένυας. «Δεν δεχόμαστε βροχή, όπως παλαιότερα. Οπότε, ξεκίνησα να δίνω νερό στα ζώα γιατί σκέφτηκα πως αν δεν το κάνω, θα πεθάνουν».
Ο Πάτρικ περνά λίγες ώρες οδηγώντας κάθε μέρα για να γεμίσει τις ξεραμένες τρύπες με το σωτήριο νερό. Κάθε φορά που εμφανίζεται με το φορτηγό του που χωρά 11.356 λίτρα καθαρού νερού, οι ελέφαντες, τα βουβάλια, οι αντιλόπες και οι ζέβρες, εμφανίζονται.
«Δεν υπάρχει καθόλου νερό, οπότε τα ζώα εξαρτώνται από τους ανθρώπους. Αν δεν τα βοηθήσουμε, θα πεθάνουν», αναφέρει ο ίδιος και συμπληρώνει: «Χθες βράδυ, βρήκα 500 βουβάλια να περιμένουν στην τρύπα του νερού. Όταν έφτασα, μπορούσαν να το μυρίσουν. Ξεκίνησαν να πίνουν και ήταν ενθουσιασμένα».
Το πάθος του άνδρα για την άγρια ζωή, ενέπνευσε μερικές γυναίκες στην Αμερική, να δημιουργήσουν μια σελίδα που ονομάζεται «GoFoundMe» για τον Πάτρικ. Ο ίδιος, εξακολουθεί να φροντίζει τα ζώα όσο μπορεί.
Ο Πάτρικ Κιλόνζο Μουαλούα, ή αλλιώς, ο άνθρωπος του νερό. Μεταφέρει νερό στα άγρια πλάσματα που ζουν σε ξηρά εδάφη της Κένυας.
Η Ακί Νακάτα, είναι μια ιδιαίτερη καλλιτέχνιδα. Θέλει να ζωγραφίσει τη ζωή και το ζωντανό πνεύμα που νιώθει μέσα στις πέτρες. Για την ίδια, δεν είναι απλά υλικά ή καμβάδες ζωγραφικής.
Η Ακί αναφέρει: «Ανάμεσα σε πολυάριθμες πέτρες, στην όχθη μιας λίμνης, μια πέτρα που μοιάζει με ζώο, τραβά την προσοχή μου. Όταν την βρίσκω, νιώθω πως και εκείνη βρίσκει εμένα. Οι πέτρες έχουν τις δικές τους προθέσεις και θεωρώ πως οι συναντήσεις μας, είναι το σύνθημά τους για να προχωρήσω στη ζωγραφική τους».
Οι πέτρες που αποφασίζει να ζωγραφίσει, δεν είναι αυθαίρετες αλλά κάτι με το οποίο έχει δημιουργήσει μια σύνδεση και εμπνέεται να εργαστεί με αυτές. Σύμφωνα με την Ακί: «Όταν έχω να αντιμετωπίσω τις πέτρες και την τέχνη μου, το κάνω με σεβασμό. Ποτέ δεν επεξεργάζομαι μια πέτρα, δεν αλλάζω το σχήμα, ούτε την κόβω».
«Οι πέτρες μπορεί να μην περιλαμβάνονται στους ζωντανούς οργανισμούς. Όμως, όταν σκέφτομαι πόσο καιρό χρειάστηκαν για να αλλάξουν από ένα τεράστιο βράχο των βουνών για να καταλήξουν σε αυτό το σχήμα και μέγεθος, νιώθω την ιστορία της γης. Η πέτρα είναι σιωπηλός μάρτυρας χιλιετιών. Νιώθω την ανάσα της ζωής σε κάθε πέτρα οπότε μερικές φορές ζωγραφίζω και τους μιλάω».
«Για να φέρω στην επιφάνεια την ζωντανή ύπαρξη που νιώθω στο εσωτερικό της πέτρας, προχωρώ πολύ προσεκτικά. Σκέφτομαι και τοποθετώ στη σωστή θέση τη σπονδυλική στήλη. Κάνω μόνο όποια πινελιά θεωρώ σωστή. Η ζωγραφική μου είναι διάλογος με την πέτρα».
«Ζωγραφίζω τα μάτια στο τέλος και πιστεύω πως το έργο μου ολοκληρώθηκε, μόνο όταν το βλέπω να με κοιτά κατάματα. Για μένα δεν έχει σημασία πόσο λεπτομερές είναι το σχέδιο αλλά το αν νιώθω τη ζωή στην πέτρα».
Όλοι ξέρουμε πως μοιάζουν τα φρούτα και τα λαχανικά, όταν τα βλέπουμε στα ράφια των σούπερ μάρκετ, αλλά έχετε αναρωτηθεί πως έμοιαζαν αυτά τα τρόφιμα πριν να είναι έτοιμα για την συγκομιδή;
Δείτε παρακάτω πως μοιάζουν πολλά φρούτα και λαχανικά πριν την συγκομιδή. Από μπανάνες μέχρι κάσιους και ακτινίδια οι παρακάτω φωτογραφίες θα αλλάξουν τον τρόπο που σκέφτεστε τα φρούτα και τα λαχανικά.
Μπροστά σε ένα σκληρό θέαμα βρέθηκαν οι κοινωνικοί λειτουργοί ζώων στην ανατολική Αγγλία όταν ανακάλυψαν περίπου 1.000 νεοσσούς να έχουν εγκαταλειφθεί σε ένα χωράφι.
Ένας επιθεωρητής της Βασιλικής Εταιρείας για την πρόληψη της Βίας κατά των Ζώων είπε πως «δεν είχε ξαναδεί κάτι τέτοιο», όταν ένας περαστικός τον ειδοποίησε την Παρασκεύη για μια «κίτρινη θάλασσα» πτηνών που κάποιος είχε εγκαταλείψει κοντά στο Πιτερμπόροου.
«Οι νεοσσοί είναι μόλις μίας ημέρας και είναι πολύ μικρά και ευαίσθητα« δήλωσε ο επιθεωρητής, Τζάστιν Σταμς, σε γραπτή ανακοίνωση.
Δυστυχώς, ο ίδιος αποκάλυψε πως μερικά από τα πουλιά ήταν ήδη νεκρά ενώ κάποια άλλα ήταν σε τόσο άσχημη κατάσταση την στιγμή της ανακάλυψής τους, που έπρεπε να παραμείνουν εκεί.
«Ευτυχώς, οι περισσότεροι από τους νεοσσούς δεν φαίνεται να υπέφεραν» πρόσθεσε.
Με τις θερμοκρασίες να πέφτουν, πολλοί εθελοντές βοήθησαν να μεταφερθούν τα πουλιά σε κουτιά ώστε να μείνουν κοντά το ένα στο άλλο για ζεστασιά.
Σύμφωνα με τους αξιωματούχους, τα κοτόπουλα πρέπει να προέρχονταν από ένα κοντινό έμπορο παραγωγής και να εγκαταλείφθηκαν εκεί «από τρίτους».
Η ανακύκλωση γίνεται διασκέδαση όταν υπάρχει αντάλλαγμα. Η πόλη του Πεκίνου είχε μια πανέξυπνη ιδέα για να κάνει τους ανθρώπους να ανακυκλώνουν περισσότερο.
Τοποθέτησαν 34 μηχανήματα αυτόματης πώλησης εισιτηρίων σε σταθμούς του Μετρό σε όλη την πόλη που αντί για χρήματα δέχονται και πλαστικά μπουκάλια.
Όταν ο επιβάτης εισάγει ένα άδειο πλαστικό μπουκάλι, ο αισθητήρας το σαρώνει εκτιμώντας την αξία του πλαστικού, δίνοντας το αντίστοιχο εισιτήριο.
Η ανταμοιβή είναι ανάλογη με την ποιότητα και τον αριθμό των φιαλών που εισάγονται στο μηχάνημα.
Αν σκεφτεί κανείς ότι οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ένα πλαστικό μπουκάλι στα χέρια τους, είτε πρόκειται για νερό ή για κάποιο άλλο αναψυκτικό, οι Κινέζοι σκέφτηκαν αντί όλα αυτά να καταλήξουν στους δρόμους να χρησιμεύσουν για κάτι καλύτερο.
Αυτό το σύστημα, με τις δωρεάν ανταμοιβές, καθιστά την ανακύκλωση πιο ελκυστική, και είναι ένα θετικό βήμα για μια πόλη που είναι ήδη γνωστή για την προστασία του περιβάλλοντος.
Στόχος του επιδοτούμενου προγράμματος είναι η παρότρυνση νέων ανθρώπων να γνωρίσουν την Ευρώπη.
Η προθεσμία υποβολής αιτήσεων λήγει στις 19 Μαρτίου 2017 και δικαίωμα συμμετοχής έχουν άτομα 17 έως 27 ετών, μόνιμοι κάτοικοι σε κάποιο από τα 47 κράτη της Ευρώπης.
Η διάρκεια του ταξιδιού θα είναι από τρεις έως έξι εβδομάδες.
Βασικές προϋποθέσεις να κάνετε αίτηση μέχρι τις 19 Μαρτίου και να ταξιδέψετε μέχρι τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, με χρήματα που θα σας δώσει το Ίδρυμα Schwarzkopf.
Οι συμμετέχοντες μετά το ταξίδι θα πρέπει να παρουσιάσουν μία ιστορία από τον προορισμό για τα προβλήματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως η οικονομική κρίση, το προσφυγικό και η συμμετοχή των νέων στην κοινωνία.
Ο διάσημος Ψυχίατρος, Ψυχοθεραπευτής και συγγραφέας Ίρβιν Γιάλομ, σε μία αποκλειστική συνέντευξη στον Ψυχολόγο Χάρη Πίσχο για το Psychologynow.gr.
Ο Ίρβιν Γιάλομ δε χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις σε εμάς τους Έλληνες. Τον έχουμε γνωρίσει και τον έχουμε αγαπήσει μέσα από τα βιβλία του, στα οποία παρουσιάζει τη ψυχοθεραπευτική διαδικασία μέσα από ένα λογοτεχνικό, μυθιστορηματικό ύφος, που κερδίζει τους αναγνώστες του. Ομότιμος καθηγητής Ψυχιατρικής στο Stanford University, με εξαιρετικά πλούσια εμπειρία στην ψυχοθεραπεία, συγγραφέας ακαδημαϊκών συγγραμάτων που διδάσκονται σε πολλά πανεπιστήμια του κόσμου και συγγραφέας πολλών bestseller βιβλίων.
Όσες φορές τον έχω ακούσει, είτε ζωντανά όταν είχε επισκεφθεί την Ελλάδα πριν μερικά χρόνια, είτε μέσω Skype σε πρόσφατη εκδήλωση με αφορμή την ταινία για τη ζωή του, πάντα βρίσκει τον τρόπο να σμιλεύει τις ψυχές των ανθρώπων, με την υπαρξιακή του προσέγγιση, με το υπομονετικό του ύφος, με το εστιασμένο βλέμμα του και να δίνει ένα διαφορετικό νόημα στις σκέψεις και στα συναισθήματα των ανθρώπων.
Ομολογουμένως, η χαρά μου όταν διάβασα την θετική του απάντηση για την παραχώρηση της συνέντευξης ήταν πολύ μεγάλη, όπως και η ευθύνη στη συνέχεια να προσπαθήσω να αποδώσω όσο γίνεται πιο ολοκληρωμένα, τη συζήτησή μας.
Η συνέντευξη κράτησε ακριβώς 30 λεπτά, στην οποία μίλησε για τη ζωή του, τις σχέσεις, την Ελλάδα, τον έρωτα και για το βαθύτερο υπαρξιακό νόημα στη ζωή και στην ψυχοθεραπεία. Με εντυπωσίασε το γεγονός ότι ήταν πολύ ανοικτός, δεκτικός σε οποιοδήποτε ερώτημα τέθηκε, ευγενικός, προσιτός, ευθύς και αυτο-αποκαλυπτικός. Είναι μεγάλη προσωπική τιμή και μεγάλη αναγνώριση για το Psychologynow.gr, η συνέντευξη που μας παραχώρησε ο Καθηγητής Ίρβιν Γιάλομ.
Xάρης Πίσχος: Αρχικώς να σας ευχαριστήσω θερμά για την παραχώρηση της συνέντευξης. Γνωρίζω ότι είστε πολυάσχολος, όπως γνωρίζω φυσικά και τη μεγάλη αναγνωρισιμότητα που έχετε στην Ελλάδα.
Ίρβιν Γιάλομ: Αυτήν την περίοδο γράφω μία αυτοβιογραφία, για την ακρίβεια βρίσκομαι σχεδόν στη μέση για την ολοκλήρωσή της και έχω γράψει ένα κεφάλαιο με τίτλο «Γίνομαι Έλληνας», όπου και περιγράφω όλα τα ταξίδια που έχω κάνει στην Ελλάδα, καθώς και την φανταστική αποδοχή που έχω. Η Ελλάδα έχει διαβάσει περισσότερα βιβλία μου από άλλες χώρες με πληθυσμό 20 φορές μεγαλύτερο από την Ελλάδα, οπότε νιώθω ότι υπάρχει μία ιδιαίτερη σύνδεση μεταξύ εμένα και της Ελλάδας.
ΧΠ: Τι είναι αυτό που σας δίνει νόημα και έμπνευση να συνεχίζετε καθημερινά το έργο σας;
ΙΓ:Δεν το σκέφτομαι ιδιαίτερα, γίνεται αυτόματα. Ίσως το βασικότερο σημείο είναι ότι δεν σκέφτομαι αυτό που κάνω, μου βγαίνει φυσικά και κάνω αυτό που αγαπάω. Πάντα με ευχαριστούσε να γράφω και ήταν διασκέδαση για εμένα. Στην αρχή έγραφα για το παιδί και την εφηβεία, αλλά στη συνέχεια ξεκίνησα να γράφω επιστημονικά άρθρα, γιατί πρέπει να το κάνεις αυτό αν εργάζεσαι σε ένα αμερικανικό πανεπιστήμιο και θέλεις να προαχθείς σε αυτό. Αργότερα, άρχισα να βγάζω τη λογοτεχνική μου φωνή προς τα έξω που ήταν έκπληξη ακόμα και για μένα τον ίδιο, αλλά τελικά αποδείχτηκε ότι μπορούσα να γράψω για πράγματα και είχα την ικανότητα να το κάνω.
Από τότε αφιερώνω τη μισή μου ημέρα στη συγγραφή. Ακόμα και σήμερα, στα 80 μου, γράφω κάθε ημέρα, κάθε πρωί, συνήθως 7 ημέρες την εβδομάδα και τα απογεύματα βλέπω θεραπευόμενους. Μου αρέσει αυτό που κάνω, το αγαπάω και δεν το βλέπω σαν αγγαρεία. Αν το έβλεπα έτσι, θα το είχα σταματήσει καιρό πριν.
ΧΠ: Όταν η μόνη εγγύηση που έχουμε στη ζωή, όπως λέτε, είναι ο πόνος και η αντιμετώπιση των δυσκολιών, πώς μπορούμε να βρούμε τη χαρά και να τη διατηρήσουμε;
ΙΓ: Ίσως να μπορούμε να δώσουμε μία διαφορετική απάντηση σε αυτή την ερώτηση. Γνωρίζοντας ότι υπάρχει αρκετός πόνος, πρέπει να απολαύσουμε τη ζωή με αυτά που μας δίνει, να απολαμβάνουμε τη ζωή μας ακόμα και στα γεράματα μας.
Μόλις τελείωσα να ξαναδιαβάζω, μάλλον να ακούω, την περιγραφή του βιβλίου μου «Η Μάνα και το νόημα της ζωής» και υπάρχει εκεί μία ιστορία «Η κατάρα της Ουγγαρέζικης γάτας». Σε αυτή την ιστορία ένας θεραπευτής προσπαθεί να προσφέρει θεραπευτική βοηθεια σε μία γάτα που μιλάει, είναι μια φανταστική ιστορία. Μία συμβουλή που της δίνει, καθώς ο γάτος είναι εκνευρισμένος γιατί φτάνει στο τέλος της 9ης ζωής του και πλησιάζει το τέλος της, αλλά παρ΄όλα αυτά δεν κάνει τίποτα, κάθεται και περιμένει. Βασανίζει ένα συγκεκριμένο πρόσωπο και μεταξύ των μηνών που δεν βλέπει αυτό το πρόσωπο, απλά περιμένει.
Ο θεραπευτής λοιπόν συμπονεί το γάτο και λέγοντάς του: «Σου έχει απομείνει μόνο μία ζωή, όπως και εμείς οι άνθρωποι έχουμε μόνο μία ζωή» και ο γάτος μένει έκπληκτος που εμείς έχουμε μόνο μία ζωή ενώ αυτός έχει 9 και έτσι αρχίζει να νιώθει λύπη για εμάς και λιγότερο εχθρικά για αυτόν τον άνθρωπο γιατί έχει μόνο μία ζωή.
Ο θεραπευτής όμως του λέει: «Δεν ζεις τη ζωή σου, δεν κάνεις τίποτα απλά κάθεσαι και περιμένεις». Υπάρχει ένα μάθημα που μαθαίνουμε μέσα από αυτό και αυτό είναι ότι όσο περισσότερη αβίωτη ζωή έχουμε μέσα μας, όσο θα φτάνουμε προς το τέλος της, τόσο περισσότερο θα νιώθουμε λύπη και δυστυχία και περισσότερο φόβο.
Νομίζω ότι θα πρέπει να ζούμε τη ζωή μας χωρίς να νιώθουμε ότι δεν την έχουμε ζήσει. Αυτός είναι και είναι ο δικός μου στόχος, αυτή είναι η αλήθεια μου. Δε έχω ζωή που δεν έχω ζήσει. Κάνω αυτό που θέλω. Αγαπώ τη συγγραφή και είμαι αρκετά ευτυχισμένος που έχω δίπλα μου τη γυναίκα μου από τότε που ήμουν μικρό παιδί και νιώθω τυχερός που έχω τα παιδιά μου.
Οι άνθρωποι που δεν προσπάθησαν να κάνουν πράγματα στη ζωή τους, είναι αυτοί που φοβούνται περισσότερο ότι θα πεθάνουν.
ΧΠ: Η χαρά είναι συνυφασμένη με την παιδικότητα. Υπάρχει άραγε τρόπος για έναν ενήλικο να βρει την ισορροπία μεταξύ της αίσθησης της παιδικότητας και της ωριμότητας, αναζητώντας τη χαρά;
ΙΓ: Φυσικά! Η παιδικότητα, όπως ξέρετε, δεν είναι απαραίτητα μόνο χαρά, περιέχει και λύπη. Υπάρχει όμως η ευχαρίστηση της αθωότητας στην παιδικότητα που όλοι αγαπάμε, όπως όταν παίζουμε παιχνίδια.
Όταν πηγαίνουμε ταξίδια με την οικογένειά μου παίζουμε διάφορα παιχνίδια όπως χαρτιά, σκάκι, πινγκ πονγκ, απολαμβάνουμε κάθε στιγμή χαράς. Έτσι πιστεύω ότι θα ήταν καλό να επανα-αιχμαλωτίσουμε εκ νέου τη χαρά που βρίσκεται στην παιδικότητα. Μου αρέσει να βρίσκομαι σε καταστάσεις όπου έχω παιχνιδιάρικη διάθεση, παίζοντας σκάκι και άλλα παιχνίδια. Οπότε, ναι λοιπόν, η αθωότητα της παιδικότητας είναι υπέροχο να ξανα-αποκτηθεί.
ΧΠ: Ώστε λοιπόν θα μας συμβουλεύατε να διατηρήσουμε μέσα μας κάποια στοιχεία του συναισθήματος που κρύβει η παιδικότητα;
ΙΓ: Απολύτως! Σας συμβουλεύω να το κάνετε! Προσπαθώ να το κάνω και στη δική μου ζωή όσο περισσότερο μπορώ, όπως το ότι ακόμη παίρνω μεγάλη ευχαρίστηση με το να κάνω ποδήλατο, κάθε μέρα.
Μία φορά που ήρθαμε στην Ελλάδα με τη γυναίκα μου και αφού προσγειωθήκαμε στην Αθήνα, κάναμε ένα ταξίδι δύο εβδομάδων στην Πελοπόννησο. Τότε κάτι παράξενο συνέβη σε εμάς και οι αποσκευές μας δεν έφτασαν ποτέ. Και έπρεπε να περάσουμε 15 ημέρες στην Πελοπόννησο χωρίς, σχεδόν, τίποτα! Σταματήσαμε σε κάποιο μαγαζί, πήρα ένα ζευγάρι κάλτσες και άλλα πράγματα, όμως δεν είχαμε τις αποσκευές μας. Κουβαλούσαμε μόνο τα βιβλία μας – Πέντε ημέρες ήταν το ταξίδι όπως μου κάνει σήμα η γυναίκα μου. Κι όμως, αυτό το 5ημερο ταξίδι, ήταν υπέροχο χωρίς να έχουμε καθόλου υπάρχοντα, σαν παιδιά!
Και στο τέλος του ταξιδιού δεν μπορούσαμε να σταματήσουμε να χαμογελάμε βλέποντας όλους τους άλλους ταξιδιώτες να κουβαλάνε τεράστιες βαλίτσες, να μπαίνουν με αυτές στα λεωφορεία, ενώ εμείς δεν είχαμε τίποτα, περπατούσαμε ανέμελοι όπως τα παιδιά. Ήταν πραγματικά 5 υπέροχες ημέρες για εμάς. Μάθαμε κάτι από αυτή την εμπειρία αλλά μάλλον δεν μάθαμε αρκετά αφού συνεχίσαμε να μεταφέρουμε βαλίτσες και στα επόμενα ταξίδια μας.
ΧΠ: Ο έρωτας που τόσο αναζητούμε στη ζωή μας και επενδύουμε σε εκείνον, είναι ένα συναίσθημα που διαρκεί; Γιατί νιώθουμε την ανάγκη να εξιδανικεύουμε τόσο πολύ αυτό το συναίσθημα στη ζωή μας;
ΙΓ: Η ιδέα της ρομαντικής αγάπης είναι ένα υπέροχο συναίσθημα, σε διαπερνά και όλοι ξετρελαινόμαστε όταν μας συμβαίνει. Αλλά σε αυτή τη μορφή, που είναι ανάλαφρη σαν το φτερό και που πάντα έχουμε την τάση να εξιδανικεύουμε τον άλλον, τον βλέπουμε από μη πραγματικές απόψεις, κατά κάποιο τρόπο, και ξεχνάμε ο,τιδήποτε άλλο εκτός από αυτό το πρόσωπο που λατρεύουμε.
Αυτό το είδος έρωτα δεν παραμένει, είναι ένα αρχικό στάδιο της αγάπης που δεν διατηρείται. Μπορούμε να το μεταβολίσουμε σε κάτι που είναι περισσότερο βιώσιμο και πιο πραγματικό, ώστε να βλέπουμε πραγματικά ποιο είναι το άλλο πρόσωπο και να νιώθουμε τα συναισθήματά του.
Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να είμαστε τυχεροί και να παραμείνουμε με αυτό το άτομο που κάποτε είχαμε μια μεγάλη ρομαντική αγάπη μαζί του και να διαμορφώσουμε μία πιο βαθιά και ώριμη αγάπη. Εγώ είμαι αρκετά τυχερός που το έχω βιώσει αυτό, γιατί γνώρισα τη γυναίκα μου όταν ήμουν 15 ετών και υπήρχε αρκετή ρομαντική αγάπη τότε. Κάθε ημέρα όμως το βλέπω με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και κάθε μέρα της ζωής μου που περνώ μαζί της, βλέπω ποια πραγματικά είναι.
Το βιβλίο «Ο δήμιος του έρωτα» κατά κάποιο τρόπο αναφέρει ότι υπάρχουν αρκετά εμπόδια, που μπαίνουν στη μέση της ζωής σου αν συνεχίζεις να βλέπεις αυτό το άτομο με ένα φανταστικό, ρομαντικό τρόπο, γιατί δεν βλέπεις πραγματικά ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος και έτσι δεν μπορείς να μείνεις καιρό μαζί του οπότε προχωράς στον επόμενο σύντροφο και στον επόμενο…
ΧΠ: Πώς μπορούν οι άνθρωποι που βιώνουν μία πολύ δύσκολη κοινωνικοοικονομική συνθήκη, όπως εμείς εδώ στην Ελλάδα, να βρουν ένα νέο νόημα στη ζωή τους και να μην παραιτηθούν;
ΙΓ: Δεν μπορώ να βασιστώ στην προσωπική μου εμπειρία για να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση, γιατί ποτέ δεν χρειάστηκε να αντιμετωπίσω κάτι παρόμοιο. Βέβαια, τα πρώτα χρόνια της ζωής μου ήταν αρκετά δύσκολα ακόμα και ως έφηβος, αφού οι γονείς μου ήταν πολύ φτωχοί. Ήταν μετανάστες που δεν είχαν χρήματα και αναγκάζονταν να δουλέψουν πολύ σκληρά, αλλά στη διάρκεια της υπόλοιπης ζωής μου δε χρειάστηκε να το αντιμετωπίσω.
Αισθάνομαι ότι οι διαπροσωπικές σχέσεις με άλλους ανθρώπους, όταν έχουμε ενσυναίσθηση για τους άλλους, όταν είναι εκεί για σένα και όταν είμαστε μέλη μίας κοινότητας είναι ιδιαίτερα σημαντικές σε τέτοιες κρίσιμες συνθήκες.
Το χειρότερο θα ήταν να βρίσκεται κάποιος σε μία τέτοια κατάσταση που να συμπεριφέρεται με τέτοιο τρόπο σαν να είναι απολύτως μόνος του. Να υπάρχουν άλλοι άνθρωποι δίπλα του αλλά να μην είναι κανείς μαζί του.
Επομένως, θα δούλευα πολύ σκληρά να διατητηρήσω τους δεσμούς, τις σχέσεις μου, με όλους τους ανθρώπους για τους οποίους νοιάζομαι. Η μεγαλύτερη τραγωδία είναι να είσαι μόνος και αδύναμος σε μία ομάδα, όπως οι πρόσφυγες, φαντάζομαι πόσο οδυνηρό θα είναι για αυτούς.
ΧΠ: Πώς μπορούμε να υποστηρίξουμε θεραπευτικά αυτούς τους ανθρώπους;
ΙΓ: Χρειάζεται να δουλέψουμε στη θεραπεία με αυτό το πρόσωπο για να φέρουμε στην επιφάνεια όλα εκείνα τα πράγματα που είναι σημαντικά για αυτόν. Όταν θρηνήσει για αυτά τα πράγματα που πλέον δεν θα έχει ξανά, αλλά στραφεί σε άλλα πιο σημαντικά πράγματα για αυτόν. Θα πρέπει να επανεξετάσει τους σημαντικούς δεσμούς που έχει με τα άτομα που αγαπά και που είναι κοντά του και αυτά είναι τα πιο σημαντικά πράγματα.
Ορισμένες φορές, το να κοιτάζουμε σε κάποια τραγωδία που συνέβη, μας κάνει να στραφούμε προς εκείνα τα πράγματα που αναδεικνύουν τις μεγαλύτερες αξίες για εμάς.
Και το έχω πει αρκετές φορές αυτό, ακόμα και σε ανθρώπους που πάσχουν από θανατηφόρες ασθένειες, οι οποίοι και υποκύπτουν στην απόλυτη απελπισία, επειδή χάνουν τα πάντα. Όμως, ένας τρόπος για να το δεις αυτό, είναι αυτό που συζητούσαμε προηγούμενως, πόση αβίωτη ζωή βρίσκεται μέσα τους.
Πολλές φορές στη θεραπεία κοιτάμε και κάποιο άλλο στοιχείο που μπορεί να υπάρχει, είναι όλα αυτά για τα οποία έχεις μετανιώσει στη ζωή σου και πώς μέσα στο επόμενο διάστημα, να ζεις τη ζωή σου χωρίς να μετανιώνεις. Αυτό είναι το δικό μου μονοπάτι στο να αντιμετωπίζω τέτοιες καταστάσεις.
ΧΠ: Τι έχετε κερδίσει στη ζωή σας από το θεραπευτικό σας έργο;
ΙΓ: Το θεραπευτικό έργο είναι ένα ταξίδι εσωτερικής ανακάλυψης που δεν έχει τέλος. Όταν δουλεύεις με άλλους ανθρώπους, δουλεύεις επίσης και με τον εαυτό σου. Τα τελευταία 25 χρόνια συμμετέχω σε μία θεραπευτική ομάδα, χωρίς αρχηγό, μαζί με άλλους 10 θεραπευτές. Συναντιόμαστε κάθε 2 εβδομάδες για 1,5 ώρα και μπορώ πάντα να μαθαίνω καινούρια πράγματα για τον εαυτό μου. Η ομάδα αποτελείται από τα ίδια άτομα, κάποιοι πέθαναν, κάποιοι νέοι προστέθηκαν, αλλά εγώ προσωπικά έχω κερδίσει πολλά από αυτή την θεραπεία.
Δεν υπάρχει τέλος στην προσωπική αλλαγή, στην προσωπική ανάπτυξη και σε όλα αυτά που μπορείς να μάθεις για τον εαυτό σου.
Έτσι αυτό που ισχύει για μένα όταν δουλεύω με άλλους ανθρώπους είναι ότι μαθαίνω πολλά για τον εαυτό μου και παίρνω μεγάλη ευχαρίστηση με το να προσφέρω χαρά και σε άλλους ανθρώπους. Είμαι πολύ τυχερός κάθε μέρα να μπορώ να κάνω κάτι για τον θεραπευόμενο, που κάνει καλύτερη τη ζωή του.
ΧΠ: Τί θα συμβουλεύατε τους ψυχοθεραπευτές, μέσα από την πλούσια εμπειρία σας;
ΙΓ: Μία συμβουλή που θα μπορούσα να δώσω είναι να γνωρίζουν ότι ένα από τα μειονεκτήματα του να είσαι ψυχοθεραπευτής είναι κάποιο είδος απομόνωσης, δουλεύεις με θεραπευόμενους όλη μέρα και σου λείπει η επαφή με την κοινότητα. Δουλεύεις σε άλλα κλινικά πλαίσια με φοιτητές, νοσοκόμες και άλλους ανθρώπους, αλλά η δουλειά του ψυχοθεραπευτή μπορεί να είναι ιδιαίτερα μοναχική.
Άρα πιστεύω ότι, είναι ιδιαίτερα σημαντικό για αυτούς να έχουν άλλους συναδέλφους με τους οποίους θα μπορούν να μιλήσουν, όπως εγώ συμμετέχω σε γκρουπ που σας είπα με άλλους θεραπευτές. Υπάρχουν επίσης γκρουπ εποπτείας θεραπευτών στα οποία παρουσιάζονται περιστατικά ασθενών τους, και αυτό είναι ιδιαίτερα συχνό, αλλά εγώ όμως μιλάω για γκρουπ υποστήριξης, όπως αυτό που συμμετέχω και μιλάμε για τους εαυτούς μας, υπάρχει εμπιστευτικότητα και δεν μπορείς να μιλήσεις σε κάνεναν άλλον για αυτά τα θέματα, μπορείς να χρησιμοποιήσεις τις δεξιότητές σου και να δουλέψεις σε δικά σου θέματα.
Κάτι ακόμη σημαντικό, είναι ότι ποτέ δεν σταματάς να μαθαίνεις σε αυτό τον χώρο, μαθαίνεις πολλά μετά την ολοκλήρωση των σπουδών σου, συνεχίζεις και μαθαίνεις μέσα από την εποπτεία, που λαμβάνεις αργότερα από πιο έμπειρους ψυχοθεραπευτές.
Όμως, μη δίνεις τόση σημασία στο γνωσιακό συμπεριφοριστικό μοντέλο, είναι πολύ επιφανειακή μέθοδος και πολύ άσχημος τρόπος να κάνεις θεραπεία. Δεν υπάρχει ουσιαστική τεκμηρίωση για αυτή τη θεραπευτική προσέγγιση, τα αποτελέσματά της είναι εντελώς αβάσιμα, δεν πάνε σε βάθος και δεν έχουν διάρκεια. Νομίζω ότι όλη η ιδέα πίσω από το γνωσιακό συμπεριφοριστικό μοντέλο και την τεκμηρίωσή του, είναι μία απάτη. Υπάρχουν πολλά άρθρα που το υποστηρίζουν και μπορώ να σας στείλω να τα διαβάσετε.
ΧΠ: Τι είναι η ψυχοθεραπεία για εσάς και πώς βοηθά τον θεραπευόμενο;
ΙΓ: Η ψυχοθεραπεία δουλεύει με τρόπους που μπορεί να μη μάθεις ποτέ. Έχω δει θεραπευόμενους να βελτιώνονται αρκετά, αλλά κάποιες από τις αλλαγές αυτές δεν τις μοιράζονται μαζί μου ή δεν μπορούν να τις μοιραστούν γιατί δεν τις έχουν καταλάβει. Μπορεί να προκύπτουν σαν αποτέλεσμα μίας εξομολόγησής τους, είτε επειδή βρέθηκαν με κάποιον που τους σέβεται να μοιραστούν τα βαθύτερα μυστικά τους, τα οποία σέβεται επίσης, είτε μπορεί να συμβαίνουν κάποιες αλλαγές για λόγους που δεν θα μάθουμε ποτέ…
ΧΠ: Ποιο είναι το βαθύτερο νόημα της υπαρξιακής θεραπείας;
ΙΓ: Δεν χρησιμοποιώ τον όρο υπαρξιακή θεραπεία, αν και ξέρω ότι έχω γράψει ένα βιβλίο με αυτό το όνομα, αλλά ποτέ δεν εννοούσα την ύπαρξη μίας ξεχωριστής θεραπευτικής σχολής. Αυτό που εννοώ είναι ότι όλοι οι θεραπευτές πρέπει να έχουν καλή επίγνώση όλων των υπαρξιακών θεμάτων που περιβάλλουν τους θεραπευόμενους τους. Αλλά μπορείς να ερευνήσεις αυτά τα θέματα με ανθρώπους που αντιμετωπίζουν ακόμη και επαγγελματικά προβλήματα, ακόμη και αν δεν είναι άμεσα υπαρξιακά.
Οπότε πιστεύω ότι, όλοι οι θεραπευτές πρέπει να γνωρίζουν τα υπαρξιακά θεματα τα οποία και δεν θα εξαλειφθούν ποτέ γιατί αφορούν στην ύπαρξη του ανθρώπινοου είδους. Πάντα θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε το θάνατο και θέματα που αφορούν σε επιλογές που κάνουμε και να αντιμετωπίζουμε την απομόνωση σε αυτόν τον κόσμο, γιατί ήρθαμε μόνοι στον κόσμο και θα φύγουμε μόνοι.
ΧΠ: Ποια είναι τα ουσιαστικά στοιχεία που χρειάζεται να κρατήσουμε για να δώσουμε νόημα στη ζωή μας;
ΙΓ: Το βασικότερο είναι να έχεις ένα καλό σύντροφο και ένα καλό υποστηρικτικό δίκτυο και προσπαθώ να είμαι πολύ ανοικτός απέναντι σε αυτά. Επιπλέον, συμμετέχω σε διάφορα γκρουπ. Σε ένα από αυτά συναντιόμαστε κάθε μήνα για λίγες ώρες και παρουσιάζουμε περιπτώσεις θεραπευόμενων ο ένας στον άλλον, και σε ένα άλλο είμαι επόπτης και συζητάμε περιστατικά με ειδικούς από τότε που ήταν ακόμα φοιτητές, εδώ και 25 χρόνια.
Υπάρχει και ένα άλλο γκρουπ που είμαστε γιατροί συγγραφείς και συναντιόμαστε μία φορά το μήνα. Πιστεύω ότι όλα αυτά τα γκρουπ είναι πολύ σημαντικά για μένα και ένας θεραπευτής πρέπει να συμμετέχει σε ένα γκρουπ για θεραπευτές. Αυτό θα ήταν το καλύτερο που θα μπορούσε να κάνει.
ΧΠ: Αγαπητέ καθηγητά, σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο και ελπίζω να σας ξαναδούμε σύντομα στην Ελλάδα.
Αντιδράσεις έχει προκαλέσει μια φωτογραφία με ανακοίνωση εξέτασης από νοσοκομείο της Βορείου Ελλάδος που αναρτήθηκε στο διαδίκτυο πριν μερικές μέρες.
Συγκεκριμένα η ανακοίνωση γράφει ότι η εξέταση ενός καρδιογραφήματος στο συγκεκριμένο νοσοκομείο δεν καλύπτεται από κανένα ταμείο και πρέπει να πληρωθεί άμεσα από τους Έλληνες, εξαιρούνται όμως οι Σύριοι πρόσφυγες.
Όπως ήταν λογικό αυτή η φωτογραφία με την συγκεκριμένη ανακοίνωση προκάλεσε αντιδράσεις και στους χρήστες των κοινωνικών δικτύων.
Η θυγατρική στο Ισραήλ του σουηδικού κολοσσού των επίπλων και άλλων οικιακών ειδών Ikea ζήτησε συγγνώμη μετά την κυκλοφορία ενός καταλόγου που δεν περιέχει καμιά φωτογραφία γυναίκας κι είχε στόχο να προσελκύσει πελατεία μεταξύ των ορθοδόξων Εβραίων.
Το διαφημιστικό αυτό έντυπο, το πρώτο του είδους του, σχεδιάστηκε ειδικά για τα μέλη αυτής της κοινότητας, που αποτελεί περίπου το 10% του πληθυσμού του Ισραήλ και εφαρμόζει μια ιδιαίτερα αυστηρή εκδοχή του εβραϊκού νόμου.
Στον κατάλογο προβάλλονται ειδικά προϊόντα που θεωρείται ότι θα τους έθελγαν, όπως για παράδειγμα μεγάλες βιβλιοθήκες για την τοποθέτηση των ιερών βιβλίων, όπως ανέφερε ο ειδησεογραφικός ιστότοπος Ynet, η ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας Γεντότ Αχαρονότ.
Το εξώφυλλο εικονίζει έναν υπερορθόδοξο να ξεφυλλίζει ένα βιβλίο μπροστά σε μια μεγάλη βιβλιοθήκη γεμάτη ιερά βιβλία, ενώ δυο παιδιά παίζουν πάνω σε ένα χαλί.
«Σχεδιασμένος ειδικά για εσάς», είναι το σλόγκαν στα εβραϊκά.
Σύμφωνα με τον Ynet, η κυκλοφορία του καταλόγου προκάλεσε πολλές αντιδράσεις.
Ορισμένοι υπερορθόδοξοι Εβραίοι εφαρμόζουν αυστηρό διαχωρισμό των φύλων και οι διαφημίσεις που τους απευθύνονται δεν περιέχουν ποτέ εικόνες γυναικών και κοριτσιών.
Μια εκπρόσωπος της Ikea στη Σουηδία υπενθύμισε ότι η εταιρεία «υπερασπίζεται τα ίσα δικαιώματα».
«Διαπιστώσαμε ότι ο κατάλογος (αυτός) της τοπικής θυγατρικής της Ikea δεν το τηρεί αυτό», πρόσθεσε.
Ο Σούκι Κομπλέντς, εκτελεστικός διευθυντής της ισραηλινής θυγατρικής της εταιρείας, παραδέχθηκε ότι ο κατάλογος αυτός κυκλοφόρησε τον Φεβρουάριο και ζήτησε συγγνώμη.
Η Ikea, που διαθέτει περίπου 400 υποκαταστήματα σε 50 χώρες, διατηρεί τρία υποκαταστήματα στο Ισραήλ.
