Πολλοί από τους εν Χριστώ αδελφούς, εκφράζουν την πεποίθησή ότι μπορούν να συμμετάσχουν στην Θεία Κοινωνία το βράδυ της Ανάστασης χωρίς προηγούμενη νηστεία και εξομολόγηση.

Αυτή η παρερμηνεία προέρχεται από την παρανόηση του κατηχητικού λόγου του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, ο οποίος αναφέρεται κατά την Αναστάσιμη Λειτουργία.

«Εἴ τις εὐσεβής καί φιλόθεος, ἀπολαυέτω τῆς καλῆς ταύτης καί λαμπρᾶς πανηγύρεως.»

Όποιος είναι ευσεβής και αγαπά τον Θεό «εξ όλης ψυχής, καρδίας, ισχύος και διανοίας», διότι έτσι εννοείται η αγάπη, ας απολαύσει την ωραία και λαμπρή αυτή εορτή του Πάσχα.

«Εἴ τις δοῦλος εὐγνώμων, εἰσελθέτω χαίρων εἰς τήν χαράν τοῦ Κυρίου.»

Όποιος δούλος, όποιος χριστιανός και μάλιστα αυτός που έχει συναίσθηση, της αμαρτωλότητάς του, έχει αγαθές διαθέσεις, ας εισέλθει γεμάτος από χαρά στην ευφροσύνη του Θεϊκού Δείπνου που χαρίζει ο Αναστάς Κύριός του.

«Εἴ τις ἔκαμε νηστεύων, ἀπολαυέτω νῦν τό δηνάριον.»

Όποιος καταπονήθηκε από την νηστεία, και καλώς έπραξε, ας απολαύσει τώρα την αμοιβή του, που δεν είναι άλλη, από τον παρατιθέμενο ουράνιο αυτό Μυστικό Δείπνο, της θείας και ιεράς Κοινωνίας.

«Εἴ τις ἀπό τῆς πρώτης ὥρας εἰργάσατο, δεχέσθω σήμερον τό δίκαιον ὄφλημα.»

Πρώτη ώρα είναι η έκτη πρωινή κατά την Βυζαντινήν ώρα. Όποιος, λοιπόν, από την έκτη πρωινή ώρα, δηλαδή από την αρχή της ζωής του, υπηρέτησε τον Κύριο, τον Χριστό, ως πιστός δούλος του, ας δεχτεί σήμερα, την αμοιβή, την ουράνια αμοιβή που δίκαία του ανήκει.

«Εἴ τις μετά τήν τρίτην ἧλθεν, εὐχαρίστως ἑορτασάτω.»

Όποιος προσήλθε στην πίστη, στην μετάνοια, μετά την ενάτη πρωινή ώρα, δηλαδή κατά την νεανική του ηλικία, ας συμμετάσχει και αυτός με προθυμία στην κοσμοσωτήρια αυτή εορτή της Αναστάσεως.

«Εἴ τις μετά τήν ἕκτην ἔφθασε, μηδέν ἀμφιβαλλέτω· καί γάρ οὐδέν ζημιοῦται.»

Όποιος προσήλθε στην πίστη μετά την δωδεκάτη μεσημβρινή ώρα, δηλαδή στην ώριμη πλέον ηλικία, στα σαράντα και στα πενήντα του, ας μην έχει καμιά αμφιβολία. Θα τον δεχτεί ο Χριστός. Και δεχόμενος και αποδεχόμενος από τον Χριστό, δεν πρόκειται να υποστεί τιμωρία. Αντίθετα μάλιστα θα αμειφθεί.

«Εἰ τις ὑστέρησεν εἰς τήν ἐνάτην, προσελθέτω μηδέν ἐνδοιάζων.»

Όποιος καθυστέρησε και προσήλθε στην πίστη, λέει, κατά την τρίτη απογευματινή ώρα, δηλαδή στα γηρατειά του, ας πλησιάσει και αυτός τον Χριστό, χωρίς κανέναν δισταγμό και φόβο. Και αυτός θα αμειφθεί. Και αυτός θα συμμετάσχει στην πλούσια τράπεζα που δωρεάν παρέχεται. Και την εδώ τράπεζα, την επί γης τράπεζα, του Μυστικού Δείπνου αλλά και την τράπεζα της Βασιλείας των Ουρανών, τον Παράδεισο. Γι’ αυτό να επιμένουμε όπως οι γέροντες πατέρες μας, και γριούλες μητέρες μας να μετανοήσουν, να τους το λέμε καθαρά, έρχεται μαμά, μπαμπά, παππού, γιαγιά, ο θάνατος, είναι καιρός, μπορείς και τώρα να μετανοήσεις, να εξομολογηθείς, να κοινωνήσεις.

«Και «Εἴ τις», λέει, «εἰς μόνην ἔφθασε τήν ἐνδεκάτην, μή φοβηθῆ» και αυτός «τήν βραδύτητα».

Όποιος προσήλθε στην πίστη κατά την πέμπτη απογευματινή ώρα, δηλαδή τις τελευταίες ημέρες της ζωής του, αυτό είναι, αυτό σημαίνει, ας μην φοβηθεί μη τυχόν και δεν τον δεχτεί ο Θεός επειδή εκάθευδε, θα τον δεχτεί και αυτόν ο Θεός. Είδαμε ανθρώπους την τελευταία στιγμή της ζωής των, να κοινωνούν και εν αισθήσει ψυχής, να χύνουν δάκρυα μετανοίας τα οποία έτρεχαν από τα ματάκια τους βουβά. Και αυτά τα δέχτηκε ο Θεός. Αυτά τα σφούγγισε και τα σφούγγισαν με τα μαντήλια τους οι άγιοι ουράνιοι Άγγελοι, και τα πρόσφεραν στον Πανάγιο Θεό, που έχει σπλάχνα οικτιρμών, και είναι γεμάτος αγάπη και από καλοσύνη που δεν μπορεί ανθρώπινο μυαλό να φθάσει και να πιάσει.

Διότι ο Κύριος είναι πλουσιοπάροχος στις δωρεές του και στις χάρες του. Γι’ αυτό και δέχεται τον τελευταίο με την ίδια προθυμία που δέχτηκε τον πρώτο. Θυμάστε την παραβολή εκείνη όπου ο Κύριος βγήκε έξω στην αγορά και άρχισε να μισθώνει εργάτες για τον αμπελώνα του; Μερικούς τους έχω, λέει, από το πρωί – πρωί. Και ύστερα ένας μετά τον άλλον, τους πήρα με τις ώρες που λέγει μέσα. Την τρίτη, την έκτη, την ενάτη, την ενδεκάτη. Και νόμιζε ο πρώτος, ότι επειδή σήκωσε τον καύσωνα της ημέρας, μιας ολόκληρης ζωής, δηλαδή τον αγώνα, θα λάβει περισσότερα από αυτόν που προσήλθε στην ενδεκάτη.

Δηλαδή έστω και την τελευταία στιγμή της ζωής του, όχι. Ο Παράδεισος είναι για όλους. Ο ληστής είπε, «μνήσθητί μου Κύριε όταν έλθεις εν τη Βασιλεία σου», με πλήρη συναίσθηση βέβαια, με πλήρη μετάνοια, με αναγνώριση της θεότητας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, και μάλωσε και τον άλλον, τον κατσάδιασε όπως λέμε, και έγινε ο πρώτος πολίτης της Βασιλείας των Ουρανών. Ένας κακούργος, ένας φονιάς, ένας κακοποιός, ένας παλιάνθρωπος μπήκε πρώτος στην Βασιλεία των Ουρανών. Αρκεί να υπάρχει μετάνοια. Προσφέρει, λοιπόν, ανάπαυση και ειρήνη και σε κείνον που προσήλθε στα τέλη της ζωής του αλλά και σε κείνον που τον υπηρέτησε από μικρό παιδί.

«Καί τόν ὕστερον ἐλεεῖ καί τόν πρῶτον θεραπεύει. Κἀκείνω δίδωσι καί τούτω χαρίζεται.»

Και κείνον που προσήλθε τελευταίος, και αυτόν τον ελεεί, αλλά και εκείνον όμως που προσήλθε πρώτος τον περιποιείται, τον στεφανώνει. Και σε κείνον δίδει αλλά και στον άλλον όμως προσφέρει τις δωρεές του, τις ίδιες χαρές. Ένας είναι ο Παράδεισος.

«Καί τά ἔργα δέχεται καί τήν γνώμην ἀσπάζεται. Καί τήν πρᾶξιν τιμᾶ καί τήν πρόθεσιν ἐπαινεῖ.»

Και τα έργα της αρετής δέχεται, και την απλή διάθεση του ανθρώπου την αναγνωρίζει. Και την πράξη την αγαθή τιμά, αλλά και την απλή πρόθεση για έργο καλό, για έργα μετανοίας, για έργο επιστροφής στον Θεό, και αυτό το επαινεί. Και φωτίζει τον άνθρωπο. Και τον κάνει να έρθει στο έργο της μετανοίας, και αυτή την πρόθεση, και αυτή την καλή διάθεση που έχει, και αυτή την καλή προαίρεση που έχει, να την κάνει πράξη στην ζωής του, έστω και την τελευταία στιγμή για να σωθεί.

«Οὐκοῦν εἰσέλθετε πάντες εἰς τήν χαράν τοῦ Κυρίου ἡμῶν· και πρῶτοι καί δεύτεροι, τόν μισθόν ἀπολαύετε.»

Επομένως, λοιπόν, όλοι σας, να εισέλθετε στην χαρά που σας χαρίζει ο Κύριός σας. Και όσοι ήλθατε πρώτοι, νέοι, ακόμα πιο νέοι, παιδιά, και όσοι προσήλθατε δεύτεροι, δηλαδή γέροντες και γριούλες, όλοι σας να πάρετε τον δίκαιο μισθό σας.

«Πλούσιοι κάι πένητες, μετ’ ἀλλήλων χορεύσατε. Ἐγκρατεῖς καί ράθυμοι, τήν ἡμέραν τιμήσατε. Νηστεύσαντες καί μή νηστεύσαντες, εὐφράνθητε σήμερον.»

Για να δούμε λίγο αυτά. Λέει, και όσοι από σας είστε πλούσιοι, έχετε μία άνεση στην ζωή σας, αλλά όμως και εκείνοι που είναι πτωχοί, και οι δυο πανηγυρίστε μεταξύ σας για την ίδια χαρά, την Ανάσταση του Κυρίου μας. Όσοι καταφέρατε και επιβληθήκατε στα πάθη σας, και τα πετάξατε, και τα μεταβάλατε, και τα μπολιάσατε, και τα κάνατε αρετές, αλλά και όσοι όμως φανήκατε λίγο αμελείς για την αρετή, σήμερα είναι καιρός να τιμήσετε την σημερινή ημέρα της Αναστάσεως του Κυρίου, διότι αν την τιμήσεις όπως πρέπει, η επιμέλειά σου θα γίνει πνευματική και σωματική εργασία για την σωτηρία σου.

Και όσοι μπορέσατε και τηρήσατε την νηστεία κατά δύναμιν, και όσοι δεν μπορέσατε να την τηρήσετε, γιατί είχατε λόγους υγείας, και τόσοι είναι πολλοί οι λόγοι υγείας, γιατί ήσασταν ανήμποροι στα γεράματα, και για πολλούς άλλους λόγους, όλοι σας όμως πρέπει σήμερα να ευφρανθείτε. Όχι να καλοφάγομε το μεσημέρι, και να τρώτε μέχρι και την Μεγάλη Παρασκευή συκώτια και κρέατα και να έρθουμε το Μεγάλο Σάββατο, όχι… εδώ μιλάει και για την νηστεία εκείνη την συνειδητή. Μιλάει και γι’ αυτήν. Για προσέξτε λιγάκι…

«Ἡ τράπεζα γέμει, τρυφήσατε πάντες.»

Η τράπεζα είναι γεμάτη από τα τίμια Δώρα όπως ήταν και προηγουμένως. «Πίετε εξ αυτού πάντες», φώναξε η Εκκλησία, «πάντες». Ετοιμάζεσθε ή να ετοιμαζόμαστε, για να κοινωνούμε των Αχράντων Μυστηρίων.

«Ὁ μόσχος πολύς, μηδείς ἐξέλθη πεινῶν.»

Ο Κύριος που θυσιάσθηκε για τις αμαρτίες μας είναι ο μόσχος. Είναι ο αμνός, ο αίρων την αμαρτία του κόσμου. Είναι το εσφαγμένο αρνίο. Είναι και άνθρωπος, είναι και ανεξάντλητος. Κανείς, λοιπόν, δεν επιτρέπεται να φεύγει από τον Ναό πεινασμένος, χωρίς να χορταίνει από το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου.

Να χορταίνει όμως, και αυτόν τον χορτασμό, αυτή την εσωτερική πνευματική πλησμονή να την αισθάνεται μόλις κοινωνήσει, και όταν θα βγει έξω, αυτόν τον χορτασμό να μπορεί να τον μεταδώσει και στον άλλον, και αν δεν μπορεί να τον βγάλει από το στόμα του, γιατί κυκλοφορεί πλέον, σε ολόκληρο το ψυχοσωματικό του είναι, δώστον με τον λόγο σου, δώστον με την συμπεριφορά σου, δώστον με τον τρόπο σου, δώστον με το χαμόγελό σου, δώστον τέλος πάντων με κάτι, με ό,τι έχεις και μπορείς.

«Πάντες ἀπολαύσατε τοῦ συμποσίου τῆς πίστεως. Πάντες ἀπολαύσατε τοῦ πλούτου τῆς χρηστότητος.»

Όλοι, λοιπόν, απολαύστε το πνευματικό συμπόσιο που γίνεται για τους πιστεύοντες Ορθοδόξους χριστιανούς και όλοι να απολαύσετε τα πλούσια δώρα τα οποία χαρίζει η αγαθότητά του.

«Μηδείς θρηνείτω πενίαν· ἐφάνη γάρ ἡ κοινή βασιλεία.»

Κανένας σας να μην θρηνεί για την φτώχεια του, την πνευματική του φτώχεια. Διότι παρουσιάστηκε εμφανώς δια της Αναστάσεως του Χριστού η Βασιλεία του Θεού, που ανήκει εξ ίσου σε όλους, αυτό μας λέγει ο άγιος Φιλόθεος. Ἄρα, λοιπόν, παρά την φτώχια μας, με τον Χριστό μέσα μας γινόμαστε πλούσιοι. Και θα γίνουμε και πάμπλουτοι στην Βασιλεία των Ουρανών, διότι θα γίνουμε κληρονόμοι μεν Θεού, συγκληρονόμοι δε Ιησού Χριστού.

«Μηδείς ὀδυρέσθω πταίσματα· συγγνώμην γάρ ἐκ τοῦ τάφου ἀνέτειλε.»

Κανένας να μην οδύρεται, κανένας να μην χτυπιέται, κανένας να μην απελπίζεται για τα πταίσματά του, για τις αμαρτίες του τις μεγάλες ή τις μικρές, διότι από τον τάφο ανέτειλε η συγγνώμη. Η συγγνώμη υπάρχει στο πετραχήλι του πνευματικού, ενώ αυτός είναι ο τάφος, να αυτός εδώ που βλέπετε, (δηλ. η Αγία Τράπεζα), αυτός είναι ο τάφος, απ’ αυτόν βγαίνει η συγγνώμη, «λελυμένος και συγκεχωρημένος, και εν τω νυν αιώνι και εν τω μέλλοντι». Ἄρα, λοιπόν, κάτω απ’ αυτήν την πλάκα πρέπει να σκύψουμε όλοι μας το κεφάλι για να απολαύσουμε «εν αισθήσει ζωής», το «εκ του τάφου η συγγνώμη ανέτειλε».

«Μηδείς φοβείσθω θάνατον· ἠλευθέρωσε γάρ ἡμᾶς ὁ τοῦ Σωτῆρος θάνατος.»

Ποιος θα φοβάται τον θάνατο; Έσχατος εχθρός του ανθρώπου λέει η Γραφή ο θάνατος. Λοιπόν, η Ανάσταση καταργεί και αυτόν τον θάνατο, θα τον καταργήσει και σε μας. Με την πίστη μας στον Χριστό δεν τον φοβούμεθα πλέον, τον περιμένουμε. «Εμοί το ζειν Χριστός και το αποθανείν κέρδος», λέγει ο απόστολος Παύλος. Λοιπόν, τι άλλο να πούμε; Θα περιμένουμε τον θάνατο σαν το μεγαλύτερο κέρδος της ζωής μας. Όμως μας πιάνει φόβος. Φόβος και τρόμος.

Γιατί; Γιατί είμαστε αμαρτωλοί, γιατί όταν πηγαίνουμε στον πνευματικό, δεν ξέρουμε να εξομολογούμαστε… Μόνο λέμε, μας φταίει η πεθερά μας, μας φταίει η νύφη μας, μας φταίει ο γείτονας, μας φταίει εκείνος, μας φταίει αυτός, μας φταίει ο άλλος, ποτέ δεν φταίμε εμείς. Βρε αμαρτωλοί είμαστε! Αμαρτωλοί είμαστε, αμαρτωλοί, πάρτε το είδηση. Μέχρι την τελευταία στιγμή που θα φεύγει η πνοή της ψυχής μας από το σώμα μας, θα είμαστε αμαρτωλοί και θα ζητάμε έλεος. “Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με”, χωρίς φόβο όμως για τον θάνατο.

«Ἔσβεσεν αὐτόν, ὑπ’ αὐτοῦ κατεχόμενος. Ἐσκύλευσε τόν Ἅδην ὁ κατελθών εἰς τόν Ἅδην.»

Ο Κύριος που κατήλθε στον Άδη, τον νίκησε πλέον. τον ελαφυραγώγησε. του πήρε όλα τα λάφυρα, όλη την εξουσία.

«Ἐπίκρανεν αὐτόν, γευσάμενον τῆς σαρκός αὐτοῦ.»

Επίκρανε ο Κύριος τον Άδη, όταν ο Άδης γεύτηκε την θεανθρώπινη σάρκα του. Έτσι έγινε. Κι αυτό ήταν που προβλέποντάς το παλιά ο προφήτης Ησαΐας είχε βροντοφωνήσει:

«Ὁ Ἅδης, φησίν, ἐπικράνθη, συναντήσας σοι κάτω».

Ο Άδης πικράθηκε όταν σε συνάντησε Χριστέ κάτω στα σκοτεινά βασίλειά του.

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ κατηργήθη. Πικράθηκε διότι καταργήθηκε,

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ ἐνεπαίχθη. Πικράθηκε διότι περιγελάστηκε.

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ ἐνεκρώθη. Πικράθηκε διότι νεκρώθηκε, θανατώθηκε.

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ καθηρέθη. Πικράθηκε διότι έχασε την εξουσία του.

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ ἐδεσμεύθη. Πικράθηκε διότι ο ίδιος έγινε πλέον δεσμώτης.

«Ἔλαβε σῶμα καί Θεῶ περιέτυχεν.»

Έλαβε σώμα ο Άδης, έλαβε σώμα θνητό, το Σώμα του Χριστού, και βρέθηκε ενώπιον του Θεού, διότι ο Χριστός δεν είναι άνθρωπος απλός, αλλά ο ενανθρωπήσας Θεός, ο Θεάνθρωπος Κύριος.

«Ἔλαβε γῆν καί συνήντησεν οὐρανῶ.»

Έλαβε γη ο Άδης και συνάντησε ουρανό. Έλαβε την γη, δηλαδή το σώμα, αλλά και συνάντησε όμως τον εξ ουρανού Θεό.

«Ἐλαβεν ὅπερ ἔβλεπεν καί πέπτωκεν, ὁθεν οὐκ ἔβλεπε.»

Έλαβε αυτό που έβλεπε, το γήινο σώμα δηλαδή, και κατέπεσε νικημένος εξ αιτίας της θεότητας που δεν έβλεπε.

«Ποῦ σου, θάνατε, τό κέντρον; Πού σου, Ἅδη, τό νίκος;»

Πού είναι, λοιπόν, θάνατε το δηλητηριώδες κεντρί σου; Πού είναι Άδη η νίκη σου;

«Ἀνέστη Χριστός, καί σὺ καταβέβλησαι.» Αναστήθηκε ο Χριστός και συ κατανικήθηκες.

«Ἀνέστη Χριστός καί πεπτώκασι δαίμονες.»

Αναστήθηκε ο Χριστός και οι δαίμονες που νόμισαν ότι θριάμβευσαν με την αποστασία των Πρωτοπλάστων, όπως και θριαμβεύουν κάθε φορά που πέφτουμε εμείς στην αμαρτία, και μάλιστα τώρα στις μέρες μας με τις μεγάλες θανάσιμες αμαρτίες των εκτρώσεων, της μοιχείας της πορνείας και του ηθικού εκτροχιασμού της ομοφυλοφιλίας και δεν ξέρω πόσα άλλα, να μην τα πω με το όνομά τους, νομίζει, λοιπόν, ότι θριαμβεύει. Και όμως νικιέται από την Ανάσταση του Κυρίου!

«Ἀνέστη Χριστός καί χαίρουσιν ἄγγελοι.» Αναστήθηκε ο Χριστός και χαίρονται οι Άγγελοι.

«Ἀνέστη Χριστός, καί ζωή πολιτεύεται.» Αναστήθηκε ο Χριστός και η ζωή βασιλεύει παντού.

«Ἀνέστη Χριστός καί νεκρός οὐδείς ἐπί μνήματος.» Αναστήθηκε ο Χριστός και κανένας δεν θα παραμένει μέσα στο μνήμα διότι όλοι θα αναστηθούν κατά την Δευτέρα Παρουσία του.

«Χριστός γάρ ἐγερθείς ἐκ νεκρῶν ἀπαρχή τῶν κεκοιμημένων ἐγένετο.» Γιατί με την Ανάστασή του ο Χριστός έγινε η αρχή της Αναστάσεως όλων όσων έχουν κοιμηθεί τον ύπνο του θανάτου.

«Αὐτῶ ἡ δόξα καί τό κράτος εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.» Σ’ Αυτόν ανήκει η δόξα και η εξουσία στους απέραντους αιώνες. Αμήν.

Οι μικρές και οι μεγάλες παραδόσεις στη μικρή μεσογειακή μας χώρα καλά κρατούν και, ενώ άλλοι αδιαφορούν παντελώς κι άλλοι πασχίζουν να τις διατηρήσουν και να πείσουν και τους υπόλοιπους να τις διατηρούν, μια οικογενειακή συνήθεια αγαπιέται απ’ όλους κι απ’ όλες, από μεγάλους και μικρούς, πανεπιστημιακούς, ανειδίκευτους εργάτες, Αθηναίους και ακρίτες, συντηρητικούς και επαναστάτες: η παράδοση του κυριακάτικου οικογενειακού τραπεζιού.

Ακόμα κι αν οι περιστάσεις δεν επιτρέπουν στην δική σου περίπτωση να μαζευτείς με την οικογένεια τις Κυριακές και να επιδοθείτε στο παραδοσιακό, οικογενειακό φαγοπότι σίγουρα θυμάσαι με νοσταλγία την εποχή που τα καταφέρνατε. Η συνάθροιση της οικογένειας γύρω απ’ το τραπέζι με το καλό τραπεζομάντιλο της μαμάς και τα πιο νόστιμα μαμαδίσια φαγητά αρέσει σε όλους και υπάρχουν δεκάδες λόγοι που το αποδεικνύουν περίτρανα:

Κάποιες φορές, γύρω απ’ το τραπέζι μαζεύονται θείες, μακρινές ξαδέρφες κι αγαπημένοι συγγενείς που έχεις πολύ καιρό να δεις και τότε το σκηνικό του μικρού μας οικογενειακού θεσμού αλλάζει και το τραπέζι μας γίνεται πιο εορταστικό -και πολύ πιο νόστιμο γιατί η μαμά θα βάλει τα δυνατά της για να εντυπωσιάσει τους επίτιμους καλεσμένους.

Η Κυριακή αυτή καθεαυτήν είναι μια μέρα ξεκούραστη (πλην ορισμένων εξαιρέσεων) κι αυτό σημαίνει ότι έχεις κοιμηθεί λίγο περισσότερο (αν σε έχουν αφήσει τα παιδιά), δεν έχεις τρέξει σαν τον παλαβό να προλάβεις ψώνια, δουλειές, μαγαζιά κ.ο.κ. και έχεις όλη την όρεξη του κόσμου για φαγητό, νέα, αστειάκια και τεμπέλικες κουβέντες.

Γιατί στο κυριακάτικο τραπέζι σερβίρονται τα πιο νόστιμα φαγητά. Είτε μαγειρεύεις εσύ, είτε η μαμά σου ένα είναι βέβαιο: την Κυριακή θα σκάσεις στο φαγητό, θα χρειαστείς σόδες, θα ξεκουμπώσεις το πάνω-πάνω κουμπί στο παντελόνι σου και, μετά απ’ όλα αυτά, θα τσακίσεις κι ένα κομμάτι πορτοκαλόπιτα για το καλό.

Γιατί κυριακάτικο τραπέζι σημαίνει να μην θες να σηκωθείς. Ενώ τις καθημερινές το φαγητό είναι για τους περισσότερους μια διαδικασία διεκπεραιωτική που στοχεύει βασικά στο να γεμίσει το στομάχι σου ώστε να συνεχίσεις χορτάτος τον στίβο της παλιοζωής, τις Κυριακές το φαγητό είναι ιεροτελεστία και διασκέδαση. Τρως, πίνεις, ξανατρώς, ξαναπίνεις, τσιμπάς λίγο γλυκάκι και λες στη μαμά σου ή ακούς να σου λένε «Άσ’ τα, θα τα μαζέψουμε μετά». Και, κόντρα στην παρόρμηση κάθε μαμάς να μαζεύει επί τόπου «για να φεύγουν απ’ τη μέση», τις Κυριακές -ειδικά τις Κυριακές- τ’ αφήνει.

Στο τραπέζι της Κυριακής, θα μάθεις όλα τα νέα που σου διέφυγαν μέσα στην εβδομάδα. Θα συζητηθεί το μέλλον της μικρής που δίνει Πανελλαδικές και ο γάμος της δεύτερης ξαδέρφης σου, θα τσακωθείς για τα πολιτικά, θα θυμηθείς αστείες ιστορίες που μόνο μεταξύ σας έχουν πλάκα και, αν είσαι τυχερός, η μαμά κι ο μπαμπάς μπορεί να πιουν ένα ποτηράκι κρασί παραπάνω και δεις την μεν μια να χασκογελάει ήσυχα, με κόκκινα μάγουλα και λαμπερά μάτια και τον άλλο να λέει χοντροκομμένα ανέκδοτα που -παραδόξως- σ’ αυτό το κλίμα έχουν όντως πολλή πλάκα.

Αγαπάμε το Κυριακάτικο τραπέζι, γιατί μας θυμίζει πως, ό,τι κι αν συμβαίνει, όσο κι αν τρέχουμε, όσο κι αν απομονωνόμαστε, υπάρχουν δυο, τρεις, πέντε άνθρωποι στους οποίους μπορούμε να στηριχτούμε, να είμαστε ο εαυτός μας, να μοιραστούμε τα πάντα (και ενίοτε να τσακωθούμε χωρίς ενδοιασμούς).

Αγαπάμε το Κυριακάτικο τραπέζι, γιατί η μαμά βάζει το πιο ωραίο της τραπεζομάντιλο και μαγειρεύει με αγάπη -και, ως γνωστόν, ένα φαγητό μαγειρεμένο με αγάπη δεν μπορεί παρά να είναι νόστιμο.

Αγαπάμε το Κυριακάτικο τραπέζι, γιατί τα μουτρωμένα πρόσωπα σπανίζουν τις Κυριακές.

Αγαπάμε το Κυριακάτικο τραπέζι, γιατί μας ενώνει -έστω για λίγο- μ’ αυτούς που αγαπάμε και μας αγαπούν άνευ όρων και περιορισμών.

Πηγή: mama365.gr

Το υπόσκαφο ξενοδοχείο στην Επίδαυρο θα είναι χτισμένο αμφιθεατρικά σαν αρχαίο θέατρο σε μια πλαγιά, μισό μέσα στη γη και μισό στο φρύδι του γκρεμού. 

Ο νεαρός αρχιτέκτονας Παύλος Χατζηαγγελίδης μιλάει στο iefimerida.gr για ένα ελληνικό έργο που έκανε το γύρο του κόσμου μέσα από τα διεθνή media για το design και την αρχιτεκτονική. Το όνομα αυτού: «Gods and Dreams Resort from Epidaurian Healing Dreams»,

Τη χρονιά που η Αθήνα υποδεχόταν τους Ολυμπιακούς Αγώνες, ανανεωμένη αρχιτεκτονικά με μια σειρά από έργα μεγάλης κλίμακας, με στάδια, δρόμους, αναπλάσεις ολόκληρων τμημάτων της πόλης, γεννήθηκε ένα καινούριο στούντιο αρχιτεκτονικής, από ένα νεαρό αρχιτέκτονα που ξεχώρισε έκτοτε για τις φουτουριστικές, πρωτότυπες δημιουργίες του. Ο λόγος για το 314 Αrchitecture Studio του Παύλου Χατζηαγγελίδη, δημιουργό μιας σειράς από ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά project που γίνονται viral και κλέβουν τις εντυπώσεις, διεκδικώντας διεθνή βραβεία και εξασφαλίζοντας την προσοχή, πολύ συχνά, των διεθνών μίντια. Η περίφημη κατοικία με σχήμα πεταλούδα στη Βουλιαγμένη, ή το σπίτι που είναι χτισμένο σαν λευκό διαμάντι στη Βούλα, είναι δύο από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα του πώς η αρχιτεκτονική είναι η πιο ρεαλιστική και ταυτόχρονα η πιο ποιητική από όλες τις υψηλές Τέχνες.

Ο αμφιθεατρικός σχεδιασμός των υπόσκαφων κατοικιών θα βοηθά το resort να εναρμονίζεται στο φυσικό περιβάλλον, σε μια κατάφυτη πλαγιά.

Στο νέο του αρχιτεκτονικό πρότζεκ, τον σχεδιασμό ενός ξενοδοχειακού συγκροτήματος στην Επίδαυρο, όλα τα στοιχεία που συνθέτουν την καλλιτεχνική ταυτότητα του Χατζηαγγελίδη είναι παρόντα: η φαντασία, οι καμπύλες, η φουτουριστική οπτική, αλλά και ο απέραντος σεβασμός στη Γη, στην αρμονία και την ομορφιά του φυσικού περιβάλλοντος.

Τα καμπυλόγραμμα «πράσινα» υπόστεγα προσφέρουν σκιά αλλά και και λειτουργούν σαν κυματιστοί κήποι.

Αυτό το έργο, παρά το μεγάλο όγκο που θα έχει, θα εναρμονίζεται τόσο στο φυσικό περιβάλλον, χάρη σε μια έξυπνη διάταξη που εκμεταλλεύεται τη θέση του οικοπέδου 20 στρεμμάτων, για να προσφέρει θέα στη θάλασσα σε όλες τις ανεξάρτητες κατοικίες του πολυτελούς resort. Η βασική ιδέα λοιπόν ήταν η δημιουργία μιας σειράς από κατοικίες που αναπτύσσονται στο κεκλιμένο οικόπεδο, ακολουθώντας αμφιθεατρική διάταξη, θυμίζοντας τις βαθμίδες, τις λεγόμενες πεζούλες, που συναντούμε πολύ έντονα στις Κυκλάδες.

Οι αναβαθμίδες που δημιουργεί o αμφιθεατρικός σχεδιασμός του resort, θυμίζουν πολύ τις πεζούλες των νησιών, στις οποίες οι αγρότες καλλιεργούν τη γη.

Όπως μας εξηγεί ο ίδιος ο Παύλος Χατζηαγγελίδης, στη συνέντευξη που παραχώρησε στο iefimerida.gr, «o σχεδιασμός μας στη περίπτωση του “Gods and Dreams Resort from Epidaurian Healing Dreams” ορίζεται ως στοιχείο που αναφέρεται στο τοπίο αποτελώντας και αυτός με την σειρά του ενεργό μέρος του. Το “διάζωμα” ή ο ξυστός ή η βαθμίδα, αφορά στις πρώτες πτυχώσεις αλλεπάλληλων τομών που έχουν εμφανιστεί στο τοπίο από τους αρχαίους χρόνους με τη μορφή ανδήρων και που ο άνθρωπος δημιουργεί αντανακλαστικά στο τοπίο προκειμένου να το διαχειριστεί». Οι γεωργοί στα νησιά, για να εκμεταλλευθούν τις λιγοστές καλλιεργήσιμες εκτάσεις που είχαν στις απάνεμες περιοχές, έφτιαχναν τις πεζούλες ή αναβαθμίδες, δηλαδή τις λωρίδες γης σε εδάφη με μεγάλη κλίση που διευκολύνουν την καλλιέργεια. Αυτές οι πεζούλες, που αν τις δεις από απόσταση θυμίζουν γιγαντιαίες σκάλες, στηρίζονται με ξερολιθιές, φτιαγμένες με το χέρι με πέτρες και λάσπη. Στην Επίδαυρο, ο Παύλος Χατζηαγγελίδης, αντλώντας έμπνευση από τις αναβαθμίδες, δημιουργεί υπόσκαφες κατοικίες που απολαμβάνουν παράλληλα την εντυπωσιακή θέα στη θάλασσα, αλλά και όπως μας εξηγεί ο ίδιος, τα ευεργετήματα που προσφέρει σε ένα υπόσκαφο κτίσμα η γη: «Τα υπόσκαφα κτήρια αξιοποιούν την φυσική θερμική ενέργεια της γης, δηλαδή τις σταθερές θερμοκρασίες του υπεδάφους (18 με 22C), που διατηρεί μια μέση θερμοκρασία ανεξαρτήτων των εξωτερικών καιρικών συνθηκών και των μεταβολών τους κλπ. Σίγουρα, δεν πρόκειται για μια νέα τάση, αλλά για μια επανεξέταση της πρόκλησης με νέες παραμέτρους. Είναι μια προσπάθεια να θέσουμε προς συζήτηση προβληματισμούς και ευαισθησίες που αφορούν το έδαφος, την αξιοποίηση των οφελών και ποιοτήτων του, όπως οι τραχιές ή μη επιφάνειες, οι υπόγειες σκηνές των τοπίων, οι βραχώδεις σχηματισμοί, οι εξάρσεις και οι κλήσεις του εδάφους, και τις δυνατότητες που προσφέρουν τα τοπία αυτά, όπως είναι η απομόνωση, η απόκρυψη και η αποκάλυψη, στοιχεία που επηρεάζουν τόσο τις σχεδιαστικές επιλογές όσο και την εμπειρία της τοποθεσίας και του τοπίου».

Το συγκρότημα θα χτιστεί σε μια πλαγιά έκτασης 20 στρεμμάτων, η οποία απολαμβάνει μια προνομιακή θέα στην περιοχή της Επιδαύρου.

Αυτό το συγκρότημα κατοικιών δείχνει σαν πρόκειται να είναι χτισμένο μέσα στη γη σε έναν κατάφυτο λόφο. Αυτό είναι μια νέα οπτική της σύγχρονης αρχιτεκτονικής για να ενσωματώνει τα κτίσματα στο φυσικό περιβάλλον;
Οι υποσκαφές κατοικίες ή το Subterranean Architecture είναι μια διαχρονική πρόκληση για τους αρχιτέκτονες. Έχει απασχολήσει σε διαφορετικούς πολιτισμούς, χρόνους και τοποθεσίες. Το έχουμε δει στη Σαντορίνη, την Καππαδοκία, αλλά και σε πιο σύγχρονα παραδείγματά που ξεφεύγουν από την κατοίκιση, όπως στη περίπτωση του Λευκού βουνού των Albert France-Lanord Architects και του Städel Museum των Schneider+Schumacher στη Φρανκφούρτη, τα οποία εκμεταλλευόμενα την ικανότητα απομόνωσης σε υπόγειους χώρους, αλλά και ανατρέποντας το στοιχείο αυτό, δημιούργησαν κρυφούς δημοσίους χώρους εμπορίου και συνάθροισης με γεωθερμικά οφέλη να αξιοποιούνται σε κάθε περίπτωση.

Το έδαφος αποτελεί ένα φυσικό «θερμαντικό» σώμα. Στην περίπτωση του «Gods and Dreams Resort from Epidaurian Healing Dreams», με τη σχεδιαστική επιλογή του υποσκάφου συγκροτήματος αντιμετωπίσαμε την ιδιαίτερη μορφολογία του εδάφους, δημιουργώντας καταφύγια απομόνωσης, ευεξίας, ηρεμίας και επανασύνδεσης με την φύση και αξιοποιήσαμε, όπως είπαμε, τα γεωθερμικά οφέλη του εδάφους. Οι αρχιτεκτονικές μας επιλογές προσπαθούν να παραμείνουν όσο πιο διάφανες και μη παρεμβατικές προκειμένου να αναδειχθεί η πολλαπλότητα του φυσικού τοπίου και των προοπτικών του. Το τοπίο δεν αντιμετωπίζεται ως δέκτης που προσαρμόζεται στη αρχιτεκτονική, αλλά ως ενεργό και καθοριστικό στοιχείο του σχεδιασμού μας.

Μια ιδιωτική πισίνα διατρέχει σαν ρυάκι τις κατοικίες, δημιουργώντας μια δροσερή όαση.

Μοιάζει λίγο με τα διαζώματα σε ένα αρχαίο θέατρο σαν αυτό της Επιδαύρου. Πόσο μπορεί η αρχαιοελληνική αρχιτεκτονική να επηρεάσει το σήμερα;
Πράγματι, οι διαδοχικές βαθμίδες γλύπτουν τους χώρους, όπως τα διαζώματα του αρχαίου ελληνικού θεάτρου. Το στοιχείο αυτό αποτέλεσε βασικό μέτρο για τον σχεδιασμό μας. Δεν είναι όμως μια αναφορά στην αρχαιοελληνική αρχιτεκτονική, αλλά σε μια αρχέγονη μέθοδο ανάγνωσης, διαχείρισης και κατανόησης του τοπίου. Το ερώτημα σχετικά με την αρχαιοελληνική αρχιτεκτονική είναι περισσότερο ένας προβληματισμός σχετικά με τη θεωρία, δεδομένου ότι βρισκόμαστε σε μια περίοδο με βαθιές κοινωνικές, πολιτικές και αισθητικές αλλαγές. Η αρχαιοελληνική αρχιτεκτονική αναφερόταν σε μια θεωρία που αντικατοπτρίζεται στην αρχαιοελληνική κοινωνία, φιλοσοφία και αισθητική, η οποία όμως δεν είναι κοντά στη σύγχρονη πραγματικότητα. Όσον αφορά την αρχιτεκτονική, αρκεί να κάνουμε τη διαπίστωση πως ο πυρήνας μιας αρχαίας πόλης ήταν ο δημόσιος χώρος. Αντίθετα, σήμερα ο δημόσιος χώρος είναι συρρικνωμένος και αποδυναμωμένος, ενώ οι προτεραιότητες της πόλης, το κόστος και η ποιότητα ζωής των κατοίκων, αλλά και η οικονομική ανάπτυξη, ορίζονται επί το πλείστων από την κατοίκιση και τις συνθήκες της. Η αρχαιοελληνική αρχιτεκτονική σίγουρα αποτελεί μια αστείρευτη πηγή έμπνευσης. Τα έργα φυσικά και γεννιούνται από τον τόπο και αναφέρονται από αυτόν και τις προϋπάρχουσες μορφές, αρχιτεκτονικές και μη, φέρουν όμως διαφορετικές θεωρίες και εξαρτήσεις.

Λαμβάνοντας υπόψη την τουριστική δύναμη της αρχαίας κληρονομιάς που έχει η Αθήνα, θεωρείται ότι η πόλη μας αρχιτεκτονικά συνομιλεί σωστά με την Αρχαία Ελλάδα;

Πέρα από στοχευμένες προσπάθειες ανάπλασης που έγιναν κυρίως την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων, δεν μπορούμε να πούμε πως υπάρχει ουσιαστικός και ευρύς διάλογος μεταξύ των παρεμβάσεων του τώρα και των ιχνών της Αρχαίας Ελλάδας. Η πόλη περικλείει και αναπτύσσεται σύμφωνα με τα σημαντικά μνημεία της Αθήνας, αλλά δεν υπάρχει μια εποικοδομητική πλούσια συνομιλία.

Το design, η αρχιτεκτονική, οι εικαστικές τέχνες επηρεάζονται όλο και πιο πολύ από την τεχνολογία και τη Sci-Fi αισθητική. Το μέλλον των πόλεων θα είναι φουτουριστικό όπως βλέπουμε σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας;
Οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας πάντα οραματίζονταν το μέλλον εξαιρετικά πολύπλοκο και φαντασμαγορικό και είναι αλήθεια πως η αρχιτεκτονική αποτελεί σημαντικό μέρος αυτών των οπτικών σεναρίων, τα οποία ειδικά στις sci-fi ταινίες, είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι, πιθανόν πιο σημαντικό από το ίδιο το σενάριο. Η επιστημονική φαντασία προβλέπει σε ένα βαθμό το πώς θα ήταν το μέλλον και υπονοεί το τι προμηνύεται για το μέλλον των πόλεων. Η αρχιτεκτονική της περισσότερες φορές παρουσιάζεται είτε ως μπρουταλιστική και δυστοπική, ένα εγκαταλελειμμένο τοπίο από τσιμέντο, γυαλί και μέταλλο με άπειρες οθόνες που προβάλλουν ταυτόχρονα ένα φοβερό πλήθος πληροφοριών, είτε ως Hyper-connected τοπία τεχνολογιών και αρχιτεκτονικής, λευκά και αποστειρωμένα, φοβερά ορισμένα και αυτοματοποιημένα. Μπορεί να μην έχουμε ιπτάμενά αυτοκίνητα μέχρι στιγμής αλλά έχουμε Teslas που οδηγούνται μόνα τους και Alexa systems που μπορούν να απαντήσουν κάθε ερώτηση μας μέχρι και να ρυθμίσουν τη θερμοκρασία του δωμάτιου μας. Οπότε βιώνουμε ήδη ένα σημαντικό βαθμό «φουτουρισμού» των πόλεων που όσο αναπτύσσεται η τεχνολογία θα αναπτύσσεται και θα επηρεάζει τη ζωή μας όλο και περισσότερο.

O αρχτέκτονας Παύλος Χατζηαγγελίδης, ιδρυτής του 314 Αrchitecture Studio.

Πώς φαντάζεστε την Αθήνα μισό αιώνα μετά;

Νομίζω ότι σε 50 χρόνια η Αθήνα, όπως και ο πλανήτης, θα βρίσκεται αντιμέτωπη με τη σοβαρή κλιματική αλλαγή που προκαλείται από τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Οι προτεραιότητες θα αλλάξουν κατά πολύ. Η αρχιτεκτονική θα αντιμετωπίσει ζητήματα όπως οικοδόμηση θαλάσσιων τειχών, προστασία των υποδομών στις πόλεις, όπως δημόσιοι χώροι, μετρό κ.ά. Η ζέστη και τα κύματα καύσωνα είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα, οπότε ο σχεδιασμός μας θα αφορά τη λήψη μέτρων για την ενίσχυση της πόλης. Το στούντιό μας έχει κατευθυνθεί ήδη προς την βιοκλιματική αρχιτεκτονική, στη χρήση του ήλιου και της γεωθερμικής ενέργειας, με στόχο την ανάπτυξη δυναμικού, αλλά και οικολογικού σχεδιασμού.

Τι πρέπει να αλλάξει στην πόλη μας άμεσα; Για μια αναγέννηση της πόλης θα έπρεπε να προχωρήσουμε σε μαζικές κατεδαφίσεις απρόσωπων κτιρίων ή μπορούν να μεταμορφωθούν πλήρως με τη βοήθεια της αρχιτεκτονικής και την τεχνολογίας;
Σίγουρα, η αύξηση των δημοσίων χώρων και η αποσυμφόρηση των οικοδομικών τετραγώνων θα βοηθούσαν στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Τα υπάρχοντα κτήρια θα πρέπει σίγουρα να αναβαθμιστούν ενεργειακά και προγραμματικά για να ανταποκριθούν στις νέες απαίτησες, τόσο τις κλιματολογικές όσο και τις λειτουργικές.

Τα κτίριά σας έχουν έντονες καμπύλες και πολύ πρωτότυπο σχεδιασμό. Ποιες είναι οι επιρροές σας και ποια είναι τα στοιχεία που έχουν διαμορφώσει την αισθητική σας;
Το βασικό χαρακτηριστικό του σχεδιασμού εκτός από τις οικολογικές, κοινωνικές και προγραμματικές πτυχές των έργων, είναι η δημιουργία ενός κελύφους που παροτρύνει τον χρήστη να βιώσει μια αφαίρεση και έναν νέο αθέατο κόσμο. Η έμπνευση μας προέρχεται από μαθηματικές αναλογίες, γεωμετρικούς σχηματισμούς που εντοπίζουμε στα τοπία, αλλά και από οργανικές μορφές της φύσης, όπως τα φτερά μιας πεταλούδας ή τα φύλλα, η δομή και ο σχηματισμός μιας φτέρης. Για κάθε ένα από τα έργα του στούντιο ακολουθούμε μια κατά περίπτωση αναλυτική αναζήτηση, αποδίδοντας ένα μοναδικό χαρακτήρα στις παρεμβάσεις μας. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της διαδικασίας σχεδιασμού της ομάδας του στούντιο που βασίζεται στον πειραματισμό και τον αυτοσχεδιασμό μέσα από νέες ιδέες, έννοιες και πρακτικές, με τη βοήθεια digital σχεδιαστικών μέσων.