Ναύαρχος Ζουριέν ντε λε Γραβιέρ «η τύχη του κόσμου τρεις φορές εξαρτήθηκε από την έκβαση μιας ναυτικής σύρραξης: στη Σαλαμίνα, στο Άκτιο και στη Ναύπακτο»
Στις 7 Οκτωβρίου του 1571 συγκρούστηκε ο ενωμένος Χριστιανικός στόλος της Ισπανίας, της Βενετίας, της Γένοβας, της Νεάπολης και Σικελίας και του Πάπα ενάντια στον ενιαίο στόλο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου είναι μια από τις σημαντικότερες ναυμαχίες στην παγκόσμια ιστορία και αμέσως μετά τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, η ιστορικότερη και σημαντικότερη ναυμαχία.
Για πολλούς δε αποτελεί ιστορικό ορόσημο που έκρινε την τύχη του κόσμου και την εξέλιξη του ευρωπαϊκού πολιτισμού, καθώς δύο διαφορετικοί πολιτισμοί -η Οθωμανική αυτοκρατορία και η Δύση- συγκρούστηκαν σ’ έναν τιτάνιο αγώνα, μια διαμάχη που «αποτυπώθηκε» δραματικά με τη σύρραξη δύο πάνοπλων στόλων.
Ο ναύαρχος Ζουριέν ντε λε Γραβιέρ υποστήριξε πως «η τύχη του κόσμου τρεις φορές εξαρτήθηκε από την έκβαση μιας ναυτικής σύρραξης: στη Σαλαμίνα, στο Άκτιο και στη Ναύπακτο», ενώ ο ιστορικός Paryta χαρακτήρισε την έκβαση της Ναυμαχίας ως «σπάνιο φαινόμενο όλων των αιώνων, γεγονός απρόοπτο που έσωσε τον κόσμο και τον πολιτισμό».
Πως ξεκίνησαν όλα
Η ραγδαία επέκταση των Τούρκων, μετά τη κατάληψη της Κύπρου από τον Σουλτάνο Σελήμ Β΄, τον Αύγουστο του 1570, οι σφαγές των παραδοθέντων Ενετών από τους Τούρκους και τέλος η εκδίωξη των Ενετών από τη Ναύπακτο, που αντικειμενικά αποτελούσε το τελευταίο προπύργιο, δεν άφηνε περιθώρια στην Χριστιανική Δύση για ολιγωρία.
Η προκλητική στάση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας έναντι των χριστιανικών κρατών οδήγησε τον Πάπα της Ρώμης Πίο τον Β΄ να απευθύνει έκκληση στους χριστιανούς ηγεμόνες της Δύσης να ενωθούν σε μια νέα σταυροφορία για να αντιμετωπίσουν την Οθωμανική απειλή.
Η έκκλησή του ωστόσο βρήκε περιορισμένη απήχηση καθότι οι περισσότεροι ηγεμόνες εξαντλούνταν σε εσωτερικές διαμάχες και έκριναν άκαιρη και επικίνδυνη την επιχείρηση αυτή. Τελικά, η Ισπανία, η Ενετική Δημοκρατία, η Σαβοΐα, η Νεάπολη, τα παπικά κράτη και η Μάλτα ανταποκρίθηκαν και υπέγραψαν μια συνθήκη Ιερής Συμμαχίας και πιο συγκεκριμένα «Ιερό Συνασπισμό» (Sacra Liga).
Αρχηγός της ναυτικής σταυροφορίας επιλέχθηκε ο Δον Ζουάν ο Αυστριακός.
Xαλκογραφία του κάστρου της Ναυπάκτου
Ο συμμαχικός στόλος συγκεντρώθηκε στην Μεσσήνη της Ιταλίας στις 2 Οκτωβρίου 1571 μ.Χ. από όπου απέπλευσε και αφού πέρασε από την Κέρκυρα και αγκυροβόλησε στο λιμάνι της Ηγουμενίτσας, πληροφορήθηκε ότι ο τουρκικός στόλος με επικεφαλής τον αρχιναύαρχο Μουεζίν Ζαδέ Αλή είχε ελλιμενιστεί στη Ναύπακτο.
Στις 7 Οκτωβρίου 1571 οι δύο στόλοι πάνοπλοι, συγκρούστηκαν λίγα μίλια δυτικά της Ναυπάκτου.
Ο τουρκικός στόλος παρ’ ότι ήταν πειθαρχικός και εμπειροπόλεμος, δεν στάθηκε ικανός να κάμψει το σθένος του στόλου της Δύσης που είχε λάβει την μορφή Ιερού Αγώνα των Χριστιανών κατά των Οθωμανών.
Έτσι χρειάσθηκαν μόνο πέντε ώρες για να διαλυθεί ο μύθος του ανίκητου στόλου της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και να ανακοπεί η φονταμενταλιστική ορμή του Ισλαμισμού προς την Ευρώπη, προφυλάσσοντας έτσι την συνέχεια του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Η μαρτυρία του διάσημου συγγραφέα του Δον Κιχώτη Θερβάντες, με την ιδιότητα του πολεμιστή που τραυματίστηκε κι έχασε το χέρι του στην ναυμαχία, δίνει το στίγμα της σπουδαιότητας της:
«Εκείνη την ημέρα διαλύθηκε η, σε ολόκληρο τον κόσμο, διαδεδομένη πεποίθηση πως οι Τούρκοι ήταν αήττητοι στη θάλασσα.»
Η σύγκρουση των δύο στόλων εξελίχθηκε σε τιτανομαχία με τεράστιες απώλειες και για τις δύο παρατάξεις.
Δοξολογίες, κανονιοβολισμοί, λαϊκές εκδηλώσεις, ποιήματα, μετάλλια, πίνακες, αγάλματα, αποθανάτισαν αυτή την Ναυμαχία σύμβολο, που σημειολόγισε την απρόσκοπτη πολιτισμική εξέλιξη.
Με την ονομασία «Battaglia di Lepanto» η Ναυμαχία έμεινε ορόσημο στην ιστορία και έδωσε πολλαπλά τροφή στην Τέχνη
