«Θα πάρω πέντε φορτηγά Μερσέντες», είπε ο άντρας που φόραγε κουρέλια ρούχα
Όλοι γέλασαν. Ένα τεράστιο λάθος εκείνη τη στιγμή, καθώς ο Λουκάς ξέσπασε σε δυνατό γέλιο που έκανε όλους μέσα στην αντιπροσωπεία να στραφούν προς το μέρος του.
Κανένας από τους τρεις πωλητές δεν φανταζόταν ότι αυτός ο ταπεινός, κακομοίρης γέρος ετοιμαζόταν να κλείσει τη μεγαλύτερη πώληση του μήνα — χωρίς καν να διστάσει.
Ο Αργύρης Καραγιάννης, 66 ετών, με το φθαρμένο σακάκι και το παλιό σακίδιο στον ώμο, είχε μέσα στο πορτοφόλι του κάτι που οι τρεις τους δεν θα φαντάζονταν ποτέ.
Και όσα θα συνέβαιναν μέσα στα επόμενα 30 λεπτά θα αποδείκνυαν ότι το να κρίνεις από την εμφάνιση μπορεί να κοστίσει πολύ ακριβά.
Ο Αργύρης με τις σκονισμένες μπότες και τα γκρίζα, αχτένιστα μαλλιά, περπατούσε αργά ανάμεσα στα εντυπωσιακά φορτηγά.
Ο Λούκας ήταν ο πρώτος που τον είδε να μπαίνει.
Αντάλλαξε ένα ειρωνικό βλέμμα με τον Έκτορα, τον 45χρονο ανώτερο πωλητή που ξεφύλλιζε χαρτιά στο γραφείο του.
Ο Έκτορας ύψωσε το φρύδι και χαμογέλασε λοξά. Και οι δύο ήξεραν τι τύπου πελάτης ήταν αυτός: περίεργος, ονειροπόλος, από εκείνους που μπαίνουν μόνο για να κοιτάξουν πράγματα που ποτέ δεν θα αγοράσουν.
Ο Χαρίλαος, διευθυντής πωλήσεων, ίσιωνε τη μεταξωτή ιταλική γραβάτα του μπροστά στον καθρέφτη του μπάνιου, όταν άκουσε αργά βήματα στην αίθουσα.
Βγήκε σκουπίζοντας τα χέρια του με μια χαρτοπετσέτα.
Το εκπαιδευμένο του μάτι τον παρατήρησε μέσα σε δύο δευτερόλεπτα: ρούχα φθαρμένα, στάση σώματος σκυφτή, σακίδιο παλιό.
Συμπέρασμα: χάσιμο χρόνου.
Ο Αργύρης στάθηκε μπροστά σε ένα λευκό, γυαλιστερό φορτηγό το Μερσέντες Actros.
Άγγιξε το φορτηγό με τα κουρασμένα του χέρια.
Τα ήρεμα μάτια του παρατήρησαν την καμπίνα, τα καινούρια λάστιχα, το ασημένιο αστέρι.
Οδηγούσε τέτοια φορτηγά επί 40 χρόνια. Ήξερε κάθε βίδα, κάθε βαλβίδα, κάθε μυστικό αυτών των κινητήρων.
Αλλά οι τρεις πωλητές που τον παρακολουθούσαν από μακριά δεν ήξεραν τίποτα από αυτά.
Έβλεπαν μόνο την εμφάνιση.
Ο Λούκας πλησίασε πρώτος, με την υπερβολική αυτοπεποίθηση κάποιου που νομίζει ότι τα ξέρει όλα.
Ήταν 34 ετών και πουλούσε φορτηγά εδώ και δύο χρόνια — πίστευε πως ήξερε να «διαβάζει» τους ανθρώπους.
«Με συγχωρείτε, κύριε», είπε υποτιμητικά. «Αυτά τα φορτηγά είναι διαθέσιμα μόνο για πελάτες με ραντεβού. Αν θέλετε γενικές πληροφορίες, έχουμε φυλλάδια στην είσοδο.»
Ο Αργύρης τον κοίταξε ήρεμα.
Τα γκρίζα του μάτια, βαθιά σαν αρχαία πηγάδια, συνάντησαν το βλέμμα του νεαρού.
Ύστερα μίλησε με φωνή ήσυχη αλλά σταθερή:
«Θα πάρω πέντε τέτοια φορτηγά Μερσέντες.»
Η σιωπή κράτησε μόλις ένα δευτερόλεπτο πριν ο Λούκας ξεσπάσει σε γέλια.
Ο Αργύρης όμως επρόκειτο να τους δείξει κάτι που δεν θα ξεχνούσαν ποτέ.
Ο Έκτορας σηκώθηκε από το γραφείο του και πλησίασε. Το γέλιο του ήταν πιο συγκρατημένο, αλλά το ίδιο περιφρονητικό.
Ο Χαρίλαος εμφανίστηκε από πίσω, σταυρώνοντας τα χέρια στο στήθος, με ένα ειρωνικό χαμόγελο.
Οι τρεις τους σχημάτισαν ένα μισό κύκλο γύρω από τον Αργύρη, σαν αρπακτικά γύρω από εύκολο θήραμα.
«Πέντε φορτηγά;» επανέλαβε ο Λούκας σκουπίζοντας ένα δάκρυ γέλιου.
«Ξέρετε πόσο κοστίζει μόνο ένα απ’ αυτά; Πάνω από 120.000 ευρώ το καθένα.»
Περισσότερο από 500.000 ευρώ συνολικά.
Ο Αργύρης δεν απάντησε.
Συνέχισε απλώς να χαϊδεύει το μέταλλο, σαν να χαιρετούσε έναν παλιό φίλο.
Η ηρεμία του τους μπέρδεψε, μα θεώρησαν πως ήταν η σύγχυση ενός γέρου που δεν καταλαβαίνει.
«Κοιτάξτε», επενέβη ο Έκτορας ψυχρά. «Αυτή δεν είναι έκθεση. Αν δεν έχετε μεταφορική εταιρεία, δεν μπορούμε καν να ξεκινήσουμε προσφορά.»
«Έχω εταιρεία», είπε ο Αργύρης χωρίς να στραφεί. «32 ενεργές μονάδες. Χρειάζομαι άλλες πέντε.»
Ο Χαρίλαος γέλασε ειρωνικά, διόρθωσε τα γυαλιά του και πλησίασε.
«32 φορτηγά κι έρχεστε ντυμένος έτσι; Με όλο το σεβασμό, κύριε, οι ιδιοκτήτες μεγάλων στόλων έρχονται με οδηγό, με βοηθούς, με λογιστές. Όχι μόνοι, με ένα σακίδιο έτοιμο να διαλυθεί.»
«Το σακίδιο δεν είναι χαλασμένο», απάντησε ο Αργύρης γυρνώντας επιτέλους προς το μέρος του.
«Έχει απλώς πολλές ιστορίες. Όπως κι εγώ.»
Κάτι στη φωνή του έκανε τον Χαρίλαο να συνοφρυωθεί.
Είχε μια δύναμη, μια αυτοπεποίθηση που δεν ταίριαζε με την εμφάνισή του.
«Ακούστε», είπε ο Χαρίλαος, «έχουμε πραγματικούς πελάτες να εξυπηρετήσουμε. Αν θέλετε να σκοτώσετε την ώρα σας, υπάρχει καφετέρια δύο τετράγωνα πιο κάτω…»
Τότε ο Αργύρης έβαλε το χέρι στο σακίδιό του. Οι τρεις τους αντάλλαξαν ανήσυχες ματιές, ώσπου αναστέναξαν με ανακούφιση όταν έβγαλε ένα φθαρμένο πλαστικό ντοσιέ.
Το άνοιξε προσεκτικά και έβγαλε μερικά διπλωμένα χαρτιά.
«Αυτή είναι η πράξη ίδρυσης της εταιρείας μου,» είπε ήρεμα. «ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΟΡΙΖΟΝ Α.Ε. ιδρύθηκε πριν από 38 χρόνια. Κι αυτά είναι τα τελευταία οικονομικά στοιχεία μου — και εδώ», πρόσθεσε, βγάζοντας ένα ακόμη χαρτί, «είναι επιστολή από την τράπεζά μου που επιβεβαιώνει πίστωση 2 εκατομμυρίων.»
Ο Χαρίλαος πήρε τα χαρτιά δύσπιστα.
Τα μάτια του έτρεξαν στις πρώτες γραμμές, μετά στις δεύτερες — και το χρώμα έφυγε από το πρόσωπό του.
Ο Λούκας και ο Έκτορας το παρατήρησαν αμέσως.
«Τι συμβαίνει;» ρώτησε ο Λούκας.
Ο Χαρίλαος κατάπιε. Τα χέρια του έτρεμαν.
Το έμβλημα της τράπεζας ήταν αληθινό — και το ποσό, επίσης.
«Συγγνώμη, κύριε Αργύρη…» ψέλλισε.
«Ξέρετε», είπε ο Αργύρης χωρίς θυμό αλλά με λύπη, «οι άνθρωποι πιστεύουν πως τα χρήματα έχουν ένα μόνο πρόσωπο. Νομίζουν πως όποιος έχει λερωμένες μπότες δεν μπορεί να έχει καθαρά χέρια.»
Η σιωπή έπεσε βαριά στην αίθουσα.
Ο Λούκας ένιωσε κόμπο στο στομάχι. Ο Έκτορας χαμήλωσε το βλέμμα.
Ο Χαρίλαος προσπάθησε να μιλήσει, αλλά η φωνή του έτρεμε.
«Ήταν παρεξήγηση, κύριε Αργύρη. Ελάτε στο γραφείο μου, να σας κεράσω καφέ, να δούμε τις προδιαγραφές…»
«Δεν θέλω πια να αγοράσω από εδώ,» είπε ο Αργύρης, μαζεύοντας τα χαρτιά του.
Γύρισε και βάδισε προς την έξοδο. Κάθε του βήμα αντηχούσε σαν σφυρί πάνω στην περηφάνια των τριών.
Ο Χαρίλαος έτρεξε πίσω του.
«Παρακαλώ, περιμένετε! Κάναμε τεράστιο λάθος. Αφήστε μας να το διορθώσουμε!»
Ο Αργύρης στάθηκε στην πόρτα, δεν γύρισε καν.
«Ξέρετε γιατί είμαι ντυμένος έτσι; Επειδή το πρωί ήμουν στο συνεργείο, ελέγχοντας τα φορτηγά μου. Ξέρετε γιατί λερώνω ακόμα τα χέρια μου με λάδι, ενώ δεν χρειάζεται; Γιατί δεν έχω ξεχάσει από πού ξεκίνησα. Οδήγησα 40 χρόνια πριν αποκτήσω δική μου εταιρεία. Κοιμήθηκα σε καμπίνες, έφαγα κρύο φαγητό σε πρατήρια, και ποτέ δεν φέρθηκα σε κανέναν όπως μου φερθήκατε σήμερα.»
Τα λόγια του έπεσαν σαν πέτρες στο νερό.
Ο Λούκας ένιωσε για πρώτη φορά μετά από χρόνια πραγματική ντροπή.
Ο Έκτορας έσφιξε τις γροθιές του.
Ο Χαρίλαος ψιθύρισε: «Έχετε δίκιο… Ήμασταν αλαζόνες και τυφλοί… Μα αφήστε μας να δείξουμε ότι μπορούμε να αλλάξουμε.»
Ο Αργύρης γύρισε αργά.
«Δεν θα αγοράσω από εδώ,» είπε, «αλλά θα σας αφήσω κάτι πιο πολύτιμο από τα λεφτά μου.»
«Τι;» ρώτησε ο Λούκας.
«Ένα μάθημα που δεν θα ξεχάσετε ποτέ. Και θα σας δείξω γιατί η ταπεινότητα αξίζει περισσότερο από κάθε ακριβό κοστούμι.»
Έδειξε προς το γραφείο.
«Καλέστε τον διευθυντή σας. Πείτε του πως ο Αργύρης είναι εδώ.»
Ο Χαρίλαος τηλεφώνησε τρέμοντας.
Στην άλλη άκρη, η φωνή του ιδιοκτήτη, Φίλιππος Παναγιωτίδης, αντήχησε ενθουσιασμένη:
«Ο Αργύρης Καραγιάννης; Κρατήστε τον εκεί! Έρχομαι σε δέκα λεπτά!»
Σε λίγα λεπτά, μια μαύρη Μερσέντες σταμάτησε έξω.
Ο Φίλιππος μπήκε σχεδόν τρέχοντας. Μόλις είδε τον Αργύρη, χαμογέλασε πλατιά και του έδωσε το χέρι με σεβασμό.
Οι τρεις πωλητές πάγωσαν. Ο αφεντικός τους, ο πιο σκληρός άνθρωπος που ήξεραν, σχεδόν προσκυνούσε αυτόν τον γέρο με τα παλιά ρούχα.
«Φίλιππε», είπε ο Αργύρης, «ήρθα να αγοράσω πέντε φορτηγά, αλλά οι υπάλληλοί σου δεν μου έδειξαν κάτι ενδιαφέρον σήμερα.»
Ο Φίλιππος κοκκίνισε.
«Με έκριναν από τα ρούχα μου», εξήγησε ο Αργύρης.
Ο ιδιοκτήτης τους κάρφωσε με βλέμμα φωτιάς.
Πριν μιλήσει, ο Αργύρης σήκωσε το χέρι:
«Δεν ήρθα να τους απολύσεις, Φίλιππε. Ήρθα να τους διδάξω.»
Και τους δίδαξε.
Τους είπε για τα χρόνια που τον πέταξαν έξω από άλλη αντιπροσωπεία, για τον υπάλληλο που τον προσέβαλε και έμεινε για πάντα λίγος — και για εκείνον που του φέρθηκε ανθρώπινα και σήμερα είναι συνέταιρος.
«Η ζωή», είπε, «ανταμείβει την ταπεινότητα, όχι την έπαρση.»
Στο τέλος, ο Αργύρης γύρισε στους τρεις:
«Το ταλέντο χωρίς ταπεινότητα είναι σαν φορτηγό χωρίς φρένα: στην αρχή πάει γρήγορα, αλλά στο τέλος συντρίβεται.»
Τους άφησε με ένα χαμόγελο και τη φράση που έμεινε χαραγμένη για πάντα:
«Η πραγματική αξία ενός ανθρώπου δεν μετριέται απ’ ό,τι φοράει ή οδηγεί, αλλά από το ποιος είναι όταν κανείς δεν τον κοιτάζει.»
Ηθικό Δίδαγμα:
Η ιστορία του Αργύρη μας δείχνει πως ποτέ δεν πρέπει να κρίνουμε τους ανθρώπους από την εμφάνισή τους. Πίσω από φθαρμένα ρούχα μπορεί να κρύβεται ένας άνθρωπος γεμάτος εμπειρίες, αξία, σεβασμό και κόπο μιας ολόκληρης ζωής. Η πραγματική αξιοπρέπεια δεν βρίσκεται στα λεφτά, στα ακριβά ρούχα ή στα γυαλιστερά αυτοκίνητα, αλλά στην καρδιά, στον χαρακτήρα και στον τρόπο που φερόμαστε στους άλλους — ειδικά σε αυτούς που δεν έχουν τίποτα να μας προσφέρουν.
Η ζωή βρίσκει πάντα τον τρόπο να διδάξει ταπεινότητα σε όσους νομίζουν ότι αξίζουν περισσότερο.
Και ειδικά στην Ελλάδα του σήμερα, όπου πολλοί συνηθίζουν να σε κοιτούν «με μισό μάτι» αν δεν φοράς τα ακριβά ρούχα ή δεν οδηγείς το «καλό» αυτοκίνητο, αυτή η ιστορία έχει ένα ισχυρό μήνυμα: Η αξία του ανθρώπου δεν βρίσκεται στο πορτοφόλι, αλλά στην ψυχή του.
