Ο πρώην άντρας μου πήρε το γιο μας με ιδιωτικό συμφωνητικό πριν 11 χρόνια στη Βραζιλία. Το παιδί ήταν τότε 9 χρονών. Αμέσως τον ξαναβάφτισε σε καθολική εκκλησία με το όνομα του παππού (πεθερού), και έσπευσε να με διαγράψει από τη μνήμη του παιδιού και γενικά βιώνουμε και οι δύο σε τραγικό βαθμό. Μετακόμισα στη Βραζιλία 2μιση χρόνια αφού είχε πάρει το παιδί με σκοπό να ‘δείξω’ στο γιο μου πως η αλήθεια είναι άλλη από αυτή που του λέγανε, όμως συνάντησα χειρότερο πόλεμο και αποξένωση. Παρέμεινα με φοβερές δυσκολίες για ενάμιση χρόνο, μέχρις ότου το παιδί μου καταφέρει ξανά να με κοιτάξει στα μάτια κανονικά. Την ημέρα που έγινε αυτό μου ζήτησε να φύγω και να επιστρέψω στην Ελλάδα… Γύρισα ένα μήνα μετά, το 2014. Πέρυσι σε ηλικία 19 χρονών είδα το γιο μου στην Αθήνα και μιλήσαμε λίγο. Φαίνεται πως το παιδί είναι βαθιά τραυματισμένο και μπλοκαρισμένο. Καθώς και εγώ. Η ερώτηση μου είναι εάν μπορώ νομικά να κάνω κάτι σήμερα για την όλη κατάσταση και εάν υπάρχουν ομάδες υποστήριξης αποξενωμένων γονέων στην Αθήνα. Σας ευχαριστώ για το χρόνο σας
Απαντάει η δικηγόρος κυρία Παναγιώτα Λουκάκου
Σε περίπτωση διαζυγίου πρέπει να οριστεί, με δικαστική απόφαση εάν οι γονείς διαφωνούν ή με ιδιωτικό συμφωνητικό που εν συνεχεία επικυρώνεται στα πλαίσια της διαδικασίας του συναινετικού διαζυγίου το πρόσωπο στο οποίο θα ανατεθεί η επιμέλεια του ανήλικου παιδιού αλλά συγχρόνως να ρυθμιστεί και το δικαίωμα επικοινωνία του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το ανήλικο παιδί. Το συμφέρον του παιδιού επιβάλλει αυτό να έχει επαφή και με τους δύο γονείς και αυτό ανεξάρτητα από τους λόγους που οδήγησαν τους συζύγους στο διαζύγιο . Πολλές φορές όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Μπορεί ένας από τους δύο συζύγους να μην είναι έτοιμος να αποδεχθεί ένα διαζύγιο και τότε πιέζει τον άλλο σύζυγο ή τον εκδικείται μέσω των ανήλικων παιδιών. Η γονική αποξένωση εμφανίζεται κυρίως ανάμεσα σε διαζευγμένους γονείς ή συντρόφους και είναι ιδιαίτερα έντονη στις υποθέσεις διεθνούς απαγωγής παιδιών από τον ένα γονέα. Συνίσταται στην προσπάθεια του ενός γονέα να εγκαθιδρύσει στην παιδική ψυχή την απόρριψη της εικόνας του άλλου γονέα. Σύμφωνα με τις μελέτες των ειδικών , θεωρείται μορφή συναισθηματικής – ψυχολογικής κακοποίησης και καταλήγει σε ψυχική διαταραχή του ίδιου του παιδιού το οποίο στρέφεται,υπό την επιρροή του ενός γονέα, εναντίον του άλλου γονέα . Πρόκειται για σκόπιμη πρόκληση μιας ψυχικής διαταραχής στο παιδί το οποίο απεχθάνεται τον άλλο γονέα και φέρεται παράλογα εχθρικά σε αυτόν χωρίς καμία αιτία . Πρόκειται για μια πλύση εγκεφάλου του παιδιού που λαμβάνει χώρα είτε από τον άλλο γονέα είτε και από το οικογενειακό περιβάλλον του άλλου γονέα με τη συκοφαντική δυσφήμιση του ενός γονέα από τον άλλο γονέα. Οι τρόποι με τους οποίους επιτυγχάνεται η αποξένωση του γονέα είναι διάφοροι, όπως η συστηματική παραπληροφόρηση, η παρεμπόδιση της άσκησης του δικαιώματος επικοινωνίας με σκοπό εν τέλει αυτή να διακοπεί διαπαντός, ο έλεγχος και ο χειρισμός της συναισθηματικής κατάστασης του παιδιού και άλλοι.
Οι συνέπειες στην ζωή του παιδιού είναι ολέθριες αφού μπορεί να το οδηγήσουν σε χαμηλή αυτοεκτίμηση, κατάθλιψη, χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών. Απώτερος σκοπός του γονέα εκείνου που μετέρχεται την κατασυκοφάντηση του άλλου γονέα είναι να δημιουργήσει ψυχολογική εξάρτηση του παιδιού από τον ίδιο, προκειμένου να ικανοποιήσει εγωιστικά τις προσωπικές του ανεκπλήρωτες ψυχολογικές και συναισθηματικές ανάγκες .Το φαινόμενο της γονικής αποξένωσης παρουσιάζει ιδιαίτερη σημασία στα πλαίσια των οικογενειακών διαφορών που καταλήγουν στο δικαστήριο και απαιτούν από το δικαστή μεγάλη διακριτική ικανότητα προκειμένου να λάβει την ορθή και προς το πραγματικό συμφέρον του παιδιού απόφαση, γεγονός το οποίο καθιστά απαραίτητη την ενημέρωση των δικαστών και των νομικών συμβούλων από ειδικούς ψυχικής υγείας. Η γονική αποξένωση περιελήφθη με τον ταξινομητικό όρο parental alienation με τον κωδικό QE.52 Problem Caregiver –child Relationship στη διεθνή στατιστική ταξινόμηση των ασθενειών και των σχετικών προβλημάτων υγείας ( ΙCD-11) σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, η οποία θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2022.
Ο υπαίτιος για την δημιουργία της γονικής αποξένωσης γονέας επιτυγχάνει το σκοπό του μέσω της τέλεσης αξιοποίνων πράξεων, όπως η εξύβριση και η συκοφαντική δυσφήμιση του άλλου γονέα ή η έντεχνη παρεμπόδιση της επικοινωνίας του παιδιού με τον άλλο γονέα, η οποία εμφανίζεται ως δήθεν βούληση του ίδιου του παιδιού και αποτελεί παραβίαση της δικαστικής απόφασης που ρυθμίζει την επικοινωνία.
Για το λόγο αυτό και οι πράξεις αυτές συνιστούν προσβολή της προσωπικότητας του δυσφημιζόμενου γονέα για την προστασία της οποίας αυτός έχει δικαίωμα να ασκήσει αγωγή για χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβης που έχει υποστεί από αυτή την προσβολή της προσωπικότητας του.
Η προσέγγιση του αποξενωμένου παιδιού από το γονέα είναι μια δύσκολη υπόθεση που απαιτεί την υποστήριξη των ειδικών. Στις ημέρες μας και επειδή το φαινόμενο αρχίζει να λαμβάνει διαστάσεις όλο και περισσότερες οργανώσεις που αφορούν κυρίως το διαζύγιο και τα δικαιώματα των γονέων παρέχουν υποστήριξη και μπορεί κανείς να τις αναζητήσει στο διαδίκτυο καθώς οι περισσότερες διατηρούν σχετικές ιστοσελίδες.
Στη δική σας προσωπική περίπτωση ο πατέρας εκμεταλλεύτηκε το γεγονός της συναίνεσης σας στην ανάθεση της επιμέλειας του τέκνου σας σε εκείνον. Αναμφισβήτητα έχετε δικαίωμα να υπερασπιστείτε τη τιμή και την υπόληψη σας ως γονέας και να προστατεύσετε την προσωπικότητα σας από οποιαδήποτε προσβολή. Βεβαίως έχει περάσει πολύς χρόνος και ενδεχομένως οι αξιώσεις σας να έχουν παραγραφεί.
Παναγιώτα Λουκάκου
Δικηγόρος Παρ Αρείω Πάγω
Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια
