Ανίχνευση Toxoplasma gondii σε έτοιμες προς κατανάλωση σαλάτες: Πανευρωπαϊκή μελέτη εκτίμησης κινδύνου

Τα τελευταία χρόνια, έχει παρατηρηθεί αύξηση των κρουσμάτων τοξοπλάσμωσης (Toxoplasma gondii ) σε ανθρώπους που σχετίζονται με την κατανάλωση φρέσκων προϊόντων. Το παράσιτο Toxoplasma gondii μπορεί να προκαλέσει σοβαρή ασθένεια στους ανθρώπους, που μπορούν να μολυνθούν τρώγοντας ωμό ή μη καλά μαγειρεμένο μολυσμένο κρέας ή άπλυτα φρούτα ή λαχανικά που έχουν μολυνθεί με το παράσιτο. Ιδιαίτερα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να εμφανίσουν σοβαρά νευρολογικά και αναπνευστικά συμπτώματα, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε θάνατο.

Επιπλέον, οι λοιμώξεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορούν να προκαλέσουν συγγενή τοξοπλάσμωση (CT) που οδηγεί σε αποβολές, εμβρυϊκές δυσπλασίες και κακοήθειες στο νευρικό σύστημα. Η οξεία τοξοπλάσμωση είναι ασυμπτωματική περίπου στο 80% των ατόμων και τα συμπτώματα στο άλλο 20% περιλαμβάνουν πυρετό, συμπτώματα που μοιάζουν με μονοπυρήνωση, με αυχενική οπίσθια αδενοπάθεια, μυαλγία και εξασθένιση. Αν και αυτά τα συμπτώματα δεν είναι σχετικά σοβαρά, η σοβαρότητα της μόλυνσης εξαρτάται από τον γονότυπο του στελέχους του παρασίτου. Στην πραγματικότητα, οι λοιμώξεις με ένα εξαιρετικά λοιμογόνο στέλεχος μπορεί να προκαλέσουν θανατηφόρα πνευμονίτιδα, μυοκαρδίτιδα, μηνιγγοεγκεφαλίτιδα και πολυμυοσίτιδα.

Η συγγενής τοξοπλάσμωση είναι μία από τις ασθένειες με το υψηλότερο νοσολογικό φορτίο στις χώρες ΕΕ/ΕΟΧ (21η θέση). Συνεπώς, υπάρχει ανάγκη ποσοτικοποίησης της σχετικής συμβολής διαφόρων οδών μετάδοσης για το T. gondii , ώστε να καταστεί δυνατός ο σχεδιασμός κατάλληλων στρατηγικών παρέμβασης. Στόχος μελέτης που δημοσιεύτηκε στο eurosurveillance, ήταν η εκτίμηση της εμφάνισης και της επικράτησης των ωοκύστεων T. gondii σε έτοιμες προς κατανάλωση σαλάτες RTE στο λιανικό εμπόριο στην Ευρώπη. Δύο τύποι προϊόντων RTE επιλέχθηκαν για την επιτόπια έρευνα: μείγματα για μικρά φύλλα και μείγματα για κομμένες σαλάτες. Οι σαλάτες συλλέχθηκαν σε καταστήματα λιανικής πώλησης σε 10 χώρες στην ίδια ή σε κοντινή πόλη του συμμετέχοντος εργαστηρίου, περιορίζοντας έτσι τον χρόνο και το κόστος μεταφοράς των δειγμάτων.

Τα δείγματα συλλέχθηκαν εβδομαδιαίως, με μέσο όρο 7-8 δείγματα την εβδομάδα, που αντιστοιχεί σε 320 δείγματα ανά χώρα, από τον Οκτώβριο του 2021 έως τον Σεπτέμβριο του 2022. Ο συνολικός στόχος αριθμού δειγμάτων ήταν 3.200, με 400 δείγματα κομμένης σαλάτας και 400 δείγματα για μικρά φύλλα ανά εποχή. Τα δείγματα συλλέχθηκαν και υποβλήθηκαν σε επεξεργασία για ανάκτηση ωοκύστεων πριν από την ημερομηνία λήξης του προϊόντος και μεταφέρθηκαν από τα καταστήματα λιανικής στο εργαστήριο υπό συνθήκες ψύξης (π.χ. χρησιμοποιώντας πλαστικές σακούλες με ψυχρές συσκευασίες).

Χρησιμοποιώντας μοριακή μέθοδο, οι ερευνητές εντόπισαν T. gondii στο 4,1% των 3.293 δειγμάτων σαλάτας RTE από 10 ευρωπαϊκές χώρες. Τα περισσότερα θετικά αποτελέσματα προήλθαν από δείγματα που συλλέχθηκαν τον χειμώνα. Σχεδόν το 28,5% των δειγμάτων δεν είχε πληροφορίες για την περιοχή προέλευσης, ενώ το 37,5% προερχόταν από τη Νότια Ευρώπη (Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία). Τα δείγματα που προέρχονταν από τη Δυτική Ευρώπη είχαν το υψηλότερο ποσοστό θετικού αποτελέσματος.

Καθώς το DNA του T. gondii ανιχνεύθηκε σε εμπορικά διαθέσιμα μείγματα σαλάτας RTE σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, οι ερευνητές ανέφεραν ότι, πρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα τα συστήματα παραγωγής για να αξιολογήσουμε τους σχετικούς κινδύνους και να εφαρμόσουμε μέτρα πρόληψης και ελέγχου. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, δεδομένου ότι οι σαλάτες RTE προορίζονται για κατανάλωση ωμές χωρίς περαιτέρω επεξεργασία από τον καταναλωτή.

Πληροφορίες σχετικά με την εγκατάσταση συσκευασίας ήταν διαθέσιμες μόνο σε λίγες χώρες (Δανία, Γαλλία, Γερμανία και Ιταλία), γεγονός που καταδεικνύει την απουσία εναρμονισμένης επισήμανσης των συσκευασιών σαλάτας στην Ευρώπη, γεγονός που παρεμποδίζει την ιχνηλάτηση του σημείου μόλυνσης. Από την 1η Ιανουαρίου 2025, ο κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2023/2429 της Επιτροπής ισχύει σε όλες τις χώρες της ΕΕ, βελτιώνοντας την επισήμανση στις συσκευασίες σαλάτας (συμπεριλαμβανομένης της χώρας προέλευσης) για να διασφαλιστεί η ιχνηλασιμότητα του προϊόντος.

Οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα πως, καθώς οι σαλάτες RTE προορίζονται για κατανάλωση ωμές χωρίς περαιτέρω επεξεργασία, το T. gondii σε σαλάτες από ευρωπαϊκές χώρες μπορεί να οδηγήσει σε λοιμώξεις στους ανθρώπους. Απαιτούνται μέτρα για την πρόληψη και τον έλεγχο της μόλυνσης των σαλατών. Περαιτέρω πλύσιμο των σαλατών RTE συνιστάται γενικά αλλά κυρίως για συγκεκριμένες ομάδες κινδύνου, όπως οι έγκυες σύμφωνα με τη μελέτη. Το πλύσιμο φρέσκων προϊόντων μετά τη συγκομιδή και πριν από την κατανάλωση είναι ένα σημαντικό μέτρο ελέγχου, καθώς τα χημικά απολυμαντικά δεν είναι αποτελεσματικά.

Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση https://www.eurosurveillance.org/content/10.2807/1560-7917.ES.2025.30.22.2400594

Πηγή: cibum.gr

Έχετε ποτέ ξυπνήσει μέσα στη νύχτα, πλήρως συνειδητοποιημένοι για το περιβάλλον γύρω σας, αλλά εντελώς ανίκανοι να κουνηθείτε, να μιλήσετε ή ακόμη και να ουρλιάξετε;

Σαν το σώμα σας να είναι παγωμένο, ενώ το μυαλό σας παραμένει ξύπνιο και εγκλωβισμένο… Αυτή η τρομακτική εμπειρία έχει όνομα — και είναι πιο συνηθισμένη απ’ όσο νομίζετε.

Σήμερα, θα εξηγήσουμε τι είναι, γιατί συμβαίνει, και τι μπορείτε να κάνετε για να την αποτρέψετε. Καθίστε αναπαυτικά, γιατί αυτό το θέμα ίσως σας κρατήσει ξύπνιους!

Τι είναι η υπνική παράλυση;

Η υπνική παράλυση είναι ένα φαινόμενο που συμβαίνει όταν κάποιος βρίσκεται μεταξύ ύπνου και ξύπνιου. Κατά τη φάση αυτή, το σώμα σας μπορεί να είναι εντελώς κοιμισμένο ενώ το μυαλό είναι ξύπνιο. Αυτό προκαλεί μια προσωρινή αποσύνδεση μεταξύ εγκεφάλου και μυών, αφήνοντας το άτομο ανίκανο να κινηθεί ή να μιλήσει για μερικά δευτερόλεπτα ή ακόμη και λεπτά — παρότι είναι συνειδητό.

Μπορεί να συμβεί καθώς αποκοιμιέστε (υπναγωγική παράλυση) ή καθώς ξυπνάτε (υπνοπομπική παράλυση).

Πώς είναι η αίσθηση;

Οι άνθρωποι που την έχουν βιώσει συχνά την περιγράφουν ως τρομακτική:

• Δεν μπορείτε να κουνήσετε τα χέρια, τα πόδια, το κεφάλι σας ή να μιλήσετε.

• Συχνά νιώθετε πίεση στο στήθος, σαν κάτι βαρύ να σας πιέζει.

• Σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχουν οπτικές ή ακουστικές παραισθήσεις – σκιώδεις φιγούρες, φωνές, ή η αίσθηση ότι κάποιος είναι στο δωμάτιο.

• Τα επεισόδια διαρκούν συνήθως από 20 δευτερόλεπτα έως 2 λεπτά, αλλά μπορεί να σας φανούν αιώνια.

Γιατί συμβαίνει;

Η ακριβής αιτία δεν είναι πλήρως γνωστή, αλλά οι ερευνητές πιστεύουν ότι συνδέεται με διαταραχή του κύκλου ύπνου, ιδιαίτερα στη φάση REM (ταχεία κίνηση των ματιών), όταν τα όνειρα είναι πιο ζωντανά.

Οι πιο συνηθισμένες αιτίες:

• Άγχος και στρες που παρεμποδίζουν τον καλό ύπνο.

• Έλλειψη ύπνου που διαταράσσει τα βαθύτερα στάδια του ύπνου.

• Ξαφνικές αλλαγές στο πρόγραμμα ύπνου, όπως ταξίδια ή νυχτερινή εργασία.

• Διαταραχές ύπνου, όπως η ναρκοληψία.

• Ο ύπνος σε ύπτια θέση αυξάνει τις πιθανότητες.

Είναι επικίνδυνο;

Παρότι είναι πολύ δυσάρεστο, η υπνική παράλυση δεν είναι επικίνδυνη και δεν προκαλεί σωματική βλάβη ή εγκεφαλική ζημιά. Ωστόσο, αν συμβαίνει συχνά, μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωής, δημιουργώντας φόβο γύρω από τον ύπνο και αυξάνοντας το χρόνιο άγχος.

Πώς να την προλάβετε:

Μερικές συμβουλές για να μειώσετε τις πιθανότητες ενός επεισοδίου:

• Διατηρήστε σταθερό πρόγραμμα ύπνου καθημερινά.

• Χρησιμοποιήστε τεχνικές μείωσης στρες, όπως διαλογισμό, βαθιές αναπνοές ή γιόγκα.

• Αποφύγετε καφεΐνη, αλκοόλ και βαριά γεύματα πριν τον ύπνο.

• Αποφύγετε τις οθόνες τουλάχιστον 30 λεπτά πριν κοιμηθείτε.

• Δημιουργήστε ένα ήρεμο περιβάλλον για τον ύπνο – σκοτεινό, ήσυχο και άνετο.

• Αποφύγετε να βλέπετε ή να διαβάζετε τρομακτικό περιεχόμενο πριν τον ύπνο, ιδιαίτερα αν έχετε τάσεις νυχτερινού άγχους.

Τι να κάνετε αν συμβεί:

• Θυμίστε στον εαυτό σας ότι είναι προσωρινό και θα περάσει σύντομα.

• Προσπαθήστε να κουνήσετε τα δάχτυλα των χεριών ή των ποδιών.

• Εστιάστε στην αναπνοή σας, διατηρώντας την ηρεμία σας.

• Μην παλεύετε έντονα – ο πανικός θα το κάνει χειρότερο.

Πότε πρέπει να επισκεφθείτε ειδικό;

Αν τα επεισόδια είναι συχνά ή επηρεάζουν τη ζωή και την ψυχική σας υγεία, καλό είναι να μιλήσετε με έναν νευρολόγο ή ειδικό ύπνου. Μπορεί να υπάρχει υποκείμενη πάθηση, όπως υπνική άπνοια ή ναρκοληψία, που απαιτεί ιατρική φροντίδα.

Τελικές σκέψεις:

Η υπνική παράλυση δεν είναι κατάρα ή υπερφυσικό γεγονός – αν και πολλές κουλτούρες την ερμηνεύουν έτσι. Είναι ένα επιστημονικά γνωστό φαινόμενο που συχνά μπορεί να αντιμετωπιστεί με καλές συνήθειες και συναισθηματική επίγνωση.

Αν σας έχει συμβεί, δεν είστε μόνοι. Χιλιάδες άνθρωποι το βιώνουν. Μοιραστείτε την εμπειρία σας – ίσως βοηθήσετε άλλους να καταλάβουν καλύτερα αυτό το παράξενο, αλλά πολύ ανθρώπινο φαινόμενο.

Σας έχει συμβεί ποτέ;

Γράψτε στα σχόλια – ας σπάσουμε τη σιωπή γύρω από αυτή την εμπειρία.