Η άνοδος και η πτώση του πιο γνωστού κατασκευαστή εμπορικών συγκροτημάτων στην Ελλάδα – Οι τράπεζες βγάζουν στο σφυρί το προσωπικό του καταφύγιο στο Παλαιό Ψυχικό
Στο σφυρί βγαίνει στις 28 Μαρτίου η βίλα του κ. Μπάμπη Βωβού στο Παλαιό Ψυχικό. Με τιμή εκκίνησης τα 2,64 εκατ. ευρώ, ο πλειστηριασμός της 650 τ.μ. έπαυλής του γράφει τον επίλογο ενός ανεπανάληπτου επιχειρηματικού story που ξεκίνησε από ένα τεχνικό γραφείο, γιγαντώθηκε σε μια γυάλινη αυτοκρατορία και κατέληξε στα συντρίμμια της.
Τα τελευταία δέκα χρόνια τα χτυπήματα στην οικογένεια Βωβού δεν είναι μόνο συντριπτικά, είναι και ασταμάτητα. Η θεωρία ότι μετά την κορυφή ο μόνος δρόμος είναι ο κατήφορος έχει για τα καλά εμπεδωθεί από τον ιδρυτή της πάλαι ποτέ πανίσχυρης κατασκευαστικής εταιρείας Μπάμπης Βωβός – Διεθνής Τεχνική, η οποία όσα μεγαλεπήβολα έφτιαχνε περίπου για 30 χρόνια κατέρρευσαν -αν και γυάλινοι- σαν χάρτινοι πύργοι. Από το 2008, οπότε και το Συμβούλιο της Επικρατείας έβαλε στον πάγο το τεράστιο πρότζεκτ κόστους 150 εκατ. ευρώ με τη διπλή ανάπλαση της λεωφόρου Αλεξάνδρας και του Βοτανικού, το απόλυτο success story μετατράπηκε σε επιχειρηματικό εφιάλτη, με το αδηφάγος τέρας της καταστροφής να καταπίνει αμάσητα κτίρια-κολοσσούς και περιουσίες-μαμούθ.
Εκείνο το καταραμένο, όπως απεδείχθη, πρότζεκτ, σύμφωνα με το οποίο ο όμιλος του κ. Βωβού θα έδινε οικόπεδο στον Βοτανικό για να κατασκευάσει το γήπεδο ποδοσφαίρου του Παναθηναϊκού, που θα έφευγε από τη λεωφόρο Αλεξάνδρας όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα. Παράλληλα, θα δίνονταν στον όμιλο υψηλότεροι συντελεστές δόμησης για το εμπορικό κέντρο που είχε σχεδιαστεί να γίνει δίπλα στο γήπεδο ποδοσφαίρου. Ωστόσο, μετά τις αντιδράσεις κατοίκων και φορέων που είχαν και την υποστήριξη του ΣΥΡΙΖΑ, η υπόθεση της διπλής ανάπλασης έφτασε στο Συμβούλιο της Επικρατείας που μπλόκαρε το έργο σπρώχνοντας στην κατρακύλα την ήδη επιβαρυμένη από δάνεια επιχείρηση. Η πτώχευση, η σύλληψη του κ. Βωβού, οι κατασχέσεις και οι πλειστηριασμοί ακινήτων είναι όσα ακολούθησαν, με τελευταίο καίριο πλήγμα τον πλειστηριασμό της βίλας του κατασκευαστή στο Παλαιό Ψυχικό όπου έζησε όλες τις ένδοξες στιγμές της επιχειρηματικής του γιγάντωσης. Η βίλα βγαίνει στο σφυρί στις 28 Μαρτίου με τιμή εκκίνησης τα 2,64 εκατ. ευρώ και επισπεύδουσα τη διεθνή εταιρεία συναλλαγών FXCM Securities Limited, η οποία απαιτεί το ποσό των 207.265 ευρώ. Και δεν είναι η μόνη, αφού το μεγαλεπήβολο οίκημα φέρει και άλλα δυσβάσταχτα βάρη, όπως μια προσημείωση τράπεζας ύψους 7,5 εκατ. ευρώ, αλλά και της Εφορίας με περίπου 2 εκατ. ευρώ.
Το οικόπεδο όπου ανεγέρθηκε η βίλα της οικογένειας Βωβού αποκτήθηκε το 1969 και έχει συνολική έκταση 1.053,61 τ.μ., με τη μονοκατοικία να έχει επιφάνεια 650 τ.μ. Στον δενδροφυτεμένο περιβάλλοντα χώρο του οικοπέδου έχουν επίσης διαμορφωθεί διάδρομοι και ράμπα από και προς το υπόγειο, το οποίο έχει επιφάνεια150 τ.μ. και στεγάζει πισίνα, μπαρ και μπάνιο. Αντίστοιχα, στο ισόγειο επιφάνειας 250 τ.μ. υπάρχουν καθιστικά με τζάκι, μπάνια και κουζίνα, ενώ στον πρώτο όροφο των 250 τ.μ. βρίσκονται οι έξι κρεβατοκάμαρες, μία εκ των οποίων master, καθώς και τρία μπάνια, ένα καθιστικό και βεράντες. Αξιοσημείωτο είναι ότι η βίλα του κ. Βωβού στο Παλαιό Ψυχικό είχε βγει πάλι σε πλειστηριασμό στις 13 Δεκεμβρίου 2017 στο Ειρηνοδικείο Χαλανδρίου με επισπεύδουσα την Alpha Bank και τιμή εκκίνησης τα 2,56 εκατ. ευρώ. Μόνο που μία ημέρα πριν, ο συμβολαιογραφικός σύλλογος αποφάσισε την αποχή των μελών του και έτσι ο πλειστηριασμός του ακινήτου δεν έγινε ποτέ.
Αυτή τη φορά, όμως, δεν φαίνεται κάποιο εμπόδιο στον ορίζοντα. Αν και το ακίνητο στο Ψυχικό είναι μάλλον το κερασάκι σε μια γιγάντια τούρτα συνεχών απωλειών, είναι ωστόσο και το πιο δηλητηριώδες για την ψυχολογία του ήδη κλονισμένου στην υγεία 85χρονου κατασκευαστή που συνέδεσε το όνομά του με τις τεράστιες γυάλινες κατασκευές της λεωφόρου Κηφισίας, γνωστή και ως «Βωβοστάν». Οι πινακίδες «Babis Vovos» που φιγουράρουν σε περίοπτη θέση στην ταράτσα των κτιρίων του μοιάζουν σήμερα σαν επιγραφές στο μνήμα μιας κατασκευαστικής αυτοκρατορίας την οποία κατάπιε το τσουνάμι της κρίσης και από την οποία το μόνο που απέμεινε είναι δάνεια και χρέη.
Το επαρχιωτόπουλο που από αόρατος έγινε θεόρατος
«Πήγαινε στη Χωροφυλακή, να γίνεις αξιωματικός. Αριστούχος είσαι, είναι βέβαιο ότι θα πετύχεις. Θα είσαι εσωτερικός, δεν θα πληρώσουμε τίποτα»: ήταν η νέτη σκέτη προτροπή των γονιών προς το όγδοο παιδί μιας φτωχής αγροτικής οικογένειας στα Φιλιατρά Μεσσηνίας σε χρόνια δύσκολα και σκληρά. Χωροφύλακας ή αγροφύλακας, σημασία έχει ότι ο πιτσιρικάς δεν είχε αυτά τα σχέδια για το μέλλον του. Ασφυκτιούσε σε ένα σπίτι όπου ένιωθε σαν τον τελευταίο τροχό της αμάξης, όπου έπρεπε να υπακούει στις γονικές διαταγές, να εκτελεί τις αδελφικές εντολές, να είναι απλώς μια μονάδα μέσα σε ένα πλήθος, από το οποίο πάσχιζε να ξεπροβάλει το δικό του κεφάλι.
Αυτή η δυσάρεστη αίσθηση της ασημαντότητας, του να νιώθει συνεχώς αόρατος και μη υπολογίσιμος, έγινε στην πορεία μια μοναδική πηγή ενέργειας και πείσματος που γέννησε το δικό του όραμα. Αριστος μαθητής σε μια εποχή όπου τα γράμματα ήταν για λίγους και εκλεκτούς, κατάλαβε νωρίς ότι έπρεπε να θωρακιστεί με γνώσεις, να αποκτήσει κάποια κατάρτιση για να καταφέρει να εξελιχθεί, να γίνει όχι μόνο κάποιος, αλλά μεγάλος και τρανός. Τη δεκαετία του ’50 ήρθε στην Αθήνα για να σπουδάσει στο Πολυτεχνείο ζητώντας μια μικρή οικονομική βοήθεια από τα μεγαλύτερα αδέλφια του που ήδη δούλευαν. Σύντομα θα εργάζεται και ο ίδιος πιάνοντας την πρώτη του δουλειά ως πολιτικός μηχανικός στο γραφείο Καλφόπουλος – Νικολαΐδης, στην οδό Στουρνάρη, ενώ το ’57 η γνωριμία του με δύο Μυκονιάτες, τους Γιάννη Ζουγανέλη και Παναγιώτη Φαμέλη, θα σταθεί κομβική για την πορεία του. Με τους δύο εργολάβους αγόραζαν και πουλούσαν ακίνητα στη Μύκονο και μέσα σε λίγα χρόνια απόκτησε μεγάλα κέρδη. Η πρώτη μεγάλη δουλειά ήρθε επί χούντας, το ’68, κατασκευάζοντας το υπουργείο Δημοσίων Εργων, γωνία Αλεξάνδρας και Τρικούπη, ενώ το ’75 επί Τσάτσου συμμετείχε στην ανακαίνιση του Προεδρικού Μεγάρου.
Ηδη όμως έχει ιδρύσει τη δική του εταιρεία το 1974, φτιάχνοντας το πρώτο κτίριο των γραφείων του στη λεωφόρο Κηφισίας 32, για το οποίο έλεγε αργότερα: «Εκανα όλα τα λάθη μαζεμένα καθώς ήμουν άμαθος». Ηταν και το πρώτο γυάλινο κτίριο που έφτιαξε κατά τα πρότυπα εκείνων που έβλεπε στη Νέα Υόρκη και τα ζήλευε, μόνο που δεν διέθετε τις ίδιες προδιαγραφές. Εκείνη την εποχή ταξίδευε συνεχώς συλλέγοντας εικόνες, εμπειρίες και τάσεις, για να περάσει στο επόμενο μεγάλο βήμα. Σε συνεργασία με Ελληνες, Αμερικανούς και Ιταλούς αρχιτέκτονες θα φτιάξει το ’77 τον Πύργο Atrina, το γυάλινο εμπορικό κέντρο στην Κηφισίας που θα γίνει το εφαλτήριο μιας πυρετώδους κατασκευαστικής πορείας. Με τη βοήθεια της μεταφοράς του συντελεστή δόμησης, πίστευε ότι θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα νέο κέντρο κοντά στο Μαρούσι, δεδομένου ότι μια λεωφόρος διευκόλυνε τα μάλα την ταχεία κίνηση.
Οι πολιτικές συγκυρίες ήταν ευνοϊκές με το όραμά του, το ΠΑΣΟΚ έχει έρθει στην εξουσία, χρειαζόταν να επιδείξει μεγάλα έργα ως σύμβολα της νέας τάξης πραγμάτων. Ο νόμος για τη μεταφορά συντελεστή δόμησης ψηφίστηκε από τη Βουλή και ο Βωβός έβαλε τις μηχανές να δουλεύουν φουλ. Αγόραζε με αντιπαροχή ό,τι οικόπεδο έβρισκε στην Κηφισίας, με ποσοστά που έφταναν στο 90% όταν η αγορά έδινε 40%. Στη συνέχεια μετέφερε τους συντελεστές από άλλες περιοχές, κάτι που του επέτρεπε να χτίζει μεγάλα κτίρια σε οικόπεδα που μέχρι πρότινος χτίζονταν πολύ μικρότερα. Στην Κηφισίας, το ένα γυάλινο κτίριο ξεπετάγεται μετά το άλλο αλλάζοντας εντελώς τη φυσιογνωμία της. Για κάποιους εκτρώματα, για άλλους μοντέρνα οικοδομήματα, όπως και να ’χει o Μπάμπης Βωβός δεν είναι πια αόρατος. Βασικά είναι παντού.
Το ’92 αλλάζει ο νόμος για τη μεταφορά συντελεστή δόμησης, η πρώτη φορά που ένιωσε πραγματική απειλή στα μεγαλεπήβολα σχέδιά του. Τότε είναι που σχεδόν εμμονικά σε κάθε κτίριο που κατασκεύαζε έβαζε τεράστιες ταμπέλες με το όνομά του στην κορυφή τους, σε μια ενδόμυχη ανάγκη του να γράψει κυριολεκτικά ιστορία στην ολοκληρωτική μεταμόρφωση της περιοχής. Ταυτόχρονα φρόντιζε εκτός από κατασκευαστής να γίνει κυρίως διαχειριστής των κτιρίων του, αφού πλέον δεν μπορούσε να μεταφέρει συντελεστές και άρα έπρεπε να βρει νέα πηγή εσόδων.
Πουλούσε το μέρος του κτιρίου που του αναλογούσε μετά την αντιπαροχή σε κάποιον φορέα που απλώς το αγόραζε ως επένδυση και όχι για χρήση (π.χ. Δήμος, Εκκλησία κ.τ.λ.) και κατόπιν το νοίκιαζε από τους ίδιους σε χαμηλό κόστος και το υπενοίκιαζε σε πολύ υψηλότερο. Το 1999 τα κέρδη της εταιρείας ξεπερνούσαν τα 6,5 δισ. δραχμές. Σειρά είχε η εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο, με το μεγάλο πάρτυ να διαρκεί για δέκα χρόνια ακόμα. Μέχρι δηλαδή να έρθει η κρίση του real estate από τη μία και ο δανεισμός των 120 εκατ. από την άλλη. Οσο δηλαδή το ποσό που δανείστηκε η οικογένεια για να κατασκευάσει το έργο του mall στον Βοτανικό. Το 2012 η εταιρεία κατέθεσε αίτηση πτώχευσης ενώ έναν μήνα αργότερα ο κ. Βωβός συνελήφθη προσωρινά για χρέη και προς το Δημόσιο.
Ο αυτοδημιούργητος και οι διάδοχοι party-animals
«Ξέρετε πότε ξεκουράζομαι; Οταν μπορώ και κάνω ταξίδια σε πόλεις που έχουν ενδιαφέροντα κτίρια», έλεγε ο ίδιος σε συνεντεύξεις του όταν τον ρωτούσαν αν εκτός απ’ το να χτίζει κάνει ενίοτε και διακοπές. Μια λέξη μάλλον άγνωστη για τον εργασιομανή επιχειρηματία που η δουλειά και η δημιουργία ενός ακόμη μεγάλου πρότζεκτ σήμαινε ταυτόχρονα και διασκέδαση. Δεν ίσχυε όμως το ίδιο τουλάχιστον για τα δύο παιδιά του, τον Αρη και την Αντα, που άφησαν εποχή με τις σπατάλες και την ιδιαίτερα εξωστρεφή ζωή τους, σε αντίθεση με την κόρη του Νάταλι, που προτιμούσε να ζει μακριά από τα φλας μη δίνοντας λαβή για σχόλια και δημοσιεύματα. Από το 1963 που παντρεύτηκε τη σύζυγό του Μαίρη, τα τρία του παιδιά ήταν η άλλη μεγάλη αδυναμία του κ. Βωβού, στα οποία ήθελε να εμφυσήσει το δικό του όραμα, να γίνουν οι άξιοι συνεχιστές της αυτοδημιούργητης αυτοκρατορίας του. Ο μεγαλύτερος γιος του, ο Αρης, απόφοιτος πολιτικός μηχανικός του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, την ίδια χρονιά που πήρε το πτυχίο του άρχισε να εργάζεται στην οικογενειακή επιχείρηση.
Ο Αρης και Βίκυ Βωβού έμειναν στην ιστορία της κοσμικής Αθήνας για τα ασύλληπτα ποσά
που ξόδευαν και τις κοσμικές εξορμήσεις τους ανά τον πλανήτη
Η φήμη του, όμως, στην Αθήνα οφειλόταν περισσότερο στις επιδόσεις του ως ραλίστα, κερδίζοντας τέσσερα ελληνικά πρωταθλήματα ράλι και κατακτώντας δύο φορές το Πανελλήνιο Κύπελλο Χώματος, ενώ το ’95 πήρε την πρώτη θέση στη γενική κατάταξη του Ράλλυ Ακρόπολις. Ηταν ο μοναδικός Ελληνας που αγόρασε πριν από 12 χρόνια τη γρηγορότερη Porsche παραγωγής που βγήκε ποτέ, την Carrera GT, πληρώνοντας 700.000 ευρώ, ενώ τη συλλογή του συμπλήρωναν μια Ferrari F430 και μια Porsche Cayenne. «Στα ράλι ο Βωβός οδηγούσε όπως ζούσε: με εκρήξεις», λένε για εκείνον άνθρωποι που τον ξέρουν. Και η αλήθεια είναι ότι εκτός από πρωταθλητής ραλίστας ήταν και πρωταθλητής του τζόγου. Η προσωπική του σουίτα στο Καζίνο Λουτρακίου περίμενε τον Αρη τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα, ενώ στην πριβέ ρουλέτα των VIPs έβαζε σε μία μόνο μπιλιά ακόμα και 200.000 ευρώ. Με τη σύζυγό του Βίκυ έχουν κάνει μυθικά καλέσματα στη βίλα τους στο Κεφαλάρι, που θυμίζει παλάτσο της Ιταλικής Αναγέννησης, έχουν «χτίσει» όλες τις μεγάλες μπουζουκοπίστες ξοδεύοντας ασύλληπτα ποσά σε μερακλώματα και ζημιές, έχουν ταξιδέψει πολυτελώς σε κάθε εξωτικό και μη προορισμό, έχουν οργώσει τα πελάγη με τη θαλαμηγό τους «Maria-Pia» (όνομα και της μοναχοκόρης τους), ένα hi-tech πλωτό ανάκτορο 40 μέτρων, ειδική παραγγελία από την Ιταλία, που του κόστισε 11 εκατ. ευρώ. Το γιοτ, απόκτημα του 2009, δεν πρόλαβε να το χαρεί για πολύ, αφού έναν χρόνο μετά αναγκάστηκε να το πουλήσει στο μισό της αξίας του. Την ίδια τύχη είχαν και τα αυτοκίνητα, εκτός από την Cayenne.
Τα ίδια, όμως, μακροβούτια στην αχαλίνωτη σπατάλη έκανε και η μεσαία αδελφή του, η Αντα, η οποία στο τεράστιο οίκημα των 1.000 τ.μ. στο Κεφαλάρι όπου έμενε μόλις και χωρούσαν τα εκατοντάδες σινιέ συνολάκια που αγόραζε σχεδόν βουλιμικά από όλες τις μητροπόλεις της μόδας. Είναι άλλωστε μνημειώδεις οι επιδρομές της σε διάσημους οίκους του εξωτερικού, από τους οποίους σχεδόν εξαφάνιζε τα πανάκριβα εμπορεύματα. Σχεδόν χρειαζόταν κοντέινερ για να μεταφέρει όλη εκείνη την πραμάτεια στην Αθήνα. Τουλάχιστον τρεις φορές τον χρόνο πήγαινε στο Μιλάνο για να ανανεώσει την γκαρνταρόμπα της, εκτός των δεκάδων άλλων όπου ταξίδευε με ολιγομελή παρέα για λόγους αναψυχής. Είτε πήγαινε για σκι στο Σεν Μόριτς, αγαπημένο της χειμερινό προορισμό, είτε για ολιστικές χαλαρωτικές θεραπείες με ινδικά βότανα και έλαια στο «Τaj Exotica Resort & Spa» ή σε εκείνο του «Four Seasons» στις Μαλδίβες, η Αντα ξόδευε αφειδώς για την ίδια και τους φίλους της. Εχει μείνει, άλλωστε, ιστορική η φωτογραφία της το 2009, όταν μαζί με τη φίλη της Τζένη Χρυσογόνου-Κουμαντάρου απαθανατίστηκαν στο αεροδρόμιο της Αθήνας με ένα θεόρατο βουνό από αποσκευές μετά την επιστροφή τους από τη Ρώμη.
Είναι μνημειώδεις οι επιδρομές της Αντας σε διάσημους οίκους του εξωτερικού, καθώς κάθε φορά χρειαζόταν σχεδόν κοντέινερ για να μεταφέρει τις βαλίτσες με τα ψώνια στην Αθήνα
Οι δύο κυρίες μάλιστα είχαν σπεύσει να φωτογραφηθούν φορώντας πανάκριβες γούνες στην είσοδο του πολυτελούς «Hotel de Russie», το ακριβότερο τότε της Ρώμης. Υπάλληλοι αλλά και ταξιδιώτες έγιναν αυτόπτες μάρτυρες των δύο εντυπωσιακών γυναικών να σέρνουν σε τρέιλερ περίπου 50 βαλίτσες φορτωμένες με τις τελευταίες κολεξιόν αγαπημένων τους οίκων όπως οι YSL, Chanel, Gucci και Prada. Το συγκεκριμένο «σαφάρι», σύμφωνα με τις φημολογίες, ξαλάφρωσε τον οικογενειακό κορβανά των Βωβών κατά περίπου 300.000 ευρώ. Αυτά, όμως, είναι πλέον παρελθόν για την Αντα, η οποία εδώ και χρόνια έχει αλλάξει εκ των πραγμάτων τρόπο ζωής κάνοντας ακόμα και bazaar για να αξιοποιήσει τρόπον τινά όλον εκείνο τον θησαυρό της πανάκριβης συλλογής της από ρούχα, όπως παρελθόν αποτελεί και το ακίνητο στο Κεφαλάρι, που βρισκόταν στο ίδιο οικόπεδο με εκείνο της αδελφής της Νάταλι, αφού πλέον ζει σε ένα κοινό διαμέρισμα. Πλέον το μόνο σαφάρι στο οποίο επιδίδονται τα μέλη της οικογένειας Βωβού είναι αυτό της εξεύρεσης ρευστού για να σώσουν ό,τι απέμεινε. Κάτι που δεν κατέστη δυνατό με την πατρική βίλα του Παλαιού Ψυχικού που φέρει βαρύ φορτίο ένδοξων αναμνήσεων, καρπός μιας εποχής που τελείωσε. Ούτε για τους Βωβούς, ούτε για τους περισσότερους Ελληνες – αν και σε διαφορετικά μεγέθη.
Η κόρη του Αντα Βωβού άφησε εποχή με τις σπατάλες, την ιδιαίτερα εξωστρεφή ζωή και
τις εντυπωσιακές ενδυματολογικές επιλογές της
[protothema]
