Στις ΗΠΑ και συγκεκριμένα στο Μιλγουόκι βρέθηκαν οι Διάσημοι του Survivor. Οι “κόκκινοι” άφησαν για λίγο την παραλία του Αγίου Δομίνικου, προκειμένου να απολαύσουν το μεγάλο αυτό έπαθλο που κέρδισαν προ ημερών.
Οι Διάσημοι, λοιπόν, πέταξαν για το Μιλγουόκι, όπου παρακολούθησαν το παιχνίδι των Μπακς με τους Σέλτικς. Και όπως ήταν φυσικό, συνάντησαν και τον Γιάννη Αντετοκούνμπο.
Στην ομάδα των Διασήμων προστέθηκε και ο Νικόλας Αγόρου, τον οποίο ψήφισαν οι παίκτες, προκειμένου να πάρει τη θέση του Νάσου Παπαργυρόπουλου, ο οποίος ακόμα νοσηλεύεται, για το συγκεκριμένο ταξίδι.
Δείτε τη συνάντηση των Διασήμων με τον Γιάννη Αντετοκούνμπο…
Ήταν αρχές του 1965, όταν ο λεωφορειούχος Προκόπης Γαβριήλ παρουσίασε στη Σαλαμίνα το «5», ένα από τα καλύτερα μοντέλα αστικών λεωφορείων, κατασκευής του εργοστασίου των αδελφών Σαρακάκη. Επρόκειτο για ένα Volvo SB85, που είχε σχεδιαστεί και παραχθεί αποκλειστικά στην Ελλάδα!
Μεταξύ όσων έχουν «τρέλα» με τα λεωφορεία (ναι, υπάρχουν και αυτοί), το «5» έμεινε στη συνείδηση τους ως ασυναγώνιστο, τόσο για την ομορφιά, όσο και για την αντοχή του.
Αυτό το Volvo είχε έναν από τους καλύτερους κινητήρες λεωφορείων που είχε κατασκευαστεί ποτέ και ως εκ τούτου δεν σταμάτησε να κυκλοφορεί στα ΚΤΕΛ Σαλαμίνας παρά μόνο το 1994, δηλαδή 29 χρόνια μετά την κατασκευή του.
Είναι από εκείνα που οι παλιοί οδηγοί αναφέρουν συχνά στις διηγήσεις τους και με τα χρόνια έλαβε μυθικές διαστάσεις, γράφοντας τη δική του σελίδα στην ιστορία των ελληνικών λεωφορείων. Ακόμα και λεωφορεία που κατασκευάστηκαν δεκαετίες μετά απ’ αυτό, μειονεκτούσαν στη σύγκριση μαζί του.
Δεν είναι τυχαίο ότι το «5» είχε «πρωταγωνιστικό» ρόλο στο βιντεοκλίπ του τραγουδιού «Χαμένες Αγάπες» του Βασίλη Παπακωνσταντίνου. Αυτός ήταν και ο λόγος που το συγκεκριμένο τραγούδι συζητήθηκε και αγαπήθηκε στους κύκλους των… πωρωμένων με τα λεωφορεία.
Όταν κάποια στιγμή το λεωφορείο ενεπλάκη σε ένα ατύχημα, μεταφέρθηκε άμεσα στο εργοστάσιο Σαρακάκη για επισκευή και ο Προκόπης Γαβριήλ παρακάλεσε τον Τάκη Σαρακάκη να γίνει όσο πιο γρήγορα γίνεται η δουλειά, ώστε το λεωφορείο να βγει ξανά για δουλειά.
Ο Σαρακάκης διαβεβαίωσε τον Προκόπη πως το «5» θα επισκευαζόταν όσο το δυνατόν συντομότερα και μάλιστα θα κυκλοφορούσε με νέα «μούρη». Ήταν τόσο καλαίσθητη όμως αυτή η νέα μορφή, που αμέσως μετά την επισκευή ο Σαρακάκης ζήτησε με τη σειρά του μια χάρη από τον Προκόπη Γαβριήλ.
«Ελπίζω να είστε ικανοποιημένος από τη δουλειά μας. Για να είμαστε και οι δύο ευχαριστημένοι θα σας ζητήσω μια χάρη. Θέλω να μείνει αυτό το λεωφορείο στη βιτρίνα μας για ένα ή δύο μήνες και θα σας κάνουμε όποια έκπτωση μας ζητήσετε για να καλύψετε τις απώλειες».
Ο Γαβριήλ αρχικά έμεινε άναυδος αλλά στη συνέχεια οι δύο άντρες συμφώνησαν και το «5» έμεινε για δύο μήνες στην πρώτη βιτρίνα με τα επαγγελματικά Volvo, για να το χαζεύουν οι επαγγελματίες και να το φωτογραφίζουν οι λάτρεις των λεωφορείων.
To «5» θα αποτελούσε για χρόνια ακόμα αντικείμενο θαυμασμού, καθώς η Σαλαμίνα καλωσόρισε πίσω το μηχανοκίνητο καμάρι της.
Αναμφίβολα ο μεγαλύτερος μύθος του πόκερ αλλά και του τζόγου γενικότερα, ο έλληνας παίκτης αξίζει πραγματικά κάθε εκατοστό της χρυσής του φήμης.
Κανείς δεν έχει τζογάρει -και διακινδυνεύσει φυσικά- έκτοτε τέτοια ποσά, με τις φήμες να κάνουν λόγο για περισσότερα από 500 εκατομμύρια δολάρια που πέρασαν από τα χέρια του σε μια επεισοδιακή καριέρα που μέτρησε δεκαετίες στα μεγαλύτερα τραπέζια των αμερικανικών καζίνο.
Κι αν η βαριά βιομηχανία του τζόγου έχει ευτυχήσει να γνωρίσει μια μακρά σειρά από θαυμαστούς τζογαδόρους και τυχοδιώκτες, ανθρώπους που αποφάσισαν δηλαδή να ζήσουν τη ζωή ως το μεδούλι χωρίς καμιά εκτίμηση στο χρήμα, ο Nick the Greek παραμένει εδώ το βαρύ πυροβολικό!
Θρυλικός για τις μπλόφες του και μέγας εραστής της τράπουλας, έχει απαθανατιστεί στην Ιστορία ως ο διασημότερος τζογαδόρος της Αμερικής, ένας άθλος από μόνος του που περιβάλλεται πια, όπως είναι φυσικό, από την αχλή του μύθου.
Κι αυτό γιατί ο Νίκος Δάνδολος (ή Δάνδολας, όπως έγινε γνωστός στον Νέο Κόσμο) κέρδισε και έχασε τα μεγαλύτερα ποσά στην ίδια την ιστορία του τζόγου: ανεβοκατέβηκε τα σκαλιά του πλούτου αναρίθμητες φορές, πέφτοντας από το ζενίθ στο ναδίρ και τανάπαλιν κάπου 73 φορές στη μακρά του καριέρα στα τραπέζια!
Ο «βασιλιάς των τζογαδόρων», όπως τον αποκάλεσε ο εκδότης του «Las Vegas Sun Newspaper», Hank Greenspun, την ώρα που ο Δάνδολος κειτόταν στο νεκροκρέβατο του νοσοκομείου το 1966, θεωρούσε πως «η τύχη είναι μια κυρία και αυτός είναι ο έρωτας της ζωής μου».
Μπλοφαδόρος τόσο στα τραπέζια όσο και τη ζωή, ο Δάνδολος δεν αποκάλυπτε ποτέ την ηλικία του, ενώ ο θρύλος τον θέλει να έχει κερδίσει (και να χάνει φυσικά) ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα στο Λας Βέγκας!
Λάτρης του faro, ενός παλιού αμερικανικού παιχνιδιού που είναι πια από καιρό ξεχασμένο, ο Nick the Greek έπαιξε κάποτε το λατρεμένο του τυχερό παιχνίδι για 10 απανωτές μέρες χωρίς ύπνο. Και βέβαια θρυλική στέκει η συνάντησή του με τον Άλμπερτ Αϊνστάιν, τον οποίο ξενάγησε στον θαυμαστό κόσμο του Βέγκας συστήνοντάς τον στους αλογομούρηδες και φίλους τυχοδιώκτες ως «μικρό Αλ από το Πρίνστον» για να μην τον κοροϊδέψουν που ήταν επιστήμονας και άσχετος με τον τζόγο!
Ταυτοχρόνως, οι ασύλληπτες μάχες του με τον άλλον σκληροπυρηνικό τζογαδόρο της εποχής Johnny Moss οδήγησαν τελικά στην ίδρυση του φημισμένου πια τουρνουά World Series of Poker. Και βέβαια άλλο ένα γεγονός που δείχνει πόσο ταγμένος ήταν στο τζογαδόρικο καθήκον είναι ότι έπαιζε συνεχώς και αρνούνταν να αποσυρθεί από τη μάχη ούτε όταν χρειαζόταν ιατρική περίθαλψη, καλώντας για πρώτες βοήθειες επιτόπου ώστε να μη χάσει τη σειρά του.
Αυτός ήταν ο έλληνας βασιλιάς του αμερικανικού τζόγου, ο άνθρωπος που έγινε θρύλος για τη συνέπεια, την αφοσίωση αλλά και την κατάφωρη περιφρόνηση που έδειχνε στο χρήμα. Το έλεγε εξάλλου καλύτερα ο ίδιος: «Το αμέσως καλύτερο πράγμα από το να παίζεις και να κερδίζεις είναι το να παίζεις και να χάνεις. Το βασικό είναι να παίζεις»…
Πρώτα χρόνια
Ο Νίκος Ανδρέας Δάνδολος γεννιέται πιθανότατα στις 27 Απριλίου 1883 στο Ρέθυμνο της Κρήτης ως γόνος πλούσιας οικογένειας εμπόρων και εφοπλιστών (πατέρας έμπορος χαλιών και νονός ναυπηγός). Ο πιτσιρικάς μεγαλώνει μέσα στις ανέσεις της μεγαλοαστικής τάξης της εποχής και σε ηλικία 18 ετών θα βρεθεί να σπουδάζει κλασική φιλοσοφία στο Ελληνικό Ευαγγελικό Κολέγιο της Σμύρνης, από όπου καταγόταν εξάλλου η οικογένειά του.
Μια συνήθεια που ποτέ δεν θα εγκατέλειπε τον τρομερό αργότερα τζογαδόρο, που είχε τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη «ευαγγέλιο». Δεν ήταν μάλιστα λίγες οι φορές που είχε τους έλληνες φιλοσόφους μαζί του στους τζογαδορίστικους μαραθώνιούς του. «Στην αρχαία φιλοσοφία», έλεγε, «βρίσκεις γνώση, γαλήνη της ψυχής, διεξόδους και ισορροπία».
Ο εφοπλιστής νονός του ήταν αυτός που θα επέμενε να σταλεί ο μικρός στον Νέο Κόσμο για να κυνηγήσει το περίφημο τότε αμερικανικό όνειρο και να μάθει από πρώτο χέρι τον κόσμο των επιχειρήσεων, ώστε να αναλάβει αργότερα την πατρική επιχείρηση. Κι έτσι το καλοκαίρι του 1902, ο 19χρονος Νίκος σαλπάρει από τον Πειραιά για τη Νέα Υόρκη, με εγγυήσεις για εβδομαδιαίο επίδομα της τάξης των 150 δολαρίων από την οικογένειά του, ένα σεβαστότατο ποσό για την εποχή.
Πολύ καλός φοιτητής και έξυπνος νέος, στάλθηκε λοιπόν στις ΗΠΑ ως προπαρασκευαστικό στάδιο και μαθητεία, κάτι που θα εγγυόταν αργότερα την επιτυχία του στις επιχειρήσεις. Αυτό τουλάχιστον έλπιζε η οικογένειά του, αν και ο Νικ είχε άλλα στο μυαλό του. Εγκαταστάθηκε έτσι αρχικά στο Σικάγο, σύμφωνα με το πατρικό πλάνο, σύντομα όμως θα βρεθεί στο Μόντρεαλ του Καναδά να κυνηγά κατά πόδας τα άλογα των ιπποδρόμων!
Όχι ότι τον ενδιέφεραν βέβαια τα χρήματα και ο εύκολος πλουτισμός, καθώς από αυτά είχε μπόλικα. Αυτό που τον τράβηξε στις ιπποδρομίες ήταν η συγκίνηση της δράσης, την ίδια στιγμή που λίγο αργότερα θα συνειδητοποιήσει ότι την ίδια ακριβώς ζωή στην κόψη μπορούσαν να του προσφέρουν τα ζάρια και η τράπουλα (και κυρίως το πόκερ).
Με το γενναίο οικογενειακό επίδομα ανά χείρας, δεν είχε εξάλλου κανένα πρόβλημα να μπαινοβγαίνει στα καζίνο και να έχει όση πίστωση θέλει, κάτι που προφανώς ενίσχυσε τις ώρες που περνούσε πια μέσα στα ανήλιαγα καταγώγια. Αν και δεν έχει έρθει ακόμα η εποχή γι’ αυτό…
Από τις ιπποδρομίες στα τραπέζια
Ο ιππόδρομος αποδείχτηκε αρκετά επικερδής για τον ίδιο και μόλις μάζεψε κάπου 500.000 δολάρια στα άλογα, ήταν πια ώρα να επιστρέψει στο Σικάγο, καταλαγιάζοντας κάπως τις ανησυχίες των γονιών ότι είχε πάρει τον στραβό τον δρόμο. Εκεί βέβαια θα τα έχανε όλα στα ζάρια και τα χαρτιά, ένα μοτίβο που έμελλε να επαναληφθεί δεκάδες φορές στη ζωή του.
Δαιμόνιος καθώς ήταν τζογαδόρος και μπλοφατζής τρελός, σύντομα έγινε ατραξιόν στις χαρτοπαιχτικές λέσχες του Σικάγο: αυτός ο Έλληνας είχε το κάτι παραπάνω στον τζόγο καθώς δεν δίσταζε να ποντάρει τα πάντα ασχέτως αν θα έχανε ή κέρδιζε…
Η γέννηση του Nick the Greek
Ο Δάνδολος δεν ήταν κάνας τζογαδόρος του συρμού. Σπουδαγμένος και διαβασμένος, ήταν πάντα διψασμένος για γνώση, έστω κι αν η γνώση αφορούσε στους τρόπους να κερδίζεις τα τυχερά παιχνίδια. Με κινητήριο μοχλό τη νιότη και το δυνατό μαθηματικό μυαλό του, σύντομα εξοικειώθηκε με τους νόμους των πιθανοτήτων και τα ποσοστά επιτυχίας, παίζοντας ταυτοχρόνως στα δάχτυλα τους γραπτούς και άγραφους κανόνες του τζόγου.
Και βέβαια δεν είχε κανένα πρόβλημα να κάθεται παρακεί και να μαθητεύει δίπλα στους καλύτερους. Όπως έκανε όταν πήγε στο Μόντρεαλ του Καναδά, όπου και πλησίασε έναν αξιοσέβαστο αναβάτη, τον Phil Musgrave, για να του μάθει τα μυστικά των ιπποδρομιών. Αλλά και μετά, στο Σικάγο, όταν έχασε για πρώτη φορά τα πάντα, που διπλάρωσε έναν θρύλο του πόκερ για να του δείξει τα βασικά, έναν τύπο που ισχυριζόταν δηλαδή ότι «αν ο Θεός θέλει να μάθει να παίζει, θα έρθει σε μένα».
Κυνηγός της δράσης
Έχοντας χάσει λοιπόν το μισό εκατομμύριο δολάρια από τις ιπποδρομίες, ήταν και πάλι στον άσο. Όχι ότι αυτό τον πτόησε και σύντομα όπως είπαμε θα γινόταν διασημότητα στις λέσχες του Σικάγο από τα ποσά που πόνταρε. Κι έτσι δεν ήταν ασυνήθιστο να κερδίζει ή να χάνει 100.000 δολάρια (το θέλετε και σε σημερινές τιμές; Κάπου 6,5 εκατ. δολάρια!) σε μια ριξιά των ζαριών ή σε μια παρτίδα πόκερ, κάτι που τον μετέτρεψε σε αξιοπερίεργο θέαμα στα καζίνο. Ο Nick the Greek είχε έρθει για να μείνει!
Θρύλος έγινε μάλιστα στην αρχή όχι για τις νίκες αλλά για τις ηχηρές του ήττες. Ήταν στα ζάρια που θα έχανε το μεγαλύτερο ίσως γνωστό ποσό που παίχτηκε ποτέ στην Αμερική: ένα απογευματάκι στη Νέα Υόρκη κατάφερε να χάσει 1,6 εκατ. δολάρια σε ένα τουρνουά που διάρκεσε 12 μέρες! Σε άλλη βέβαια περίσταση έφυγε με 500.000 δολάρια στην τσέπη, αυτή τη φορά έπειτα από 7 ώρες πόκερ.
Το μεγαλύτερο ποντάρισμα που κέρδισε ποτέ στο πόκερ ήταν ταυτοχρόνως και η κορυφαία κομπίνα του: έφυγε από το τραπέζι με 150.000 δολάρια, τρέποντας με το ζευγαράκι των 10αριών του τον αντίπαλο σε φυγή, παρά το γεγονός ότι ο άλλος κρατούσε στα χέρια του φουλ του άσου με βαλέδες!
Θρύλος εναντίον θρύλου
Με το που νομιμοποίησε τον τζόγο η πολιτεία της Νεβάδα το 1931, μαντέψτε ποιος μετακόμισε μόνιμα στο Λας Βέγκας! Η πόλη της αμαρτίας έγινε έτσι η απόλυτη παιδική χαρά του Δάνδολου, ο οποίος ήταν μάλιστα από τις μεγάλες ατραξιόν του Βέγκας, συμβάλλοντας κι αυτός με τη σειρά και τον θρύλο που τον περιέβαλλε πια στην καθιέρωση της καζινούπολης των ΗΠΑ.
Ανεξάρτητος πάντα τζογαδόρος, κάτι που σήμαινε ότι δεν δούλευε για λογαριασμό του καζίνο ή της Μαφίας, είπε στον διαβόητο Benny Binion, αφεντικό της Μαφίας του Βέγκας και τρομερό τζογαδόρο επίσης, το 1949 ότι ήταν πρόθυμος να τα βάλει με όποιον παίκτη ήθελε ο «νονός». Και βέβαια αυτός κάλεσε τον καλύτερο ποκερά των ΗΠΑ, τον επίσης θρύλο Johnny Moss, τον μόνο άνθρωπο που κατά κοινή ομολογία θα μπορούσε να παίξει στα ίσα τον έλληνα τζογαδόρο.
Ο μαφιόζος έστησε έτσι το παιχνίδι ώστε να βγει ο ίδιος κερδισμένος ό,τι κι αν γινόταν στο heads-up των δύο παικτών: η παρτίδα, όσο κι αν κρατούσε, θα λάμβανε χώρα στο λόμπι του καζίνο του (Horseshoe) ώστε να έχουν τη δυνατότητα να το παρακολουθούν οι θαμώνες. Αποτέλεσμα; Η φήμη που έφερε στο καζίνο του «νονού» η συγκεκριμένη μάχη έβαλε κάτω όλες τις διαφημίσεις που είχε κάνει μέχρι τότε ο Binion!
Κι αυτό γιατί η μάχη του 57χρονου πια Δάνδολου με τον 42χρονο Moss κράτησε περισσότερο από 5 μήνες (Ιανουάριος-Μάιος 1951), με μόνα διαλείμματα για φαγητό και ύπνο! Για να κρατήσουν μάλιστα το ενδιαφέρον του κοινού σε αμείωτα επίπεδα, οι δύο τζογαδόροι αναμετρήθηκαν σε μια σειρά παραλλαγών της πόκας, καθώς φαινόταν ότι στο πόκερ ήταν ισοδύναμοι. Μέρα με τη μέρα, τεράστια ποσά άλλαζαν χέρια και χιλιάδες άνθρωποι παρακολουθούσαν με κομμένη την ανάσα την παρτίδα που δεν έλεγε να τελειώσει. Κι έτσι ένα απόγευμα, με τον έλληνα τζογαδόρο σχεδόν απένταρο (είχε ήδη χάσει 4 εκατ. δολάρια!), ο Νικ σηκώθηκε και είπε ιπποτικά στον αντίπαλό του: «Κύριε Moss, θα πρέπει να σας αφήσω να φύγετε. Κατόπιν αποτραβήχτηκε παρακεί και βρήκε παρηγοριά σε σύγγραμμα του Πλάτωνα…
Χρόνια αργότερα, η αξιομνημόνευτη μάχη θα γεννούσε έναν σημερινό θρύλο του πόκερ, το World Series of Poker…
Αξιομνημόνευτα περιστατικά
Σε μια ιστορική παρτίδα πόκερ στη Νέα Υόρκη, με VIP θεατές όπως ο βασιλιάς της Αιγύπτου, Φαρούκ, ο Νικ αναμετρήθηκε με τον «νονό» της νεοϋορκέζικης Μαφίας, Κοστέλο. Αφού τον άφησε πανί με πανί ο Δάνδολος, ο μαφιόζος του είπε: «Έλληνα, φεύγεις και δεν συνεχίζεις γιατί είσαι δειλός!» Τότε ο Νικ παρακάλεσε τον Φαρούκ να ανακατέψει την τράπουλα. «Και τώρα αμίγκο», γύρισε στον Κοστέλο, «έλα να τραβήξουμε από ένα χαρτί. Το μεγαλύτερο θα κερδίσει 500.000 δολάρια»! Εννοείται ότι ο Κοστέλο, αφού άναψε το πούρο του κι έριξε το παλτό στους ώμους του, αποχώρησε αγέρωχα με την κομπανία…
Την άλλη κιόλας μέρα, οι «New York Times» εξυμνούσαν τον έλληνα τζογαδόρο ως τον αδιαφιλονίκητο βασιλιά του πόκερ που ταπείνωσε τον Κοστέλο! Τότε είναι που τον γνώρισαν και έγιναν φίλοι και θαυμαστές του οι Φρανκ Σινάτρα, Τέλης Σαβάλας και ο κροίσος Αριστοτέλης Ωνάσης.
Σε άλλο αξιομνημόνευτο περιστατικό, παραμονή Πρωτοχρονιάς τώρα, ο τζογαδόρος έχασε 300.000 δολάρια. Σηκώθηκε τότε ατάραχος, ένα λεπτό ακριβώς πριν σημάνει ο νέος χρόνος και έδωσε το σύνθημα να αναβοσβήσουν τα φώτα και να ανοίξουν οι σαμπάνιες που περίμεναν. «Ελπίζω», βροντοφώναξε, «η αλλαγή του χρόνου να αλλάξει την τύχη μου». Το ξημέρωμα τον βρήκε να κερδίζει 1,25 εκατ. δολάρια, ποσό που έχασε στη συνέχεια στη ρουλέτα και τα άλογα…
Το τελευταίο κεφάλαιο
Κοντά στα τέλη της ζωής του, για άλλη μια φορά στην ψάθα, ο Nick the Greek εντοπίστηκε να παίζει πόκερ με μικροποσά στην Καλιφόρνια. Όταν μάλιστα τον ανακάλυψε εκεί πρωταθλητής του πόκερ και αλλοτινός φίλος του ξεφτισμένου πια θρύλου, τον ρώτησε πώς μπορούσε να παίζει τώρα για ψίχουλα εκεί που κάποτε τζόγαρε εκατομμύρια. Ο Δάνδολος του αντιγύρισε απλά: «Παραμένει πόκερ, έτσι δεν είναι;».
Αυτή ήταν η φιλοσοφία του έλληνα τζογαδόρου, δεν είχε σημασία αν θα κέρδιζες ή θα έχανες, σημασία είχε μόνο το ταξίδι. Το απέδειξε άλλωστε περίτρανα βρισκόμενος από την κορυφή στα τάρταρα 73 φορές στη μακρά του καριέρα. Ήταν εξάλλου ο καλύτερος παίκτης της Ανατολικής Ακτής, έχοντας κερδίσει πρακτικά όλους τους γνωστούς αντιπάλους. Το τελευταίο αυτό κεφάλαιο της ζωής του έκλεισε τα Χριστούγεννα του 1966 σε νοσοκομείο του Λος Άντζελες, με τον ίδιο ξοφλημένο πια και αδέκαρο…
Ο «τζέντλεμαν της τσόχας», όπως τον αποκαλούσαν, ήταν ο πρώτος παίκτης που περιλήφθηκε στο Poker Hall of Fame το 1979 (παρέα με τον Johnny Moss), ένα τυχερό παιχνίδι που τόσο βοήθησε να γίνει παγκόσμια μόδα. Τα 500 εκατ. δολάρια που υπολογίζεται ότι πέρασαν από τα χέρια του αγγίζουν σε σημερινές τιμές τα 87 δισ. δολάρια, για τέτοια ποσά μιλάμε! Εννοείται ότι αν είχε κρατήσει τα πλούτη του θα ήταν μακράν ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, αν και αυτό δεν τον απασχόλησε ποτέ.
Σε μια άγνωστη πλευρά της ζωής του, ο Δάνδολος δώρισε σε αγαθοεργίες και φιλανθρωπικούς σκοπούς (κυρίως σε εκπαιδευτικές δράσεις) περισσότερα από 20 εκατ. δολάρια! Παρά τις αμέτρητες ερωμένες του, δεν παντρεύτηκε ποτέ, καθώς γι’ αυτόν η μόνη αγάπη που είχε σημασία ήταν ο έρωτας με την τράπουλα.
Ο νομπελίστας φυσικός Richard Feynman που γνώρισε κάποτε τον Δάνδολο έκατσε και υπολόγισε τι έκανε τον Έλληνα τόσο φοβερό παίκτη. Βρήκε έτσι ότι ο Nick the Greek ήξερε λεπτομερώς τις πιθανότητες και τα ποσοστά επιτυχίας όλων των παιχνιδιών που έπαιζε. Ταυτοχρόνως, φρόντιζε να μάθει τις προκαταλήψεις των αντιπάλων του και τα σημάδια που φανέρωναν τι κρατούσαν στο χέρι τους, ενώ όταν έπαιζε με πεπειραμένους αντιπάλους χρησιμοποιούσε τη φήμη του μπλοφατζή που προηγούταν εξάλλου του ιδίου…
Μία από τις θρυλικές μορφές του 1821, είναι αναμφίβολα ο Αθανάσιος Διάκος. Ο ηρωικός του αγώνας στην Αλαμάνα απέναντι σε πολλαπλάσιους Τουρκαλβανούς και ο μαρτυρικός του θάνατος στη Λαμία, συγκλονίζουν ακόμα και σήμερα.
Ωστόσο η απώλειά του ένα μόλις μήνα μετά την κήρυξη της Επανάστασης, άφησε δυσαναπλήρωτο κενό και υπήρξε μεγάλο πλήγμα για τον Αγώνα, ιδιαίτερα στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα.
Ο Αθανάσιος Διάκος
Αν και όλοι οι Έλληνες ξέρουμε (ελπίζουμε…) τον Αθανάσιο Διάκο, αγνοούμε αρκετά στοιχεία για την ζωή του. Θα παραθέσουμε εδώ ορισμένες πληροφορίες άγνωστες ως επί το πλείστον στο ευρύ κοινό.
Γεννήθηκε στο χωριό Αθανάσιος Διάκος (παλαιότερα Άνω Μουσουνίτσα) ή στην Αρτοτίνα. Και τα δύο αυτά χωριά βρίσκονται στη Φωκίδα.
Ως έτος γέννησής του, αναφέρεται πιθανότατα το 1788 (σύμφωνα με άλλη εκδοχή γεννήθηκε το 1786).
Ο παππούς του Αθανάσιος Γραμματικός, ήταν επικεφαλής σώματος που δρούσε εναντίον των Τούρκων στην Παρνασσίδα και τη Δωρίδα. Ο πατέρας του ονομαζόταν Νικόλαος. Το επώνυμο του πατέρα του, πιθανότατα ήταν Μασαβέτας (και όχι Γραμματικός όπως αναφέρουν κάποιες πηγές).
Για τον Αθανάσιο Διάκο, γράφει ο Γερμανός ιστορικός Gustar Hertzberg (1826 – 1907):
“Ο Αθανάσιος ήτο υιός αγρότου διαλάμπων επί κάλλει νεαρώ, καταγόμενος εκ της ου μακράν του Καρπενησίου εν τη βορεία κλιτύι του Τυμφρηστού κειμένης κώμης Μυσονίτζης, καλούμενος συνήθως Διάκος (Διάκονος), διότι την της νεότητος παίδευσιν είχε λάβει εν τη περί την Αρτοτίναν παρά το όρος Κόρακα (νυν Βαρδούσια) μονή του Αγίου Ιωάννου (χωρίς όμως να χειροτονηθεί). Η βδελυρά επιθυμία, ην ο Τούρκος βοεβόδας του Λιδορικίου ησθάνετο προς τον νέον, ηνάγκασεν αυτόν να φύγει από της Μονής “εις το όρος”. Ο ηγούμενος αυτού συνέστησεν αυτόν εις περίφημον τινα κλέφτην ονόματι Σκαλτσοδήμον, εν τοις παλικαρίοις δε τούτου ασκηθείς ο Διάκος εγένετο μετ’ ολίγον άξιος πολεμιστής.
Στη Μονή (του Ιωάννου του Πρόδρομου), ο Διάκος δεν πήγε για “να ασπασθεί τον μοναχικόν βίον, αλλά να διδαχθεί παρά τινος καλογήρου εκπληρούντος χρέη διδασκάλου, όπως συνέβαινε καθ’ όλην την Ελλάδα επί τουρκοκρατίας, την Οκτάηχον και το ψαλτήρι”
(Ανδρέας Καρκαβίτσας, “Περί Αθανασίου Διάκου”)
Στη Μονή, ο νεαρός Αθανάσιος (περίπου 15-16 ετών ήταν όταν πήγε εκεί), πρόσφερε υπηρεσίες στους καλόγερους, έψελνε και διάβαζε τον “Απόστολο”. Σύμφωνα με τον Α. Καρκαβίτσα, σ’ ένα γάμο στην Αρτοτίνα, κατά τη διάρκεια του γλεντιού άρχισαν οι πυροβολισμοί στον αέρα (κάτι ανάλογο με τις μπαλοθιές στην Κρήτη σήμερα). Όμως από μια αδέσποτη σφαίρα, σκοτώθηκε ένας νεαρός. Όλοι υπέδειξαν ως υπεύθυνο για τον χαμό του τον Α. Διάκο, χωρίς όμως να είναι βέβαιο ότι ήταν αυτός ο δράστης. Ο Διάκος άρχισε να κρύβεται στα γύρω βουνά, αλλά όταν πήγε σ’ ένα πανηγύρι (ή άλλο γάμο) τον Δεκαπενταύγουστο, τον συνέλαβαν οι Τούρκοι, μαζί με κάποιον Καφέτζο και τους οδήγησαν στον πασά του Λιδορικίου, ο οποίος τους φυλάκισε. Όμως ο Διάκος και ο Καφέτζος κατάφεραν να ξεφύγουν και έφτασαν στο λημέρι του Τσαμ Καλόγηρου, ξακουστού κλέφτη της Δωρίδας.
Μετά τον θάνατο του Τσαμ Καλόγηρου, οι άνδρες του σκόρπισαν σε μπουλούκια. Ένα του Διάκου ,ένα του Γούλα και ένα του Σκαλτσοδήμου. Όταν ο Αλή πασάς, που προετοίμαζε εξέγερση εναντίον της Πύλης, κάλεσε στα Γιάννενα Έλληνες και Αρβανίτες καπεταναίους, πήγε στην πρωτεύουσα της Ηπείρου και ο Αθανάσιος Διάκος (1814). Εκεί έμεινε δύο χρόνια και έγινε φίλος, μεταξύ άλλων, και με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο.
Με την επιστροφή του στη Ρούμελη, άφησε το αρματολίκι του Λιδορικίου στον Σκαλτσοδήμο και πήγε μόνο μ’ ένα σύντροφο, τον Περλίγκα, στη Λιβαδειά. “Εκεί εύρε τον φίλον του Οδυσσέα (Ανδρούτσο), οπλαρχηγόν Λεβαδείας από του 1816, όστις τον εφιλοξένησε μετά χαράς και τον διόρισε πρωτοπαλίκαρόν του”, γράφει ο Α. Καρκαβίτσας.
Το 1819, οι Διάκος και Ανδρούτσος είχαν έντονη διαφωνία, γιατί ο πρώτος δεν συγχωρούσε τη σκληρότητα του δεύτερου. Ο Ανδρούτσος έφυγε για τα Γιάννενα και οι περισσότεροι άνδρες του ακολούθησαν τον Α. Διάκο, τον οποίο ο βοεβόδας της Λιβαδειάς Καρά – Ισμαήλ, διόρισε αρματολό της περιοχής. Ο Διάκος είχε άψογη συνεργασία με τους τοπικούς άρχοντες Ιωάννη Λογοθέτη και Νικόλα Νάκο. Στη φιλική Εταιρεία μυήθηκε πιθανότατα από τον Αθανάσιο Ζαρίφη.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα, ο Διάκος είχε συγκροτήσει πειθαρχημένο στρατιωτικό σώμα και, “ως αρχηγός των αρμάτων της Λιβαδειάς” είχε δική του σφραγίδα με τον δικέφαλο αετό και γράμματα Ο.Θ.Ν.Κ. (= ο Θεός νικά).
Αυτό είναι σε γενικές γραμμές, ένα σύντομο βιογραφικό του Αθανάσιου Διάκου. Υπάρχουν βέβαια και κάποιοι που δίνουν διαφορετικά στοιχεία για τον ήρωα. Όπως γράφει ο Γιάννης Α. Ρουφαγάλης στο έργο του “Αρτοτίνα” (1990), ο πατέρας του Α. Διάκου καταγόταν από την Άνω Μουσουνίτσα και η μητέρα του από την Αρτοτίνα. Ο πατέρας του ονομαζόταν Γιώργος Πανουργιάς και στάλθηκε από τους γονείς του σαν ψυχογιός – τσοπάνης, στον αρχιτσέλιγκα θείο του Θανάση Γραμματικό στην Αρτοτίνα, γύρω στο 1760. Ο Ψυχογιός, όπως ήταν γνωστός πλέον στην Αρτοτίνα, παντρεύτηκε αργότερα την Χρυσούλα Καφούρα ή Μπουκουβάλα, που καταγόταν από την Αρτοτίνα και μπήκε “σώγαμπρος” στο σπίτι της οικογένειας της συζύγου του. Το ζευγάρι απόκτησε πέντε παιδιά, τρία κορίτσια και δύο αγόρια. Ένα από αυτά ήταν ο Θανάσης (Αθανάσιος Διάκος).
Για τις διχογνωμίες και τις αντικρουόμενες πληροφορίες, γράφει σχετικά, και πολύ εύστοχα, ο Σαράντος Ι. Καργάκος στο έργο του “Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821”:
“Η σύγχυση ως προς το επώνυμο και την γενέτειρα οφείλεται στο ότι τότε δεν υπήρχαν δημοτολόγια ούτε βιβλία γεννήσεων, βαφτίσεων κλπ. To όνομα τότε δεν το κληρονομούσες, το δημιουργούσες. Επίσης, λόγω του κτηνοτροφικού βίου, οι κάτοικοι των ορεινών περιοχών κινούνταν από οικισμό σε οικισμό έτσι που τα παιδιά μιας πολυμελούς οικογένειας μπορεί να είχαν γεννηθεί σε μέρη διαφορετικά. Μετά την απελευθέρωση, οι κάτοικοι διαφόρων περιοχών, στις οποίες ζούσαν απόγονοι διακεκριμένων αγωνιστών διαγωνίζονταν και διαγωνίζονται για την καταγωγή των ηρώων”.
Η Επανάσταση στην Ανατολική Στερεά
Το ξέσπασμα της Επανάστασης στον Μοριά τον Μάρτιο του 1821, εξαπλώθηκε αστραπιαία στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα. Από τις 24 Μαρτίου ως τις 8 Απριλίου, οι επαναστάτες απελευθέρωσαν τα Σάλωνα (Άμφισσα), το Λιδορίκι, τη Λιβαδειά, την Αταλάντη, τη Θήβα και την Μπουδουνίτσα (Μενδενίτσα)
Αυτό οφειλόταν κυρίως στο ότι η Ανατολική Στερεά είχε ισχυρή αρματολική και κλέφτικη παράδοση και οπλαρχηγούς έμπειρους, με τόλμη και υψηλό φρόνημα (Οδυσσέας Ανδρούτσος , Δήμος Σκαλτσάς , Πανουργιάς, Βασίλης Μπούσγος, Ιωάννης Δυοβουνιώτης και φυσικά, ο Αθανάσιος Διάκος ). Οι περισσότεροι ήταν μυημένοι στη Φιλική Εταιρεία, ενώ αρκετοί είχαν θητεύσει στον στρατό του Αλή πασά!
Η περιοχή είχε όμως ένα μεγάλο μειονέκτημα. Αποτελούσε την οδό απ’ όπου θα επιχειρούσαν να περάσουν οι σουλτανικές δυνάμεις προς την εστία της Επανάστασης, την Πελοπόννησο.
Ομέρ Βρυώνης και Κιοσέ Μεχμέτ στη Ρούμελη.
Από την Πύλη δόθηκε εντολή στον Χουρσίτ πασά να καταπνίξει την Επανάσταση. Αυτός όμως ήταν καθηλωμένος στα Γιάννενα όπου πολιορκούσε τον Αλή πασά.
Έτσι έστειλε τον κεχαγιά μπέη του Μουσταφά επικεφαλής 3.000 Αλβανών να περάσει στην Αχαΐα από την Αιτωλοακαρνανία μέσω του Ρίου. Θεωρώντας ανεπαρκή την αποστολή αυτή, διέταξε τον έμπιστό του Κιοσέ Μεχμέτ να συγκεντρώσει μεγάλες δυνάμεις και να κατευθυνθεί από την Βοιωτία στον Ισθμό και από εκεί στον Μοριά. Έπρεπε όμως πρώτα να εκκαθαριστεί η Ανατολική Στερεά από τους Έλληνες επαναστάτες. Η αποστολή αυτή ανατέθηκε στον Ομέρ Βρυώνη, πασά του Βερατίου, ικανότατο στρατηγό. Λόγω της παλιάς φιλίας του με τον Αλή πασά, δεν ενέπνεε όμως ιδιαίτερη εμπιστοσύνη.
Ο Ομέρ Βρυώνης γνώριζε από την αυλή του Αλή πασά τους περισσότερους Έλληνες οπλαρχηγούς. Τις πολεμικές τους συνήθειες, τις αρετές και τα ελαττώματά τους. Μιλούσε άπταιστα ελληνικά και ήταν πανέξυπνος και εμπειροπόλεμος.
Σύντομα, μια μεγάλη στρατιά από 8.000 πεζούς και 1.000 ιππείς (κατά τον Σπυρίδωνα Τρικούπη, 7.000) κινήθηκε ενάντια στους Έλληνες. Ο Διάκος και ο Δυοβουνιώτης κρίνοντας απαραίτητη την κατάληψη της στενής διάβασης του Σπερχειού προς τις Θερμοπύλες, κατευθύνθηκαν προς τα εκεί για να εμποδίσουν την κάθοδο των Τουρκαλβανών.
Έπρεπε πρώτα όμως να εξασφαλίσουν ότι δεν θα έχουν ενοχλήσεις από τις ήδη υπάρχουσες στην περιοχή εχθρικές δυνάμεις. Ιδιαίτερη δυσκολία παρουσίαζε η κατάληψη του Πατρατζικίου (Υπάτης). 800 ένοπλοι Τούρκοι και Αλβανοί, αγωνίζονταν με πάθος, καθώς είχαν μάθει ότι έρχονται ενισχύσεις.
Η αρχική άρνηση του οπλαρχηγού της περιοχής Μήτσου Κοντογιάννη να λάβει μέρος στην επιχείρηση εναντίον της Υπάτης, ήταν καθοριστική.
Ο Διάκος, ο Δυοβουνιώτης και ο Πανουργιάς αναγκάστηκαν να πολιορκήσουν με τις δικές τους δυνάμεις την πόλη. Τελικά, στις 18 Απριλίου με 8 μέρες καθυστέρηση ,συνέπραξε μαζί τους και ο Κοντογιάννης. Η πολιορκία της Υπάτης ήταν σκληρή. Λίγο όμως πριν η φρουρά παραδοθεί πληροφορήθηκε ότι ο Ομέρ Βρυώνης βρισκόταν στο Λειανοκλάδι. Οι Έλληνες έλυσαν την πολιορκία και έφτασαν στο χωριό Καμποτάδες. Ο Μήτσος Κοντογιάννης αποσύρθηκε στη μονή Αγάθωνος, μετανιωμένος που πήρε μέρος στην επιχείρηση.
Στις 20 Απριλίου έγινε σύσκεψη στους Καμποτάδες για να αποφασίσουν οι Έλληνες οπλαρχηγοί τον τρόπο δράσης τους. Ο Δυοβουνιώτης πρότεινε να τοποθετηθούν οι ελληνικές δυνάμεις σε δύο οχυρώματα κοντά στον Γοργοπόταμο. Ο Διάκος και ο Πανουργιάς υποστήριξαν ότι έπρεπε να καταληφθούν οι δυο δρόμοι που οδηγούσαν ο πρώτος στη Λοκρίδα και τη Βοιωτία και ο δεύτερος στη Φωκίδα. Η γνώμη αυτή επικράτησε.
Ο Δυοβουνιώτης με 600 άνδρες κατέλαβε τη γέφυρα του Γοργοπόταμου, ο Πανουργιάς με 600 άνδρες οχυρώθηκε στο χωριό Μουσταφάμπεη και στη Χαλκομάτα (στον δρόμο των Σαλώνων). Στην πρώτη θέση τοποθέτησε τον Κομνά Τράκα και τον Παπανδρέα Κοκκοβιστιανό, ενώ στη Χαλκομάτα έμεινε ο ίδιος μαζί με τον φλογερό πατριώτη, επίσκοπο Σαλώνων (Άμφισσας) Ησαΐα. Ο Αθανάσιος Διάκος ανέλαβε με 500 άνδρες να υπερασπιστεί τη γέφυρα της Αλαμάνας και τα Πουριά, απ’ όπου περνούσε ο δρόμος για τις Θερμοπύλες. Στους έμπιστούς του Καλύβα και Μπακογιάννη ανέθεσε τη φύλαξη της γέφυρας με λίγους άνδρες ενώ ο ίδιος οχυρώθηκε στη Δαμάστα για να ελέγχει τον δρόμο.
Η μάχη της Αλαμάνας (Σπερχειού)
Στις 22 ή 23 Απριλίου 1821, κι ενώ οι επαναστάτες είχαν μόλις προλάβει να οχυρωθούν στις θέσεις τους, έφτασε ο Ομέρ Βρυώνης από το Λειανοκλάδι ενώ ταυτόχρονα ο Κιοσέ Μεχμέτ είχε ξεκινήσει από το Ζητούνι (Λαμία).
Μόλις ο Δυοβουνιώτης είδε τη δύναμη του εχθρού κατευθύνθηκε προς τη θέση Δέμα, όπου δεν μπορούσαν να επιτεθούν οι ιππείς. Ο Ομέρ Βρυώνης αποφάσισε να κινηθεί προς τη Χαλκομάτα. Ο Πανουργιάς που βρισκόταν εκεί με τους άνδρες του, παρά τη γενναία αντίσταση αναγκάστηκε να υποχωρήσει καθώς μάλιστα είχε τραυματιστεί.
Τουρκική δύναμη άρχισε να καταδιώκει όσους υποχωρούσαν.
Ο γιγαντόσωμος επίσκοπος Ησαΐας ,ασυνήθιστος σε πολεμικές πορείες, βάδιζε με δυσκολία. Ο έφορος Σαλώνων Μαρκόπης ή Μαρκόπουλος, σήκωσε τον Ησαΐα στους ώμους του, όμως ήταν αδύνατο να τον μεταφέρει για πολύ. Ο Ησαΐαςτότε του είπε: “Άφησε με, παιδί μου, και σώσε τουλάχιστον τον εαυτό σου, που είναι χρησιμότερος”. Ο Μαρκόπουλος πειθάρχησε. Λίγο αργότερα, άκουσε τα τελευταία λόγια του Ησαΐα: “Παναγία μου, σώσε την πατρίδα”. Ένας Τούρκος έφτασε τον επίσκοπο και τον αποκεφάλισε. Στη μάχη αυτή σκοτώθηκε κι ο αδελφός του Ησαΐα, ιερομόναχος Παπαγιάννης κι ένας ανιψιός του.
Αμέσως μετά, ο Ομέρ Βρυώνης έστειλε λίγους άντρες εναντίον των οχυρωμένων στο Μουσταφάμπεη Κομνά Τράκα και Παπανδρέα και με το σύνολο των δικών του δυνάμεων αλλά κι εκείνων του Κιοσέ Μεχμέτ κινήθηκε προς την Αλαμάνα. 8.000 άνδρες, εναντίον 500 Ελλήνων! Από τους 500 Έλληνες, οι 200 με επικεφαλής τους Καλύβα και Μπακογιάννη, υπεράσπιζαν τη γέφυρα της Αλαμάνας. Σύμφωνα με μαρτυρία του Χριστόφορου Περραιβού, κοντά στη γέφυρα υπήρχε ομώνυμο χωριό που καταστράφηκε ολοκληρωτικά από τους Τούρκους και σ’ αυτό οφείλεται το όνομα Αλαμάνα του Σπερχειού. Ο Διάκος, όπως προαναφέραμε, κατείχε τα Πουριά και με συχνές εφόδους προσπαθούσε να βοηθήσει τους υπόλοιπους μαχητές.
Ο Μπακογιάννης κι ο Καλύβας μαζί με δύο ακόμα συμπολεμιστές τους, κλείστηκαν σ’ ένα χάνι μπροστά στη γέφυρα για να απασχολούν τους Τουρκαλβανούς . Όσοι βρισκόταν στα Πουριά ήρθαν πλέον σε δεινή θέση. Ο Διάκος πολεμούσε με γενναιότητα μπροστά απ’ τους υπόλοιπους. Ο φίλος και συμπολεμιστής του Βασίλης Μπούσγος, ένας σπουδαίος αγωνιστής του ’21 τον εκλιπαρούσε να φύγουν, καθώς θα ήταν περισσότερο χρήσιμος στο μέλλον. Ο ιπποκόμος του Μπισμπιρίγος, έφερε τη φοράδα του ‘’Αστέρω’’ για να ξεφύγει γρήγορα. Ο Διάκος ήταν ανένδοτος : ‘’Ο Διάκος δεν φεύγει, δεν εγκαταλείπει τους συντρόφους του’’. Είχαν μείνει πλέον μόνο 48 άνδρες γύρω απ’ τον Διάκο. Τα ντουφέκια και οι πιστόλες είχαν αχρηστευθεί από τη συχνή χρήση. Οι Έλληνες τράβηξαν από τα θηκάρια τα σπαθιά, αποφασισμένοι να αγωνιστούν μέχρι τέλους . Κάποια στιγμή σκοτώθηκε ο αδελφός του Διάκου Μήτρος. Ο Διάκος αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει τη σορό του αδελφού του ως πρόχωμα και κατόρθωσε να καταφύγει στα Μανδροστάματα της μονής της Δαμάστας . Εκεί υπήρχαν βράχοι, κατάλληλοι για ταμπούρια.
Είχαν απομείνει όμως μόνο 10 άνδρες έναντι μερικών χιλιάδων. Ο αγώνας ήταν κάτι παραπάνω από άνισος. Ο Διάκος αγωνιζόταν λυσσαλέα. Όμως μια βολίδα κάποια στιγμή τον τραυμάτισε στον δεξί ώμο. Δεν μπορούσε έτσι να χρησιμοποιήσει την πιστόλα του και το σπαθί που κρατούσε στο αριστερό χέρι είχε σπάσει. Αιμόφυρτος έπεσε στα χέρια των Τσάμηδων του Τελεχά Φέζου. Ακόμα και τραυματισμένος ενέπνεε φόβο. Γι’ αυτό τον έδεσαν χειροπόδαρα και τον ανέβασαν σ’ ένα μουλάρι για να τον οδηγήσουν στους πασάδες.
Στο μεταξύ, οι Καλύβας, Μπακογιάννης και οι άλλοι δύο συμπολεμιστές τους, μην ακούγοντας πλέον πυροβολισμούς, βγήκαν απ’ το χάνι για να δουν τι συμβαίνει. Ο Διάκος τους αντιλήφθηκε και τους φώναξε: ” Καλύβα, Μπακογιάννη, δέκα χιλιάδες με κρατούν”.
Οι 4 ηρωικοί άντρες έβγαλαν τα σπαθιά τους και όρμησαν στους εχθρούς. Μετά από σύντομη μάχη έπεσαν όλοι νεκροί. Ο μόνος που γλίτωσε ήταν ο Βασίλης Μπούσγος, ο οποίος συνέχισε να προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες στον Αγώνα ως το τέλος.
Το μαρτυρικό τέλος του Αθανάσιου Διάκου
Ο Διάκος μεταφέρθηκε στο τουρκικό στρατόπεδο στη Λαμία και οδηγήθηκε στη σκηνή του Ομέρ Βρυώνη. Παλιός του γνώριμος εκείνος, τον ρώτησε πώς άφησε να τον πιάσουν αιχμάλωτο.
“Αν ήξερα ότι δεν θα σκοτωνόμουν, θα κρατούσα ένα φουσέκι για τον εαυτό μου”, απάντησε ο Διάκος.
Έπειτα ήρθε κι ο Κιοσέ Μεχμέτ, ο οποίος τον ρώτησε για την αιτία και τον σκοπό της Επανάστασης: “Οι χριστιανοί όλοι σηκώθηκαν στ’ άρματα για να ξεσκλαβωθούν”, ήταν η απάντηση του Έλληνα ήρωα.
Οι δυο πασάδες θαύμασαν τη γενναιότητά του. Μάλιστα ο Κιοσέ Μεχμέτ του πρότεινε να ενταχθεί στις δυνάμεις του και να τον βοηθήσει στην κατάπνιξη της Επανάστασης.
“Ούτε σε δουλεύω (ενν. δουλεύω για σένα) ούτε σε ωφελώ αν δουλέψω για σένα”. Ο Μεχμέτ τον απείλησε ότι θα τον σκοτώσει, έλαβε όμως εκ νέου μια γενναία απάντηση: “Η Ελλάς έχει πολλούς Διάκους”. Παρ’ όλα αυτά, ο Αθανάσιος Διάκος θα γλίτωνε, καθώς ειδικά ο Ομέρ Βρυώνης τον εκτιμούσε πολύ.
Όμως ένας σημαίνων Τούρκος του Ζητουνίου (Λαμίας) ,ο Χαλήλ μπέης, που ήταν παρών στις στιχομυθίες, έπεσε στα πόδια του, εκλιπαρώντας τον να σκοτώσει τον επαναστάτη που ευθυνόταν για τον θάνατο πολλών Τούρκων στην περιοχή. Πρότεινε μάλιστα να εκτελεστεί με παραδειγματικό τρόπο. Αποφασίστηκε τότε, να εκτελεστεί με ανασκολοπισμό.
Το απόγευμα της ίδιας μέρας, οδηγήθηκε σε μια μάντρα, εκεί που σήμερα βρίσκεται το μνημείο του. Με την είσοδο του στο Ζητούνι, δέχτηκε ύβρεις και χλεύη από τους ντόπιους Τούρκους. Του έδωσαν μάλιστα έναν πάσσαλο που προοριζόταν για το μαρτύριό του για να τον μεταφέρει ο ίδιος. Όταν κατάλαβε τον προορισμό του ξύλου, το πέταξε και φώναξε προς τους Αλβανούς φρουρούς του: “Δεν βρίσκεται από σας εδώ κανένα παλικάρι να με σκοτώσει με πιστόλι να με γλιτώσει από τους χαλντούπηδες;” Δεν βρέθηκε κανείς και η θανατική ποινή εκτελέστηκε.
Ο Διάκος, σύμφωνα με τοπική παράδοση, ρίχτηκε σε κοντινό χαντάκι. Ήταν ακόμα ζωντανός! Δεν μπορούσε όμως να φύγει καθώς δεν μπορούσε ούτε να συρθεί. Λέγεται ότι έζησε μια-δυο μέρες βογκώντας από τους πόνους και πως τη “χαριστική βολή” του την έδωσε ένας αθίγγανος.
Άλλη παράδοση αναφέρει ότι πέθανε από τη δίψα και την αιμορραγία. Οι Χριστιανοί της πόλης βρήκαν το σώμα του και το έθαψαν. Ο χώρος της ταφής ξεχάστηκε και ανακαλύφθηκε από τον αντισυνταγματάρχη Ρούβαλη το 1881.
Ο Φίλος Αλεξίου
Ένα πρόσωπο που συμμετείχε άθελά του στον μαρτυρικό θάνατο του Αθανάσιου Διάκου και για τον οποίο υπάρχει μόνο μία αναφορά δύο αράδων στο διαδίκτυο, ήταν ο λεπτοξυλουργός Φίλος Αλεξίου από τη Λαμία. Γεννήθηκε το 1888. Έμεινε στην ιστορία επειδή ήταν αυτός που εξαναγκάστηκε από τους Οθωμανούς να κατασκευάσει τη σούβλα με την οποία θανατώθηκε ο Αθανάσιος Διάκος. Η τοπική εφημερίδα της Λαμίας “Φωνή του Λαού” σε άρθρο της στις 10 Απριλίου 1882, έγραφε: “Απεβίωσεν άρτι εν Λαμία και εις ηλικίαν 94 ετών ο λεπτουργός Φίλος Αλεξίου ον οι κατά το 1821 εν Λαμία κρατούντες Οθωμανοί βία και ραβδισμοίς ηγγάρευσαν, ίνα λεπτύνει και προπαρασκευάσει τον πάλον δι’ ον ο ήρως Αθανάσιος Διάκος ανεσκολοπίσθη. Ο δυστυχής γέρων επί ήμισυ και πλέον έκτοτε αιώνα ζήσας, ουκ επαύετο ευχόμενος τω πανοικτίρμονι Θεώ ίνα συγχωρήσει αυτό το ακούσιον εκείνον αμάρτημα” (Εγκ/δεια ΔΟΜΗ, τ. 2, εκδ. 2005).
Επίλογος
Ο Αθανάσιος Διάκος με την ωραιότητα του σώματος και της ψυχής του και με τον μαρτυρικό του θάνατο ενέπνευσε πολλούς συγγραφείς και καλλιτέχνες. Ίσως θα μπορούσε να έχει γλιτώσει αν έφευγε από το πεδίο της μάχης. Εκ του αποτελέσματος, δικαιώνεται και ο Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος που γράφει ότι ήταν “σφάλμα στρατηγικό του Διάκου ότι απέρριψε τη γνώμη του Δυοβουνιώτη ο οποίος πρότεινε να τοποθετηθούν συσσωματωμένοι οι Έλληνες σε δύο οχυρώματα κοντά στον Γοργοπόταμο και δέχτηκε το σχέδιο του Πανουργιά που ανέπτυσσε το μέτωπο καταμερίζοντας τις μικρές και απειροπόλεμες ελληνικές δυνάμεις απέναντι του όγκου των έμπειρων Τούρκων και Αλβανών.
Ο θάνατός του σκόρπισε θλίψη και παγωμάρα στους Έλληνες της Ανατολικής Στερεάς. Από καθαρά στρατηγικής άποψης όμως ο θάνατός του άφησε ένα τεράστιο κενό στην ηγεσία των επαναστατημένων Ελλήνων από την αρχή του Αγώνα…
Πηγές:
“Ιστορία του Ελληνικού Έθνους”, τ. ΙΒ’ Εκδοτική Αθηνών
Νίκος Γιαννόπουλος: “1821: Οι Μάχες των Ελλήνων για την Ελευθερία”, εκδόσεις HISTORICAL QUEST, 2016
ΣΑΡΑΝΤΟΣ Ι. ΚΑΡΓΑΚΟΣ, “Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821”
ΓΟΥΣΤΑΥΟΣ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΟΣ ΧΕΡΤΣΒΕΡΓΚ, “ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ”, Α’ έκδοση 1916, Β’ έκδοση, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΥΠΕΙΡΟΣ
Οι εικόνες έρχονται από την παραλία των Αγίων Αποστόλων, στα Χανιά. Μικροί και μεγάλοι πήγαν στην αμμουδιά και κάποιοι μπήκαν στη θάλασσα…
Φανταστείτε την έκπληξη του πιτσιρικά της επόμενης φωτογραφίας, ο οποίος ενώ έπαιζε στην άμμο με τις μπουλντόζες του, ξαφνικά είδε δίπλα του μία αληθινή και μάλιστα εν κινήσει. Το ανήκουστο συμβάν, διαδραματίστηκε σήμερα το μεσημέρι στην παραλία των Αγίων Αποστόλων, στα Χανιά.
Από εκεί, όπως έλεγαν λουόμενοι, πέρασε 4-5 φορές πάνω-κάτω, η εικονιζόμενη μπουλντόζα, η οποία εκτελούσε εργασίες καθαρισμού των ακτών του Δήμου Χανίων. Τι κι αν στην παραλία έπαιζαν μικρά παιδιά αλλά και μεγάλοι; Κυριακή μεσημέρι, στα τέλη του Απρίλη, θεωρήθηκε από τους υπεύθυνους ότι ενδείκνυται η ώρα κι η στιγμή να κάνουν αυτά που έπρεπε να χουν γίνει εδώ και 1,5 μήνα.
Μάλιστα, σύμφωνα με μαρτυρίες η εργασία συνεχίστηκε παρά τους έντρομους γονείς που πετάγονταν από κάθε σημείο, βλέποντας τη μπουλντόζα…
Η Τζένιφερ Λόπεζ στα 48 της χρόνια μπορεί να σε τρελάνει. Η Λατίνα σούπερ σταρ έκανε τους πάντες να παραμιλούν στο σόου της στο Λας Βέγκας. Η Τζένιφερ εμφανίστηκε απαστράπτουσα φορώντας ένα μικροσκοπικό φορμάκι. Τραγουδώντας, χορεύοντας και επιδεικνύοντας τα οπίσθιά της έκανε το πλήθος να παραληρεί στη σκηνή του Zappos Theater.
Δείτε επίσης το σχετικό βίντεο με φωτογραφίες από την τελευταία της εμφάνιση:
Έντονα προβληματισμένος εμφανίζεται τον τελευταίο καιρό ο πρώην πρωθυπουργός, Κώστας Καραμανλής, με όσα διαδραματίζονται στα ελληνοτουρκικά.
Όπως αναφέρει η «Real News», ο Κώστας Καραμανλής εκφράζει την βαθύτατη ανησυχία του με κάθε ευκαιρία και δεν διστάζει να τη διατυπώνει, όταν η συζήτηση φτάνει σε αυτό το θέμα.
Μάλιστα, στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις που έχει, είτε με τους συνεργάτες του, είτε με όσους τον επισκέπτονται στο γραφείο του στην Παναγή Κυριακού, η έκδηλη ανησυχία του πρώην πρωθυπουργού για τα ελληνοτουρκικά υπερκαλύπτει κάθε άλλο θέμα που βρίσκεται στην επικαιρότητα.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας ο κ. Καραμανλής λέει: «Απαιτείται σοβαρότητα, συνέπεια και επαγρύπνηση».
Οι υδρογονάνθρακες
Η πάγια εκτίμηση του πρώην πρωθυπουργού είναι πως η βαθύτερη αιτία για τη συμπεριφορά της Άγκυρας από το 1973 και έπειτα είναι το ζήτημα των υδρογονανθράκων.
Κι αυτός είναι ο λόγος, όπως πίστευε από παλιά ο κ. Καραμανλής, που από τότε η Τουρκία ξεκίνησε να διατυπώνει τη θέση ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα.
Ο κ. Καραμανλής εκτιμά πως η κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας ήταν αναμενόμενη.
Πριν από μερικές ημέρες όταν συζητούσε με συνεργάτες του και ανθρώπους που έχουν γνώση και παρακολουθούν τα ελληνοτουρκικά, ο κ. Καραμανλής έλεγε προβληματισμένος: «Η Τουρκία ίσως θέλει να στήσει ένα σκηνικό Ιμίων».
Έντονο ενδιαφέρον υπάρχει από τους δήμους για τη δημιουργία Ολοκληρωμένων Τουριστικών Προσβάσιμων Θαλάσσιων Προορισμών για εμποδιζόμενα άτομα και για τα άτομα με ειδικές ανάγκες.
Η δράση «Δημιουργία Ολοκληρωμένων Τουριστικών Προσβάσιμων Θαλάσσιων Προορισμών» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία, 2014-2020», που βρίσκεται σε εξέλιξη από το υπουργείο Οικονομίας, απευθύνεται στους δήμους της χώρας και στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Ανώνυμη Εταιρεία (ΕΤΑΔ ΑΕ).
Βασίζεται στην αξιοποίηση των αναπτυξιακών προοπτικών του παραλιακού μετώπου της χώρας και έχει ως στόχο τη συμβολή στην ανάπτυξη τουρισμού ειδικών απαιτήσεων στις παραθαλάσσιες περιοχές και την προσέλκυση επισκεπτών-ατόμων με αναπηρίες, καθώς και άλλων κατηγοριών εμποδιζόμενων ατόμων.
Το πρόγραμμα αφορά στην προμήθεια και εγκατάσταση μη μόνιμων συναρμολογούμενων μηχανισμών για την αυτόνομη πρόσβαση (χωρίς τη βοήθεια κάποιου συνοδού ή άλλου ατόμου) εμποδιζόμενων ατόμων στη θάλασσα. Συνοδευτικά, θα τοποθετούνται μη μόνιμες βοηθητικές εγκαταστάσεις, όπως λυόμενα αποδυτήρια, φορητοί χώροι υγιεινής, διάδρομοι και ράμπες, χώροι σκίασης και προστασίας των λουόμενων, χώροι στάθμευσης για ΑμΕΑ και άλλα. Στόχοι του προγράμματος είναι η διασφάλιση των δικαιωμάτων ΑμεΑ και εμποδιζόμενων ατόμων, η μετατροπή της Ελλάδας σε παγκόσμιο πόλο έλξης τουρισμού ΑμΕΑ και ωφελούμενοι θα είναι ΑμεΑ, εμποδιζόμενα άτομα, έγκυες, υπερήλικες, τραυματίες κ.ά.
Ο συνολικός προϋπολογισμός της πρόσκλησης είναι 5.000.000 ευρώ, ενώ κάθε δυνητικός δικαιούχος μπορεί να υποβάλει μία και μοναδική αίτηση χρηματοδότησης. Στην εδαφική εμβέλεια κάθε αυτοδιοικητικής μονάδας δύνανται να προταθούν για υλοποίηση παρεμβάσεις σε μέχρι 4 διαφορετικές περιοχές παρέμβασης-παραλίες.
Μέγιστος επιτρεπόμενος προϋπολογισμός για κάθε σημείο παρέμβασης-παραλία ανέρχεται σε 60.000 ευρώ.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία από το υπουργείο Οικονομίας, έως τις 18 Απριλίου είχαν υποβληθεί 46 προτάσεις από ισάριθμους δήμους, οι οποίες περιλαμβάνουν στην πλειονότητά τους 4 σημεία παρέμβασης – παραλίες. Η αξιολόγηση των προτάσεων βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να ολοκληρωθεί στο επόμενο διάστημα.
Όπως σημειώνουν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ στελέχη του υπουργείου, τα αποτελέσματα από την υλοποίηση των παρεμβάσεων, αναμένεται να οδηγήσουν σε ποιοτική και δυναμική τουριστική ανάπτυξη, των περιοχών παρέμβασης τη θερινή περίοδο 2019. Υπενθυμίζεται ότι Ειδική Συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες του 2006, είχε υπογραφεί μέχρι το 2016 από 16 χώρες, και προβλέπει στο ’Αρθρο 30 ”ισότιμη προσβασιμότητα στην πολιτιστική ζωή, συμπεριλαμβανομένης της αναψυχής, του τουρισμού και των αθλημάτων”, ενώ η έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας εκτιμούσε το 2011 ότι παγκοσμίως 1 στα 7 άτομα είχε κάποιας μορφής αναπηρία.
Να σημειωθεί, τέλος, ότι σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, κατά το έτος 2006 τα εν δυνάμει έσοδα από τουριστικό προϊόν για ΑμεΑ στην ευρωπαϊκή ήπειρο κυμαίνονταν μεταξύ 83 δισεκατομμυρίων έως 166 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Τον 12ο τίτλο στην ιστορία τους πανηγυρίζουν οι «κιτρινόμαυροι», δύο αγωνιστικές πριν το φινάλε της Super League – Αν δεν έρθουν τα πάνω κάτω τις επόμενες ημέρες (εκκρεμεί η απόφαση της Επιτροπής Εφέσεων για την τύχη του ντέρμπι ΠΑΟΚ-ΑΕΚ), η ομάδα του Μανόλο Χιμένεθ επιστρέφει στην κορυφή του ελληνικού πρωταθλήματος έπειτα από 24 χρόνια – Ο Μπακασέτας (12′ πεν, 32′) τα γκολ της νίκης
Δεν είναι μια Κυριακή σαν τις άλλες. Δε θα μπορούσε να είναι. Για κανέναν. Για τα μικρά παιδιά που τώρα γίνονται ΑΕΚ, για τους 24άρηδες που δεν το είχαν δει ποτέ, για τους μεγαλύτερους που… κόντευαν να το ξεχάσουν. Οπως πίστευαν κάποιοι, το 2013, ότι θα ξεχνιόταν ο δικέφαλος αετός.
Αυτός που πραγματικά χρειάστηκε να γκρεμοτσακιστεί για να πετάξει ξανά ψηλά, επιβεβαιώνοντας προς όλους, εχθρούς αλλά και φίλους, το τι μέγεθος είναι. Η Αθλητική Ενωση Κωνσταντινούπολης χρειάστηκε μόλις πέντε χρόνια μετά την απόλυτη καταστροφή για να επιστρέψει στην κορυφή του ελληνικού ποδοσφαίρου κατακτώντας το πρωτάθλημα.
Το 12ο της ιστορίας της, το 1ο μετά το 1994, το 1ο από τα πολλά που σήμερα, είτε επιβεβαιωθούν είτε όχι, δικαιούνται να ονειρεύονται οι ΑΕΚτζήδες ότι θα ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια. Στο γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας…
Προς το παρόν, αυτό είναι το πρώτο πρωτάθλημα που κατέκτησε η Ενωση μακριά από το σπίτι της… Το έκανε στο ΟΑΚΑ, το οποίο ήταν πιο όμορφο από ποτέ ντυμένο στα Κιτρινόμαυρα και περιμένοντας απλά το γκολ που θα έδινε και… επισήμως το σύνθημα. Και δόθηκε στο 12′ από το πέναλτι -που σωστά καταλογίστηκε για χέρι του Νιάσε- του Μπακασέτα (1-0). Αυτός ήταν που θα έγραφε και το 2-0 στο 33′, με σουτ από το ύψος της περιοχής, σε ένα πρώτο ημίχρονο που πέρασε τέλεια για την ΑΕΚ. Με ωραίο ποδόσφαιρο στον αγωνιστικό χώρο (όπου ο Λιβάια ήταν ορεξάτος) και φάσεις για άλλα γκολ (όπως το δοκάρι σε παραλίγο αυτογκόλ του Σαβαντόγκο), με ακόμη πιο ωραία ατμόσφαιρα στις εξέδρες από 60.000 κόσμο που γιόρταζε τη “διαγραφή” 23 δύσκολων χρόνων.
Το δεύτερο 45λεπτο, όπως αναμενόταν, δεν ήταν τόσο καλό όσο το πρώτο. Κανείς, άλλωστε, δεν είχε το μυαλό του στο παιχνίδι, παρά μόνο περίμεναν το τέλος του ματς για να αποθεώσουν τους πρωταθλητές. Αυτούς που γύρισαν σε 3-4-3 κάποια στιγμή με τις αλλαγές του Μανόλο Χιμένεθ, την ώρα που ο κόσμος αποθέωνε τον Μάνταλο που επέστρεψε στη δράση έπειτα από απουσία έξι μηνών, αλλά και τον Χριστοδουλόπουλο που επίσης πέρασε ως αλλαγή. Ο αρχηγός και ο MVP της φετινής ΑΕΚ. Της πρωταθλήτριας ΑΕΚ!
Man of the match: Ο Μπακασέτας, ο οποίος ήταν και αυτός που έβαλε τα δύο γκολ της Ενωσης.
Αδύναμος κρίκος: Θα πρέπει να μπει κάποιος του Λεβαδειακού και είναι άδικο, αφού ήταν ένα ματς που ήξεραν όλοι ότι δεν υπήρχε περίπτωση να μη νικήσει η ΑΕΚ.
Στο ύψος του: Ορεξάτος από το ξεκίνημα ο Λιβάια, ο οποίος ειδικά στο πρώτο ημίχρονο είχε και φάσεις για να σκοράρει. Θα είναι πολύ σημαντικό για τους Κιτρινόμαυρους να κάνει δυνατό finish στη σεζόν ο Κροάτης.
Η γκάφα: Δεν υπάρχει κάποια φάση που να μπορεί να χαρακτηριστεί έτσι.
Το στραγάλι: Σωστά υπέδειξε πέναλτι στο χέρι του Νιάσε ο διαιτητής Τζήλος, ο οποίος πέρασε απαρατήρητος. Οπως και οι βοηθοί του.
Το ταμείο του Gazzetta: Η ΑΕΚ είναι πρωταθλήτρια Ελλάδας 2017-18! Πιο γεμάτο ταμείο από αυτό, δεν μπορεί να έχει η Ενωση. Ή μάλλον μπορεί… Αρκεί να κάνει αυτό που φώναζε ο κόσμος της: «Πρωτάθλημα και κύπελλο δικέφαλε αετέ»!
Την Παρασκευή, την ημέρα του «Dancing With The Stars 6», ο Άνθιμος Ανανιάδης ανακοίνωσε ότι έγινε πατέρας και πλέει πια σε πελάγη ευτυχίας ως νέος χαζομπαμπάς.
Η αγαπημένη του Μαρία Νεφέλη Γαζή έφερε στον κόσμο ένα υγιέστατο αγοράκι και ο ίδιος θέλησε να μεταφέρει μέρος της χαράς του στους διαδικτυακούς του φίλους και ακόλουθους.
Μοιράστηκε την πρώτη φωτογραφία με τον νεογέννητο γιο του στο Instagram, κρατώντας τον στην αγκαλιά του.
Στο σχόλιο που πρόσθεσε αποκάλυψε και το όνομα του μικρού:
«Η πρώτη μας αγκαλιά με τον Τιμόθεο είναι ένα θαύμα. Μαρία Νεφέλη σ’ αγαπώ».
Πηγή:
