Στις 15 Ιουνίου κάθε χρόνο αναφερόμαστε στην παγκόσμια ημέρα Ευαισθητοποίησης για την Κακοποίηση των Ηλικιωμένων. Ένα γεγονός που δε γνωρίζει ημέρες και νύχτες, ένα πρόβλημα που αυξάνεται ραγδαία και οφείλουμε να το αναγνωρίσουμε.
Να του δώσουμε τη βαρύτητα που του αξίζει, γιατί στην ουσία έτσι δίνουμε βαρύτητα στην τρίτη γενιά. Αυτή την τόσο παραμελημένη και ξεχασμένη γενιά, με μια ελαφρότητα λες και εμείς θα μείνουμε για πάντα νέοι. Ας μάθουμε όμως πρώτα πως ξεκίνησε η ημέρα αυτή.
Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Κακομεταχείρισης των Ηλικιωμένων καθιερώθηκε το 2006 με πρωτοβουλία του Διεθνούς Δικτύου για την Παρεμπόδιση της Κακομεταχείρισης των Ηλικιωμένων (INPEA) και υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ και την ΠΟΥ.
Η 15η Ιουνίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Κατά της Κακοποίησης των Ηλικιωμένων, προκειμένου να ευαισθητοποιηθεί το παγκόσμιο κοινό, όσον αφορά στην κακομεταχείριση που υφίστανται οι ηλικιωμένοι ακόμη και μέσα στο ίδιο τους το σπίτι, από ανθρώπους της οικογένειάς τους ή ανθρώπους υπεύθυνους για τη φροντίδα τους γενικότερα.
Η κακομεταχείριση ηλικιωμένων ατόμων αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο σαν μείζον κοινωνικό πρόβλημα. Αυτό το πρόβλημα είναι πιθανόν να αυξηθεί περαιτέρω στην Ευρώπη, δεδομένης της ταχείας γήρανσης του πληθυσμού των κρατών μελών.
Σε διεθνές επίπεδο, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, καθώς και οι εργαζόμενοι του τομέα, έχουν εκφράσει τις ανησυχίες τους για το πρόβλημα και έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους για να κατανοήσουν καλύτερα το φαινόμενο της κακομεταχείρισης των ηλικιωμένων, καθώς και των μεθόδων που απαιτούνται για την αντιμετώπιση της.*
Ο εκφοβισμός και οι απειλές.
Είναι να αναρωτιέται κανείς, μπορεί όντως ένα παιδί να απειλήσει ή να κακοποιήσει τους ηλικιωμένους γονείς του; Να εκμεταλλευτεί κάποιον που είναι σε ευάλωτη θέση; Και όμως είναι δυνατόν και βλέπουμε χιλιάδες παραδείγματα καθημερινά. Παιδιά που στραγγίζουν οικονομικά τους γονείς τους και τη σύνταξη τους.
Ξοδεύουν τις οικονομίες τους για δικό τους όφελος. Χρήματα που μάζεψαν με κόπο και ιδρώτα για τα γεράματα τους. Παιδιά που επειδή έχουν μπλεξίματα με την εφορία, το τζόγο, τα ναρκωτικά, τις ερωτικές τους σχέσεις, χρησιμοποιούν την αδυναμία που τους έχει ο γονέας και αρπάζουν ότι μπορούν.
Οι ηλικιωμένοι γονείς ως επί το πλείστον δικαιολογούν τα παιδιά, γιατί είναι τα παιδιά τους και τα λατρεύουν. Πως μπορεί ένας γονιός να απαρνηθεί τη βοήθεια στο σπλάχνο του; Ακόμα και όταν ξέρει πως λέγοντας του όχι, μπορεί να το βοηθήσει να βελτιωθεί, δεν αντέχει να το βλέπει να υποφέρει.
Έτσι αναγνωρίζοντας το λάθος τους, αφήνουν την εκμετάλλευση να συνεχίζετε. Δεν είναι ανόητοι, ούτε ξεμωραμένοι όπως θα ήθελαν οι άλλοι να πιστεύουν. Στην πλειοψηφία τους ξέρουν καλά τι τους συμβαίνει. Όμως κάνουν τα στραβά μάτια και τους χαζούς, για να νιώσει το παιδί τους καλύτερα.
Ίσως να έχουν δοκιμάσει και να αντιδράσουν. Είδαν όμως την ασχήμια του αποτελέσματος αυτής της ενέργειας τους. Τα παιδιά να γίνονται βίαια, να σπάνε πράγματα, να διαλύουν το σπίτι των γερόντων για να καταφέρουν αυτό που θέλουν. Δεν είναι ξέσπασμα εκείνη τη στιγμή, είναι ένας στυγνός εκβιασμός και η αρχή του εκφοβισμού.
Αν δεν μου δώσεις αυτό που θέλω, θα φύγω, δε θα με ξαναδείς, θα εξαφανιστώ. Θα με χάσεις για πάντα, δε σε έχω ανάγκη. Λόγια σκληρά για έναν γονέα, που μεγάλωσε το παιδί του με αγάπη και στοργή. Και υποκύπτει στις απαιτήσεις και τις απειλές.
Όταν το παιδί χρησιμοποιεί τα εγγόνια!
Καλά τα σπασίματα, οι φωνές, οι καυγάδες, ο θυμός. Λες θα περάσει, δε θα βρει τι άλλο να σπάσει, θα σταματήσει. Μπορεί και να εξαφανιστεί για λίγες ημέρες και μετά θα έρθει πάλι. Το ξέρω το παιδί μου, μαζί ζήσαμε την εφηβεία του.
Τι γίνεται όμως όταν αυτό το παιδί, χρησιμοποιεί την ευρύτερη οικογένεια; Και ειδικότερα τα εγγόνια. Εκεί είναι οι Αχίλλειος πτέρνα του κάθε παππού και της κάθε γιαγιάς. Με τόσο καμάρι και αγάπη περιμένουν να δουν τα εγγόνια τους, ειδικά αν ζουν σε απόσταση και δεν μπορούν να ταξιδέψουν και να βρεθούν συχνά.
Ξάφνου, ο γιος ή η κόρη των ηλικιωμένων, επειδή καυγάδισαν με τους παππούδες, τους απαγορεύουν τα ξαναδούν τα εγγόνια. Του παιδιού μου το παιδί, είναι δυο φορές παιδί, όλοι γνωρίζουμε το ρητό. Αντιλαμβάνεστε όμως ότι διπλασιάζετε και ο πόνος, η στεναχώρια, η θλίψη; Γιατί ξέρουν πως δεν έχουν το δικαίωμα να παρέμβουν στις ζωές των εγγονιών, να απαιτήσουν να τα δουν. Δεν είναι παιδιά τους, δεν αντέχουν να βάλουν μια φωνή παραπάνω, μήπως και τους ακούσουν!
Το εγγόνι, που συχνά στην Ελλάδα έχει το όνομα τους, να τους απαγορεύσεις να το βλέπουν ή ακόμα και να του μιλούν δια τηλεφώνου. Η ύστατη απειλή, ο απολυτός τρόμος. Εκεί υποχωρούν αναγκασμένοι να σιωπήσουν. Εκεί αδειάζουν οι καρδιές τους, η ψυχή τους, ενίοτε τα πορτοφόλια, τα σπίτια, εκεί αλλάζουν οι διαθήκες. Οικονομικός και συναισθηματικός εκβιασμός. Που συχνά είναι φαινόμενο που επαναλαμβάνετε, κάθε φορά που ένα σοβαρό ζήτημα προκύπτει.
Καταπολεμώντας την κακοποίηση των ηλικιωμένων.
Φέτος, η Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για την Κακοποίηση των Ηλικιωμένων συμπίπτει με δύο σημαντικά γεγονότα. Το πρώτο είναι η έναρξη της δεκαετίας υγιούς γήρανσης των Ηνωμένων Εθνών (2021-2030). Αυτό σηματοδοτεί την έναρξη δέκα ετών συντονισμένης, καταλυτικής και διαρκούς συνεργασίας με διάφορους ενδιαφερόμενους φορείς για τη βελτίωση της ζωής των ηλικιωμένων, των οικογενειών τους και των κοινοτήτων τους.Το δεύτερο είναι το 20ό ορόσημο της Δεύτερης Παγκόσμιας Συνέλευσης για τη Γήρανση και η τέταρτη επισκόπηση και αξιολόγηση της εφαρμογής του Διεθνούς Σχεδίου Δράσης της Μαδρίτης για τη Γήρανση (MIPAA).
Αυτά παρέχουν την ευκαιρία να δημιουργηθεί νέα ώθηση για διεθνή δράση με σκοπό την προώθηση της ατζέντας της γήρανσης.
Η MIPAA αντιπροσωπεύει την πρώτη φορά που οι κυβερνήσεις συμφώνησαν να συνδέσουν τα ζητήματα της γήρανσης με άλλα πλαίσια για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τα 159 κράτη μέλη που υπέγραψαν τη MIPAA επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην ανάπτυξη.
Αυτή η συμπληρωματικότητα μεταξύ της MIPAA και ενός πλαισίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα μπορεί εύκολα να καταδειχθεί στον τομέα της κακοποίησης των ηλικιωμένων. Το MIPAA περιλαμβάνει διάφορες αναφορές στην κακοποίηση ηλικιωμένων, συμπεριλαμβανομένου του “Issue3: Neglect, Abuse and Violence”, το οποίο παρέχει δύο στόχους που σχετίζονται με την εξάλειψη όλων των μορφών παραμέλησης, κακοποίησης και βίας των ηλικιωμένων. καθώς και τη δημιουργία υπηρεσιών υποστήριξης για την αντιμετώπιση της κακοποίησης των ηλικιωμένων.
Και οι δύο στόχοι περιλαμβάνουν δράσεις για την αναθεώρηση των πολιτικών, τη θέσπιση νόμων και τη δημιουργία πρωτοβουλιών ευαισθητοποίησης, ενημέρωσης, κατάρτισης και έρευνας. Ωστόσο, ελλείψει διεθνούς προτύπου για τα δικαιώματα των ηλικιωμένων, τα κενά μεταξύ πολιτικής και πρακτικής και η κινητοποίηση των απαραίτητων ανθρώπινων και οικονομικών πόρων, καθώς και η άνιση πρόοδος στην εφαρμογή του MIPAA συνεχίζονται. Ένα διεθνές νομικό μέσο για τους ηλικιωμένους θα προωθούσε την εφαρμογή και τη λογοδοσία της MIPAA.**
Η σιωπή σας απέναντι σε κάθε μορφή βίας είναι ενθαρρυντική.
Κλείνοντας είναι σημαντικό να στείλουμε ένα μήνυμα στους ηλικιωμένους. Δεν πρέπει να ανέχεστε εκβιαστικές συμπεριφορές, από κανέναν, ακόμα και αν είναι τα παιδιά σας, τα εγγόνια ή άλλο δικο σας πρόσωπο. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να σας εκμεταλλεύεται, σωματικά και ψυχικά. Μπορεί να είναι άλλο ένα θέμα ταμπού, όμως πρέπει να βρείτε τη δύναμη να μιλήσετε ανοιχτά για αυτό. Αναζητήστε βοήθεια, μιλήστε σε συγγενικά ή φιλικά σας πρόσωπα, εκεί που αρχικά νιώθετε καλύτερα να ανοίξετε τη ψυχή σας.
Σαν ιδέα φαντάζομαι πως σας είναι απαγορευτικό και ως σκέψη να καταγγείλετε τα παιδιά σας. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως είναι ότι καλύτερο μπορείτε να κάνετε. Για εσάς και για εκείνα. Ειδικά αν είναι μπλεγμένα με τζόγο, ναρκωτικά και άλλες ουσίες, η ανοχή σας δε θα γίνει ποτέ η θεραπεία τους. Αντιθέτως η κατάσταση θα χειροτερέψει, η ζωή σας μπορεί να κινδυνέψει και θα είστε αβοήθητοι. Αν γίνουν επικίνδυνα απέναντι σε εσάς, αναρωτηθείτε τι είδους συμπεριφορά μπορεί να εκφράσουν σε άλλους.
Μη σας νοιάζει τι θα πει ο κόσμος, ούτε πως είναι ντροπή για την κοινωνία. Ο κόσμος ξεχνάει γρήγορα και εσάς θα έπρεπε να σας αφορά η ασφάλεια σας. Και μετα το ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να στηρίξετε το παιδί σας. Η σιωπή σας απέναντι σε κάθε μορφή βίας από το παιδί, θα το ενθαρρύνει για να συνεχίσει ότι κάνει. Γιατί θα νιώθει πιο δυνατό και βέβαιο πως ότι και να γίνει, θα έχει το πάνω χέρι απέναντι σας. Ότι δεν είστε απλά το στήριγμα του, αλλά ένας σάκος του μποξ, που θα μπορούν να χτυπούν όποτε κάτι δε πάει καλά στη ζωή τους. Σας αξίζουν καλύτερα γεράματα, σας αξίζει μια μεγάλη αγκαλιά, αυτή να επιδιώκετε!
Έρευνα, κείμενο: Βογιατζής Ηλίας
Πηγή: * www.lifelinehellas.gr, ** www.el.compass.info, www.un.org
Χρησιμοποιήθηκαν αυτούσια κομμάτια κειμένου από τις παραπάνω πηγές.
Email επικοινωνίας: [email protected]