Σύμφωνα με το cibum.gr ένα σπάνιο και ανησυχητικό περιστατικό βρεφικής αλλαντίασης (botulism) καταγράφηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, συνδεόμενο με την κατανάλωση φυστικοβούτυρου.
Το περιστατικό αφορά ένα βρέφος έξι μηνών, το οποίο είχε ξεκινήσει να καταναλώνει μικρές ποσότητες φιστικοβούτυρο, ακολουθώντας τις εθνικές οδηγίες για την εισαγωγή αλλεργιογόνων τροφών και την πρόληψη αλλεργίας στα φιστίκια. Ωστόσο, το περιστατικό αυτό ανέδειξε μια άλλη σοβαρή απειλή: τη δυνατότητα μόλυνσης των ξηρών καρπών και των παραγώγων τους από τα σπόρια του βακτηρίου Clostridium botulinum, που προκαλεί αλλαντίαση, μία από τις πιο επικίνδυνες μορφές τροφικής δηλητηρίασης.
Σύμφωνα με ανάλυση του περιστατικού στο eurosurveillance, η ασθένεια εκδηλώθηκε αιφνιδιαστικά. Το βρέφος, το οποίο μέχρι τότε ήταν υγιές, παρουσίασε λήθαργο, κακή σίτιση και βραχνή φωνή, ενώ είχε προηγηθεί περίοδος δύο εβδομάδων με έντονη δυσκοιλιότητα. Αφού αποκλείστηκαν κοινές ιογενείς ή βακτηριακές λοιμώξεις και καθώς τα συμπτώματα επιδεινώνονταν, (υποτονικότητα, αδυναμία κίνησης των ματιών και δυσκολία στην αναπνοή) η αλλαντίαση θεωρήθηκε πιθανή διάγνωση και σε δείγμα κοπράνων ανιχνεύθηκε ο τύπος Α του βακτηρίου τόσο με PCR όσο και με καλλιέργεια. Η διάγνωση επιβεβαιώθηκε πλήρως, και το βρέφος παρέμεινε σε μονάδα εντατικής θεραπείας για εβδομάδες. Η αποκατάσταση ήταν σταδιακή – χρειάστηκε μηχανική υποστήριξη της αναπνοής για 24 ημέρες και φυσικοθεραπεία για την επαναφορά της μυϊκής δύναμης. Μετά από 44 ημέρες νοσηλείας, το βρέφος πήρε εξιτήριο, παρουσιάζοντας ωστόσο επιμένουσα δυσκοιλιότητα για αρκετούς μήνες.
Η έρευνα εντόπισε το φιστικοβούτυρο ως πιθανή πηγή μόλυνσης. Το προϊόν που κατανάλωνε το βρέφος στάλθηκε για ανάλυση και βρέθηκε θετικό σε σπόρια Clostridium botulinum τύπου Α. Η ανάλυση του γενετικού υλικού έδειξε απόλυτη ταύτιση μεταξύ του στελέχους του βακτηρίου στο δείγμα του βρέφους και εκείνου στο φυστικοβούτυρο. Το προϊόν, που είχε παρασκευαστεί από ψημένα φιστίκια χωρίς πρόσθετα, φαινομενικά πληρούσε τους κανόνες παραγωγής, γεγονός που υποδηλώνει ότι η μόλυνση προήλθε είτε από τα φιστίκια κατά την επεξεργασία είτε από περιβαλλοντική έκθεση μετά το άνοιγμα της συσκευασίας.
Μετά την δημοσίευση της μελέτης, επιστολή ειδικών ερευνητών προς το περιοδικό όπου δημοσιεύθηκε η αναφορά, αμφισβητεί τον τίτλο «Επιβεβαιώθηκε το φυστικοβούτυρο ως η πηγή σε περίπτωση βρεφικής αλλαντίασης» για το κρούσμα, επισημαίνοντας ότι δεν πραγματοποιήθηκε έλεγχος σε κλειστά δοχεία της ίδιας παρτίδας φυστικοβούτυρου. Οι επιστήμονες υπενθυμίζουν ότι τα σπόρια του Clostridium botulinum είναι πανταχού παρόντα στο περιβάλλον, και είναι πιθανό η μόλυνση να συνέβη στο οικιακό περιβάλλον, καθώς το βρέφος είχε εκτεθεί σε σκόνη και χώμα στον κήπο. Χωρίς έλεγχο σε μη ανοιγμένες συσκευασίες, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο διασταυρούμενης μόλυνσης στο σπίτι.
Το Clostridium botulinum είναι ένα από τα πιο επικίνδυνα βακτήρια στη φύση. Παράγει την ισχυρότερη γνωστή νευροτοξίνη, ικανή να προκαλέσει παράλυση και αναπνευστική ανεπάρκεια ακόμη και με ελάχιστη ποσότητα. Στα βρέφη, η μόλυνση προκύπτει συνήθως όταν σπόρια εισέρχονται στον οργανισμό και βλασταίνουν στο ανώριμο έντερο, παράγοντας την τοξίνη in vivo. Η νόσος είναι εξαιρετικά σπάνια, αλλά απαιτεί άμεση ιατρική αντιμετώπιση, καθώς χωρίς έγκαιρη χορήγηση αντιτοξίνης μπορεί να αποβεί μοιραία.
Η περίπτωση αυτή αναδεικνύει μια σοβαρή ανισορροπία μεταξύ πρόληψης αλλεργιών και κινδύνων τροφιμογενών λοιμώξεων. Οι γονείς παροτρύνονται τα τελευταία χρόνια να εισάγουν αλλεργιογόνα όπως τα φιστίκια νωρίς στη διατροφή των βρεφών, ώστε να μειώσουν τις πιθανότητες εμφάνισης αλλεργιών. Ωστόσο, η παρουσία ανθεκτικών σπορίων C. botulinum στα προϊόντα ξηρών καρπών μπορεί να θέσει σε κίνδυνο βρέφη κάτω των 12 μηνών, των οποίων το πεπτικό σύστημα δεν έχει ακόμα πλήρως αναπτυχθεί.
Οι ειδικοί ζητούν επανεξέταση των προτύπων ασφάλειας για τρόφιμα που προορίζονται για βρέφη. Υπογραμμίζουν ότι η θερμική επεξεργασία των φιστικιών σε εμπορική κλίμακα δεν εξουδετερώνει πάντα τα ανθεκτικά στη θερμότητα σπόρια C. botulinum και ότι απαιτείται αυστηρότερη παρακολούθηση σε προϊόντα όπως το φυστικοβούτυρο, που μπορεί να προστεθούν σε δίαιτες βρεφών. Ταυτόχρονα, ζητείται εκπαίδευση γονέων και επαγγελματιών υγείας ώστε να γνωρίζουν τα πρώτα συμπτώματα αλλαντίασης και να αναζητούν ιατρική βοήθεια χωρίς καθυστέρηση.
Το περιστατικό αυτό επανέφερε στο προσκήνιο μια σπάνια αλλά υπαρκτή απειλή για τη δημόσια υγεία. Στο παρελθόν, ανάλογες περιπτώσεις είχαν καταγραφεί στον Καναδά, όπου έρευνα διαπίστωσε ότι έως και 3% των δειγμάτων φυστικοβούτυρου περιείχαν σπόρια Clostridium botulinum. Η έκθεση στο βακτήριο δεν οδηγεί πάντα σε νόσηση, αλλά τα βρέφη είναι πιο ευάλωτα. Η διεθνής επιστημονική κοινότητα καλεί πλέον για καθιέρωση τυποποιημένων πρωτοκόλλων ελέγχου, συμπεριλαμβανομένης της δοκιμής κλειστών συσκευασιών σε κάθε διερευνώμενο περιστατικό.
Η υπόθεση του βρέφους στο Ηνωμένο Βασίλειο λειτουργεί ως προειδοποίηση. Αν και η εισαγωγή αλλεργιογόνων τροφών στην παιδική διατροφή έχει οφέλη, η ασφάλεια των προϊόντων πρέπει να επανεξεταστεί με γνώμονα τον πιθανό μικροβιολογικό κίνδυνο. Η ισορροπία μεταξύ πρόληψης αλλεργιών και αποτροπής τροφιμογενών λοιμώξεων απαιτεί προσοχή, τεκμηρίωση και διαρκή επαγρύπνηση. Το φιστικοβούτυρο, ένα τρόφιμο που θεωρείται υγιεινό και ασφαλές, αποδείχθηκε ότι μπορεί να αποτελέσει απειλή κάτω από ορισμένες συνθήκες – και αυτή η γνώση ίσως αλλάξει για πάντα τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται οι οδηγίες διατροφής των βρεφών.