Τι είναι ο οβελίας, από πού προέρχεται αυτή η λέξη και πως έγινε συνώνυμο του εθίμου ψησίματος του αρνιού και του Πάσχα;
Οβελός ή οβελίας.
Η λέξη “οβελίας” προέρχεται από τον “οβελό” που σημαίνει σιδερένια ράβδος, η σούβλα, στην οποία περνιούνται κομμάτια κρέατος για ψήσιμο. Πλέον, με τη λέξη “οβελίας” δηλώνεται το αρνί που ψήνεται στη σούβλα το Πάσχα, παρόλο που αρχικά προσδιόριζε οτιδήποτε ψήνεται στη σούβλα.
Από τη λέξη “οβελός” παράγεται και η λέξη “οβολός”, καθώς και η λέξη “οβελίσκος”.
Πως ξεκίνησε το έθιμο του σουβλίσματος του… οβελία;
Σαν έθιμο, έχει τις ρίζες του στο βιβλίο της Εξόδου της Παλαιάς Διαθήκης, είναι δηλαδή Ιουδαϊκής προελεύσεως.
Σύμφωνα με αυτό, η 10η και τελευταία πληγή που επεφύλαξε ο Θεός στους Αιγύπτιους, προκειμένου να πειστεί ο Φαραώ να επιτρέψει την έξοδο των Εβραίων, ήταν η θανάτωση όλων των πρωτότοκων γιων των Αιγυπτίων, αλλά και των πρωτότοκων ζώων τους από “Άγγελο Κυρίου”.
Προκειμένου οι εβραϊκές οικογένειες να μην είχαν την ίδια τύχη, καθεμία από αυτές θα έπρεπε να θυσιάσει ένα νεαρό αρνάκι ή κατσικάκι, για να ευλογηθεί από τον Θεό όλο το κοπάδι.
Το ζώο θα έπρεπε να είναι αρσενικό και αρτιμελές και δεν έπρεπε να σπάσει κανένα κόκαλο, ενώ με το αίμα του θα έβαφαν τις πόρτες των σπιτιών, ώστε να αναγνωρίζει ο Άγγελος τα εβραϊκά σπίτια και να αποφύγουν τη μοίρα των Αιγυπτίων.
Μια άλλη εκδοχή υποστηρίζει πως η θυσία του αρνιού γινόταν στα πλαίσια ποιμενικής γιορτής, ώστε ο θεός των ποιμνίων, δηλαδή της γονιμότητας, να πάρει το μερίδιό του και να εξασφαλιστεί η γονιμότητα του κοπαδιού.Το έθιμο, ωστόσο, μεταλλάχτηκε στο πέρασμα του χρόνου.
Το ψήσιμο του οβελία στην Ελλάδα
Το ψήσιμο του αρνιού στη σούβλα είναι καθαρά ελληνική συνήθεια, που προέρχεται κατά πάσα πιθανότητα από την ηπειρωτική Ελλάδα και τους βοσκούς της, που γιόρταζαν το Πάσχα στην ύπαιθρο.
Οι βοσκοί της υπαίθρου γιόρταζαν το Πάσχα σε χειμαδιά, οπότε δεν είχαν χτιστούς φούρνους για να ψήσουν. Στην περίπτωση αυτή, αρκούσε μια φωτιά, το μυτερό κλαδί και οι δύο διχάλες που τοποθετούνταν στο χώμα.
Τα νησιά, πολύ αργότερα το ενστερνίστηκαν, ενώ υπάρχουν περιοχές της Ελλάδας που προτιμούσαν και εξακολουθούν να ψήνουν το αρνάκι στο φούρνο, ακολουθώντας παραδοσιακές συνταγές και απολαμβάνοντας εξίσου γευστικό αποτέλεσμα.
