της Εύη Κόκκαλη Ψυχολόγος M.Phil
«Εγώ δεν είμαι ρατσιστής αυτός είναι μαύρος». Την ατάκα αυτή, που συχνά ακούμε γύρω μας, την επικαλέστηκε επισκέπτης μου, εξιστορώντας μια εμπειρία που είχε στη συναναστροφή του με κάποιον αλλοδαπό.
Κι ενώ η εμπειρία ήταν θετική, ωστόσο ο ίδιος ήταν επιφυλακτικός και ιδιαίτερα καχύποπτος, λόγω της διαφορετικότητας του άλλου ατόμου.
Τι είναι ρατσισμός και από ποιους μηχανισμούς εκπορεύεται;
Σύμφωνα με έρευνες της Κοινωνικής Ψυχολογίας, οι άνθρωποι έχουν την τάση να ανταποκρίνονται ευνοϊκά σε άλλους που είναι μέλη της κοινωνικής τους ομάδας. Η ταυτότητα αυτή μπορεί να είναι θρησκευτική, πολιτική, κοινωνική ή και φυλετική. Συχνά, οι προκαταλήψεις και οι διακρίσεις έναντι άλλων, βοηθούν κάποιους ανθρώπους να βελτιώνουν τη δική τους αυτοεκτίμηση…Νιώθουν ισχυροί όταν ανήκουν σε κάποια ομάδα. Με διασφαλισμένο ένα “σταθερό πλαίσιο” αναπτύσσουν στερεότυπα και προκαταλήψεις έναντι της διαφορετικότητας, με καχυποψία, μεροληψία και εγωκεντρισμό.
Η οποιαδήποτε διαφορετικότητα, φαντάζει “εχθρός” που τους απειλεί…Σε μια κοινωνία ηθικής χαλάρωσης, ευδοκιμεί ο ρατσισμός, που υποκρύπτει φόβο απέναντι στο “ξένο” και το “διαφορετικό”. Όμως, όταν περιθωριοποιούμε κάποιους ανθρώπους λόγω διαφορετικότητας, αυτοί μοιραία θα δημιουργήσουν ένα είδος “γκέτο” προκειμένου να προστατευτούν. Με αποτέλεσμα, ενίοτε να προχωρούν σε πράξεις βίας, εγκληματικότητας κ.λ.π.Ο φόβος είναι κοινός παρανομαστής των “αντιπάλων” και έτσι δημιουργείται φαύλος κύκλος.Δεν νοείται όμως, σε εποχή δημιουργίας θαυμαστών επιτευγμάτων στην ανθρωπότητα, να μην μπορούμε να καταπολεμήσουμε το ρατσισμό.Την ευθύνη την έχουμε όλοι και όχι “οι άλλοι”.
Απαιτείται να την αναλάβουμε με προσωπικό αγώνα ο καθένας. Να ΑΠΟΔΕΧΘΟΥΜΕ τη διαφορετικότητα ως χαρακτηριστικό κι όχι ως μειονέκτημα.Να ΠΑΡΑΔΕΧΘΟΥΜΕ πως κάθε ανθρώπινη οντότητα είναι μοναδική και σημαντική.Για να πολεμήσουμε το ρατσισμό, πρέπει πρώτα να τον νικήσουμε μέσα μας!Ο “εχθρός” είναι αλλοεθνής, αλλόθρησκος, διαφορετικού χρώματος, άσχημος, χοντρός, ανάπηρος, βλάξ.
Είναι όμως ΑΝΘΡΩΠΟΣ. Ανήκουμε στην ίδια συνομοταξία, στην ίδια “ομάδα”!!!Με την ειρήνη θα νικήσουμε τον πόλεμο…Τα “λάφυρα” αυτής της νίκης, είναι η αποδοχή και η ανεκτικότητα στο διαφορετικό, και αν την κατακτήσουμε, οφείλουμε να την παραδώσουμε στη νέα γενιά.Η ανθρωπιστική παιδεία μπορεί να γίνει ανάχωμα στην εξάπλωση του ρατσισμού, και αυτό εξαρτάται πρώτα από την οικογένεια και μετά από το σχολείο.
Οι γονείς λοιπόν, με βασικό άξονα την αποδοχή του διαφορετικού, οφείλουν να ανοίγουν ορίζοντες στα παιδιά προς την ενσυναίσθηση, τον ανθρωπισμό, την προσωπική ωριμότητα και τη δημοκρατική συνείδηση.Εγώ δεν είμαι ρατσιστής… κι αυτός δεν είναι «μαύρος» Είμαστε και οι δύο…απλά ΑΝΘΡΩΠΟΙ