Από τον Φεβρουάριο 2023 και για έξι μήνες (έως τον Ιούλιο 2023) δίνεται ενίσχυση ύψους 10% επί των αγορών νοικοκυριών, τα οποία πληρούν τα κριτήρια ένταξης, σε supermarket και άλλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο λιανικό εμπόριο τροφίμων (φούρνους, minimarket, οπωροπωλεία, κρεοπωλεία, ιχθυοπωλεία, γαλακτοπωλεία κτλ.).
Πρόκειται για μια ενίσχυση που αφορά 8,5 εκατ. πολίτες και το συνολικό κόστος του μέτρου που υπολογίζεται να ανέλθει στα 650 εκατ. ευρώ δεν θα επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό καθώς θα καλυφθεί στο σύνολό του από την έκτακτη φορολογία στα αυξημένα κέρδη που είχαν τα διυλιστήρια στη διάρκεια της κρίσης.
Η ενίσχυση ανέρχεται σε 10% επί του ύψους των αγορών ειδών κάθε είδους από τα καταστήματα που δραστηριοποιούνται στο λιανικό εμπόριο τροφίμων και έως τα ακόλουθα όρια που διαμορφώνονται ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού, όπως αναφέρει το υπουργείο Οικονομικών. Η ενίσχυση δίνεται σε επίπεδο νοικοκυριού. Ως μέλη του νοικοκυριού λαμβάνονται οι σύζυγοι ή μέλη με σύμφωνο συμβίωσης, τα εξαρτώμενα τέκνα αυτών, τα λοιπά εξαρτώμενα μέλη και τα φιλοξενούμενα μέλη.
Το μηνιαίο όριο αγορών ανά νοικοκυριό επί του οποίου λαμβάνει την ενίσχυση 10% ανέρχεται σε 220 ευρώ για το μονομελές νοικοκυριό, αυξανόμενο κατά 100 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού και έως 1000 ευρώ αγορές.
Μηνιαίο όριο αγορών και ύψος ενίσχυσης, παραδείγματα:
- Μονομελές νοικοκυριό: 220 ευρώ μηνιαίες αγορές, 22 ευρώ μηναία ενίσχυση
- Ζευγάρι χωρίς τέκνα: 320 ευρώ μηνιαίες αγορές, 32 ευρώ μηναία ενίσχυση
- Μονογονεϊκή οικογένεια με ένα εξαρτώμενο τέκνο: 320 ευρώ μηνιαίες αγορές, 32 ευρώ μηναία ενίσχυση
- Μονογονεϊκή οικογένεια με δύο εξαρτώμενα τέκνα: 420 ευρώ μηνιαίες αγορές, 42 ευρώ μηναία ενίσχυση
- Ζευγάρι με ένα εξαρτώμενο τέκνο: 420 ευρώ μηνιαίες αγορές, 42 ευρώ μηναία ενίσχυση
- Ζευγάρι με δύο εξαρτώμενα τέκνα: 520 ευρώ μηνιαίες αγορές, 52 ευρώ μηναία ενίσχυση
- Ζευγάρι με τρία εξαρτώμενα τέκνα: 620 ευρώ μηνιαίες αγορές, 62 ευρώ μηναία ενίσχυση
- Ζευγάρι με τέσσερα εξαρτώμενα τέκνα: 720 ευρώ μηνιαίες αγορές, 72 ευρώ μηναία ενίσχυση
Τα ανωτέρα ποσά πιστώνονται μηνιαίως σε ψηφιακή χρεωστική κάρτα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά σε καταστήματα λιανικού εμπορίου τροφίμων.
Σε περίπτωση που ο δικαιούχος επιλέξει κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό τα ποσά καταβάλλονται ανά τρίμηνο και το ύψος της ενίσχυσης ανέρχεται στο 80% των ανωτέρω ποσών.
Δικαιούχοι και κριτήρια ένταξης
Δικαιούχοι της ενίσχυσης είναι φυσικά πρόσωπα άγαμα ή έγγαμα ή σε κατάσταση χηρείας ή πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης ή εν διαστάσει ή διαζευγμένα. Ειδικά, για τους έγγαμους ή τα πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, δικαιούχος είναι ο υπόχρεος σε υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος κατά το άρθρο 67 του ν. 4172/2013 ή ένας εκ των δύο σε περίπτωση υποβολής χωριστής δήλωσης.
Τα φυσικά πρόσωπα δικαιούνται της ενίσχυσης, εφόσον πληρούν τα ακόλουθα κριτήρια:
Το ετήσιο συνολικό οικογενειακό εισόδημά τους, ανεξάρτητα από την πηγή προέλευσής του, πραγματικό και τεκμαρτό, ανέρχεται έως 16.000 ευρώ για άγαμο υπόχρεο ή υπόχρεο σε κατάσταση χηρείας ή εν διαστάσει και 24.000 ευρώ για έγγαμο υπόχρεο ή τους έγγαμους ή τα μέρη του συμφώνου συμβίωσης που υποβάλλουν ξεχωριστή φορολογική δήλωση βάσει της υποπερ. ββ’ της περ. στ’ της παρ. 4 του άρθρου 67 του ν.4172/2013 (δικαστική συμπαράσταση ή πτώχευση), ή τους έγγαμους που υποβάλλουν φορολογική δήλωση βάσει της περ. β της παρ. 4 του άρθρου 67 του ν.4172/2013 ή τα φυσικά πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης και έχουν υποβάλει κοινή φορολογική δήλωση χωρίς τέκνα, το οποίο προσαυξάνεται κατά 5.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο, άλλο εξαρτώμενο μέλος και φιλοξενούμενο μέλος του νοικοκυριού. Ομοίως, για τη μονογονεϊκή οικογένεια το ως άνω εισόδημα ανέρχεται έως 24.000 ευρώ, το οποίο προσαυξάνεται κατά 5.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο, άλλο εξαρτώμενο μέλος και φιλοξενούμενο μέλος μετά το πρώτο. Στο ετήσιο συνολικό οικογενειακό εισόδημα δεν περιλαμβάνεται εκείνο το οποίο αθροιστικά απαλλάσσεται από το φόρο εισοδήματος.
Για τον προσδιορισμό της οικογενειακής κατάστασης, του αριθμού των εξαρτώμενων τέκνων, άλλων εξαρτώμενων μελών και φιλοξενούμενων μελών, καθώς και των εισοδηματικών κριτηρίων, χρησιμοποιούνται τα δεδομένα της Δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων, του φορολογικού έτους 2021, όπως έχει διαμορφωθεί κατά την 31η Δεκεμβρίου 2022. Αν οι σύζυγοι ή τα μέρη συμφώνου συμβίωσης υποβάλλουν χωριστή δήλωση λαμβάνεται ο μεγαλύτερος εκ του αριθμού τέκνων που έχει δηλωθεί σε μια εκ των δύο (2) δηλώσεων.
Η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας, όπως αυτή προκύπτει από την πράξη διοικητικού προσδιορισμού ΕΝ.Φ.Ι.Α. του έτους 2022, υπόχρεου, συζύγου ή μέρους συμφώνου συμβίωσης και εξαρτώμενων, κατά τον ν. 4172/2013, τέκνων, που αναγράφονται στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους 2021, να μην υπερβαίνει το ποσό των 250.000 ευρώ για τους άγαμους, τους υπόχρεους σε κατάσταση χηρείας ή εν διαστάσει και το ποσό των 400.000 ευρώ για τους έγγαμους ή μέρη συμφώνου συμβίωσης και τις μονογονεϊκές οικογένειες.
Εξαιρούνται από τη χορήγηση της ενίσχυσης:
α) Τα φυσικά πρόσωπα, τα οποία δηλώνονται στη Δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων ως εξαρτώμενα μέλη του υπόχρεου κατά το άρθρο 11 του ν. 4172/2013.
β) Τα φυσικά πρόσωπα, τα οποία δηλώνουν στη Δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων ότι φιλοξενούνται.
γ) Τα φυσικά πρόσωπα που εμπίπτουν στο φόρο πολυτελούς διαβίωσης.
δ) Οι φορολογικοί κάτοικοι αλλοδαπής.
ε) Τα φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν υποβάλλει οριστικά τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2021 έως και την 31η Δεκεμβρίου 2022.
Για τον προσδιορισμό των ανωτέρω εξαιρέσεων χρησιμοποιούνται τα δεδομένα της δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων του φορολογικού έτους 2021, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί κατά την 31η Δεκεμβρίου 2022 και άλλες πηγές.
Διαδικασία χορήγησης και χρήσης της ενίσχυσης
Ο δικαιούχος φυσικό πρόσωπο (ο υπόχρεος σε υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ή ένας εκ των δύο συζύγων/μελών σε περίπτωση υποβολής χωριστής δήλωσης) εισέρχεται σε σχετική ηλεκτρονική πλατφόρμα στο gov.gr, με τους κωδικούς taxisnet, όπου πιστοποιείται η επιλεξιμότητα και πληροφορείται το μηνιαίο ύψος της ενίσχυσης.
Κατόπιν δύναται να επιλέξει τη χρήση ψηφιακής χρεωστικής κάρτας ή την λήψη της ενίσχυσης σε τραπεζικό λογαριασμό.
Σε περίπτωση λήψης της ενίσχυσης σε τραπεζικό λογαριασμό λαμβάνει το 80% του ύψους της ενίσχυσης, σε τριμηνιαία βάση και δύναται να κάνει χρήση του ποσού όπως επιθυμεί.
Σε περίπτωση χρήσης ψηφιακής χρεωστικής κάρτας, το πλήρες ποσό της ενίσχυσης πιστώνεται σε μηναία βάση και ειδικότερα η πρώτη πίστωση πραγματοποιείται πριν το τέλος του Φεβρουαρίου 2023 και στη συνέχεια εντός της πρώτης εβδομάδας κάθε μηνός.
Το πιστωθέν χρηματικό ποσό στη ψηφιακή χρεωστική κάρτα δύναται να χρησιμοποιείται από τον δικαιούχο για την πραγματοποίηση αγορών από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο τομέα του λιανικού εμπορίου τροφίμων και φέρουν, ιδίως, τους ακόλουθους Κωδικούς Κατηγορίας Εμπόρου (Merchant Category Codes – MCC):
Κωδικοί Κατηγορίας Εμπόρου (Merchant Category Codes – MCC)
Υπολογισμός κόστους/δικαιούχων
- Τα εισοδηματικά κριτήρια εκτιμάται ότι τα καλύπτουν το 83% των νοικοκυριών και τα περιουσιακά το 95% των νοικοκυριών. Δυνητικοί ωφελούμενοι εκτιμούνται περί τα 3,2 εκατ. νοικοκυριά (εκ των 4,1 εκατ. νοικοκυριών) με περίπου 8,5 εκατ. μέλη (εκ των 10,4 εκατ. πληθυσμού).
- Το μεσοσταθμικό όριο αγορών εκτιμάται στα περίπου 380 ευρώ και αφορούν αγορές ύψους περίπου 1,2 δισ. ευρώ μηνιαίως.
- Το δημοσιονομικό κόστος για τους έξι μήνες, υπό την υπόθεση ότι περίπου τα μισά νοικοκυριά θα επιλέξουν τη χρήση χρεωστικής ψηφιακής χρεωστικής κάρτας ανέρχεται σε περίπου 650 εκατ. ευρώ.
- Το σύνολο του κόστους θα καλυφθεί από τo αποθεματικό του Προϋπολογισμού για την καταπολέμηση της ενεργειακής κρίσης.
Παραδείγματα ενισχύσεων
Ερωτήσεις και Απαντήσεις
- Τα εισοδηματικά όρια για τη λήψη της ενίσχυσης πώς διαφέρουν ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού;
Δικαιούχοι είναι νοικοκυριά όπου το ετήσιο συνολικό οικογενειακό εισόδημά τους ανέρχεται έως 16.000 ευρώ για το μονομελές νοικοκυριό και 24.000 ευρώ για τους έγγαμους ή τα μέρη του συμφώνου συμβίωσης, το οποίο προσαυξάνεται κατά 5.000 ευρώ για κάθε τέκνο, άλλο εξαρτώμενο μέλος και φιλοξενούμενο μέλος του νοικοκυριού, σύμφωνα με το έντυπο Ε1 της φορολογικής δήλωσης.
Συνεπώς εάν ο υπόχρεος στην υποβολή φορολογικής δήλωσης είναι έγγαμος με δύο εξαρτώμενα τέκνα και επίσης έχει ένα τρίτο τέκνο μεγαλύτερης ηλικίας που δεν θεωρείται εξαρτώμενο αλλά το φιλοξενεί, τότε τα μέλη του νοικοκυριού εκλαμβάνονται ως πέντε και τόσο τα εισοδηματικά όρια, όσο και το ύψος της ενίσχυσης διευρύνονται αντιστοίχως.
Επίσης εάν ο ανωτέρω υπόχρεος δηλώνει ως εξαρτώμενο μέλος και τον παππού, τότε τα μέλη του νοικοκυριού εκλαμβάνονται ως έξη.
Εάν ο παππούς δεν είναι εξαρτώμενο μέλος του υιού και δεν φιλοξενείται στον υιό, είναι δικαιούχος της ενίσχυσης ως ξεχωριστό νοικοκυριό.
- Τα εισοδηματικά όρια αναφέρονται σε μεικτό ή καθαρό εισόδημα;
Το όριο εισοδήματος υπολογίζεται επί του φορολογητέου εισοδήματος. Δηλαδή του εισοδήματος μετά από ασφαλιστικές εισφορές και προ φόρων (όπως ισχύει και με τα εισοδηματικά όρια του επιδόματος θέρμανσης).
- Πώς λαμβάνεται η ενίσχυση και πώς χρησιμοποιείται;
Η ενίσχυση λαμβάνεται κατόπιν αίτησης σε σχετική ηλεκτρονική πλατφόρμα στο gov.gr, η οποία θα είναι διαθέσιμη μετά τα μέσα Φεβρουαρίου 2023. Κατά την αίτηση ο ωφελούμενος θα πληροφορηθεί εάν είναι δικαιούχος, το μηναίο ύψος ενίσχυσης ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού και θα επιλέξει αν θέλει να λάβει την ενίσχυση υπό τη μορφή ψηφιακής χρεωστικής κάρτας ή στον τραπεζικό λογαριασμό που θα δηλώσει.
Σε περίπτωση λήψης της ενίσχυσης σε τραπεζικό λογαριασμό λαμβάνει το 80% του ύψους της ενίσχυσης, σε τριμηνιαία βάση (μία τέλος Φεβρουαρίου και μία τέλος Μαΐου) και δύναται να κάνει χρήση του ποσού όπως επιθυμεί.
Σε περίπτωση χρήσης ψηφιακής χρεωστικής κάρτας, το πλήρες ποσό της ενίσχυσης πιστώνεται σε μηναία βάση και ειδικότερα η πρώτη πίστωση πραγματοποιείται πριν το τέλος του Φεβρουαρίου 2023 και στη συνέχεια εντός της πρώτης εβδομάδας κάθε μηνός.
- Σε τι είδους καταστήματα μπορεί να χρησιμοποιηθεί η ψηφιακή χρεωστική κάρτα;
Το πιστωθέν χρηματικό ποσό στη ψηφιακή χρεωστική κάρτα δύναται να χρησιμοποιείται από τον δικαιούχο για την πραγματοποίηση αγορών κάθε είδους από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο τομέα του λιανικού εμπορίου τροφίμων. Σε αυτές περιλαμβάνονται σουπερμάρκετ, φούρνοι, μινι-μάρκετ, οπωροπωλεία, κρεοπωλεία, ιχθυοπωλεία, γαλακτοπωλεία και εν γένει οποιαδήποτε επιχείρηση έχει στη συσκευή POS τον κωδικό (MCC) που αντιστοιχεί στους σχετικούς κωδικούς λιανικού εμπορίου τροφίμων. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται και έμποροι τροφίμων σε λαϊκές αγορές.
Σημειώνεται ότι η ψηφιακή κάρτα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αγορά όλων των ειδών που πωλούν τα ανωτέρω καταστήματα.
Σε περίπτωση λήψης της ενίσχυσης στον τραπεζικό λογαριασμό δεν υπάρχει περιορισμός ως προς το πού μπορεί να χρησιμοποιηθεί η ενίσχυση.
- Η ψηφιακή χρεωστική κάρτα πώς λειτουργεί;
Η κάρτα λειτουργεί μέσω του κινητού του χρήστη στα μηχανήματα POS των καταστημάτων. Όπως και οι πλαστικές κάρτες, ο ωφελούμενος μπορεί να επιλέξει να κάνει χρήση σε μία αγορά όλου του ποσού που έχει η κάρτα ή μέρος του ποσού και το υπόλοιπο να το πληρώσει με οποιοδήποτε άλλο μέσο, σε αντιστοιχία με ότι ίσχυσε στο fuel pass.
Σε περίπτωση που δεν εξαντλήσει το ποσό στην κάρτα εντός του μηνός, το υπόλοιπο μεταφέρεται και μπορεί να χρησιμοποιηθεί τους επόμενους μήνες, μαζί με τα επιπλέον ποσά που πιστώνονται κάθε μήνα.
