Ο ελληνικός καφές φαίνεται πως είναι το νέο, φυσικό, ελιξήριο νεότητας.
Γνωρίζουμε σήμερα ότι το προσδόκιμο επιβίωσης του σύγχρονου ανθρώπου έχει αυξηθεί σημαντικά. Υπάρχουν, βέβαια, κάποιοι άνθρωποι που ζουν πολύ παραπάνω και ανάμεσα σε αυτούς συγκαταλέγονται και οι κάτοικοι της Ικαρίας.
Οι κάτοικοι της Ικαρίας συγκαταλέγονται ανάμεσα στους μακροβιότερους ανθρώπους στον κόσμο.
Για τον λόγο αυτό επιστήμονες αναζητούν τα φυσικά ελιξίρια νεότητας, που κάνουν τους κατοίκους αυτού του νησιού να ζουν περισσότερο. Προς την κατεύθυνση αυτή, μια από τις πιο σημαντικές μελέτες που διεξάγονται τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας είναι η μελέτη της Ικαρίας.
Η εν λόγω μελέτη πραγματοποιείται από την 1η Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής Αθηνών στο Ιπποκράτειο νοσοκομείο και έρχεται να διερευνήσει την επίδραση συστατικών της διατροφής στα επίπεδα υγείας αυτού του πολύ ιδιαίτερου πληθυσμού.
Κάποια από τα πολύ σημαντικά ευρήματα της μελέτης έχουν να κάνουν με ένα πολύ αγαπημένο ρόφημα για εμάς τους Έλληνες, τον ελληνικό καφέ.
Ο ελληνικός καφές είναι ταυτισμένος με την παράδοση και με την κουλτούρα μας. Πέρα, όμως, από τη συναισθηματική σύνδεση, φαίνεται ότι κάνει καλό και στην υγεία μας.
Αποτελεί αντικείμενο έντονου ερευνητικού ενδιαφέροντος, λόγω της παρουσίας σε αυτόν ουσιών με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, τα λεγόμενα χλωρογενικά οξέα.
Τα ισχυρά αυτά αντιοξειδωτικά συστατικά σχετίζονται με σημαντικά οφέλη, όπως καλή λειτουργία των αγγείων, προστασία από το διαβήτη τύπου ΙΙ και πολλά άλλα.
Στη μελέτη της Ικαρίας εξετάστηκαν κάτοικοι ηλικίας από 55 έως 100 ετών και διερευνήθηκε η σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση καφέ και την επίδρασή της στα επίπεδα υγείας των ηλικιωμένων κατοίκων του νησιού.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι πάνω από το 87% των συμμετεχόντων στη μελέτη έπινε ελληνικό καφέ κάθε μέρα και είχε την καλύτερη αρτηριακή υγεία, με τα αγγεία του να συμπεριφέρονται σαν αυτά των νέων ανθρώπων.
Οι ερευνητές υποθέτουν ότι ορισμένα συστατικά του ελληνικού καφέ, όπως τα αντιοξειδωτικά που αναφέρθηκαν παραπάνω, πιθανώς να βελτιώνουν την αρτηριακή λειτουργία, αυξάνοντας την ικανότητα του οργανισμού να προσλαμβάνει μονοξείδιο του αζώτου, που είναι μειωμένη στους ασθενείς με υπέρταση.
Ακόμη και σε εθελοντές που είχαν υψηλή αρτηριακή πίεση, η κατανάλωση καφέ συνδέθηκε με την καλύτερη λειτουργία του ενδοθηλίου, χωρίς αρνητική επίδραση στην πίεση.
Οι ερευνητές κατέληξαν στα συμπέρασμα ότι ο ελληνικός καφές, με το πλούσιο σε πολυφαινόλες και αντιοξειδωτικά περιεχόμενό του, φαίνεται να συγκεντρώνει ποικίλα οφέλη για την καλή μας υγεία.
Μαρία Λοΐζου: Η εξομολόγηση για τις δύσκολες στιγμές που πέρασε εξαιτίας του bullying
Μια εκ βαθέων εξομολόγηση είχε κανει η Μαρία Λοΐζου, για τα σχόλια αλλά και το bullying που ειχε υποστει στο σχολειο στην τρυφερη ηλικια της εφηβειας της.
Οι δηλώσεις της Λοΐζου από το Λιοπέτρι είναι συγκλονιστικές. Τα λόγια της προκαλούν ντροπή και οργή. Ταυτόχρονα, όμως, προκαλούν και θαυμασμό.
Ντροπή για τις αντιλήψεις που υπάρχουν, oργή για τον εκφοβισμό που δέχθηκε ένα άτομο, λόγω της εξωτερικής του εμφάνισης. Για κάτι που δεν το επέλεξε η ίδια, αλλά το αποδέχτηκε. Θαυμασμό για τη δύναμη ψυχής αυτής της γυναίκας.
Δέχθηκε εκφοβισμό από τότε που ήταν παιδί, από ξένους αλλά και από την οικογένειά της. Αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σχολείο, επειδή βρισκόταν στο στόχαστρο καθημερινών πειραγμάτων και κοροϊδιών από τους συμμαθητές της. Όμως δεν τα έβαλε κάτω. Μετέτρεψε όλα αυτά τα εμπόδια σε κινητήριο δύναμη, σήκωσε ψηλά το κεφάλι και προχώρησε μπροστά. Έκανε τη δική της οικογένεια και διδάσκει καθημερινά μαθήματα ζωής σε όλους.
Περισσότερες δηλώσεις από την Μαρία Λοΐζου
Η Μαρία Λοΐζου, που έκανε όλη την Κύπρο να τη θαυμάζει, σε μία κατάθεση ψυχής στον REPORTER, θυμάται τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την αγάπη και στήριξη της οικογένειάς της, αλλά και τα εμπόδια από την οικογένεια του άνδρα της, πριν ενώσουν για πάντα τις ζωές τους. Εκμυστηρεύεται ότι ακόμη και σήμερα δέχεται περίεργα βλέμματα και απρεπή σχόλια, ακόμη και από ανθρώπους που την ξέρουν χρόνια.
«Η ασθένεια μου είναι λιποδυστροφία. Σύμφωνα με τις εξετάσεις που έκανα πρόσφατα φάνηκε ότι είναι σπανιότατης μορφής. Ο κόσμος το αντιμετώπιζε με πολύ άσχημο τρόπο, επειδή με έβλεπε σαν κάτι το παράξενο. Ήταν ένα αποκρουστικό θέαμα, με παρομοίαζαν με πίθηκο ή άλλα ζώα. Με ό,τι και να με παρομοίαζαν, όμως, εγώ αισθανόμουν ένας φυσιολογικός άνθρωπος. Σίγουρα ήταν πολύς ο πόνος. Οι γονείς μου στεναχωρήθηκαν όταν έμαθαν την πάθησή μου, αλλά δεν έφταιγαν εκείνοι. Έκαμα εξετάσεις, επειδή ήθελα να δω το DNA της ασθένειας και ο πατέρας μου στεναχωριόταν. Του είπα “παπά εν να το κάμω για μένα, εν σημαίνει ότι εν να σου ρίξω ευθύνες”. Δόξα τω Θεώ δεν έδειξε να έχει να κάνει κάτι με τους γονείς μου και ένιωσε καλύτερα και ο ίδιος. Μαράζωνε σίγουρα όταν με έβλεπε έτσι, αλλά μου λέει “παίρνω δύναμη γιατί βλέπω σε εν τα βάλλεις κάτω”.
“Κάποιοι λαλούν μου ότι έγινα πιο σκληρή, αλλά αναγκάστηκα να γίνω πιο σκληρή”, Μαρία Λοΐζου
Όταν βλέπεις γύρω σου να σε φωνάζουν και να σε αποκαλούν με διάφορα ονόματα, αναγκάζεσαι να αλλάξεις. Έπρεπε να πάρω όπλα, επειδή εν θα είχε συνέχεια κάποιο δίπλα μου. Δέχθηκα πολύ εκφοβισμό. Υπήρχαν στιγμές που δεν ήθελα να βγω έξω. Δεν ήθελα να δώσω αφορμή στους άλλους να με κοιτάξουν και μετά να το σκέφτομαι συνέχεια. Μία λέξη να σου πει ο άλλος, πάλι έρχονται οι στιγμές που πέρασες, τα βιώματα σου, το bullying. Όσα χρόνια και να περάσουν δεν τα ξεχνάς».
«Ήθελα να συνεχίσω. Ήταν ένας τρόπος για να βγω έξω και να συνηθίσει ο κόσμος στο “θέαμα”, όπως το αποκαλούσαν. Ήθελα και εγώ να μορφωθώ, να εξελιχθώ ως άνθρωπος. Όμως, επειδή ήταν μικρή η κοινωνία μας, σταμάτησα επειδή ήταν πολλά δύσκολο, έκλαια συνέχεια και είπα παρά να κάμνω κακό σε μένα, καλύτερα να σταματήσω και να μείνω σπίτι μου. Έφκαλα το άχτι μου, όπως το λαλούμε στα κυπριακά, στις δουλειές, πήγαινα με τον πατέρα μου στα πρόβατα, επειδή ήταν κτηνοτρόφος. Με τα ζώα περνούσα καλύτερα, δεν με πλήγωναν. Ο άνθρωπος όμως, που έχει και λογική με πλήγωνε. Και στο Δημοτικό δεν ήθελα να πηέννω. Ήταν επί καθημερινής βάσεως τούτη η αντιμετώπιση. Η ψυχή μου πονούσε πάρα πολύ. Αλλά δεν άφηνα κανένα να μου κάμει κακό.
Απαντούσα σε εκείνα που μου έλεγαν. Όχι με την έννοια να τους κάμω κακό, αλλά για να τους ταρακουνήσω. Τους έλεγα “αν ήσασταν εσείς θα σας άρεσκε να σας συμπεριφέρομαι με τούτο τον τρόπο; Να είσαστε τυχεροί που δεν είσαστε εσείς και είμαι εγώ”».
Η εξομολόγηση της Μαρίας Λοΐζου για τα παιδικά χρόνια
Η φωνή της άρχισε να τρέμει… Οι μνήμες που της ήρθαν στο μυαλό την έκαναν να λυγίσει… Δυσκολεύεται να συνεχίσει και κάνει παύση λίγα δευτερόλεπτα… Η κουβέντα μας φτάνει στα περιστατικά που της έμειναν στο μυαλό.
«Πάρα πολλές φορές έγιναν περιστατικά επίτηδες, εστοχοποιούσαν με. Σε πολλά διαλείμματα στο σχολείο ήμουν μόνη μου. Δεν τους άφηνα όμως να κάμουν κάτι. Δεν δεχόμουν. Ήρθα σε τούτο τον κόσμο να ζήσω όπως όλοι τζιαι αν δεν τους αρέσκω να κλείσουν τα μάθκια τους ή να γυρίσουν που την άλλη. Εγώ αισθανόμουν φυσιολογικός άνθρωπος. Πολλοί μου έλεγαν “Παναγία μου κόρη Μαρία, βλέπεις τον εαυτό σου μέσα στον καθρέφτη;”. Είμαι τζιαι εγώ άνθρωπος. Δυστυχώς ήταν πάρα πολύ δύσκολη η ζωή μου. Πολλές φορές έρχονταν δαμέ τα κοπελλούθκια και εχώνουνταν για να με κοροϊδέψουν. Η γιαγιά μου ήρθε σε λογομαχία για να τους διώξει, επειδή έκλαια και δεν άντεχα. Όταν έφυα από το σχολείο, μαθεύτηκε και πολλοί έρκουνταν δαμέ για να με ρωτήσουν γιατί εσταμάτησα. Αφού ήξεραν το λόγο και το πρόβλημα, ήντα έρκουνταν δαμέ να το σκαλίσουν τις πληγές;».
Η συνέχεια της εξομολογητικές συνέντευξης από την Μαρία Λοΐζου
Ερώτηση δημοσιογράφου: Αν τους είχατε μπροστά σας σήμερα τι θα τους απαντούσατε;
Μαρία Λοΐζου – Απάντηση: «Νομίζω σήμερα, δεν θα χρειαζόταν να τους πω τίποτε. Μπορεί να μην κατάφερα να μορφωθώ ακαδημαϊκά, όμως με μόρφωσε η ζωή, κάπως διαφορετικά. Δεν νομίζω να άξιζε τον κόπο να τους πω κάτι. Φαίνεται η πορεία της ζωής μου, έχω την οικογένεια μου, έχω τον άντρα και την κόρη μου. Αυτή θα είναι η απάντηση χωρίς να χρειάζεται να πω κάτι άλλο. Δεν κρατώ κακία σε κανένα. Μπορεί, όταν ήμουν σε πιο μικρή ηλικία, να ελάλουν “γιατί να με περιπαίζουν εμένα;”. Και συγγνώμη να μου ζητήσουν, τι να το κάμω; Οι πληγές επουλώνονται. Τις αφήνω πίσω μου, προχωρώ. Τέλειωσε. Είμαι ευτυχισμένη».
«Κάποια ξαδέλφια μου με χαρακτήριζαν πίθηκο ή με ρωτούσαν “γιατί γεννήθηκα έτσι”, επειδή έτσι τους δίδαξαν οι γονείς τους. Η δική μου απάντηση ήταν πάντα η ίδια “γιατί έτσι ήθελε ο Θεός”. Και μου έλεαν “μα, εμάς η μάμμα μας άλλα μας είπε”. Ελέαν μου και μια ιστορία, ότι ο πατέρας μου επήρε τη μητέρα μου cinema και είδε ένα πίθηκο και εφοήθηκε και έτσι εμεταμορφώθηκα σε πίθηκο. Αν είναι δυνατόν. Εστοίχισε μου, όμως πολλά.
Ήμουν μία κορούδα 14 χρονών. Έκλαια πάρα πολλά, περίμενα από τους δικούς μου να με στηρίζουν, όι να με πολεμούν και οι ίδιοι. Αναγκάστηκα να τους πω ότι δεν ήθελα να έχω σχέση μαζί τους, να μην ξαναέρτουν σπίτι μας, επειδή ήμασταν και στην ίδια ηλικία. Είπα τους “αν θα έρκεστε σπίτι μου, για να με χρησιμοποιάτε τζιαι να σας βοηθώ τζιαι να γελάτε τζιαι να με περιπαίζετε, να πάτε έσσω σας και να μην ξαναέρτετε”.
Είχα, όμως, φίλους που ήταν πάρα πολύ κοντά μου και μέχρι σήμερα εν δίπλα μου. Και από το Δημοτικό και από το Γυμνάσιο. Έχω φίλο που εν δίπλα μου πάνω από 30 χρόνια. Και αυτούς τους ανθρώπους εγώ τους θεωρώ οικογένεια».
Μαρία Λοΐζου: Οι δηλώσεις για το άλλο μισό της
Μετά από μία δύσκολη ζωή, βρήκε τελικά τον άνθρωπο που θα είναι δίπλα της, ό,τι και να γίνει. Βρήκε τον συνοδοιπόρο της στη ζωή, μία αγκαλιά για να χωθεί.
«Με το Νίκο ήμασταν φίλοι, πριν παντρευτούμε. Δουλεύαμε για πάρα πολύ καιρό με τις αδελφές του και γνωριστήκαμε όταν έρχετουν να τις πάρει από τη δουλειά. Πολλές φορές, το μεσημέρι επήεννα σπίτι τους να φάμε. Για πολλά χρόνια έτσι ήμασταν. Και ο Νίκος είχε πολύ δύσκολη παιδική ηλικία.
Όταν μου εκμυστηρεύτηκε τα συναισθήματά του, μου είπε “βλέπω τι είσαι, ξέρω τι περνάς και θέλω να είμαστε μαζί”. Η οικογένειά του, όσον ήμασταν φίλοι μου συμπεριφέρονταν καλά. Μετά, όταν τους είπε ο Νίκος ότι ενδιαφέρεται, δεν τους άρεσε τζιαι τζιαμέ άρχισε ο “πόλεμος”. Όταν ήρθε να με ζητήσει από τον πατέρα μου, ήρθε μόνος του και του είπε ο πατέρας μου “εν με πειράζει που είσαστε φτωχοί. Τζιαι εμείς φτωχοί είμαστε, αλλά εν θέλω να πληγώσεις την Μαρία.
Εν να με βρεις μπροστά σου. Επέρασε πολλά στη ζωή της τζιαι εν θέλω να την πληγώσετε παραπάνω”. Τα πρώτα τρία χρόνια του γάμου μας ήταν πολλά δύσκολα. Προσπαθούσαν να επέμβουν οι αδελφές του, η μάμμα του. Πολλές φορές του έλεγαν να με αφήκει και να του έβρουν μια άλλη κοπέλα και ελάλε τους ο Νίκος “εγώ τούτη ήθελα, τούτη επαντρεύτηκα”».
Το γάρ έαρ ούτε μία χελιδών ποιεί ούτε μία ημέρα, έλεγε ο Αριστοτέλης και σημαίνει σε απλή μετάφραση την άνοιξη ούτε ένα χελιδόνι την κάνει ούτε μία μέρα. Οι δυσκολίες, μέχρι να φτάσει στην απόλυτη οικογενειακή ευτυχία, πολλές και κάποιες θα μπορούσαν να ήταν μοιραίες…
Οι δυσκολίες που αντιμετώπισε η Μαρία Λοΐζου στις εξωσωματικές
«Στην πρώτη εξωσωματική που έκανα, επέρασα κοντά που το θάνατο. Είχα ακατάσχετη αιμορραγία και οι γιατροί στην κλινική που πήγα δεν με κράτησαν μέσα. Έπρεπε να κάνω μια σειρά ενέσεων. Τριάντα έξι ώρες πριν την λήψη ωαρίων, κάνεις μία ένεση για να προετοιμαστείς. Ένας γιατρός στο χωριό με βοήθησε πάρα πολύ. Ήταν βράδυ η ώρα 10:00.
Το πρωί παίρνει με ο γιατρός από την κλινική και μου λέει “Μαρία δεν θα έρτεις να πάρουμε τα ωάρια;”. Και απάντησα του “γιατρέ μου, αφού εψές έκαμα την ένεση” και μου είπε “έκαμες λάθος, πρέπει να έρτεις”. Λέω μα τόσο πολλά εσυγχύστηκα; Πήρα τον γιατρό που με βοήθησε στο χωριό και είπε μου “όι Μαρία μου εν πρέπει να πάεις. Ούτε αύριο, μεθαύριο”. Ο γιατρός στην κλινική επέμενε και επήα. Αλλά ήταν λάθος, επειδή δεν ήταν έτοιμα τα ωάρια. Είχα αφόρητους πόνους και αιμορραγίες. Είπα του άντρα μου “αν θα πεθάνω να με πάρεις σπίτι μας”.
Όταν ήρτα σπίτι μου, επικοινώνησα με το γιατρό που με βοήθησε. Ήρτε, είδε με και είπε ότι τούτο που μου έκαμαν ήταν λάθος. Οι γιατροί που την κλινική επέμεναν ότι το λάθος ήταν δικό μου. Δόξα τω Θεώ επέρασε και τούτο, αλλά δεν ήθελα να πάω να κάμω εξωσωματική γονιμοποίηση. Ένα μήνα μετά, είχε γίνει το ίδιο περιστατικό με άλλη κοπέλα, που δυστυχώς δεν τα κατάφερε. Τελικά του συγκεκριμένου, του έκλεισαν την κλινική επειδή ήταν ακατάλληλη. Ο Νίκος, όταν έγινε το περιστατικό, έκλαιε και μου είπε “Μαρία μου, αν σε στεναχώρησα συγχώρα με. Εν θα ξανασυμβεί”.
Ξεκίνησε σαν παιχνίδι και έγινε μια καταστροφική λαίλαπα της κοινωνικότητας του ανθρώπου. Αυτό που ήρθε για να αυξήσει την επικοινωνία και να την κάνει καλύτερη, κατάφερε να πετύχει το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα.
Η προσωπική επαφή χάθηκε και όλα πλέον έχουν περιοριστεί μέσα σε οθόνες και άψυχα πλήκτρα, που σηματοδοτούν μία εποχή που οι ανθρώπινες σχέσεις κινδυνεύουν.
Οι γνωριμίες έγιναν καρδούλες σε ιστορίες, έγιναν αιτήματα φιλίας, έγιναν σχόλια σε λογιών – λογιών κείμενα και η σπίθα των ματιών, ένα κίτρινο ανθρωπάκι που κάνει ουάου.
Η μυρωδιά του δέρματος, του αρώματος, η αύρα και η προσωπικότητα, στριμώχτηκαν σε μερικές ίντσες παγωμένου γυαλιού!
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η επαφή και η φωνή χάθηκε και τη θέση της πήραν άψυχα μηνύματα, που δεν ξέρεις πάντα τον αποστολέα και μπορεί και να μην τον μάθεις ποτέ σου. Η κίνηση και η χάρη, τώρα αποκαλύπτεται σε βιντεοκλήσεις και η εμφάνιση των ηρώων, περνάει από δεκάδες φίλτρα, για να επιτευχθεί το επιθυμητό.
Μέχρι και το σεξ κατάντησε να γίνεται μέσα από μια οθόνη, κάνοντας ακόμη και αυτήν την υπέροχη στιγμή των ανθρώπων, να γίνεται μία χυδαία και ανούσια τραγωδία.
Τα γενέθλια και οι γιορτές καταργήθηκαν και οι επισκέψεις στα σπίτια πλέον είναι σπάνιο φαινόμενο. Ακόμη και ένα τηλεφώνημα έγινε είδος προς εξαφάνιση.
Οι ευχές πλέον δίδονται με τη μορφή ψεύτικων λουλουδιών και με ζωάκια που στέλνουν καρδούλες, τούρτες και όλα τα συναφή.
Πού είναι τα γλέντια τα παλιά και οι αγκαλιές, στις γιορτές των φίλων μας;
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Όλα ψεύτικα. Όλα υποκατάστατα μίας εποχής που το άγγιγμα κατάντησε πολυτέλεια.
Τα παιχνίδια των παιδιών, που είχαν γέλια, τσακωμούς και σκηνές απείρου κάλλους, έγιναν συνδέσεις online με αγνώστους αντιπάλους. Η φύση, οι εκδρομές και τα υπέροχα μέρη του πλανήτη μας, πήραν και αυτά τη θέση τους μέσα στο εθιστικό αυτό μέσο.
Αντί να τα θαυμάζουμε από κοντά, αρκούμαστε σε μία καρδιά και ένα σχόλιο, χάνοντας πολύτιμες ώρες που θα μπορούσαμε να ήμασταν εκεί.
Οι θάνατοι και τα ατυχήματα, αντί για σιωπηλό πένθος, έγιναν άλλη μία εξαιρετική αφορμή, για την αθρόα αποκομιδή λαϊκ και έτσι γίνεται μια άτυπη μάχη, για το ποιος θα το βάλει πρώτος!
Οι αρρώστιες και γενικά οι δραστηριότητες, έγιναν αναρτήσεις και ο εκάστοτε εμπλεκόμενος, τελικά μένει ολομόναχος να το αντιμετωπίσει, απαντώντας σε σχόλια στο φωτεινό αυτό κατασκεύασμα.
Η ζωή μας πίσω από τις οθόνες.
Η φωνή μας, σε φωτεινά πληκτρολόγια.
Ο πόνος και η διασκέδαση, σε αναρτήσεις.
Ο έρωτας και η επαφή, σε εικονικές συνευρέσεις.
Οι φίλοι, αριθμητικά νούμερα αγνώστων!
Οι βόλτες μας, έγιναν εσωτερική απομόνωση.
Τα αγγίγματα, ψυχρές επαφές σε κρύο γυαλί!
Ήρθε για να φέρει την επικοινωνία και κατάφερε σε λίγα χρόνια να αποκόψει κάθε γέφυρα ανθρώπινης επαφής.
Η αποξένωση, μας χτυπάει πλέον πολύ δυνατά την πόρτα μας, και είναι η μόνη που την χτυπάει!
Όλοι οι υπόλοιποι, ταξιδεύουν στο διαδίκτυο! Ευτυχώς που κοιμόμαστε και μπορούμε ακόμη να ονειρευόμαστε, πριν μας το πάρουν και αυτό!
Είναι παρήγορο να συμβαίνει κάτι στη ζωή σου κι αμέσως να τρέχουν φίλοι και γνωστοί να σου σταθούν, να σου πουν αυτά που θέλεις ν’ ακούσεις, να σε στηρίξουν, να σε εμψυχώσουν, να πάρεις τα πάνω σου γενικότερα. Δεν είναι λοιπόν λίγες οι φορές που έχεις ακούσει: «Δεν άξιζε αγάπη μου. Μην κοιτάς πίσω σου, απλώς προχώρα. Θα το βρει απ’ τη ζωή.» ή «Συγχώρησε και συνέχισε τη ζωή σου. Έχεις μεγάλη καρδιά εσύ!».
Ναι, βρε παιδιά, έχουμε μεγάλη καρδιά κάποιοι από μας, αλλά πόσο πια; Δεν είμαστε και Θεός για να συγχωρούμε κάθε άνθρωπο που μας πληγώνει και μας τσαλαπατά, ούτε έχουμε καρδιά αγκινάρα. Είμαστε άνθρωποι, τρωτοί σε συναισθήματα κι αδυναμίες, γεμάτοι ανασφάλειες, πληγωμένο εγωισμό κι απωθημένα.
Δε λέω, μεγάλη ανωτερότητα και κυρίως σημαντική αρετή η δυνατότητα να μπορείς να συγχωρείς. Γιατί εκεί βρίσκεται το ζητούμενο, να μπορείς, όχι τόσο να θέλεις. Πολλοί θα ευχόμασταν να συγχωρούσαμε όσους μας πλήγωσαν και να πηγαίναμε παρακάτω με απάθεια, αλλά γίνεται; Κι έρχονται φίλοι, οικογένεια, ψυχολόγοι και σου λένε: «Μα φυσικά γίνεται, πίστεψε στον εαυτό σου, εκτίμησέ τον σωστά κι άφησε τα άσχημα πίσω σου».
Ωραία, από θεωρία χορτάσαμε, τίποτα σε πράξη έχετε; Δυστυχώς, για να φτάσεις στο επίπεδο να συγχωρήσεις κάποιον θα πρέπει να πάψεις να αισθάνεσαι τη δυσφορία και τον πόνο που σου προκάλεσε η συμπεριφορά του. Καλώς ή κακώς, αυτά τα επίπεδα αυτοεκτίμησης κι αυτοσεβασμού, τα κατακτούμε μετά από χρόνια εμπειρίας κι αφού έχουμε φάει αρκετές φορές τα μούτρα μας. Για ανωτερότητες είμαστε τώρα;
Είτε το θέμα είναι φιλικό είτε είναι εpωτικό, όταν κάποιος σου φερθεί σκάρτα, ξεγράφεται απ’ τη ζωή σου. Γιατί να το παίζουμε οσιομάρτυρες, όταν δεν είμαστε; Η καλοκαρδοσύνη μας μπορεί να διαφανεί σε άλλες εκφάνσεις της ζωής μας, όχι σ’ εκείνους που μας αδίκησαν και μας εξευτέλισαν. Σε καμία περίπτωση δεν αναφέρομαι σε εκδικητικές τάσεις και κακία, αυτά είναι για τους μικρούς. Αλλά στην ειλικρινή αντιμετώπιση μιας άβολης κατάστασης για εμάς.
Δε χρειάζεται να φανείς καλός στους φίλους σου ούτε ν’ αναφέρεις ότι έχεις συγχωρήσει τον άνθρωπο που σε έφτασε στο σημείο που είσαι σήμερα. Είναι προτιμότερο να παραδεχθείς πόσο σ’ έχει επηρεάσει αρνητικά και να πεις ένα «άντε γαμήσου, ρε φίλε». Να τον βγάλεις απ’ τη σκέψη σου κι απ’ τη ζωή σου μια για πάντα.
Και τι θα πει έχεις συγχωρήσει; Όχι, δεν έχεις συγχωρήσει κι ούτε πρόκειται. Μεγαλοψυχία σ’ εκείνους που μας έχουν ανάγκη, στους ανθρώπους που μας αγαπάνε, σ’ εκείνους που μας αναζητούν κάθε μέρα και μας κάνουν να χαμογελάμε. Στους μικρόψυχους που μας φέρθηκαν σκάρτα δεν αξίζει συγχώρεση. Απλώς λήθη. Και δεν είναι κακία, είναι δίκη. Δίκη ανθρώπινη.
Δε θα νιώσεις ούτε καλύτερα με τον εαυτό σου ούτε με τους άλλους, αν συγχωρήσεις κάποιον άνιωθο. Η συγχώρεση αξίζει στους ανθρώπους που τη διεκδικούν, κι ακόμη κι αν έκαναν κάποιο λάθος και σε πλήγωσαν, ήταν εκεί την επόμενη μέρα ή έστω μετά από καιρό βρίσκοντας το θάρρος να το παραδεχτούν και να ζητήσουν εκείνοι «συγγνώμη» από σένα.
Ας λένε, λοιπόν, ότι κάποια στιγμή συγχωρούμε όσους μας πλήγωσαν. Λόγια του αέρα είναι. Όποιος έχει πληγωθεί βαθιά, ξέρει πόσο δύσκολο είναι να συγχωρήσεις την αδικία που έγινε εις βάρος σου. Άνθρωποι είμαστε με το θυμικό να κυριαρχεί, δεν είμαστε Θεός.
Απλώς περνώντας ο χρόνος, η πληγή κλείνει κι αφήνεις κάποια πράγματα πίσω σου. Δεν τα συγχωρείς, τα προσπερνάς. Γιατί όσο και να προσπαθήσεις κάποια συναισθήματα -γιατί πράγματα δεν είναι- τα λες περασμένα ναι, ξεχασμένα όχι.
O Κλέων Γρηγοριάδης μίλησε σχετικά με το πέρασμα του από την υποκριτική και αναφέρθηκε και στις αποδοχές που λάμβανε ως ηθοποιός.
Ο βουλευτής του ΜέΡΑ 25 Κλέων Γρηγοριάδης μίλησε στο “Πρωινό” του ΑΝΤ1 για το πέρασμά του από την υποκριτική στην πολιτική:
«Η μετάβαση από την υποκριτική στην πολιτική ήταν δύσκολη. Αν έχεις μάθει σε καλό θέατρο με καλούς συναδέλφους και βρεθείς στη βουλή όπου κανείς δεν έχει μάθει καν τα λόγια του, είναι λίγο ανησυχητικό. Ήρθα και θα παρέλθω. Δε θέλω καμία πολιτική καριέρα, είμαι εδώ για τους ανθρώπους, περιφρονώ βαθιά τα αξιώματα» είπε και συνέχισε:«Σίγουρα θα υπάρχουν κάποιοι ανάμεσα στους καλλιτέχνες που αποφασίζουν να ασχοληθούν με την πολιτική για οικονομικούς λόγους.
Είναι κάποιοι που είναι τόσο ποταποί που το κάνουν για τα χρήματα. Είχα την τύχη από πολύ νωρίς να γίνω διάσημος και από πολύ νωρίς να βγάλω πολλά χρήματα. Είμαι κάποιος που δεν είχα ανάγκη να γίνω βουλευτής για τα χρήματα. Η αποζημίωση του βουλευτή είναι 5000 ευρώ το μήνα, εγώ έβγαζα 5000 ευρώ τη μέρα. Ως ένας γνωστός ηθοποιός θα μπορούσα και τώρα να βγάζω αυτό το ποσό άνετα».
Το παραδέχομαι. Κλαίω όταν βλέπω ταινίες. Ή όταν διαβάζω βιβλία. Ή όταν ακούω μουσική. Επηρεασμένη πολλές φορές και από το επίπεδο των ορμονών μου, μπορεί να αρπάξω προληπτικά μερικά χαρτομάντιλα και να κάτσω να δω μια ταινία μόνη.
Παρόλο που πολλοί άνθρωποι χαμογελάνε αυτάρεσκα όταν με βλέπουν να παρακολουθώ ταινίες κλαίγοντας, δεν έχω κανένα πρόβλημα με αυτό.
Η αλήθεια να λέγεται, οι άνθρωποι που κλαίνε όταν βλέπουν ταινίες τείνουν να έχουν κάτι που πολλοί άλλοι δεν έχουν καλλιεργήσει: Ενσυναίσθηση.
Μόνο ένα ιδιαίτερο είδος ανθρώπου έχει ενσυναίσθηση. Πολλοί άνθρωποι εκεί έξω, οι ναρκισσιστές και οι κοινωνιοπαθείς για παράδειγμα, έχουν γεννηθεί χωρίς αυτή και ζουν όλη τους τη ζωή χωρίς να έχουν βάλει ποτέ πραγματικά τον εαυτό τους στη θέση κάποιου άλλου. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να νιώσουν τους άλλους.
Παρόλο που η απουσία ενσυναίσθησης θα μπορούσε να είναι ωφέλιμη για έναν πωλητή μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, δεν είναι πάντα κάτι καλό.
Στην πραγματικότητα, το να νοιάζεται κάποιος για την κατάσταση των άλλων θέλει δύναμη. Πολλή δύναμη. Η ζωή είναι σκληρή για κάποιους ανθρώπους και αν μπορείτε να μπείτε στη θέση τους και να νιώσετε τον πόνο που έχουν, τότε αυτό λέει κάτι για εσάς.
Είστε αρκετά δυνατοί όταν νιώθετε αυτόν τον πόνο, αλλά παρόλα αυτά τον αντέχετε. Είστε αρκετά δυνατοί όταν είστε δυνατοί για τους άλλους ανθρώπους. Είστε δυνατοί μέχρι το σημείο που κατανοείτε από που προέρχεται αυτός ο πόνος και είστε ικανοί να νιώσετε αυτό που νιώθουν.
Δεν είναι ποτέ αδυναμία το να νοιάζεστε για κάποιον άλλον, ακόμα και αν αυτός είναι ένας φανταστικός χαρακτήρας σε κάποια ταινία. Δείχνει ότι έχετε καρδιά και αυτή η καρδιά μπορεί να ραγίσει για τους άλλους. Παρόλο που μπορεί να ραγίσει μέχρι το τέλος της ταινίας, ξέρετε ότι θα επανέλθει γρήγορα.
Το να είναι ικανοί να αναρρώνουν τόσο γρήγορα, λέει κάτι άλλο για τους ανθρώπους που κλαίνε κατά τη διάρκεια ταινιών. Μπορούν να ανακάμψουν όπως κανείς άλλος και είναι αρκετά δυνατοί και έξυπνοι ώστε να ξεχωρίζουν την πραγματικότητα από τη φαντασία.
Φυσικά, αυτός δεν είναι ο μόνος λόγος που οι άνθρωποι κλαίνε όταν βλέπουν ταινίες. Υπάρχουν επίσης δάκρυα που κυλάνε στα μάγουλά σας επειδή έχετε πάει στο μέρος που βλέπετε στην ταινία.
Δάκρυα αναμνήσεων που είναι οδυνηρές. Έχω διαπιστώσει πολλές φορές ότι λειτουργεί ως κάθαρση για μένα το ότι βλέπω ταινίες στις οποίες οι άνθρωποι έχουν περάσει τα ίδια που έχω περάσει και εγώ, απλά επειδή μου επιτρέπει να απελευθερώνω μερικά από τα συναισθήματά μου που είχα κρατήσει μέσα μου, με έναν υγιή τρόπο.
Θα ήθελα να δω πώς θα μπορούσε να αμφιβάλλει κάποιος για τη δύναμη κάποιου άλλου όταν τελικά αντιμετωπίσει τα πράγματα που τον πόνεσαν στο παρελθόν.
Έπειτα, υπάρχουν εκείνα τα δάκρυα που κυλάνε όταν είστε ενθουσιασμένοι με την καλλιτεχνική ευφυΐα μιας ταινίας.
Δεν είναι κάτι που κάνουν επιδεικτικά οι άνθρωποι. Ονομάζεται Σύνδρομο του Stendhal σε μια πιο προχωρημένη του μορφή και σημαίνει ότι ένα καλλιτεχνικό έργο σας συγκίνησε τόσο ώστε να έχετε σωματικά και συναισθηματικά συμπτώματα.
Έχοντάς το αφού είδα την ταινία Casshern, μπορώ να σας πω με ειλικρίνεια ότι χρειάζεται πολλή δύναμη για να απεμπλακείτε από αυτή την αίσθηση του δέους.
Για εσάς που είστε υπερευαίσθητοι στον τρόπο με τον οποίο η τέχνη σας συγκινεί, το να δείτε μια καλή ταινία, το να ακούσετε ένα καλό σόου στο ράδιο ή το να διαβάσετε το σωστό κόμικ, μπορεί να είναι μια καλή δοκιμασία της ικανότητάς σας να διατηρείτε ένα σοβαρό, ανέκφραστο προσωπείο.
Αυτό επίσης μπορεί να γίνει και με μια βόλτα στο τρενάκι του λούνα παρκ. Μια βόλτα που σας αναγκάζει να αντιμετωπίσετε και να αποδεχτείτε συναισθήματα που οι περισσότεροι επιλέγουν να κρύβουν.
Αν με ρωτάτε, αυτό δείχνει ότι κάποιος έχει πολλή δύναμη.
Ίσως δεν είναι το είδος της δύναμης που οι περισσότεροι έχουν στο μυαλό τους όταν σκέφτονται ένα δυνατό άτομο, αλλά είναι το πιο σημαντικό είδος συναισθηματικής δύναμης: Η ενσυναίσθηση.
Ακόμα και αν δεν σηκώνουμε 100 κιλά, εξερευνούμε τα συναισθήματά μας και αυτό μπορεί να ανυψώσει το πνεύμα μας ψηλότερα από οτιδήποτε άλλο εκεί έξω.
Ο ηθοποιός Πάνος Σταθακόπουλος είναι ένας από τους δημοφιλέστερους κωμικούς της Ελλάδας, καθώς οι ξεχωριστές ερμηνείες του, του έχουν δώσει επάξια αυτόν τον τίτλο και μας έχει κάνει να τον βάλουμε στις καρδιές μας.
Ο ηθοποιός εξομολογείται τα φτωχικά παιδικά χρόνια που πέρασε χωρίς ρεύμα και με το σπίτι του να πλημυρίζει, τις σπουδές του σε ιερατική σχολή, τα πρώτα δύσκολα χρόνια στην Αθήνα, όταν δούλευε ως μικροπωλητής στον δρόμο, αλλά και πώς η αγία Μαρίνα τού έσωσε τη ζωή από σοβαρό ατύχημα που είχε. Ο ηθοποιός, μάλιστα, δεν αποκλείει το ενδεχόμενο μελλοντικά να γίνει ιερέας…
Διαβάστε τη συνέντευξη του Πάνου Σταθακόπουλου
Τι αναμνήσεις έχετε από τα παιδικά σας χρόνια;
Γεννήθηκα στην Αμαλιάδα, πολύ κοντά στην Αρχαία Ηλιδα. Το χωριό μου λέγεται Αγιος Δημήτριος. Έμεινα στο χωριό μου μέχρι 12 χρονών που τελείωσα το δημοτικό. Τα χρόνια ήταν πολύ δύσκολα οικονομικά. Παρότι το χωριό μου είναι κοντά στην Αμαλιάδα, το ρεύμα ήρθε όταν πήγαινα στη δευτέρα δημοτικού. Εδώ στην Αθήνα έχω το λυχνάρι που ανάβαμε σπίτι μας για να διαβάζουμε με τον αδελφό μου. Μέναμε σ’ ένα πλίνθινο σπίτι που, επειδή ήταν τέτοια η θέση του, πλημμύριζε σχεδόν κάθε χειμώνα. Θυμάμαι χαρακτηριστικά τους γονείς μου να μας βγάζουν νύχτα από το παράθυρο, εμένα και τον αδελφό μου, για να μας σώσουν από βέβαιο πνιγμό. Νερό στο σπίτι δεν είχαμε και βγάζαμε από τα πηγάδια, ενώ οι γυναίκες έπλεναν τα ρούχα στα λαγκάδια. Θέρμανση δεν είχαμε, παρά μόνο το τζάκι. Λόγω του ότι τα καλοκαίρια δουλεύαμε κάθε μέρα στα χωράφια και μαζεύαμε πιπεριές για τουρσί, δεν μπορούσαμε να πάμε στη θάλασσα. Από όλες αυτές τις δυσκολίες που ανέφερα θα περίμενε κανείς να έχω άσχημες αναμνήσεις, συμβαίνει όμως ακριβώς το αντίθετο. Εχω τις πιο όμορφες αναμνήσεις, γιατί είχα και έχω μια υπέροχη και αγαπημένη οικογένεια, που μας έδωσε πολλή αγάπη, χαρά, αισιοδοξία, γλέντια, τραγούδια, αστεία, και μας έμαθε να ζούμε με αρχές και να αρκούμαστε και με τα λίγα.
Πώς αποφασίσατε να φοιτήσετε σε ιερατική σχολή και τι αποκομίσατε;
Τελειώνοντας το δημοτικό, έφευγε ο αδελφός μου για την Αθήνα και ο ξάδελφός μου, ίδια ηλικία με μένα, έφευγε για την Ιερατική Σχολή της Πάτμου για να γίνει ιερέας. Ζήλευα που έφευγε ο αδελφός μου και έπρεπε να βρω κάποιον σοβαρό λόγο για να με αφήσουν οι γονείς μου να φύγω κι εγώ από το χωριό. Η μόνη καλή δικαιολογία ήταν να πω ότι θα πάω μαζί με τον ξάδελφό μου, γιατί ήθελα κι εγώ να γίνω παπάς. Επειδή όμως οι θέσεις στην Πάτμο ήταν κλεισμένες, εγώ πήγα στην Τήνο. Εκεί έμεινα πέντε χρόνια. Αυτά τα πέντε χρόνια στην Τήνο αποκόμισα πάρα πολλές εμπειρίες. Άνοιξα τα φτερά μου. Ένιωθα ότι πήρα τη ζωή μου στα χέρια μου και πήγα εκεί που ήταν επιλογή μου. Επειδή ήταν οικοτροφείο και υπήρχε αυστηρό πρόγραμμα, έμαθα να υπακούω, να συνεργάζομαι, να μοιράζομαι πράγματα και πειθαρχία. Ευτύχησα να έχω πολύ καλούς καθηγητές και έναν φωτισμένο διευθυντή, που ήταν ιερομόναχος, χωρίς παρωπίδες, ο οποίος, βλέποντας την κλίση μου και την αγάπη μου για το θέατρο, μου έδινε την άδεια και ανέβαζα παραστάσεις στη σχολή και με παρότρυνε να πάω σε δραματική σχολή για να βρω τον δρόμο μου.
Εχετε δηλώσει ότι οι γονείς σας ήταν αντίθετοι στο να γίνετε ηθοποιός. Πότε αποδέχτηκαν την επιλογή σας;
Οι γονείς μου ήταν αντίθετοι στο να γίνω ηθοποιός για συγκεκριμένους, λογικούς και σοβαρούς λόγους. Τα χρόνια τότε ήταν τελείως διαφορετικά. Η νοοτροπία σχεδόν όλων ήταν να βρεις μια δουλίτσα, κυρίως στο Δημόσιο. Δεν είχαμε κανέναν γνωστό στον καλλιτεχνικό χώρο και ήταν σε όλους μας ένας άγνωστος κόσμος με απίστευτη ανασφάλεια. Ασε που το να γίνεις θεατρίνος ήταν σαν ντροπή. Βλέποντας όμως την επιμονή μου, την αγάπη μου και την αφοσίωσή μου στην υποκριτική, άρχισαν να συμβιβάζονται με την ιδέα. Οταν σχεδόν αμέσως μετά τη σχολή μπήκα στο Εθνικό Θέατρο, άρχισα και έπαιζα στην τηλεόραση και έβλεπαν ότι ζω από τη δουλειά μου και είμαι ευτυχισμένος, το αποδέχτηκαν και μάλιστα καμαρώνουν και χαίρονται, επειδή με βλέπουν στην τηλεόραση, αλλά κυρίως όταν ακούν και γνωρίζουν ανθρώπους του χώρου να μιλούν για εμένα με τα καλύτερα λόγια.
Τα πρώτα χρόνια που ήρθατε στην Αθήνα δουλεύατε ως μικροπωλητής για να τα βγάλετε πέρα οικονομικά, σπουδάζοντας ταυτόχρονα και θέατρο. Δύσκολες εποχές;
Ναι, δύσκολες εποχές. Αλλά ήταν τέτοιο το πάθος μου για το θέατρο και ήμουν τόσο νέος, που οι δυσκολίες μού έδιναν δύναμη να παλέψω μόνος μου για τα όνειρά μου. Ήρθα στην Αθήνα και έμενα στις θείες μου μέχρι να βρω σπίτι και δουλειά. Τότε ήταν πολύ δύσκολο να βρεθεί σπίτι και μάλιστα με χαμηλό ενοίκιο. Έπειτα από αρκετό ψάξιμο βρήκα ένα υπόγειο στην περιοχή Γκύζη. Ήταν πολύ μικρό, με υγρασία, με μια παλιά τρίφυλλη ντουλάπα που έτριζε, έναν καναπέ τρισάθλιο και μια ασπρόμαυρη τηλεόραση που είχε μόνο εικόνα. Ένιωθα όμως βασιλιάς. Εμένα μόνος και έπαιρνα τη ζωή στα χέρια μου. Έκανα διάφορες δουλειές για να πληρώνω τις υποχρεώσεις μου. Έπρεπε όμως να βρω μια δουλειά που θα μου επέτρεπε να έχω όλα τα απογεύματα ελεύθερα για να πηγαίνω στη δραματική σχολή. Έτσι λοιπόν αποφάσισα και έγινα μικροπωλητής και είχα πάγκο σε Αιόλου και Ευριπίδου. Δούλευα από το πρωί μέχρι τις 3 και μετά πήγαινα στη σχολή έως τις 10 το βράδυ.
Η συνέχεια της συνέντευξης
Φέτος πρωταγωνιστείτε τηλεοπτικά στη σειρά του Mega «Συμπέθεροι απ’ τα Τίρανα». Περιμένατε ότι θα είχε τέτοια επιτυχία;
Τον Μιχάλη Ρέππα τον γνώρισα στο σπίτι του Σακελλάριου όταν ήμουν στη σχολή. Στην πορεία ευτύχησα να γνωρίσω και τον Θανάση Παπαθανασίου και να δουλέψω μαζί τους σε πολλές δουλειές και στην ταινία «Το κλάμα βγήκε απ’ τον Παράδεισο». Φέτος με φώναξαν να υποδυθώ τον δήμαρχο Κουδουναρίου Περικλή Μπακλάφα στους «Συμπέθερους απ’ τα Τίρανα». Όταν μου έστειλε και τα 26 επεισόδια, τα διάβασα σε δύο μέρες και αμέσως τον πήρα τηλέφωνο και του είπα ότι πάμε για μεγάλη επιτυχία. Ήταν τέτοια η πλοκή, με έξυπνες και γρήγορες ατάκες και σε συνδυασμό με τους ηθοποιούς που θα τους υποδύονταν, που η επιτυχία ήταν δεδομένη.
Θα ήθελα να αναφερθούμε στην πίστη σας στον Θεό και σε δύο θαύματα που βιώσατε, καθώς είχατε σοβαρά τροχαία ατυχήματα. Θα μας αναφέρετε τι είχε συμβεί, αλλά και για την προστάτιδά σας, την αγία Μαρίνα;
Οντως δύο φορές γλίτωσα από βέβαιο θάνατο. Η μία ήταν στην εθνική όπου, χωρίς να καταλάβω πώς και γιατί, τούμπαρε τρεις φορές το αμάξι και βγήκα χωρίς αμυχή, και η άλλη ήταν σε περιοδεία με το Εθνικό Θέατρο, όπου ήμουν στο αυτοκίνητο με άλλους τρεις συναδέλφους και από θαύμα δεν πέσαμε σε μια μεγάλη χαράδρα. Ηταν 17 Ιουλίου, ανήμερα της αγίας Μαρίνας!
Έχετε έρθει αντιμέτωπος με τον θάνατο. Σας φοβίζει;
Η ζωή είναι δώρο και σαν δώρο τη χαίρομαι και την απολαμβάνω όσο καλύτερα μπορώ. Από τη στιγμή που γεννιόμαστε το μόνο σίγουρο και το μόνο δεδομένο είναι ο θάνατος. Ως εκ τούτου, ως ρεαλιστής ξέρω ότι θα έρθει και εύχομαι να αργήσει. Όμως, αν τύχει για κάποιον λόγο να επέλθει το μοιραίο, δεν με φοβίζει. Το μόνο που με φοβίζει και με τρομάζει είναι να μου συμβεί κάτι άσχημο που θα με καθηλώσει σε ένα κρεβάτι να πονάω και να υποφέρω, με τη βεβαιότητα ότι δεν υπάρχει βελτίωση. Με μια λέξη, με φοβίζει η ανημποριά.
Ο Πάνος Σταθακόπουλος και το θέατρο
Έχει περάσει από το μυαλό σας έπειτα από χρόνια να ασχοληθείτε ενεργά με την Εκκλησία ως ιερέας;
Ή μικρός μικρός παντρέψου ή μικρός καλογερέψου… Εγώ ήθελα να γίνω ηθοποιός και αυτό υπηρετώ. Έχω όμως πολλούς γνωστούς ιερείς και ιερομόναχους που κάνω παρέα. Έμαθα μάλιστα πρόσφατα ότι ένας 85χρονος χειροτονήθηκε διάκος γιατί το ήθελε από μικρός. Ο ιερομόναχος Αναστάσιος, με τον οποίο βρισκόμαστε το τελευταίο διάστημα, πιστεύει ότι κάποια στιγμή θα φορέσω τα ράσα και, επειδή είμαι αναγνωρίσιμος, κοινωνικός και χαμογελαστός, θα βοηθήσω πολύ κόσμο. Οπότε, ενώ εγώ λέω πως δεν θα ασχοληθώ ενεργά με την Εκκλησία ως ιερέας, έρχονται οι ιεράρχες και οι ιερομόναχοι που πιστεύουν το αντίθετο… Τι να πω… Ποτέ μη λες ποτέ…
Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφερθούμε στην πετυχημένη παράσταση στην οποία πρωταγωνιστείτε, «Αρκάς», στον Ελληνικό Κόσμο. Οι εντυπώσεις σας μέχρι σήμερα;
Σε αυτή την παράσταση πρωταγωνιστεί ο ίδιος ο Αρκάς… Από την πρεμιέρα μέχρι σήμερα αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι ότι οι θεατές είναι από παιδιά εφτά χρονών, έφηβοι, ενήλικες, μέχρι και άτομα πολύ μεγάλης ηλικίας. Το θέατρο είναι γεμάτο και αυτό δείχνει τη δύναμη που έχει η διαχρονική πένα του Αρκά.
Η ιστορία του μικρού Σάσα είναι σύντομη – μέχρι στιγμής – αλλά είναι γεμάτη πίκρα και λύπη.
Ο μικρούλης γεννήθηκε χωρίς μάτια (είναι ένα από τα 3 νεογέννητα παιδιά στον κόσμο που γεννιούνται έτσι) και αμέσως η μητέρα του το εγκατέλειψε.
Το μωρό έμεινε στο νοσοκομείο μέχρι να βρεθεί κάποια οικογένεια να το αναλάβει. Συνέχεια όπως λένε και οι νοσοκόμες ήταν ζωγραφισμένο στο προσωπάκι του ένα χαμόγελο που δεν έφευγε ποτέ. Ακόμη και όταν έκλαιγε, ακόμη και όταν του έλειπε το μητρικό χάδι και η αγκαλιά. Γιατί όσες αγκαλιές και εάν του έκαναν οι νοσοκόμες καμία δεν μπορεί να συγκριθεί με εκείνη της μάνας.
Μάλιστα μια νοσοκόμα που φρόντιζε το μικρό αγόρι όταν ήταν μόλις έξι μηνών είπε: «Δεν διαφέρει από τα άλλα παιδιά, παίζει και χαμογελά όπως κάθε υγιές μωρό.» Άλλα παιδιά που γεννήθηκαν με την ίδια κατάσταση με τον Σάσα, το σύνδρομο SOX2 anophthalmia, έχουν άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας. Εκείνος όμως όχι.
Δυστυχώς, δεν υπάρχει καμία ελπίδα το μωρό να μπορέσει ποτέ να δει. Ωστόσο, οι γιατροί του έχουν εμφυτεύσει μικρές σφαίρες στις κόγχες σαν οφθαλμούς προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το πρόσωπό του δεν παραμορφώνεται καθώς μεγαλώνει.
Πριν από λίγες ημέρες έφτασε στο νοσοκομείο – ορφανοτροφείο ένα χαρτί που λέει ότι βρέθηκε οικογένεια για τον μικρούλη Σάσα. Τώρα όλοι περιμένουν το παιδάκι να φύγει να πάει στο νέο του σπίτι και να βρει την αγάπη και τη θαλπωρή που του αξίζει.
Ψηλά, στις ελατόφυτες βουνοκορφές της νοτιοδυτικής Ευρυτανίας, και σφηνωμένη ανάμεσα σε κάθετους γκριζωπούς βράχους με άγρια μεγαλοπρέπεια, προβάλλει η ιερά μονή του Προύσου. Είναι σταυροπηγιακό και ιστορικό μοναστήρι, με μεγαλόπρεπα τριώροφα κτίρια. Ανάμεσα τους υπάρχει σπήλαιο λαξευμένο, που φιλοξενεί στο εσωτερικό του τον πρώτο και παλαιό ναό της μονής. Μέσα σ’ αυτόν φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, που επονομάζεται Προυσιώτισσα και εορτάζει με κάθε εκκλησιαστική και βυζαντινή μεγαλοπρέπεια στις 22-23 Αυγούστου.
Τη θαυματουργή αυτή εικόνα της Θεοτόκου λέγεται ότι την ζωγράφισε ο Ευαγγελιστής Λουκάς και ήλθε από την Προύσα της Μικράς Ασίας (σύμφωνα με το χειρόγραφο 3 του κώδικα της Ιεράς Μονής Προυσιωτίσσης). Την έφερε από την Προύσα κάποιος ευγενής νέος στα χρόνια της εικονομαχίας (829 μ.Χ.) επί εικονομάχου βασιλέως Θεοφίλου. Στο δρόμο όμως για την Ελλάδα, στην Καλλίπολη της Θράκης, την έχασε και η εικόνα αποκαλύφθηκε θαυματουργικά σ’ ένα τσοπανόπουλο, με μια στήλη φωτός σαν πυρσός – γι’ αυτό πήρε και την επωνυμία Πυρσός – στο μέρος όπου ήταν κρυμμένη. Ο νέος, που είχε εγκατασταθεί στην Πάτρα, όταν το έμαθε θέλησε να την πάρει. Αλλά η εικόνα θαυματουργικά γύρισε και πάλι στο άγριο μέρος της Ευρυτανίας, όπου αποκαλύφθηκε στους ντόπιους βοσκούς τη νύχτα από 22 προς 23 Αυγούστου. Τότε ο νέος, μαζί μ’ έναν υπηρέτη του, πήγαν και αυτοί εκεί, όπου έγιναν μοναχοί μετανομασθέντες Διονύσιος και Τιμόθεος αντίστοιχα.
Η εικόνα της Παναγίας είναι τύπου Οδηγήτριας και είναι επιχρυσωμένη με αργυροεπίχρυση ένδυση, δώρο του στρατηγού Γεωργίου Καραϊσκάκη που φιλοξενούνταν στη Μονή την περίοδο της επανάστασης του 1821 μ.Χ. Την ένδυση, την κατασκέυασε ο χρυσοχόος Γεωργίος Καρανίκας το 1824 μ.Χ., όπως μας αποκαλύπτει η ανάγλυφη επιγραφή πάνω από τον δεξιό ώμο της Παναγίας: «Η Παντάνασσα. Δι εξόδων του γενναιοτάτου στρατηγού Γεωργίου Καραϊσκάκη, χειρί Γεωργίου Καρανίκα, 1824».
Στο ιστορικό της μονής αναφέρεται ότι επί τουρκοκρατίας καταστράφηκε πολλές φορές. Η τελευταία όμως καταστροφή, που μετέβαλε τα κτίρια σε σωρούς ερειπίων, έγινε το 1944 μ.Χ. από τους Γερμανούς. Μετά την καταστροφή των κτισμάτων, ένας αξιωματικός θέλησε να κάψει και την εκκλησία. Προσπάθησε πολλές φορές, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Ενώ λοιπόν στεκόταν άπ’ έξω κι έδινε διαταγές, τιμωρήθηκε παραδειγματικά από το χέρι της Παναγίας. Μια αόρατη δύναμη τον έριξε με ορμή πάνω στο πλακόστρωτο. Το χτύπημα ήταν δυνατό, και ο Γερμανός ανίκανος να σηκωθεί. Τον σήκωσαν οι στρατιώτες και τον έβαλαν πάνω σε ζώο για να τον μεταφέρουν στο Αγρίνιο. Έτσι ο ναός παρέμεινε αβλαβής, όπως διαφυλάχθηκε ακέραιος δια μέσου των αιώνων.
Πέρασαν τέσσερα χρόνια. Ο εμφύλιος πόλεμος τώρα μαίνεται στην ελληνική ύπαιθρο. Οι κάτοικοι της Ευρυτανίας και ορεινής Ναυπακτίας εγκαταλείπουν τα χωριά τους και προσφεύγουν για ασφάλεια σε άλλα μέρη της Ελλάδος. Μαζί τους προσφεύγει και η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Ακολουθεί κι αυτή την τύχη των παιδιών της και μεταφέρεται από τους μοναχούς του Προύσου στη ακρόπολη της Ναυπάκτου. Το μοναστήρι παραμένει τελείως έρημο.
Ύστερα από καιρό αρχίζουν οι επιχειρήσεις του στρατού. Η ενάτη μεραρχία αναλαμβάνει εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην Ευρυτανία. Μερικά τμήματα περνούν από τον Προυσό. Ορισμένοι αξιωματικοί και στρατιώτες πλησιάζουν στη σκοτεινή εκκλησούλα της σπηλιάς και μπαίνουν για να προσκυνήσουν. Εκεί μέσα αντικρίζουν ένα παράδοξο θέαμα: Μπροστά το τέμπλο, στ’ αριστερά της ωραίας πύλης, να αναμμένο καντήλι και μια καλόγρια γονατιστή. Οι στρατιώτες απορούν. Πως ζει αυτή η μοναχή εδώ, τη στιγμή που η Ευρυτανία είναι τελείως έρημη από κατοίκους; Πως συντηρείται, τι τρώει, που βρίσκει λάδι για το καντήλι; Την ερωτούν λοιπόν, κι εκείνη σεμνά και πονεμένα τους απαντά: «Παιδιά μου, ζω εδώ μοναχή μου δυόμισι τώρα χρόνια. Για τη δική μου ζωή δεν χρειάζονται φαγητό και ψωμί. Μου αρκεί ότι έχω το καντήλι μου αναμμένο». Οι στρατιώτες, κουρασμένοι από τις επιχειρήσεις και βιαστικοί να φύγουν, δεν έδωσαν προσοχή στα λόγια της.
Την επομένη όμως, όταν τα έφεραν πάλι στη μνήμη τους, κατάλαβαν πως επρόκειτο για κάτι θαυμαστό. Κι όταν αργότερα περνούσαν από τη Ναύπακτο, ζήτησαν με επιμονή άδεια από τον διοικητή τους νια να επισκεφθούν τον μητροπολίτη. Ο επίσκοπος Ναυπακτίας και Ευρυτανίας Χριστόφορος τους υποδέχθηκε με αγάπη, κι αφού τους άκουσε συγκινημένος, έριξε φως στο μυστήριο. «Ο ναός, τους είπε, που επισκεφθήκατε, ανήκει στην έρημη τώρα ιερά μονή Προυσιώτισσας, της οποίας η θαυματουργή εικόνα βρίσκεται πάνω από δύο χρόνια εδώ, στο παρεκκλήσι της μητροπόλεως μας, στον άγιο Διονύσιο. Πηγαίνετε να την προσκυνήσετε, και θα καταλάβετε».
Πήγαν πράγματι και προσκύνησαν. Τότε αυθόρμητα στον καθένα δόθηκε η εξήγηση στην απορία του: Στην εικόνα της Θεομήτορος αναγνώρισαν τη μοναχή εκείνη που συνάντησαν στο εκκλησάκι της σπηλιάς, ψηλά στον Προυσό!
Τα Πατήματα της Παναγίας της Προυσιώτισσας
Στο δρόμο για τον Προυσό υπάρχει το μονοπάτι όπου βρίσκονται τα “πατήματα της Παναγίας”. Είναι ένα αξιοπερίεργο και ανερμήνευτο γεωλογικό φαινόμενο, καθώς στον κάθετο βράχο και ενσωματωμένο σ’ αυτό φαίνονται επτά διαφορετικού χρώματος σχήματα που έχουν την μορφή πατημάτων.
Το εικονοστάσι που βρίσκεται στα πατήματα της Παναγίας της Προυσιώτισσας
Από το σημείο αυτό σύμφωνα με την παράδοση, πέρασε η Παναγία στο δρόμο της για τον Προυσό.
Ο Ευαγγελιστής Λουκάς κατά την περίοδο που βρισκόταν στην Πάτμο, ζωγράφισε μαζί με άλλες εικόνες και την εικόνα της Παναγίας που βρίσκεται στον Προυσό.
Όταν βγήκα θετική στην COVID-19 κατά τις χειμερινές διακοπές, πέρασα αρκετό χρόνο σπάζοντας το κεφάλι μου για το πώς και πού εκτίθηκα. Μολύνθηκα ακριβώς τη στιγμή που η Ομικρον «διέσχιζε» τη Νέα Υόρκη, οπότε δεν ήταν έκπληξη. Αλλά είμαι επίσης μια αρκετά προσεκτική ρεπόρτερ υγείας για την COVID. Φορούσα ένα N95 σε δημόσιες ρυθμίσεις, δούλευα από το σπίτι και είχα νέα ώθηση. Πώς κατέληξα με μια «πρωτοποριακή» λοίμωξη και όχι, ας πούμε, ο άντρας μου, που πηγαίνει στη δουλειά κάθε μέρα; Γιατί ήμουν εγώ που εκτέθηκα (στον ιό) κι όχι το ανεμβολίαστο παιδί μου προσχολικής ηλικίας που περνά τις μέρες του παρέα με μικροβιακά 3χρονα;
Φυσικά, οι ειδικοί στον τομέα της υγείας έχουν προειδοποιήσει από τότε που η Ομικρον πήρε τα ηνία ως το κυρίαρχο στέλεχος ότι όλοι είναι πιθανό να κολλήσουμε την COVID-19 κάποια στιγμή. Και μια πρόσφατη έρευνα των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων που χρησιμοποίησε αιματολογικές εξετάσεις για τον έλεγχο των αντισωμάτων του κορονοϊού υποδηλώνει ότι υπήρξαν πολύ περισσότερα κρούσματα από ό,τι υποδεικνύουν οι επίσημες μετρήσεις. Ωστόσο, όλα τα δεδομένα που έχουμε σε αυτό το σημείο υποδηλώνουν ότι υπάρχουν ακόμη εκατομμύρια Αμερικανοί που δεν έχουν μολυνθεί.
Λοιπόν, τι παίζει; Πώς γίνεται δύο χρόνια μετά από μια πανδημία που χαρακτηρίζεται από ολοένα και πιο μεταδοτικές παραλλαγές, τόσοι πολλοί άνθρωποι να παραμένουν χωρίς να έχουν κολλήσει COVID; Τι διαχωρίζει εκείνους από εμάς που έχουμε βγει θετικοί από αυτούς που δεν έχουν;
Ακολουθούν μερικοί λόγοι για τους οποίους ορισμένοι άνθρωποι δεν κόλλησαν ποτέ COVID-19 σε αυτό το σημείο της πανδημίας.
Λόγος Νο 1: Διότι τα εμβόλια, οι μάσκες και οι αποστάσεις λειτουργούν
Μπορεί να έχουμε σιχαθεί να το ακούμε, μπορεί κι όχι. Αλλά οι γιατροί, οι ερευνητές και οι ειδικοί στον τομέα της δημόσιας υγείας εδώ και καιρό χρησιμοποιούν εδώ και καιρό τα ίδια βασικά προληπτικά εργαλεία για έναν λόγο: Λειτουργούν.
«Υπάρχουν μερικά μέτρα που έχουν αποδειχθεί ότι μειώνουν την εξάπλωση της λοίμωξης: ο αποτελεσματικός εμβολιασμός, η χρήση μάσκας σε εσωτερικούς χώρους και η διατήρηση της φυσικής απόστασης», δηλώνει η δρ. Μαρί – Ελίζαμπεθ Ράμας, οικογενειακή γιατρός με έδρα το Νιού Χάμσαϊρ.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε μόλις αυτή την εβδομάδα διαπίστωσε, για παράδειγμα, ότι η χρήση μάσκας στα σχολεία μπορεί να μειώσει τις μολύνσεις κατά σχεδόν 25%. Φυσικά, αυτά τα δεδομένα έρχονται σε μια ενδιαφέρουσα στιγμή, όταν πολλές από τις τελευταίες Πολιτείες των ΗΠΑ με εντολές για χρήση μάσκας στα σχολεία, κάνουν άρση αυτών.
Η σημείωση της Ράμας σχετικά με τον «αποτελεσματικά εμβολιασμό» είναι (επίσης) σημαντική, γεγονός που αντικατοπτρίζει ότι οι αναμνηστικές δόσεις έχουν γίνει ένα σημαντικό εργαλείο – αν και λιγότεροι από τους μισούς ανθρώπους που είναι πλήρως εμβολιασμένοι έχουν λάβει μια σ′ αυτή την χρ χρονική στιγμή.
Ετσι, εάν έχετε καταφέρει να αποφύγετε τη μόλυνση μέχρι στιγμής, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να οφείλεται στο γεγονός ότι κάνατε επιμελή χρήση μάσκας, αποφεύγετε τον συνωστισμό και εμβολιάζεστε αμέσως μόλις έρχεται η σειρά σας.
«Μιλάτε σε κάποιον που δεν έχει μολυνθεί από κορονοϊό παρ′ ότι ”κυριεύει” την ζωή μου τα τελευταία τρία χρόνια, κι έχοντας δει ”τόνους” ασθενών που το έχουν… Κατά ένα μεγάλο μέρος (αυτό συμβαίνει επειδή) από την προσωπική οργάνωση όσον αφορά τον εμβολιασμό και την αναμνηστική δόση και το να είμαστε σίγουροι ότι έχουμε επαρκή προστατευτικό εξοπλισμό, καθώς επίσης, και το ότι είμαστε προσεχτικοί μ′ αυτόν», λέει ο δρ. Κέβιν Ντιεκχάουζ, επικεφαλής μολυσματικών ασθενειών στο UConn Health στο Κονέκτικατ.
Ενώ τόσο ο Ντίκχαους όσο και η Ράμας συμφωνούν ότι η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων έχει εκτεθεί στον κορονοϊό τα τελευταία δύο χρόνια, και οι δύο σημειώνουν ότι υπάρχουν μερικοί άνθρωποι που είναι σοβαρά ανοσοκατεσταλμένοι και που σε μεγάλο βαθμό έχουν «αράξει» κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Περίπου 7 εκατομμύρια Αμερικανοί θεωρούνται ανοσοκατεσταλμένοι, μια κατηγορία που περιλαμβάνει (αλλά δεν περιορίζεται σε) άτομα που είχαν καρκίνο, που είχαν κάνει μεταμοσχεύσεις οργάνων, που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία ή που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα. Ενώ πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους έχουν βρει τρόπους να βγουν με ασφάλεια δημόσια, για άλλους, η απομόνωση ήταν η μόνη πραγματική επιλογή τους. Και ας μην ξεχνάμε ότι τα εκατομμύρια των ανθρώπων με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα χρειάζονται ακόμα αυτό το επίπεδο προστασίας.
Όπως μου είπε πρόσφατα μια γυναίκα της οποίας ο σύζυγος είχε κάνει μεταμόσχευση καρδιάς-πνεύμονα για μια ιστορία σχετικά με το πώς είναι να είσαι ανοσοκατεσταλμένος στην πανδημία: «Αυτό που εύχομαι να καταλάβουν οι άνθρωποι που δεν γνωρίζουν (πώς είναι) ένα άτομο με μειωμένο ανοσοποιητικό είναι ότι η COVID εξακολουθεί να είναι εδώ και εξακολουθεί να αποτελεί πραγματική απειλή για τα πιο ευάλωτα μέλη της κοινωνίας μας».
Λόγος Νο 3: Επειδή το κολλήσαμε αλλά δεν το πήραμε χαμπάρι
Αν είχαμε ή όχι COVID-19 και απλώς (το) αγνοούσαμε ήταν μεγαλύτερη ανησυχία για τους ανθρώπους νωρίτερα στην πανδημία, όταν ήμασταν αισιόδοξοι ότι μια προηγούμενη μόλυνση θα παρείχε μακροχρόνια ανοσία από ό,τι στην πραγματικότητα.
Ωστόσο, υπάρχουν νέα δεδομένα που υποδηλώνουν ότι είναι απολύτως πιθανό να εμπίπτουμε σε αυτήν την κατηγορία. Μια πρόσφατη έρευνα του CDC σε περισσότερα από 70.000 δείγματα αίματος που ελήφθησαν τον Ιανουάριο αναζήτησε αντισώματα που δημιουργήθηκαν μετά τη μόλυνση από τον COVID-19 (όχι εμβόλια) και διαπίστωσε ότι περίπου το 43% των Αμερικανών έχουν μολυνθεί από τον ιό. Αυτό είναι ένα πολύ υψηλότερο ποσοστό από ό,τι υποδηλώνουν οι εθνικές καταμετρήσεις υποθέσεων. Η έρευνα διαπίστωσε ότι οι μολύνσεις μεταξύ των παιδιών ήταν ακόμη υψηλότερες. Περίπου το 58% των παιδιών είχαν COVID-19 κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
«Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα τεστ είναι τόσο σημαντικά, ιδιαίτερα σε παιδιά σχολικής ηλικίας», λέει η Ράμας. «Αυτό θα μειώσει τη διακοπή της συνέχειας της μάθησης και την περιττή έκθεση σε δασκάλους και γενικότερα επαγγελματίες του εκπαιδευτικού χώρου».
Οι ειδικοί λένε ότι οι πιθανότητες είναι πολύ καλές οι περισσότεροι από εμάς να έχουμε εκτεθεί στον ιό μέχρι τώρα, αλλά μερικοί παράγοντες μπορούν να κάνουν σημαντική διαφορά στο αν θα μολυνθούμε ή όχι (πέρα από το αν φοράμε μάσκα ή είμαστε εμβολιασμένοι). Το ένα είναι το πόσο ιό αποβάλλει ένα άτομο, καθώς μερικοί άνθρωποι αποβάλλουν πολύ περισσότερο από άλλους. Άλλοι περιλαμβάνουν πόσο κοντά ήμασταν στο μολυσμένο άτομο και πώς ήταν ο αερισμός.
Λόγος Νο 4: Γιατί η οικιακή μετάδοση δεν είναι δεδομένη
Οι ερευνητές προσπαθούν να προσδιορίσουν ακριβώς πόσο συχνά συμβαίνει η μετάδοση στο σπίτι. Είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ο αριθμός, εν μέρει επειδή οι ρυθμίσεις στο σπίτι των ανθρώπων ποικίλλουν τόσο πολύ, όπως και η συμπεριφορά τους όταν κάποιος βγαίνει θετικός και υποτίθεται ότι μπαίνει σε καραντίνα. (Φορούν μάσκα; Ανοίγουν παράθυρα; Είναι όλοι εμβολιασμένοι, κ.λπ.;) Είναι επίσης δύσκολο να μετρηθεί γιατί ο ίδιος ο ιός αλλάζει συνεχώς. Η Ομικρον είναι πιο μεταδοτικό από την Δέλτα. Η υποπαραλλαγή του μικρού BA.2, ακόμα πιο μεταδοτική.
«Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που πιθανώς δεν καταλαβαίνουμε», λέει ο Ντίκχαους, ο οποίος προσθέτει ότι ο ίδιος και η ομάδα του μελετούν την μετάδοση του ιού στους οικιακούς χώρους αυτή τη στιγμή.
Ωστόσο, οι εκτιμήσεις που έχουμε δείχνουν ξεκάθαρα ότι η εξάπλωση (του ιού) στα νοικοκυριά δεν είναι αναπόφευκτη. Μια αναφορά του CDC λέει ότι κατά τη διάρκεια της παραλλαγής Ομικρον, περίπου 1 στα 2 άτομα σε ένα νοικοκυριό ανέπτυξαν COVID-19 εάν κάποιος άλλος είχε μολυνθεί. Μέσα σε αυτή την ομάδα υπήρχαν διαφορές. Το ποσοστό επίθεσης ήταν χαμηλότερο σε νοικοκυριά όπου το θετικό άτομο απομονώθηκε, όπου οι άνθρωποι εμβολιάστηκαν και όπου οι άνθρωποι φορούσαν μάσκα.
Λόγος Νο 5: Γιατί, εεε, είμασταν τυχεροί
Αν και υπάρχουν σαφείς, καθιερωμένες στρατηγικές για να μετριαστεί η Covid που έχουν βοηθήσει στη μείωση του ατομικού κινδύνου μόλυνσης από τον κορονοϊο, «πολλά από αυτά συνοψίζονται σε μια μεγάλη δόση απλώς καλής τύχης», παραδέχεται ο Ντίκχαουζ.
Θυμήθηκε αρκετές συνομιλίες τα τελευταία χρόνια με ασθενείς που δεν μπορούσαν να καταλάβουν πού ή πώς εκτέθηκαν, επειδή ήταν προσεκτικοί καθ′ όλη τη διάρκεια (της πανδημίας).
«Υπάρχει μεγάλη αδυναμία πρόβλεψης στην Covid», λέει ο Ντίκχαουζ. «Υπάρχουν άνθρωποι που φαίνεται να έχουν ελάχιστη έκθεση που μολύνονται, και υπάρχουν άνθρωποι που έχουν έντονη έκθεση αλλά φαίνεται να τα καταφέρνουν καλά».
