Μετράτε αντίστροφα για τις διακοπές σας και όταν επιτέλους έχετε την ευκαιρία να χαλαρώσετε, αισθάνεστε πονοκέφαλο, ένα ενοχλητικό κρυολόγημα ή μια ημικρανία να σας κυριεύει;
Αν σας θυμίζει κάτι αυτό δεν πρόκειται για δημιούργημα της φαντασίας αλλά υπάρχει ακόμη και ιατρικός όρος. Ο λόγος για το «φαινόμενο της απογοήτευσης».
Οπως αναφέρει ο Dr. Suhail Hussain στο Independent υπάρχει εξήγηση. «Όταν το σώμα έχει συνηθίσει να λειτουργεί με υψηλά επίπεδα [των ορμονών του στρες] κορτιζόλης και αδρεναλίνης και αυτά μειώνονται ξαφνικά, το ανοσοποιητικό μας σύστημα εκτίθεται και τότε είμαστε επιρρεπείς σε μικρολοιμώξεις και υπερβολική κούραση.
«Ο πόνος και οι μυϊκοί πόνοι επίσης αυξάνονται – η αδρεναλίνη αυξάνει τη μυϊκή ένταση, οπότε φανταστείτε ένα λαστιχάκι που είναι πάντα τεντωμένο, τι συμβαίνει όταν το αφήσετε;», υπογραμμίζει ο ίδιος.
«Μπορεί επίσης να υπάρξει μια έξαρση των προβλημάτων ψυχικής υγείας, όπως το οξύ άγχος και οι κρίσεις πανικού. Η αναζωπύρωση προϋπαρχουσών χρόνιων παθήσεων είναι επίσης συχνό φαινόμενο, όπως για παράδειγμα οι κρίσεις ημικρανίας και άσθματος», προσθέτει.
Το “φαινόμενο της απογοήτευσης” μπορεί να χτυπήσει μετά από μια σύντομη περίοδο έντονου στρες, όπως μετά από εξετάσεις ή την ολοκλήρωση μιας εργασίας, και μετά από θετικά γεγονότα υψηλού στρες, όπως η οργάνωση ενός γάμου. Και για πολλούς ανθρώπους, χτυπάει όταν επιτέλους καταφέρνουν να ξεκουραστούν λίγο από τις δουλειές τους και να απολαύσουν διακοπές.
Τι συμβαίνει με τις ορμόνες του στρες
Οι ορμόνες του στρες εξυπηρετούν έναν σημαντικό σκοπό και τις χρειαζόμαστε για να λειτουργήσουν, οπότε δεν είναι πάντα κακά νέα. «Βασικά, είμαστε προγραμματισμένοι να ανταποκρινόμαστε στον κίνδυνο – “μάχη ή φυγή” – οπότε σε στρεσογόνες καταστάσεις, υπάρχει αύξηση των επιπέδων των ορμονών του στρες, της αδρεναλίνης και της κορτιζόλης», εξηγεί ο Dr Hussain.
«Μαζί, αυτές οι δύο ορμόνες ελέγχουν τη διάθεση, τα κίνητρα και τον φόβο. Σε περιόδους στρες ή αυξημένου άγχους, τα επίπεδα αδρεναλίνης αυξάνονται – προκαλώντας υπερδιέγερση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, με αποτέλεσμα ταχυπαλμία, υψηλή αρτηριακή πίεση, εφίδρωση κ.λπ.».
Οι ορμόνες του στρες παίζουν επίσης ρόλο στη ρύθμιση της φλεγμονής, στο μεταβολισμό των θρεπτικών συστατικών και στην ενίσχυση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος, του ύπνου και της ενέργειας. Αλλά ιδανικά, δεν θα έπρεπε να παραμένουν σε αυξημένα επίπεδα για πολύ καιρό.
«Εάν αυτές οι ορμόνες είναι πάντα “ενεργοποιημένες”, τότε οι φλεγμονώδεις διαδικασίες επιταχύνονται και το ανοσοποιητικό σας σύστημα εξασθενεί», λέει ο Δρ Hussain. «Τα σταθερά υψηλά επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα μπορούν να οδηγήσουν σε φλεγμονή και εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα».
Μπορείτε να αποφύγετε το «φαινόμενο της απογοήτευσης»;
Ο Δρ Hussain λέει: «Μπορείτε να προσπαθήσετε να μειώσετε τις επιπτώσεις του “φαινομένου της απογοήτευσης” με την αργή αποφόρτιση.Προσπαθήστε να διατηρήσετε λίγη δραστηριότητα στις διακοπές ή κάποιο βαθμό άσκησης, έτσι ώστε να μην υπάρχει μαζική μείωση των επιπέδων των ορμονών του στρες, πράγμα που σημαίνει ότι μπορείτε να επιτρέψετε στον οργανισμό να εγκλιματιστεί αργά».
Από την άλλη, εάν το σώμα σας σας δίνει προειδοποιητικά σημάδια για χρόνιο στρες, είναι σημαντικό να το ακούσετε.
«Το να τρέχετε συνεχώς σε υψηλά επίπεδα στρες είναι πολύ κακό για εσάς. Οδηγεί στα προβλήματα που αναφέρθηκαν παραπάνω, αλλά και σε πιο μακροπρόθεσμες συνέπειες, όπως ο σχηματισμός πλάκας στις αρτηρίες, που οδηγεί σε στεφανιαία επεισόδια και εγκεφαλικά επεισόδια, κατάθλιψη και άγχος, ακόμη και εθισμό. Αυξάνονται επίσης τα επίπεδα παχυσαρκίας», εξηγεί ο Dr Hussain.
Εάν έχετε οποιεσδήποτε ανησυχίες, επικοινωνήστε με τον παθολόγο σας. Και ο Δρ Hussain προτείνει να βρείτε τρόπους για να κάνετε τη διαχείριση του στρες στην καθημερινή ζωή.
«Βάλτε στο καθημερινό σας πρόγραμμα την τακτική χαλάρωση. Βγείτε έξω να περπατήσετε, να περάσετε χρόνο στον ήλιο, να παρατηρήσετε τη φύση. Ακούστε χαλαρωτική μουσική. Ακολουθήστε ένα πρόγραμμα ύπνου, διαβάστε, περάστε χρόνο με την οικογένεια και τα αγαπημένα σας πρόσωπα», λέει. «Μην εργάζεστε με την προσδοκία ότι στο τέλος θα κάνετε μεγάλες διακοπές», καταλήγει.
