Όσο περίεργο κι αν ακούγεται το σώμα σου ξέρει πότε ο Θάνατος είναι κοντά, και όλα ξεκινούν από τη μύτη…

Δεν είναι ασυνήθιστο να ακούσετε τα μέλη μιας οικογένειας να μιλούν για ένα αγαπημένο πρόσωπο που έχει φύγει μακριά.

Ακούγεται επίσης συχνά η συμπεριφορά ενός ατόμου πριν πεθάνει, είναι σαν να λέει αντίο, να κλείνει παλιές εκκρεμότητες σε σχέσεις, ακόμη και να αφήνει σε κάποιον την περιουσία του. Φαίνεται σαν να γνωρίζει κάτι από πριν.

Μερικοί υποστηρίζουν ότι αυτό είναι καθαρά σύμπτωση, ενώ άλλοι είναι σίγουροι ότι οι άνθρωποι αυτοί ξέρουν πότε ο θάνατος είναι κοντά. Είναι φυσικό να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε το θάνατο κάποιου που αγαπάμε ή να αντιληφθούμε τι συμβαίνει σε αυτές τις τελευταίες του στιγμές. Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι, όταν κάποιος πεθαίνει, το σώμα αρχίζει αμέσως να καταρρέει.

Η πουτρεσκίνη, για παράδειγμα, είναι μία άσχημη και τοξική μυρωδιά, το αποτέλεσμα της αποσύνθεσης. Οι ερευνητές έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν οι άνθρωποι αναγνωρίζουν υποσυνείδητα αυτή την οσμή της αποσύνθεσης. Εκτός του ότι, το άρωμα, όταν απελευθερώνεται, προκαλεί μια άμεση αντίδραση.

Τα ζώα έχουν την ικανότητα να μυρίζουν το άρωμα των άλλων, προτρέποντάς τα να αντιδράσουν αναλόγως.

Αυτή είναι η αίσθηση με την οποία καταλαβαίνουν τον κίνδυνο είτε από ένα αρπακτικό ζώο ή από κάποιο μεγαλύτερο σε μέγεθος ζώο από αυτά.

Μια μελέτη που διεξήχθη από τον Arnaud Wisman, από το Πανεπιστήμιο της Σχολής Ψυχολογίας του Kent στο Canterbury, στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ilan Shira από το Τμήμα Επιστημών Συμπεριφοράς στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Arkansas, στο Russellville, έχει ανακαλύψει ότι τα ζώα και οι άνθρωποι μπορεί να μην είναι και τόσο διαφορετικοί τελικά.

Η ικανότητα για την ανίχνευση χημικών μυρωδιών είναι μέρος της επιβίωσης μεταξύ των ειδών. Η απειλή του θανάτου αποκαλύπτεται μέσα από τη μυρωδιά των ανθρώπων.

Η πουτρεσκίνη είναι μια χημική ένωση που απελευθερώνεται όταν ένα σώμα αποσυντίθεται.

Έχει επίσης μια δευτερεύουσα λειτουργία ως προειδοποιητικό σήμα. Οι άνθρωποι έχουν τόσο συνειδητή όσο και υποσυνείδητη αντίδραση όταν είναι εκτεθειμένοι σε αυτό το άρωμα.

Υπήρχαν τέσσερα διαφορετικά πειράματα που διεξήχθησαν χρησιμοποιώντας πουτρεσκίνη, αμμωνία, και νερό για να μελετήσουν την αντίδραση των ανθρώπων.

Ένα από τα πειράματα που περιελάμβαναν πουτρεσκίνη ήταν σε μια τοποθεσία, όπου η άμεση ανταπόκριση των ανθρώπων ήταν να απομακρυνθούν από την περιοχή.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με την πάλη.

Όταν τα ζώα αισθάνονται ότι βρίσκονται σε κίνδυνο, υπάρχουν μόνο δύο αντιδράσεις: ή παλέψουν με τον κίνδυνο ή να τρέξουν μακριά από αυτόν. Η μελέτη αποκάλυψε ότι και οι άνθρωποι αντιδρούν με παρόμοιο τρόπο.

Υπάρχουν και άλλες μυρωδιές στις οποίες ο άνθρωπος αντιδράει, όπως ο ιδρώτας.

Ξεχωριστές μελέτες έχουν δείξει ότι ο η μυρωδιά του ιδρώτα που εκπέμπεται από ανθρώπους οι οποίοι βρίσκονται σε άσχημη κατάσταση, αυτομάτως μας τρομάζει.

“Δεν ξέρουμε γιατί μας αρέσει ή όχι η μυρωδιά κάποιου, και δεν μπορούμε να έχουμε επίγνωση του πώς το άρωμα επηρεάζει τα συναισθήματά μας, τις προτιμήσεις και συμπεριφορές μας”, εξηγεί ο Wisman και η Shira.

“Είναι δύσκολο να σκεφτούμε ένα άρωμα ως τρομακτικό”, σχολιάζουν οι δύο κορυφαίοι ερευνητές. Αυτές οι μυρωδιές κάνουν τους ανθρώπους να έχουν περισσότερη επαφή με το περιβάλλον τους.

Η φυσική αντίδραση των ανθρώπων σε κίνδυνο δεν είναι να το αντιμετωπίσουν και να πολεμήσουν.

Οι άνθρωποι τείνουν να αποφεύγουν κάθε είδους αντιπαράθεση, είτε λεκτική ή σωματική. Οι περισσότεροι επιλέγουν να αποστασιοποιηθούν μέχρι ο καυγάς να είναι η μόνη επιλογή που απομένει.

Οι αντιδράσεις μπορεί να είναι διαφορετικές μεταξύ τους, αλλά και πουτρεσκίνη και η φερομόνη βασίζονται στη μυρωδιά.

Οι φερομόνες είναι χημικές ουσίες που απελευθερώνονται από το σώμα για να προσελκύσουν έναν σύντροφο, ενώ η πουτρεσκίνη λειτουργεί ως προειδοποιητικό σήμα. “Η πουτρεσκίνη σηματοδοτεί ένα διαφορετικό είδος μηνύματος από τις φερομόνες, αλλά οι αντιδράσεις των ανθρώπων στην πουτρεσκίνη φαίνεται πράγματι να είναι οι αντίθετες των αντιδράσεων σε πολλές φερομόνες,” εξηγούν οι ερευνητές.

Κατά τη διάρκεια της μελέτης, οι άνθρωποι δεν γνώριζαν ότι είχαν αρνητική αντίδραση στη μυρωδιά.

“Οι άνθρωποι δεν είναι εξοικειωμένοι με την πουτρεσκίνη και δεν το συνδέουν συνειδητά με το θάνατο ή το φόβο,” είπαν ο Wisman και η Shira.

Οι ψυχές ζουν και μας βλέπουν…

Σε ένα νησί ζούσε προ ετών ένας ιερέας και η ψυχή του ήταν γεμάτη στοργή. Έφτασε όμως η μέρα που δοκιμάστηκε κι εκείνος και πόνεσε πολύ.Να σας θυμίσουμε μια ανατριχιαστική ιστορία!Γύρισε από τους νεκρούς… Δύο μήνες μετά την ταφή του

Η κόρη του, είχε παντρευτεί πρόσφατα μ’ ένα παληκάρι. Έφτασε,ο καιρός να φέρει στον κόσμο το πρώτο παιδάκι της. Κατά τον τοκετό όμως, πέθανε! Πήγε Μάρτυρας να συναντήσει τον Πλάστη της, αφήνοντας πολύ πόνο πίσω της.

Ο ιερέας πατέρας της πόνεσε κι αυτός πολύ στο χωρισμό, αλλά με ακλόνητη Πίστη στο Θεό πρόσφερε δοξολογία στο άγιο όνομά Του. Την αγάπη του δε, για την θυγατέρα του εξέφραζε με θερμές προσευχές για την ψυχή της και με κρυφές ελεημοσύνες.

Ο ιερέας είχε έναν αδελφό καπετάνιο που, απόμαχος πια της θάλασσας, είχε γίνει στεριανός για τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του. Είχε δημιουργήσει περιουσία κι απολάμβανε πλέον τους κόπους του. Δυστυχώς όμως ήταν σχεδόν άπιστος, παρ’ όλο που είχε καλή καρδιά. Τα βραδάκια, όταν μαζεύονταν στο φιλόξενο σπίτι του παπά μαζί με μερικούς φίλους, κάποιους αγαθούς νησιώτες που πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους στην εκκλησία, έπιναν το ζεστό τους φασκόμηλο και κουβέντιαζαν. Ο καπετάνιος ένα βράδυ ειρωνεύτηκε τον ιερέα και του είπε:

– Σιγά καημένε παπά, μην υπάρχει άλλη ζωή και σε βλέπει η κόρη σου τι λέμε και τι κάνουμε!

Ο ιερέας με πραότητα προσπάθησε να τον βοηθήσει ν’ αποβάλει την απιστία, γιατί ήξερε πως κατά βάθος υπέφερε η ψυχή του μέσα στη θανατερή παγωνιά της. Εκείνος όμως δε φάνηκε να επηρεάζεται.

Ένα βράδυ, λοιπόν, ο ιερέας βλέπει τη θυγατέρα του στον ύπνο του. Ήταν ολόφωτη. Λευκοντυμένη, χαρούμενη, και του λέει: “Πατέρα, σ’ ευχαριστώ για όλα. Για την αγάπη σου, τις προσευχές σου, και τις ελεημοσύνες που κάνεις για την ψυχή μου. Πες, σε παρακαλώ, και στον θείο μου (τον καπετάνιο) ότι τον ευχαριστώ για το ψάρι που μούστειλε!”.

Αυτά είπε κι ενώ χαμογελούσε αγγελικά, τόνειρο έσβησε…

Ο ιερέας , όταν σηκώθηκε το πρωί, αισθανόταν μεγάλη χαρά και συγκίνηση.

Το βράδυ διηγήθηκε τόνειρο στη συντροφιά. Όλοι συγκινήθηκαν, μόνο ο καπετάνιος κοιτούσε δύσπιστα τον αδελφό του. Όταν όμως του είπε ότι η ανιψιά του τον ευχαριστεί για το ψάρι που της έστειλε, κι ότι δεν μπορεί να εξηγήσει αυτά τα λόγια της, ο καπετάνιος τινάχθηκε όρθιος. Τα μάτια του γέμισαν δάκρυα και τα χέρια του άρχισαν να τρέμουν. Απ’ το στόμα του βγήκε η κρυφή Πίστη της καρδιάς του:

– “Θεέ μου!”, ψιθύρισε και μια κοίταζε τον ένα και μια τον άλλον σαστισμένος.

Όλοι τον ρώτησαν τι συνέβαινε. Γιατί τόση ταραχή, γιατί τόση συγκίνηση; Εκείνος, όταν συνήλθε κάπως, ξανακάθησε στην καρέκλα του και χωρίς να εμποδίζει τα δάκρυά του να τρέχουν στο ηλιοψημένο πρόσωπό του, τους είπε με ταπεινή φωνή:

– “Ναι, είναι αλήθεια, ζουν οι ψυχές και μας βλέπουν! Ανήμερα στην κηδεία της ετοιμαζόμουν να κατέβω στην εκκλησία, όπου θα την διαβάζατε. Είχα πολύ πόνο μέσα μου. Το ξέρεις, παπά, πόσο αγαπούσα αυτή τη θυγατέρα σου. Ήταν πάντα άγγελος…

Εκείνη τη στιγμή έφθασε ένας φίλος μου ψαράς κάτω απ’ τον πέρα γιαλό. Τούχα πει πως, όταν έπιανε καλό ψάρι να μου τόφερνε κι εγώ θα το πλήρωνα όσο-όσο.

Εκείνη όμως τη στιγμή με νευρίασε η παρουσία του, καθώς κρατούσε το ροφό κρεμασμένο στο πλάι του. Του είπα λοιπόν απότομα:

– Δε θέλω ψάρια σήμερα, δεν θέλω τίποτε. Σήμερα κηδεύω την ανηψιά μου!

Ο άνθρωπος όταν τάκουσε πάγωσε και με κοίταζε αμίλητος. Τον λυπήθηκα και του είπα:

– Όμως, να, στο πληρώνω και συ δώστο σε κανένα φτωχό για την ψυχή της!

Εκείνος πήρε τα χρήματα, με συλλυπήθηκε κι έφυγε γρήγορα. Το περιστατικό αυτό δεν τόπα σε κανέναν και το είχα ξεχάσει. Αλλά η ψυχούλα της δεν το ξέχασε και μούστειλε τις ευχαριστίες της”, είπε και σκούπισε με την ανάστροφη του χεριού του τα δάκρυά του. Μετά χαμογέλασε γλυκά, μα τόσο γλυκά! Μέσα σ’ αυτό το χαριτωμένο χαμόγελο ο ιερέας διέκρινε το γλυκοχάραμα της αναγεννημένης Πίστεώς του. Η νύχτα της απιστίας έφυγε…

– “Δοξασμένο τόνομά Σου Πολυέλεε Κύριε”, ψιθύρισε ο ιερέας κα τον αγκάλιασε με το βλέμμα του…

Συχνά λέμε ότι «τα μάτια είναι ο καθρέφτης της ψυχής», αλλά τι θα γινόταν αν τα πόδια σας ήταν τα παράθυρα προς την υγεία σας;

Εκτός κι αν είστε από εκείνους που απολαμβάνουν τακτικά μασάζ ή πεντικιούρ, το πιθανότερο είναι πως δεν δίνετε ιδιαίτερη σημασία στα πόδια σας. Κι όμως, αυτά τα παραμελημένα άκρα ίσως να στέλνουν σιωπηλά σημάδια ότι κάτι πιο σοβαρό συμβαίνει στον οργανισμό σας.

Δείτε παρακάτω ορισμένες συχνές παθήσεις που μπορεί να δείξουν τα πρώτα τους σημάδια μέσω των ποδιών:

Καρδιακά Προβλήματα

Αν η καρδιά σας δεν αντλεί αποτελεσματικά το αίμα — όπως στην περίπτωση της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας — μπορεί να συσσωρευτούν υγρά στα κάτω άκρα του σώματος. Το αποτέλεσμα; Πρησμένα πόδια και αστράγαλοι.

Νεφρικά Προβλήματα

Όταν οι νεφροί δεν λειτουργούν σωστά, δεν αποβάλλουν επαρκώς τα υγρά από τον οργανισμό. Αυτό μπορεί να προκαλέσει πρήξιμο, ειδικά στα κάτω άκρα.

Ηπατική Νόσος

Παθήσεις όπως η κίρρωση μπορούν να διαταράξουν την ισορροπία των υγρών στο σώμα, οδηγώντας συχνά σε πρήξιμο στα πόδια και τα κάτω άκρα.

Φλεβική Ανεπάρκεια

Αν οι φλέβες στα πόδια δυσκολεύονται να επιστρέψουν το αίμα στην καρδιά, μπορεί να συγκεντρωθούν αίμα και υγρά στα πόδια, προκαλώντας επίμονο πρήξιμο.

Λεμφικές Διαταραχές

Αν οι λεμφαδένες έχουν υποστεί βλάβη ή είναι μπλοκαρισμένοι, ο οργανισμός δυσκολεύεται να απομακρύνει τα περιττά υγρά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε λεμφοίδημα, μια κατάσταση που προκαλεί χρόνιο πρήξιμο — ιδιαίτερα στα πόδια και τους αστραγάλους.

Λοιμώξεις

Αν το ένα πόδι εμφανίσει ξαφνικά ερυθρότητα, πρήξιμο, ζεστασιά και πόνο, μπορεί να πρόκειται για λοίμωξη όπως κυτταρίτιδα. Χρειάζεται άμεση ιατρική αξιολόγηση.

Φάρμακα

Ορισμένα φάρμακα — όπως τα κορτικοστεροειδή, τα αντικαταθλιπτικά και μερικά για την αρτηριακή πίεση — μπορεί να προκαλέσουν κατακράτηση υγρών, που συνήθως εκδηλώνεται πρώτα στα πόδια.

Εγκυμοσύνη

Το ήπιο πρήξιμο στα πόδια είναι συνηθισμένο κατά την εγκυμοσύνη, ιδιαίτερα στο τρίτο τρίμηνο. Ωστόσο, ξαφνικό ή έντονο πρήξιμο μπορεί να είναι προειδοποιητικό σημάδι προεκλαμψίας και πρέπει να εξεταστεί.

Ρίξτε μια δεύτερη ματιά

Τα πόδια σας σάς μεταφέρουν καθημερινά — αλλά μπορεί επίσης να μεταφέρουν στοιχεία για την εσωτερική σας υγεία. Αν παρατηρήσετε επίμονο πρήξιμο, ερυθρότητα ή πόνο, μην το αγνοήσετε. Ίσως είναι ο τρόπος του σώματός σας να ζητά προσοχή.

Το πρήξιμο στα πόδια δεν σημαίνει πάντα κάτι σοβαρό, αλλά αν είναι επίμονο, ασύμμετρο ή συνοδεύεται από πόνο, πρέπει να αξιολογηθεί άμεσα από γιατρό.

Όταν πρόκειται για την υγεία μας, πολλοί από εμάς περιμένουμε μέχρι ένα πρόβλημα να γίνει πολύ εμφανές για να το αγνοήσουμε, πριν αναζητήσουμε ιατρική βοήθεια.

Ωστόσο, ορισμένα προβλήματα υγείας μπορεί να εκδηλωθούν με πιο λεπτά, εύκολα παραβλέψιμα συμπτώματα που δεν «φωνάζουν» αμέσως ότι υπάρχει επείγον.

Αυτά τα φαινομενικά ασήμαντα σημάδια μπορεί στην πραγματικότητα να αποτελούν πρώιμη προειδοποίηση για μια σοβαρή πάθηση. Η κατανόηση αυτών των συμπτωμάτων και το πότε πρέπει να δράσουμε μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά στην έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Παρακάτω παρουσιάζονται επτά λεπτά συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν ένα πιο σοβαρό πρόβλημα υγείας.

1. Ανεξήγητη απώλεια βάρους

Τι να παρατηρήσετε:

• Απώλεια βάρους χωρίς προσπάθεια ή χωρίς αλλαγή στη διατροφή ή τη σωματική άσκηση.

• Απώλεια άνω του 5% του σωματικού βάρους μέσα σε 6 έως 12 μήνες θεωρείται ανησυχητική.

Γιατί ανησυχεί:

Η ανεξήγητη απώλεια βάρους μπορεί να αποτελεί ένδειξη σοβαρών προβλημάτων, όπως καρκίνου, προβλημάτων θυρεοειδούς, διαβήτη ή γαστρεντερικών παθήσεων. Ειδικά καρκίνοι όπως του παγκρέατος, του στομάχου ή των πνευμόνων μπορεί να προκαλέσουν ακούσια απώλεια βάρους. Οι θυρεοειδοπάθειες, ειδικά ο υπερθυρεοειδισμός, προκαλούν απώλεια παρά την αυξημένη όρεξη.

Τι να κάνετε:

Αν παρατηρήσετε τέτοια απώλεια, συμβουλευτείτε γιατρό για εξετάσεις που θα εντοπίσουν πιθανές μεταβολικές ή χρόνιες παθήσεις.

2. Επίμονη κόπωση

Τι να παρατηρήσετε:

• Συνεχής κόπωση ή αδυναμία, ακόμη και μετά από καλό ύπνο.

• Δυσκολία στην καθημερινότητα χωρίς προφανή λόγο.

Γιατί ανησυχεί:

Η κόπωση συχνά αποδίδεται στο στρες ή την έλλειψη ύπνου, αλλά όταν επιμένει μπορεί να υποδηλώνει σοβαρά προβλήματα όπως υπνική άπνοια, αναιμία, κατάθλιψη, καρδιακά προβλήματα ή χρόνιο σύνδρομο κόπωσης.

Τι να κάνετε:

Αν η κόπωση διαρκεί εβδομάδες ή επηρεάζει τη λειτουργικότητά σας, ζητήστε ιατρική εξέταση.

3. Αλλαγές στην εμφάνιση ή την υφή του δέρματος

Τι να παρατηρήσετε:

• Νέοι σπίλοι, σημάδια ή κηλίδες.

• Κνησμός, ερυθρότητα ή αλλαγές στο χρώμα που δεν υποχωρούν.

Γιατί ανησυχεί:

Οι αλλαγές στο δέρμα μπορεί να υποδηλώνουν καρκίνο του δέρματος, ειδικά μελανώματα. Άλλες δερματικές μεταβολές μπορεί να σχετίζονται με έκζεμα, ψωρίαση ή εσωτερικές αυτοάνοσες παθήσεις.

Τι να κάνετε:

Κάθε αλλαγή σε σπίλο ή νέα δερματική εμφάνιση πρέπει να εξετάζεται από δερματολόγο.

4. Δύσπνοια

Τι να παρατηρήσετε:

• Δυσκολία στην αναπνοή με μικρή προσπάθεια ή ακόμη και σε ηρεμία.

• Επίμονος βήχας.

Γιατί ανησυχεί:

Η δύσπνοια μπορεί να υποδηλώνει καρδιακή ανεπάρκεια, άσθμα, πνευμονικές παθήσεις, θρόμβους ή ακόμη και καρδιακή προσβολή.

Τι να κάνετε:

Αν είναι ξαφνική, επίμονη ή χειροτερεύει, αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια.

5. Συχνοί πονοκέφαλοι

Τι να παρατηρήσετε:

• Επαναλαμβανόμενοι πονοκέφαλοι που διαφέρουν από τους συνηθισμένους.

• Πολύ έντονοι ή απότομοι πονοκέφαλοι.

Γιατί ανησυχεί:

Μπορεί να συνδέονται με ημικρανίες, νευρολογικές διαταραχές, όγκους, ανευρύσματα ή εγκεφαλικά.

Τι να κάνετε:

Παρακολουθήστε τη συχνότητα και την ένταση. Αν αλλάζουν μορφή ή συνοδεύονται από άλλα συμπτώματα, δείτε γιατρό.

6. Πεπτικά προβλήματα (Δυσκοιλιότητα, διάρροια, αίμα στα κόπρανα)

Τι να παρατηρήσετε:

• Επίμονη δυσκοιλιότητα ή διάρροια.

• Αίμα στα κόπρανα ή μαύρα, πίσσα.

Γιατί ανησυχεί:

Πιθανές ενδείξεις φλεγμονώδους νόσου του εντέρου, καρκίνου παχέος εντέρου ή λοιμώξεων.

Τι να κάνετε:

Αναζητήστε γαστρεντερολογικό έλεγχο και πιθανόν κολονοσκόπηση.

7. Αλλαγές στην ούρηση (Συχνή ή επώδυνη ούρηση)

Τι να παρατηρήσετε:

• Συχνή ούρηση, κυρίως τη νύχτα.

• Πόνος ή αίμα στα ούρα.

Γιατί ανησυχεί:

Μπορεί να υποδηλώνει ουρολοιμώξεις, προβλήματα νεφρών ή ακόμη και καρκίνο της ουροδόχου κύστης ή των νεφρών. Η νυχτουρία σχετίζεται και με διαβήτη ή καρδιακή ανεπάρκεια.

Τι να κάνετε:

Ζητήστε άμεσα ιατρική εξέταση.

Συμπέρασμα

Πολλές σοβαρές παθήσεις ξεκινούν με διακριτικά συμπτώματα που εύκολα παραβλέπονται. Η προσεκτική παρατήρηση και η έγκαιρη αξιολόγηση από γιατρό μπορούν να σώσουν ζωές.

Πώς να προλάβετε σοβαρά προβλήματα υγείας: Πρακτικές Συμβουλές

1. Υγιεινή διατροφή

• Καταναλώστε πολλά φρούτα και λαχανικά.

• Επιλέξτε προϊόντα ολικής άλεσης.

• Περιορίστε επεξεργασμένα τρόφιμα.

• Προτιμήστε υγιεινά λιπαρά.

2. Τακτική άσκηση

• 150 λεπτά άσκησης την εβδομάδα.

• Προσθέστε ασκήσεις δύναμης.

• Μείνετε δραστήριοι μέσα στη μέρα.

3. Ποιοτικός ύπνος

• 7–9 ώρες κάθε βράδυ.

• Σταθερό ωράριο ύπνου.

• Αποφύγετε οθόνες και καφεΐνη πριν τον ύπνο.

4. Διαχείριση άγχους

• Χαλάρωση, διαλογισμός, αναπνοές.

• Διαλείμματα μέσα στη μέρα.

• Θέστε όρια.

5. Ενυδάτωση

• Πίνετε αρκετό νερό καθημερινά.

• Αποφύγετε αναψυκτικά και ζαχαρούχα ποτά.

6. Τακτικοί ιατρικοί έλεγχοι

• Ετήσιες εξετάσεις.

• Προληπτικοί έλεγχοι ανάλογα με την ηλικία.

• Εμβολιασμοί.

7. Αποφυγή καπνίσματος & Μέτριο αλκοόλ

• Διακοπή καπνίσματος.

• Μέτρια κατανάλωση αλκοόλ.