Πόσο πιθανό είναι ένα τέτοιο ενδεχόμενο;
Μεγάλη ανησυχία επικρατεί τις τελευταίες ώρες σχετικά με το ηφαίστειο της Σαντορίνης και κατά πόσο μπορεί να ενεργοποιηθεί! Τι αναμένεται να συμβεί αν οι χειρότεροι φόβοι επιβεβαιωθούν;
Έντονη ανησυχία έχει ξεσπάσει από τους συνεχείς σεισμούς στην Σαντορίνη και συγκεκριμένα στην θαλάσσια περιοχή της Ανύδρου, μεταξύ Θήρας και Αμοργού.Ο πιο πρόσφατος σεισμός έγινε στη θαλάσσια περιοχή της Αμοργού, στις 15:29 και είχε μέγεθος 4,3 Ρίχτερ. Είχε προηγηθεί πριν από περίπου 40 λεπτά και πιο συγκεκριμένα στις 14:51 δόνηση με μέγεθος 4,1 Ρίχτερ.
Νωρίτερα, στις 12:16 το Γεωδυναμικό κατέγραψε άλλη μια δόνηση μικρότερου μεγέθους, 3,9 της κλίμακας Ρίχτερ. Η δόνηση καταγράφεται 25 χλμ βόρεια-βορειοδυτικά της Ανάφης, με το εστιακό βάθος να εντοπίζεται στα 15 χλμ.
H μετασεισμική δραστηριότητα είναι έντονη, με τις ασθενείς δονήσεις να κυμαίνονται μεταξύ 2-3 Ρίχτερ. Σεισμός 3,1 Ρίχτερ, σημειώθηκε και 18 χλμ. νότια-νοτιοανατολικά της Αρκεσίνης Αμοργού.
Το πρωί του Σαββάτου, είχαν σημειωθεί ασθενείς σεισμοί με απόσταση λίγων λεπτών σε Αμοργό και Σαντορίνη.
Τι συμβαίνει με το ηφαίστειο Σαντορίνης
Μεγάλη συζήτηση έχει προκαλέσει πάντως σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη για τη δραστηριότητα του ηφαιστείου της Σαντορίνης.
Οι ειδικοί σε γενικές γραμμές καθησυχάζουν ωστόσο η σεισμική δραστηριότητα στο νησί παραμένει. Σήμερα μιλώντας στην ΕΡΤ, ο Γεράσιμος Παπαδόπουλος, είπε πως: «Είναι πράγματι πολλοί σεισμοί, κυρίως την τελευταία εβδομάδα, Από τις αρχές του Ιανουαρίου, αλλά κυρίως την τελευταία εβδομάδα, περισσότεροι από 150 και 200 σεισμοί, λίγοι είναι πάνω στο νησί της Σαντορίνης. Οι περισσότεροι είναι σε απόσταση βορειοανατολικά, περίπου 10 έως 30 χιλιόμετρα μακριά», είπε.
«Όμως το σημαντικό είναι ότι από την εξέταση που έχουμε κάνει δεν προκύπτει ότι είναι ηφαιστειακοί σεισμοί. Δεν είναι δηλαδή σεισμοί οι οποίοι έχουν σχέση με κάποιες ηφαιστειακές διαδικασίες στο υπέδαφος, κάτω από το ηφαίστειο ή γύρω από το ηφαίστειο. Είναι καθαρά τεκτονικοί σεισμοί, από αυτούς που θα μπορούσαν να γίνουν σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή της χώρας», πρόσθεσε.
Τι θα συμβεί αν εκραγεί το ηφαίστειο της Σαντορίνης;
Πρόσφατα η Guardian είχε φιλοξενήσει αφιέρωμα σχετικά με το ηφαίστειο της Σαντορίνης και τι μπορεί να συμβεί αν ενεργοποιηθεί. Ήταν ήσυχο για σχεδόν 400 χρόνια, αλλά ο Κολούμπος, ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο λίγο έξω από τη Σαντορίνη, δεν κοιμάται, γράφει ο Guardian.
Ένας θάλαμος μάγματος που δεν είχε ανιχνευθεί προηγουμένως γεμίζει σταδιακά με τήγμα, ωθώντας τους ερευνητές να συστήσουν την παρακολούθηση του ηφαιστείου σε πραγματικό χρόνο.
Όπως σημειώνει ο Guardian, την τελευταία φορά που εξερράγη ο Κολούμπος, το 1650, σκότωσε 70 ανθρώπους. «Αλλά η αύξηση του πληθυσμού και ο τουρισμός στη Σαντορίνη σημαίνουν ότι ο αντίκτυπος μιας αντίστοιχης έκρηξης σήμερα θα μπορούσε να είναι πολύ μεγαλύτερος», τονίζει το δημοσίευμα.
Ο Κολούμπος ανήκει στην εξαιρετικά εκρηκτική οικογένεια των ηφαιστείων, που είναι ικανά να δημιουργήσουν μια στήλη έκρηξης ύψους δεκάδων χιλιομέτρων. Είναι επίσης πιθανό να προκαλέσει τσουνάμι, με την προοπτική αυτή να χαρακτηρίζεται ως εξαιρετικά επικίνδυνη.
Χρησιμοποιώντας μια νέα τεχνική απεικόνισης -παρόμοια με ένα ιατρικό υπερηχογράφημα- ο Kajetan Chrapkiewicz, από το Imperial College του Λονδίνου, και οι συνεργάτες του εντόπισαν τη συγκέντρωση τήγματος περίπου δύο μίλια κάτω από το ηφαίστειο. Τα συμπεράσματά τους, τα οποία δημοσιεύονται στο περιοδικό Geochemistry, Geophysics, Geosystems, υποδηλώνουν ότι αν και μία έκρηξη δεν επίκειται, το ηφαίστειο αποτελεί σοβαρή απειλή, σημειώνει ο Guardian.
Μια άλλη ομάδα επιστημόνων στο ερευνητικό σκάφος Joides Resolution, τρυπά ιζήματα γύρω από τον Κολούμπο για να διαπιστώσει την ιστορία των εκρήξεων του τα τελευταία εκατομμύρια χρόνια. Μεταξύ άλλων, οι επιστήμονες ελπίζουν να κατανοήσουν τις σχέσεις μεταξύ των σεισμών και των ηφαιστείων σε αυτήν την περιοχή και να ερευνήσουν την επίδραση της αλλαγής της στάθμης της θάλασσας στο μέγεθος και τη συχνότητα των εκρήξεων.
Τα μυστικά του βυθού
Η Σαντορίνη αποτελεί μέρος του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου, το οποίο είναι από τα σημαντικότερα ηφαιστειακά πεδία στην Ευρώπη και έχει γνωρίσει πάνω από 100 εκρήξεις τα τελευταία 400.000 χρόνια.
Το πιο ενεργό υποθαλάσσιο και δυνητικά επικίνδυνο ηφαίστειο της Ανατολικής Μεσογείου, ο Κολούμπος (ή το Κολούμπο), βρίσκεται πέντε μίλια βορειοανατολικά της Σαντορίνης και αποτελεί μέρος του ίδιου ηφαιστειακού συστήματος.
Βυθισμένο στο Αιγαίο Πέλαγος, ο Κολούμπος είναι ήσυχος εδώ και σχεδόν 400 χρόνια, αλλά δεν «κοιμάται». Την τελευταία φορά που εξεράγη, το 1650, σκότωσε 70 ανθρώπους και προκάλεσε τσουνάμι ύψους 40 μέτρων. Καταγράφηκαν ισχυροί σεισμοί και μετασεισμοί, μαζί με τοξικά αέρια και καπνούς.
Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι η έκρηξη του Κολούμπου θα μπορούσε να προκαλέσει όλεθρο. Μερικές από τις μεγαλύτερες ωκεανογραφικές αποστολές του κόσμου έχουν επισκεφθεί το ηφαίστειο και η παρακολούθηση έχει αυξηθεί τα τελευταία 20 χρόνια. Ένα από τα μεγαλύτερα αμερικανικά ερευνητικά σκάφη, το JOIDES Resolution, ταξίδεψε στη Σαντορίνη για την πρώτη του αποστολή στη Μεσόγειο μεταξύ Δεκεμβρίου 2022 και Φεβρουαρίου 2023.
Η Εύη Νομικού, γεωλογική ωκεανογράφος στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, συμμετέχει σε κάθε αποστολή στη γενέτειρά της, τη Σαντορίνη, τα τελευταία 20 χρόνια. «Συνθέτουμε σταδιακά ένα γεωπαζλ που δείχνει ποια μέρη ήταν αρχικά ξηρά, ποια μέρη ήταν νερό», λέει η ίδια.
«Αν μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα τις εκρήξεις του παρελθόντος και τις επιπτώσεις τους, θα έχουμε έναν οδικό χάρτη για την καλύτερη αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων», σημειώνει.
Σπάνιες μορφές ζωής
Η αποστολή JOIDES Resolution δεν είναι η πρώτη μεγάλη προσπάθεια για τη μελέτη της περιοχής. Η Εύη Νομικού λέει ότι οι μακροχρόνια μελετημένες ακραίες συνθήκες που βρέθηκαν στον Κολούμπο οδήγησαν τη NASA να χρηματοδοτήσει μια πρωτοποριακή αποστολή το 2019.
«Στον πυθμένα του κρατήρα του υπάρχει ένας εξωγήινος ωκεανός με μορφές ζωής που μπορούν να βρεθούν σε άλλους πλανήτες», τονίζει.
Η NASA δοκίμασε υποβρύχια που μια μέρα, όπως ελπίζει, θα εξερευνούν εξωγήινους ωκεανούς στον Δία και τον Κρόνο.
Μια άλλη πρόσφατη μελέτη αποκάλυψε επίσης έναν θάλαμο μάγματος κάτω από τον Κολούμπο που δεν είχε εντοπιστεί προηγουμένως. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο θάλαμος μπορεί επίσης να είναι το κλειδί για την κατανόηση της σεισμικής δραστηριότητας στην περιοχή αυτή.
Το CNN θυμίζει ότι η Σαντορίνη λόγω των τοπίων της αξιοποιήθηκε ως σκηνικό και για γυρίσματα της γνωστής ταινίας του Χόλιγουντ «Lara Croft: Tomb Raider – The Cradle of Life».
Στη συνέχεια το ρεπορτάζ περιγράφει όσα μπορούν να βιώσουν οι τουρίστες που φτάνουν στο νησί από όλο τον κόσμο, από την πεζοπορία σε κρατήρες μέχρι τις βουτιές σε θερμές πηγές.
Πότε έγινε η τελευταία έκρηξη
«Η τελευταία έκρηξη στη Νέα Καμένη ήταν τη δεκαετία του 1950», λέει ο Μάριος Φύτρος, διευθύνων σύμβουλος του ταξιδιωτικού πρακτορείου Santorini View. «Οι επισκέπτες λατρεύουν τη συγκίνηση της πεζοπορίας μέχρι τον κρατήρα ενός ηφαιστείου. Είναι μια από τις πιο δημοφιλείς εκδρομές μας». Οι εκδρομές με σκάφος συνεχίζονται με κολύμπι σε ηφαιστειακές θερμές πηγές στο κοντινό νησί Παλαιά Καμένη, ενώ κάνουν ηλιοθεραπεία στο κατάστρωμα με θέα τους βράχους της Σαντορίνης.
Μια άλλη δημοφιλής εκδρομή, στον υπέροχο αρχαιολογικό χώρο του Ακρωτηρίου, χρησιμεύει ως μια νηφάλια υπενθύμιση της ηφαιστειακής δύναμης. Η ακμάζουσα πόλη της Εποχής του Χαλκού καταστράφηκε από την έκρηξη πριν από 3.600 χρόνια, η οποία εκτόξευσε μια στήλη τέφρας και βράχων ύψους σχεδόν 20 μιλίων, θάβοντας την πόλη. Περίπου 1.700 χρόνια αργότερα, μια παρόμοια καταστροφή θα κατέστρεφε την Πομπηία.
Με την απομάκρυνση της στάχτης και της λάβας, οι ζωηρόχρωμες τοιχογραφίες του Ακρωτηρίου στέκονται σήμερα όμορφα διατηρημένες.
