ΤΟΥ ΜΑΝΟΛΗ ΣΟΒΟΛΟΥ*
Πάλι τα κατάφεραν να σε συγχύσουν. Μπερδεύτηκες. Ποιος έχει δίκιο; Είναι (ή ήταν) έτοιμα τα σχολεία μας; Θα προσπαθήσω να στα πω απλά και ελπίζω, αν αντέξεις και διαβάσεις όλο το άρθρο, να καταφέρω να ξεκαθαρίσεις στο μυαλό σου κάποια θέματα.
Άκου γονιέ…
Δεκαετίες τώρα, υπάρχουν πολλοί (γονείς, δάσκαλοι, Υπουργοί, μαθητές, αρμόδιοι και αναρμόδιοι) που πιστεύουν ότι αν με το άνοιγμα των σχολείων υπάρχουν δάσκαλοι και βιβλία, όλα είναι εντάξει. Εγώ, με την πείρα 33 χρόνων στα σχολεία, δεν το πιστεύω. Εσύ τι πιστεύεις;
Άκου γονιέ…
Φέρνουν το παιδί σου στην πρώτη τάξη από την ηλικία 5 χρονών και 8 μηνών. Του δίνουμε κάμποσα βιβλία και προσπαθεί να «μάθει», χωρίς να εξετάζουμε πόσο έτοιμο είναι γι αυτή την προσπάθεια. Στις χώρες που σου διαφημίζουν το εκπαιδευτικό τους σύστημα (π.χ. Φινλανδία, Σουηδία) τα παιδιά πηγαίνουν στο Δημοτικό 7 χρονών, όταν είναι έτοιμα. Έχουν δυο βιβλία Μαθηματικών όλη τη χρονιά και κάνουν μόνο πρόσθεση και αφαίρεση. Τι λες; Σε ενδιαφέρουν αυτά; Δεν είναι λογικό το παιδάκι σου να συναντά μαθησιακές δυσκολίες, να έχει παραβατικότητα κλπ.; Δεν νιώθεις ότι «καίμε» και «βιάζουμε» γνωσιολογικά τα παιδιά μας από τα πρώτα τους χρόνια; Δεν θα ήταν καλύτερο να προλαμβάνουμε παρά να τρέχουμε πίσω από τα προβλήματα, με επιτροπές και συσκέψεις;
Αφού δεν έχουμε την υποδομή να στεγάσουμε μια ακόμα χρονιά στα Νηπιαγωγεία, θα μπορούσε το πρόγραμμα της πρώτης τάξης να είναι όπως το πρόγραμμα της Προδημοτικής. Να υπάρχει ομαλή μετάβαση των παιδιών. Τα βιβλία να μεταφερθούν μια τάξη αργότερα. Έτσι καταργώντας τα βιβλία της ΣΤ’ τάξης, που είναι ουσιαστικά επανάληψη της Ε’ τάξης, τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να ωριμάσουν και να αποφύγουν μαθησιακές τραυματικές εμπειρίες. Κι όλα αυτά χωρίς ούτε ένα σεντ κόστος.
Άκου γονιέ…
Ξυπνάς το παιδί σου από τα χαράματα, «με την τσίμπλα στο μάτι» να το φέρεις στο σχολείο. Παρά τις μελέτες για το βιολογικό ρολόι του παιδιού και τη σωστή του ανάπτυξη, επιμένουμε να προσπαθούμε να μάθει πριν ξυπνήσει καλά καλά. Στις χώρες που σου διαφημίζουν τα παιδιά ξεκινούν το σχολείο στις 9 το πρωί.
Άκου γονιέ…
Κάθε χρόνο από το Μάη μέχρι και το Σεπτέμβρη διαβάζεις σελίδες ολόκληρες με μεταθέσεις, μετακινήσεις, τοποθετήσεις, διορισμούς δασκάλων. ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ σχεδόν οι μισοί δάσκαλοι αλλάζουν σχολείο. Είμαστε η μοναδική χώρα στην Ευρώπη, ίσως και στον κόσμο. Στις άλλες χώρες οι δάσκαλοι έχουν μόνιμη θέση στα σχολεία. Οι αλλαγές είναι σπάνιες, για εγκυμοσύνες, αφυπηρετήσεις ή μείωση τμημάτων. Σε πολλές μάλιστα χώρες προγραμματίζουν με προοπτική τριετίας και γνωρίζουν οι δάσκαλοι και οι γονείς τους δασκάλους της επόμενης τριετίας. Σε ενδιαφέρουν όλα αυτά; Με όλη αυτή τη «μετοικεσία» των δασκάλων ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ, που γίνεται στην Κύπρο, σου αρκεί να ανοίξουν τα σχολεία με δασκάλους και βιβλία; Νομίζεις όλη αυτή η κατάσταση δεν επηρεάζει την ποιότητα της εκπαίδευσης στα σχολεία μας; Για σκέψου λίγο …
Άκου γονιέ…
Πρόσεξε που επενδύουν σε άλλες χώρες. Σε πολλές χώρες όλα τα παιδιά έχουν καθημερινά δωρεάν γεύμα, και σνακ και φρούτο στο εστιατόριο του σχολείου. Σε κάποιες πληρώνουν για αυτά 2-3 ευρώ την ημέρα. Σκέψου τη βοήθεια στην οικογένεια. Σε ενδιαφέρουν όλα αυτά; Τι λες; Έχουν επίπτωση στην ποιότητα της εκπαίδευσης στα σχολεία;
Άκου γονιέ…
Στις περισσότερες χώρες ο Διευθυντής του σχολείου δεν έχει διδακτικό ωράριο. Η επιλογή τους γίνεται αφού έχουν περάσει από διετή συνήθως «Σχολή για Διευθυντές». Σε πολλές χώρες υπάρχουν και Βοηθοί Διευθυντές χωρίς διδακτικό ωράριο. Είναι υπεύθυνος να πάρει αποφάσεις και να λογοδοτήσει για τα πάντα. Έχει αποφασιστικό λόγο στις προσλήψεις του διδακτικού και βοηθητικού προσωπικού στο σχολείο. Εδώ μεσολαβούν και έχουν λόγο στη λειτουργία του σχολείου πλήθος αρμοδίων: Υπουργείο Παιδείας, Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, Σχολική Εφορεία, Σύνδεσμος Γονέων, Γραφείο Ευημερίας, Δήμος, κ.λ.π. Για σκέψου λίγο. Σε ενδιαφέρουν όλα αυτά; Τι λες; Έχουν επίπτωση στην ποιότητα της εκπαίδευσης στα σχολεία;
Άκου γονιέ…
Στις χώρες που σου διαφημίζουν οι δάσκαλοι έχουν διδακτικό ωράριο 22-25 περιόδους. Αρκετές περιόδους, κυρίως στα πρακτικά θέματα, υπάρχει δεύτερος δάσκαλος στην τάξη. Τις υπόλοιπες περιόδους που βρίσκονται στο σχολείο έχουν χρόνο για ξεκούραση, διόρθωμα, αξιολόγηση εργασιών, συναντήσεις και προγραμματισμό με το Διευθυντή, τους συναδέλφους και τους γονείς, κ.λ.π. Για σκέψου λίγο. Σε ενδιαφέρουν όλα αυτά; Τι λες; Έχουν επίπτωση στην ποιότητα της εκπαίδευσης στα σχολεία;
Άκου γονιέ…
Στις άλλες χώρες τα παιδιά κάθε εβδομάδα κάνουν 5 ως 8 περιόδους μάθημα της Γλώσσας, 3-5 περιόδους Μαθηματικά. Τα άλλα μαθήματα είναι, κυρίως, πρακτικά: Ξυλουργική, Μεταλλοτεχνία, Ραπτική, Μαγειρική, Τεχνολογία, Χειροτεχνία, Χορός, Φυσική Αγωγή, κ.ά. Τα γνωσιοκεντρικά μαθήματα είναι λίγες ώρες την εβδομάδα. Περισσότερες ώρες είναι τα πρακτικά θέματα. Τι λες για όλα αυτά; Δεν επιδρούν στη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών και τη διάθεσή τους για το σχολείο; Τα Μαθηματικά, για παράδειγμα μαθαίνονται καλύτερα λύνοντας περισσότερα φυλλάδια ή βιώνοντάς τα στην πρακτική ενασχόληση κατά την οποία το παιδί αντιλαμβάνεται και τη χρησιμότητά τους στη ζωή;
Άκου γονιέ…
Σου λένε ότι δεν έχει σημασία με ποιο καθεστώς εργάζονται οι δάσκαλοι στο σχολείο των παιδιών σου. Αν είναι μόνιμοι ή αντικαταστάτες ή με αγορά υπηρεσιών. «Δεν τρέχει τίποτα» αν οι δάσκαλοι τρέχουν από το ένα σχολείο στο άλλο σε προγράμματα ολοήμερου, ΔΡΑ.Σ.Ε, επιμορφωτικά, αντικαταστάσεις, Α.Γ.Ο, κ.ά για να συμπληρώσουν κάποιες ώρες. Να πάρουν 300 – 500 ευρώ το μήνα, τα οποία τα έχουν «φάει» στις βενζίνες. Εσύ τι λες; Για σκέψου λίγο. Δεν έχει επίπτωση στην ποιότητα της εκπαίδευσης και την ασφάλεια των παιδιών;
Άκου γονιέ…
Σε άλλες χώρες η άδεια μητρότητας είναι τουλάχιστον ένας χρόνος. Πληρωμένη και υποχρεωτικά κάποιοι μήνες και για τον πατέρα. Δίνουν τεράστια σημασία στα πρώτα χρόνια της ανάπτυξης του παιδιού. Και όταν θα έρθει στο σχολείο υπάρχει η ομάδα στήριξης της οικογένειας από Κοινωνιολόγο, Σχολικό Ψυχολόγο, Ιατρικό λειτουργό κ.ά. Αυτά όλα μόνιμες παροχές, συγκροτημένες, δεν χρειάζεται να τις … καλέσει κάποιος για να επιληφθούν των θεμάτων. Για σκέψου λίγο. Σε ενδιαφέρουν όλα αυτά; Τι λες; Έχουν επίπτωση στην ποιότητα της εκπαίδευσης στα σχολεία;
Άκου γονιέ…
Μετά από όλα αυτά πιστεύεις ότι είναι αρκετό όταν ανοίγουν τα σχολεία να έχουν απλά δασκάλους και βιβλία. Εγώ δεν το πιστεύω. Είμαι κι εγώ γονιός και αυτή η ιδιότητα είναι ισόβια. Δάσκαλος κάποτε, έστω τυπικά, θα σταματήσω να είμαι. Δεν θεωρώ το σχολείο απλά «παρκινγκ» παιδιών. Μ’ ενδιαφέρουν πολλά περισσότερα και πιο ουσιαστικά.
Άκου γονιέ…
Υπάρχουν πολλά, πάρα πολλά ακόμα. Ξέρω σου έβαλα δύσκολα. Δεν σ’ έχουν συνηθίσει να σκέφτεσαι και να διεκδικείς τα ουσιαστικά. Οι ηγεσίες των οργανωμένων γονιών σπάνια ασχολούνται με τα ουσιώδη. Μη νομίζεις … και η ηγεσία της ΠΟΕΔ σπάνια καταφέρνει να σου δώσει να καταλάβεις ποια είναι τα βασικά προβλήματα της εκπαίδευσης. Κι εμείς οι δάσκαλοι κάνουμε αγώνα για να αλλάξουν οι νοοτροπίες της ηγεσίας μας. Σκέψου και δράσε κι εσύ να αλλάξουν οι νοοτροπίες στους οργανωμένους γονιούς. Ίσως τα καταφέρουμε … Αξίζει τον κόπο για τα παιδιά μας.
*Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου ( … και γονιός)
Σημείωση: Ο τίτλος του άρθρου είναι παράφραση και εμπνευσμένος από το βιβλίο του Λαρς Πέρσον: «Άκου λευκέ…». Εκδόσεις: «Σύγχρονη εποχή». Είναι για άλλο θέμα αλλά αξίζει να το διαβάσεις.
