Ο σταθμός «Βενιζέλου» του μετρό της Θεσσαλονίκης και ο αρχαιολογικός του χώρος θα αποδοθούν ταυτόχρονα στο κοινό το αργότερο έως το 2022.

Αυτό σημειώθηκε σήμερα στη συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), τα μέλη του οποίου έδωσαν ομόφωνα το «πράσινο φως» σε δυο τεχνικές μελέτες.

Οι μελέτες, που παρουσιάστηκαν από τον διευθυντή του μετρό Θεσσαλονίκης, Γιώργο Κωνσταντινίδη, αφορούν κυρίως στην προστασία των σημαντικών βυζαντινών αρχαιοτήτων, που ανακαλύφθηκαν κάτω από τον κόμβο των οδών Εγνατίας και Βενιζέλου, κατά τη διάρκεια των εργασιών για την κατασκευή του σταθμού.

MotionTeam/ΤΡΙΑΝΤΟΣ ΝΙΚΟΣ

Όπως ειπώθηκε στη συνεδρίαση, τα τεχνικά βήματα που θα ακολουθηθούν είναι η κατασκευή μικροπασσάλων για την αντιστήριξη των δυο φρεατίων, η συνέχιση της ανασκαφής που έχει ήδη ξεκινήσει στην περιοχή τους, η προσωρινή επίχωση του κεντρικού τμήματος του σκάμματος και η δημιουργία πλάκας οροφής που θα «στεγάζει» κεντρικό τμήμα και φρεάτια.

Το έργο της κατασκευής του σταθμού θα ξεκινήσει μετά την ολοκλήρωση της πλάκας οροφής, με τις εργασίες να προχωρούν όσο γίνεται παράλληλα, πάντα «με άξονα την καλή συνεργασία των εμπλεκόμενων μερών», δηλαδή του υπουργείου Πολιτισμού, της αναδόχου εταιρείας κατασκευής του μετρό και του δήμου Θεσσαλονίκης.

MOTIONTEAM/ΤΡΙΑΝΤΟΣ ΝΙΚΟΣ

«Αυτό, που πριν λίγα χρόνια φαινόταν αδύνατο, είναι σήμερα εφικτό» δήλωσε η Πολυξένη Αδάμ – Βελένη, αναπληρώτρια προϊσταμένη στην εφορεία αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, τονίζοντας ότι «έχουμε μπει σε μια πολύ καλή ευθεία υλοποίησης του έργου του σταθμού», αλλά και την πρωτοτυπία «ενός σταθμού που θα είναι ο ίδιος αρχαιολογικός χώρος».

Σημειώνεται ότι για την προσωρινή επίχωση των αρχαιοτήτων του κεντρικού σκάμματος, οι οποίες δεν θα μετακινηθούν, θα χρησιμοποιηθούν, κυρίως, σακιά άμμου – γεγονός που θα εξασφαλίζει την προστασία τους κατά τη διάρκεια κατασκευής του σταθμού.

Η αφαίρεση των σακιών και η πρόσβαση στον χώρο κατά τη διάρκεια των εργασιών θα μπορούν να γίνονται μέσα από μια οπή 15 τ.μ., ενώ οι αρχαιότητες, που αποσπάστηκαν από τον περιορισμένο χώρο των δυο φρεατίων, θα επανέλθουν μετά την ολοκλήρωση των ανασκαφών.

Παράλληλα, θα προετοιμάζεται και η ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου σε επίπεδο μελετών, ενώ, σύμφωνα με τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ, 1,5 χρόνια πριν από την περάτωση του σταθμού, θα πρέπει να εφαρμοστεί εγκεκριμένη μελέτη ανάδειξης, στερέωσης και διαμόρφωσης του χώρου, ώστε σταθμός και αρχαία να παραδοθούν ταυτόχρονα.

Υπενθυμίζεται ότι ο σταθμός χωροθετείται στη διασταύρωση των οδών Εγνατίας και Βενιζέλου, όπου, κατά τη διάρκεια των ανασκαφών για την κατασκευή του μετρό Θεσσαλονίκης, αποκαλύφθηκε τμήμα της κοσμικής πόλης της ύστερης αρχαιότητας και των βυζαντινών χρόνων.

Πρόκειται για τη διασταύρωση του Decumanus Maximus, της πλακόστρωτης μέσης οδού των Βυζαντινών, την οποία διατρέχει σήμερα η Εγνατία, και του cardo (την οποία ορίζει η Βενιζέλου), που εντοπίστηκε έξι περίπου μέτρα κάτω από τον σύγχρονο οδικό κόμβο – γεγονός που μαρτυρεί τη διαχρονικότητα της πόλης για περισσότερο από 16 αιώνες. Μεταξύ των ευρημάτων, ξεχωρίζουν, επίσης, τμήματα των δημοσίων κτηρίων που στέγαζαν εμπορικές χρήσεις, κυρίως αργυροχρυσοχοΐας (όπως ακριβώς και σήμερα), αλλά και του εντυπωσιακού τετράπυλου που σηματοδοτούσε τη διασταύρωση.

[naftemporiki] [newsit]

Το μικρό χωριουδάκι της Αντιάς που βρίσκεται στην Έυβοια και τη σφυριχτή «μυστική» γλώσσα που χρησιμοποιούν μονάχα κάποιοι από τους κατοίκους του εξυμνεί το BBC μέσα από δημοσίευμα του. Ο Eliot Stein από το βρετανικό πρακτορείο πραγματοποιεί το αφιέρωμα.

Η προέλευση της μυστηριώδους γλώσσας

Η ιδιόμορφη διάλεκτος της Αντιάς, γνωστή και ως σφυριά, είναι μια σφυριχτή γλώσσα που ομιλείται από τους κατοίκους του ορεινού χωριού. Εκτός από την Αντιά, διάλογοι μέσω σφυριγμάτων έχουν καταγραφεί και στα χωριά Σιμικούκι και Ευαγγελισμός. Η σφυριά βασίζεται αποκλειστικά στα σφυρίγματα.

Κάποιος που δεν μιλάει αυτή τη γλώσσα, ακούγοντας τη, δεν αναγνωρίζει καμία λέξη παρά μόνο διαφορετικού είδους σφυρίγματα. Σήμερα ο πληθυσμός του μικρού χωριού έχει συρρικνωθεί στα 37 άτομα από 250 που ήταν κάποτε, με αποτέλεσμα έξι μόλις ντόπιοι να είναι σε θέση να μιλήσουν τη «σφυριά».

Όπως εξηγεί ο αρθρογράφος, όταν έφτασε στο χωριό τον υποδέχτηκε ο 45χρονος Γιάννης Αποστόλου ο οποίος του έδειξε στην πράξη τη σφυριά για το καλωσόρισμα στον τόπο. Η 76χρονη κυρία Κούλα δεν άργησε να πάρει μέρος στη συζήτηση.

Τα μέσα ενημέρωσης ανακάλυψαν τη γλώσσα το Μάρτιο του 1969 όταν σωστικά συνεργεία προσπαθούσαν να εντοπίσουν τη σορό ενός πιλότου, το αεροπλάνο του οποίου προσέκρουσε στην περιοχή του όρους Όχη. Πιθανολογείται ότι οι κάτοικοι της Αντιάς ήταν απόγονοι Περσών στρατιωτών, οι οποίοι φρουρούσαν Έλληνες αιχμαλώτους στην περιοχή της Καρύστου.

Ύστερα άπω την ήττα τους στην Ναυμαχία της Σαλαμίνας, ο Περσικός στρατός εγκατέλειψε τους φρουρούς της Καρύστου, οι οποίοι κατέφυγαν στις ορεινές περιοχές γύρω από την Αντιά. Αναμείχθηκαν με τους τοπικούς πληθυσμούς και αφομοιώθηκαν από αυτούς.

Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία, οι κάτοικοι της Αντιάς είναι δωρικής καταγωγής, αφού σε αντίθεση με τους γύρω πληθυσμούς δεν μιλoύν αρβανίτικα. Μια λιγότερο γνωστή εκδοχή παρουσιάζει ως «πατέρες» της σφυριάς μια ομάδα από κατοίκους της Αίνου στη Θράκη, οι οποίοι μεταφέρθηκαν στην περιοχή το 1469 ως αιχμάλωτοι των Βενετών.

Όπως αναφέρει η Dimitra Hengen, μια Ελληνίδα γλωσσολόγος που συνόδευσε το δημοσιογράφο στην Αντιά, η σφυριά είναι στην πραγματικότητα μια εκδοχή της ομιλούμενης ελληνικής, στην οποία τα γράμματα και οι συλλαβές αντιστοιχούν σε ξεχωριστούς τόνους.

Η ουσιαστική διαφορά που εντοπίζεται με την ελληνική γλώσσα είναι πως τα μηνύματα με σφυρίγματα μπορούν να ακουστούν ως τέσσερα χιλιόμετρα μακριά, δηλαδή δέκα φορές πιο μακριά από μια κραυγή.

«Όταν ήμουν μικρός έπρεπε να μάθω τη σφυριά για να επιβιώσω», λέει ο 69χρονος Παναγιώτης Τζαναβάρης προσθέτοντας πως αν χαθεί η γλώσσα θα χαθεί και η πολιτιστική κληρονομιά του τόπου. Το 2010 ο ίδιος δημιούργησε τον Πολιτιστικό Οργανισμό της Αντιάς στο μονοθέσιο σχολείο του χωριού προκειμένου οι παλαιότεροι να παραδίδουν μαθήματα στους νεότερους για την τοπική διάλεκτο.

Τρία περίπου χρόνια πριν ο Τζαναβάρης καλωσόρισε μια ομάδα γλωσσολόγων από τα πανεπιστήμια των Yale και Harvard ώστε να καταγράψουν τα «σφυρίγματα» για τις επόμενες γενιές. Πέρσι στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη παρουσιάστηκε ειδικό ντοκιμαντέρ για τη σφυριά.

Ο κίνδυνος εξαφάνισης

Δυστυχώς, η σφυριά αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να εξαφανιστεί μέσα στα επόμενα χρόνια, κάτι το οποίο επιβεβαιώνεται και από τον Άτλαντα της Unesco σχετικά με τις γλώσσες του κόσμου σε κίνδυνο, καθώς στην Ευρώπη η «σφυριά» έχει τους λιγότερους ομιλητές.

[BBC] [huffpost]