Τι αναφέρουν καθηγητές του ΕΚΠΑ για το νέο μεταλλαγμένο στέλεχος COVID-19 που ταυτοποιήθηκε στη Νότια Αφρική.
Την ώρα που το τέταρτο κύμα κορονοϊού «σαρώνει» την Ευρώπη, με τις κυβερνήσεις να ανακοινώνουν η μία μετά την άλλη αυστηρότερα περιοριστικά μέτρα, στην προσπάθεια να το αναχαιτίσουν ενόψει και της εορταστικής περιόδου, μια νέα μετάλλαξη προκαλεί «πονοκέφαλο» στους επιστήμονες.
Το νέο μεταλλαγμένο στέλεχος SARS-CoV-2 Β.1.1.529 που ταυτοποιήθηκε στη Νότια Αφρική και έχει γίνει γνωστό ως «μετάλλαξη της Μποτσουάνα», τρομάζει, καθώς υπάρχουν φόβοι ότι μπορεί να διαφύγει την ανοσία.
Η νέα αυτή παραλλαγή του κορονοϊού φέρει 32 μεταλλάξεις (A67V, Δ69-70, T95I, G142D/Δ143-145, Δ211/L212I, ins214EPE, G339D, S371L, S373P, S375F, K417N, N440K, G446S, S477N, T478K, E484A, Q493K, G496S, Q498R, N501Y, Y505H, T547K, D614G, H655Y, N679K, P681H, N764K, D796Y, N856K, Q954H, N969K, L981F) στην περιοχή της εξωτερικής πρωτεΐνης ακίδας S, ενώ μέχρι στιγμής έχουν επιβεβαιωθεί 10 μολύνσεις.
Ο μεγάλος αυτός αριθμός των μεταλλάξεων πιθανότατα «μαρτυρά» και διαφορετικά χαρακτηριστικά του φονικού ιού, ωστόσο δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής επαρκή επιστημονικά δεδομένα για το πόσο πιο μεταδοτικό ή επικίνδυνο προκαλώντας σοβαρότερη νόσηση μπορεί να είναι το νέο στέλεχος.
«Ο μεγάλος αριθμός μεταλλάξεων καθιστά πιθανή την ύπαρξη διαφορετικών χαρακτηριστικών του ιού, αλλά ασφαλή συμπεράσματα αναφορικά με τα επιμέρους χαρακτηριστικά του στελέχους θα μπορούν να εξαχθούν μόνο αν πραγματοποιηθούν οι σχετικές μελέτες», σημειώνουν χαρακτηριστικά οι καθηγητές του ΕΚΠΑ Δημήτριος Παρασκευής (Αναπληρωτής Καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής, επιστημονικός σύμβουλος ΕΟΔΥ), Θεοκλής Ζαούτης (Καθηγητής Παιδιατρικής και πρόεδρος ΕΟΔΥ) και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ).
Για την ώρα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει ταξινομήσει το στέλεχος B.1.1.529 ως «υπό επιτήρηση» (variant under monitoring), δηλαδή χαμηλότερου κινδύνου από τα «στελέχη ενδιαφέροντος» (variants of interest), και «ιδιαίτερου ενδιαφέροντος» (variants of concern), όπως είναι η μετάλλαξη Δέλτα που έχει κυριαρχήσει και «θερίζει» κυρίως τους ανεμβολίαστους.
Παρ’ όλα αυτά ο ΠΟΥ θα πραγματοποιήσει αύριο έκτακτη συνεδρίαση για τη μετάλλαξη της Μποτσουάνα.
Κάτι αναμενόμενο πάντως αφού έχουν εντοπιστεί μόλις 10 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις παγκοσμίως: τρεις στην Μποτσουάνα, έξι στη Νότια Αφρική και μία στο Χονγκ Κονγκ (σε ταξιδιώτη που είχε επισκεφθεί τη Νότια Αφρική).
«Προς το παρόν είναι ελάχιστα τα κρούσματα της μετάλλαξης στην περιοχή της Αφρικής τα οποία έχουν ελεγχθεί. Αλλά θα πρέπει να αναλυθούν πολύ προσεκτικά λόγω του τρομακτικού προφίλ της παραλλαγής ως προς το προφίλ της πρωτεΐνης ακίδας (λόγω των 32 μεταλλάξεων που ενσωματώνονται εκεί)», αναφέρει ο ιολόγος του Κολλεγίου Imperial του Λονδίνου, Τoμ Πίκοκ.
Just spotted: very small cluster of variant associated with Southern Africa with very long branch length and really awful Spike mutation profile including RBD – K417N, N440K, G446S, S477N, T478K, E484A, Q493K, G496S, Q498R, N501Y, Y505Hhttps://t.co/kgA9c1hKDa
— Tom Peacock (@PeacockFlu) November 23, 2021
Από την πλευρά του, ο Ράβι Γκούπτα, καθηγητής Μικροβιολογίας στο Ινστιτούτο Θεραπευτικής Ανοσολογίας και Μολυσματικών Νόσων του Κέιμπριτζ, εκτιμά πως το νέο αυτό στέλεχος δεν αποκλείεται να μπορεί να διαφύγει την ανοσία.
«Αυτό είναι ανησυχητικό! Και δεν έχω πει κάτι τέτοιο από την ανακάλυψη της μετάλλαξης Δέλτα», αναφέρει σε σχόλιο, υποστήριξε, προτρέποντας τους πολίτες να εμβολιαστούν και να φορούν μάσκες καθώς «οι μεταλλάξεις σε αυτό το νέο στέλεχος του κορονοϊού είναι πιθανό να τον βοηθούν να ξεφεύγει από τα εξουδετερωτικά αντισώματα».
Φόβοι για ανθεκτικότητα στην ανοσία
Λόγω και των πολλών μεταλλάξεων, η παραλλαγή αυτή του κορονοϊού δεν αποκλείεται να είναι ανθεκτική στο ανοσοποιητικό σύστημα των ανθρώπων που είτε έχουν νοσήσει είτε έχουν εμβολιαστεί κατά της COVID-19.
O Γκρεγκ Ντορ, ειδικός Παθολόγος Μολυσματικών Νόσων στο Νοσοκομείο St Vincent’s της Αυστραλίας προειδοποιεί εξάλλου πως το στέλεχος B.1.1.529 «έχει μεταλλάξεις που σχετίζονται με μειωμένη αποτελεσματικότητα των εμβολίων», προσθέτοντας ωστόσο ότι ίσως αυτό να το καθιστά «όχι ιδιαίτερα μεταδοτικό».
Παράλληλα, όπως υπογραμμίζει ο Φρανσουά Μπαλού, καθηγητής Συστημάτων Υπολογιστικής Βιολογίας και διευθυντής του Ινστιτούτου Γενετικής UCL, οι μεταλλάξεις του στελέχους της Μποτσουάνα βρίσκονται σε «έναν ασυνήθιστο αστερισμό» που «συσσωρεύτηκε προφανώς μετά από μια έκρηξη», εξηγώντας ότι αυτό δείχνει πως θα μπορούσε να έχει εξελιχθεί κατά τη διάρκεια μιας «χρόνιας λοίμωξης ενός ανοσοκατασταλμένου ατόμου, πιθανώς σε έναν ασθενή με HIV/AIDS που δεν έχει λάβει θεραπεία».
«Είναι δύσκολο να προβλέψουμε πόσο μεταδοτικό μπορεί να είναι σε αυτό το στάδιο. Προς το παρόν, θα πρέπει να το παρακολουθούμε και να το αναλύουμε εξονυχιστικά, αλλά δεν υπάρχει λόγος να ανησυχούμε υπερβολικά, εκτός κι αν αρχίσει να αυξάνεται η παρουσία του σε συχνότητα στο εγγύς μέλλον», προσθέτει.