Παρασκευή 19 Φεβρουαρίου 2016. Στο νοσοκομείο «Σισμανόγλειο» που έχει ορισθεί ως εξεταστικό κέντρο για τους ειδικευόμενους καρδιοχειρουργούς προσέρχονται δύο υποψήφιοι προκειμένου να κριθούν για την απόκτηση του τίτλου της ιατρικής ειδικότητας. Η ηλικιακή απόσταση των δύο γιατρών – ο ένας είναι περίπου στο μέσο της τρίτης δεκαετίας της ζωής του και ο άλλος στις αρχές της έβδομης!- δύσκολα περνά απαρατήρητη. Η γραπτή και στη συνέχεια η προφορική εξέταση κυλά ομαλά, με τους τρεις εξεταστές, καρδιοχειρουργούς του ΕΣΥ, να ελέγχουν τη διαδικασία. Ικανοποιημένοι φαίνονται από την προσπάθειά τους και οι δύο υποψήφιοι, με τον μεγαλύτερο σε ηλικία να μην κρύβει την αυτοπεποίθησή του για την άριστη επίδοσή του – το απέδειξαν και τα αποτελέσματα λίγο καιρό αργότερα.
Και πιθανότατα δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς: Διότι ο εξετασθείς για την ειδικότητα της καρδιοχειρουργικής ήταν ο κ. Ανδρέας Μπαϊρακτάρης, πρώην αναπληρωτής διευθυντής του καρδιοχειρουργικού κέντρου Ρηνανίας – Βεστφαλίας, Βad Oeynlausen Universitatsklinik Bochum, ενός από τα μεγαλύτερα καρδιοχειρουργικά κέντρα της Ευρώπης. Ο γιατρός έχει πάνω από 10.000 εγχειρήσεις ανοικτής καρδιάς στο ενεργητικό του, όντας επικεφαλής ομάδας 90 χειρουργών. Στο δε κέντρο, στο οποίο εργαζόταν μέχρι το 2010, πραγματοποιούνται περί τις 4.500 επεμβάσεις και πάνω από 100 μεταμοσχεύσεις καρδιάς ετησίως. Από το 2010 μέχρι το 2015 ο κ. Μπαϊρακτάρης απασχολούνταν στο Ωνάσειο, ως διευθυντής της Α΄ Καρδιοχειρουργικής Κλινικής – στη λήξη της σύμβασής του είχε διενεργήσει 1.461 καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις.
Ωστόσο, για τον καταξιωμένο αυτόν επιστήμονα η συμμετοχή στις εξετάσεις ειδικότητας του υπουργείου Υγείας ήταν μονόδρομος. Εγκλωβισμένος σε έναν γραφειοκρατικό λαβύρινθο, εν μέσω του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας και της Διεύθυνσης Επαγγελμάτων του υπουργείου Υγείας, του υπουργείου Παιδείας, της Περιφέρειας Αττικής, των Ιατρικών Συλλόγων Αθήνας και Βεστφαλίας- Λίππε, με πλήθος εγγράφων να διακινούνται επί μήνες με θέμα την
αναγνώριση της ειδικότητάς του στη Γερμανία, ο κ. Μπαϊρακτάρης δίνοντας εξετάσεις ολοκλήρωσε μια δαιδαλώδη, με πλήθος εμποδίων διαδρομή, που δοκίμασε τα όριά του, επαγγελματικά και προσωπικά.
Το σήμα «εκκίνησης» για αυτή τη διαδρομή δόθηκε με μία καταγγελία εις βάρος του την άνοιξη του 2015 στον Ιατρικό Σύλλογο Αθήνας (ΙΣΑ), σύμφωνα με την οποία ο κ. Μπαϊρακτάρης δεν διαθέτει την ειδικότητα του καρδιοχειρουργού. Ο ΙΣΑ καλεί τον γιατρό να απέχει από την εκτέλεση οποιασδήποτε ιατρικής πράξης που εμπίπτει στη Χειρουργική Θώρακος μέχρι να λυθεί το ζήτημα.
Ο ίδιος διαπιστώνει -εκ των υστέρων και εκ του αποτελέσματος- πως κάθε άλλο παρά τυχαία ήταν η καταγγελία τη δεδομένη χρονική στιγμή. «Τον Δεκέμβριο του 2015 επρόκειτο να ανανεωθεί η θητεία μου στο Ωνάσειο, κάτι που δεν έγινε καθώς λόγω της καταγγελίας εισήλθα σε μια απίστευτα χρονοβόρα περιπέτεια, με εμπλεκόμενες πολλές υπηρεσίες που ελάχιστα εξέταζαν την ουσία και επέρριπταν η μία στην άλλη την ευθύνη για την απόφαση» λέει στο ΘΕΜΑ ο κ. Μπαϊρακτάρης. Όπως εξηγεί «η καταγγελία βασίστηκε στην αλλαγή της σχετικής κοινοτικής οδηγίας περί αυτόματης αναγνώρισης της ειδικότητας των γιατρών μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει ξεχωριστή ειδικότητα καρδιοχειρουργικής. Οι επεμβάσεις καρδιάς γίνονται από θωρακοχειρουργούς. Στη Γερμανία οι δύο ειδικότητες είναι ξεχωριστές. Με την ευρωπαϊκή Οδηγία του 2001 η καρδιοχειρουργική της Γερμανίας αντιστοιχούσε στη θωρακοχειρουργική της Ελλάδας και η αναγνώρισή της γινόταν αυτομάτως. Μετά την ανανέωση όμως της κοινοτικής Οδηγίας το 2005 η θωρακοχειρουργική της Ελλάδας αντιστοιχεί πλέον μόνον στη θωρακοχειρουργική της Γερμανίας. Και η αναγνώριση γίνεται αυτομάτως μόνον μεταξύ αυτών των δύο ειδικοτήτων. Η καρδιοχειρουργική, σύμφωνα με τη νέα Οδηγία, μπορεί να αναγνωρισθεί μόνον κατόπιν αξιολόγησης των τυπικών προσόντων του γιατρού». Μόνο που στην Ελλάδα, όπως διαπίστωσε με πικρία και ο ίδιος, ουδείς ήθελε να ασχοληθεί με την αξιολόγηση των τυπικών προσόντων και τελικά με την αναγνώριση της καρδιοχειρουργικής ειδικότητας του γιατρού.
Η δαιδαλώδης διαδρομή στις ελληνικές υπηρεσίες
Ο κ. Μπαϊρακτάρης τον Μάιο του 2015 με αίτησή του προς την Περιφέρεια Αττικής, συγκεκριμένα προς τη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας, ζήτησε να αναγνωριστεί η ειδικότητα της Καρδιοχειρουργικής δυνάμει των διατάξεων της οδηγίας 2001/19/ΕΚ και του ΠΔ 38/2004, οι οποίες ρητώς αντιστοιχούν την ειδικότητα της καρδιοχειρουργικής στη Γερμανία με την ειδικότητα της χειρουργικής θώρακος στην Ελλάδα. Στο τέλος Ιουνίου 2015 η Περιφέρεια ζητεί από τον γιατρό να προσκομίσει «βεβαίωση αρμοδίου φορέα της Γερμανίας επισήμως μεταφρασμένο όπου θα αναγράφεται η ημερομηνία εφαρμογής της κοινοτικής οδηγίας 2005/36/ΕΚ προκειμένου να σας χορηγήσουμε τίτλο ειδικότητας χειρουργικής θώρακος».
Πράγματι, ο γιατρός προσκόμισε βεβαίωση του Ιατρικού Συλλόγου Βεστφαλίας – Λίππε σύμφωνα με την οποία η οδηγία ενσωματώθηκε στο εθνικό γερμανικό δίκαιο το 2012. Η νομική υπηρεσία της Περιφέρειας με δύο γνωμοδοτήσεις της, τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, υιοθέτησε τη θέση ότι η διοίκηση ήταν υποχρεωμένη να αναγνωρίσει την ειδικότητα που εκείνος είχε αποκτήσει στη Γερμανία.
Ωστόσο, ο αναπληρωτής προϊστάμενος της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας δεν δέχεται τις γνωμοδοτήσεις της νομικής υπηρεσίας. Τον Δεκέμβριο του 2015 αποφαίνεται πως δεν μπορεί να αναγνωριστεί αυτόματα η ειδικότητα του γιατρού. Παραπέμπει μάλιστα τον 60χρονο καρδιοχειρουργό στο Συμβούλιο Αναγνώρισης Επαγγελματικών Προσόντων (ΣΑΕΠ) του υπουργείου Παιδείας και στο Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας (ΚΕΣΥ) του υπουργείου Υγείας. Μικρή λεπτομέρεια: το ΣΑΕΠ έχει καταργηθεί όταν γίνεται η παραπομπή από την Περιφέρεια…
Από την πλευρά του, το ΚΕΣΥ όπου έχει απευθυνθεί ο γιατρός, απαντά μεν αλλά «πετώντας» και πάλι το μπαλάκι της ευθύνης στην Περιφέρεια. Συγκεκριμένα, το ΚΕΣΥ απαντά πως το ίδιο είναι μόνο γνωμοδοτικό όργανο του υπουργείου και πως η Περιφέρεια έχει την αρμοδιότητα για την αναγνώριση τίτλου ειδικότητας.
Μετά από ένα μπαράζ αλληλογραφίας με υπηρεσίες στην Ελλάδα και τη Γερμανία, η Περιφέρεια τον Νοέμβριο του 2015 απαντά ότι «η υπηρεσία μας θεωρεί, ότι κατά τον παρόντα χρόνο και στα πλαίσια της αρμοδιότητάς της, δεν είναι δυνατή η αυτόματη αναγνώριση της γερμανικής ειδικότητας της Καρδιοχειρουργικής ως η ελληνική ειδικότητας της Χειρουργικής Θώρακος».
Ο κ. Μπαϊρακτάρης απογοητεύεται αλλά δεν το βάζει κάτω. Έχει ήδη αποφασίσει το επόμενο βήμα του: Θα δώσει εξετάσεις για ιατρική ειδικότητα. Είναι ένα ακόμη βήμα σε μια νέα πορεία που έχει χαράξει από το 2009, όταν έπειτα από 36 χρόνια σπουδών και εργασίας στη Γερμανία επιστρέφει με την οικογένειά του στην Ελλάδα. «Μου έλειψε η Ελλάδα, ακόμα πιο πολύ στην κρίση της, ήθελα να γυρίσω και, με το λίγο που μπορώ να βοηθήσω, να ξαναδώ το φως της πατρίδας μου» είχε πει το 2011 σε συνέντευξή του.
Το βέβαιον είναι πως δεν είδε μόνο το…φως της πατρίδας του. Σπεύδει να υποβάλλει συμμετοχή στην εξεταστική του Δεκεμβρίου, αλλά πάλι εμπόδια υψώνονται εμπρός του. Η Διεύθυνση Επαγγελματιών Υγείας του υπουργείου Υγείας ζητεί από τον κ. Μπαϊρακτάρη βεβαίωση ότι το νοσοκομείο Bad Oeynhausen είναι αναγνωρισμένο να χορηγεί ειδικότητα, βεβαίωση για τον χρόνο ειδίκευσής του από 1/5/1992 έως 30/9/1994 στο Κέντρο Herz und Diabetenzentrum Nordhein – Westfalen και βεβαίωση ότι το Κέντρο αυτό μπορεί να δίνει ειδικότητα. Και στα τρία αιτήματα της υπηρεσίας είναι διαθέσιμα τα έγγραφα που αφορούν τον κ. Μπαϊρακτάρη, με θετικές απαντήσεις.
Δεν προλαβαίνει τις εξετάσεις του 2015. Με τα έγγραφα που πιστοποιούν πως ο κ. Μπαϊρακτάρης έχει ολοκληρώσει στη Γερμανία 3 έτη άσκησης στη Γενική Χειρουργική και 4 έτη άσκησης στη Θωρακοχειρουργική, εκ των οποίων δύο στη Χειρουργική Θώρακος και δύο στη Χειρουργική Καρδιάς και Αγγείων, ο γιατρός υποβάλλει το αίτημά του για συμμετοχή στις εξετάσεις ειδικότητας στην Ελλάδα τον Φεβρουάριο του 2016. Δύο μήνες αργότερα αποκτά την ειδικότητα του καρδιοχειρουργού στην Ελλάδα. Ο ίδιος έχει «χάσει» την ανανέωση της θητείας του στο Ωνάσειο. Του αρκεί όμως ότι το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο στέλνει τους, προς διευθυντοποίηση, επιμελητές του στο Βad Oeynlausen Universitatsklinik Bochum για μετεκπαίδευση…