Στη λίστα με τις 11 πλέον απειλούμενες τοποθεσίες της Ευρώπης συγκαταλέγουν τις Κυκλάδες – και συγκεκριμένα τη Σίφνο, τη Σέριφο και την Φολέγανδρο – η ευρωπαϊκή ΜΚΟ Europa Nostra και το Ινστιτούτο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, στα πλαίσια του προγράμματος «7 Most Endangered».
Όπως σημειώνεται στη σχετική ανακοίνωση, οι Κυκλάδες, φημισμένες για τη μοναδική γοητεία και τον πλούσιο πολιτισμό τους, βρίσκονται αντιμέτωπες με μια πληθώρα προκλήσεων που θέτει η έξαρση της τουριστικής ανάπτυξης και η αχαλίνωτη δόμηση.
«Η προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης φέρνει μαζί της μια σειρά από περιβαλλοντικά, πολιτιστικά και κοινωνικά ζητήματα, όπως η υποβάθμιση των φυσικών πόρων, η καταστροφή της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς, η λειψυδρία, τα προβλήματα διαχείρισης αποβλήτων, αλλά και οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες».
Τα νησιά κινδυνεύουν να χάσουν τον εξαιρετικό και αυθεντικό χαρακτήρα τους, καθώς η αυξανόμενη τουριστική οικοδόμηση απειλεί να επισκιάσει την εγγενή γοητεία τους.
«Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν οι μικρότεροι νησιωτικοί προορισμοί εντός των Κυκλάδων, οι οποίοι υφίστανται το κύριο βάρος του υπερτουρισμού. Η επιβάρυνση των υποδομών και η κλιμακούμενη ζήτηση για καταλύματα παρουσιάζουν σημαντικές προκλήσεις.
»Η ζήτηση για νέες κατασκευές πέραν των ορίων των οικισμών έχει φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα, με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Αρχής να αποκαλύπτουν σταθερή αύξηση των νέων οικοδομικών αδειών από 916 το 2018 σε 1.280 το 2022. Τα δομημένα τετραγωνικά μέτρα, που αυξάνονται σταδιακά από 291.722 τ.μ. το 2018 σε 419.232 τ.μ. το 2022, υπογραμμίζουν την εντατικοποίηση της οικοδομικής δραστηριότητας».
Την υποψηφιότητα των Κυκλάδων, και συγκεκριμένα των νησιών Σίφνος, Σέριφος και Φολέγανδρος, στο πρόγραμμα των 7 πιο απειλούμενων περιοχών του 2024, έκανε η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτιστικής Κληρονομιάς (ΕΛΛΕΤ) – ευελπιστώντας να αξιοποιήσει το συγκεκριμένο πλαίσιο για να προωθήσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με την ανεξέλεγκτη δόμηση, καθώς και να ασκήσει επιρροή επί των κυβερνητικών πολιτικών για τη βελτίωση του πολεοδομικού σχεδιασμού στα νησιά.
Η ΕΛΛΕΤ ζητά τη λήψη στρατηγικών μέτρων για την αντιμετώπιση των πιεστικών ζητημάτων στις Κυκλάδες, προτείνοντας μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη διαφύλαξη της ακεραιότητας των νησιών.
Στις άμεσες προτεραιότητες περιλαμβάνεται η θέσπιση του Ειδικού Χωροταξικού Σχεδίου για τον Τουρισμό για τη ρύθμιση και διαχείριση των δραστηριοτήτων, μαζί με τη θεσμοθέτηση ενός δεσμευτικού Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδίου Νοτίου Αιγαίου. Η πρόταση υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη κατάρτισης Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων για τον καθορισμό ζωνών ανάδειξης του τοπίου, τη συνεργασία μεταξύ του Υπουργείου Τουρισμού και του Υπουργείου Περιβάλλοντος για τη σύγκλιση των πολιτικών και τη δημιουργία ειδικών θεσμικών ρυθμίσεων για την ενσωμάτωση της φέρουσας ικανότητας στο χωροταξικό σχεδιασμό.
Σημειώνεται πως τα τρία ελληνικά νησιά περιλαμβάνονται στην προσωρινή λίστα με τις 11 σχετικές προτάσεων των φορέων – που συντάχθηκε από διεθνή Συμβουλευτική Επιτροπή – ενώ η τελική λίστα των επτά θα ανακοινωθεί τον Απρίλιο.
Τα 11 πιο απειλούμενα μνημεία και περιοχές πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη για το 2024
- Νησιά των Κυκλάδων: oι περιπτώσεις της Σίφνου, Σερίφου και Φολεγάνδρου, ΕΛΛΑΔΑ
- Αρχαιολογικός χώρος Muret e Portës, Durrës, ΑΛΒΑΝΙΑ
- Ιστορικό και πολιτιστικό απόθεμα στο Amberd, ΑΡΜΕΝΙΑ
- Palais du Midi, Βρυξέλλες, ΒΕΛΓΙΟ
- Εργατικές κατοικίες (courées), Roubaix-Tourcoing, ΓΑΛΛΙΑ
- Εκκλησία του San Pietro, Gessate, Μιλάνο, ΙΤΑΛΙΑ
- Συναγωγή της Σιένα, ΙΤΑΛΙΑ
- Παλάτι Sztynort, northern Masuria, ΠΟΛΩΝΙΑ
- Οικία του Γιουγκοσλαβικού Λαϊκού Στρατού, Šabac, ΣΕΡΒΙΑ
- Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, Altınözü / Hatay, ΤΟΥΡΚΙΑ
- Σιδηρά Πύλη της Αντιόχειας, Antakya / Hatay, ΤΟΥΡΚΙΑ