Τόσο oι παραστάσεις όσο και τα αποφθέγματα που υιοθετούν τα τμήματα των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα για το έθνος μας και την πλούσια στρατιωτική του ιστορία.
Αντλώντας έμπνευση από τα ένδοξα έπη του 1821 και του 1940, αλλά και από τις ελληνικές περιπέτειες της αρχαιότητας και του Βυζαντίου, ο ελληνικός στρατός δεν στερείται δημιουργικότητας όταν φτιάχνει τα εμβλήματά του. Τα οποία παντρεύονται με επιγραμματικές φράσεις που λένε κάτι σε όλους μας, συνθέτοντας ένα τελικό αποτέλεσμα βαρύ σαν Ιστορία.
Καθένα με τη δική του πορεία αλλά και το δικό του ειδικό βάρος, τα ρητά των ενόπλων δυνάμεών μας είναι τα τροχιοδεικτικά της ελευθερίας αλλά και τα σύμβολα που εγγυώνται την αυτοδιάθεση του έθνους.
Στρατός Ξηράς, Αεροπορία και Ναυτικό καταβυθίστηκαν λοιπόν στο γενναίο και χιλιοτραγουδισμένο ελληνικό παρελθόν αναζητώντας φωτεινούς συνοδοιπόρους για τα σύγχρονα πεπραγμένα τους…
Ο δικέφαλος αετός έχει για τη χώρα μας ιδιαίτερη βαρύτητα, αφού χρησιμοποιούνταν ήδη από την αρχαία Ελλάδα ως σύμβολο της θεϊκής εξουσίας. Στα βυζαντινά χρόνια σήμαινε την άγρυπνη επιτήρηση, τη γενναιότητα και την ελευθερία, φτάνοντας ως τα σήμερα να συμβολίζει την αδούλωτη ελληνική ψυχή και τα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη.
Όσο για το ρητό, είναι απόσπασμα του επιταφίου που εκφώνησε ο Περικλής κατά την ταφή των πεσόντων του Πελοποννησιακού Πολέμου και αναφέρεται στον Θουκυδίδη («Ους νυν υμείς ζηλώσαντες καί τό εύδαιμον τό ελεύθερον το δέ ελεύθερον το εύψυχον κρίναντες, μή περιοράσθε τούς πολεμικούς κινδύνους»). Μας λέει πως η ελευθερία στηρίζεται στη γενναιότητα.
Η μακεδονική ασπίδα με τον Ήλιο της Βεργίνας φανερώνει τη δύναμη αλλά και την αποφασιστικότητα της 1ης Στρατιάς να μην προβεί ποτέ σε συμβιβασμό με τον εχθρό. «Εφόσον πορεύεται τον ίδιο δρόμο», μας λέει το ρητό, που είναι η απάντηση που έδωσαν οι Αθηναίοι πριν από τη μάχη των Πλαταιών στον Μαρδόνιο που πρότεινε διχαστική ειρήνη στους Αθηναίους (αναφέρεται στον Ηρόδοτο): «Νυν τε απάγελλε Μαρδονίω, ως Αθηναίοι λέγουσι εστ’ αν ο ήλιος την αυτήν οδόν ίη τη περ και νυν έρχεται, μήκοτε ομολογήσειν ημέας Ξέρξη αλλά»…
Η φράση του Λεωνίδα, πλάι στην περικεφαλαία και το δόρυ του, συμβολίζουν τη θέληση του Α’ ΣΣ να αγωνιστεί μέχρις εσχάτων, όπως ακριβώς και ο βασιλιάς της Σπάρτης με τους γενναίους του: «Πάλιν δε Ξέρξου γράψαντος ‘‘πέμψον τά όπλα’’ αντέγραψε ‘‘μολών λαβέ’’», μαρτυρεί ο Πλούταρχος…
Άλλη μια θρυλική φράση παρμένη από την ελληνική αρχαιότητα, συνταιριάζεται με την ασπίδα και τα χιαστί δόρατα του πολεμιστή της αρχαίας Σπάρτης. Η ρώμη και η μαχητικότητα των αρχαίων Σπαρτιατών απαθανατίστηκαν στο «Ή ταν ή επί τας», «ή αυτήν ή επάνω σ’ αυτήν», δηλαδή…
Ο σταυρός προασπίζεται από ασπίδα που φέρει κι αυτή σταυρό, σύμβολο της κραταιότητας των βυζαντινών αυτοκρατόρων. Όσο για τα τέσσερα «Β» στις γωνίες του βυζαντινού σταυρού, σημαίνουν «Βασιλεύς Βασιλέων» και «Βασιλεύων Βασιλευόντων». Το ρητό μάς λέει πως «δεν θα λυπηθούμε τη ζωή μας»…
Δύο περικεφαλαίες και ένα ξίφος, τα αντιπροσωπευτικότερα πολεμικά εξαρτήματα των πολεμιστών του Μεγάλου Αλεξάνδρου, προβάλλονται μέσα στο γαλανό του ελληνικού ουρανού. «Με το ξίφος έλυσε τον δεσμό», μας λέει ο Φλάβιος Αρριανός στην «Αλεξάνδρου Ανάβαση» για το κοφτερό μυαλό του μακεδόνα στρατηλάτη…
Η Πύλη των Λεόντων των Μυκηνών συνδυάζεται στο έμβλημα της Ανώτερης Στρατιωτικής Διοίκησης Εσωτερικού και Νήσων με το ρητό που αναφέρει ο Όμηρος στην «Ιλιάδα»: «Να υπερασπίζετε την πατρίδα» («Ημείς δε μεγάλοιο Διός πειθώμεθα βουλή, ος πάσι θνητοίση και αθανάτοισιν ανάσσει. Είς οιωνός άριστος αμύνεσθαι περί πάτρης»)…
Ο έφηβος Θησέας σηκώνει στο έμβλημα της Ανώτατης Στρατιωτικής Διοίκησης Υποστήριξης Στρατού τον πελώριο βράχο και βρίσκει το ξίφος και τα χρυσά σανδάλια που είχε κρύψει εκεί ο πατέρας του. Έτσι και η AΣΔΥΣ δεσμεύεται να βρει και να χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα για την εκπλήρωση της στρατιωτικής της αποστολής. «Η ανδρεία είναι πολύ μεγάλη δύναμη», σημειώνει ο Όμηρος στην «Ιλιάδα»…
Ο Πήγασος, το μυθικό φτερωτό άλογο, συμβολίζει τις πτήσεις πάνω από στεριά και θάλασσα. «Η τύχη είναι με τους τολμηρούς», μας λέει ο Θουκιδίδης και μας βρίσκει όλους σύμφωνους…
Τα δύο χιαστί πυροβόλα αναπαριστούν το Πυροβολικό Μάχης και ο πύραυλος το Α/Α Πυροβολικό. «Η ισχύς εξαρτάται [αποκτάται] με τη γνώση», υπενθυμίζει το ρητό…
Τα χιαστί σπαθιά με το πέταλο αλόγου λειτουργούν ως υπόμνηση στο ιππικό και συνδυάζονται με το άρμα μάχης, που αντικατέστησε τα άλογα. «Εκεί όπου καλεί η δόξα και το καθήκον», δεσμεύονται τα Τεθωρακισμένα…
Τουφέκι και σπαθί, τα βασικά όπλα του Πεζικού μας επισήμως από το 1833, απεικονίζονται με τη λυχνία, το σύμβολο λατρείας του Θεού αλλά και εκδήλωσης τιμής στους νεκρούς. Τόσους νεκρούς που το έμβλημα βάφτηκε κόκκινο, από το αίμα των πεζικάριων που θυσιάστηκαν στους τόσους και τόσους αγώνες του έθνους. «Να επιδιώκεις τη δόξα και την αρετή»…
Η κεφαλή του κριού συμβολίζει τις πολιορκητικές μηχανές που επιστρατεύτηκαν κατά καιρούς στην εκπόρθηση φρουρίων και κάστρων. «Συγχρόνως με τον λόγο και το έργο», έγραφε ο Ηρόδοτος, παρέχοντας τη βάση για το έμβλημα του μηχανικού…
Ο Νώε «Απέστειλε το περιστέρι» στην Παλαιά Διαθήκη (Γένεσις 8, 10-11) για να δει αν έχουν υποχωρήσει τα νερά κατά τον Κατακλυσμό, χαρίζοντας στις Διαβιβάσεις το ρητό τους…
Η θέληση είναι δύναμη, μας λέει το Τεχνικό («Εάν θέλεις, μπορείς»), βάζοντας τα τεχνικά μέσα στην υπηρεσία της γνώσης, μέσω των τριών συμβόλων του: κλειδί, κατσαβίδι και λυχνία…
«Μη σπαταλάς τον χρόνο» συμβούλευε ο Χείλων κατά τον 6ο αιώνα π.Χ. και αυτό ακριβώς υπόσχεται να κάνει το Εφοδιασμού-Μεταφορών, έχοντας ως έμβλημα το σύμπλεγμα του τροχού και του ζεύγους των φτερούγων, που συμβολίζουν τις μεταφορές, και το ζωοφόρο κέρας της Αμάλθειας, που παραπέμπει στον εφοδιασμό.
«Έχοντας εμπιστοσύνη στην αγάπη του ιατρού για τον άνθρωπο», γράφει στην Ιπποκρατική Συλλογή «Παραγγελίαι», απόφθεγμα που δανείστηκε το Υγειονομικό για να συνοδεύσει τη χαρακτηριστική του παράσταση με το φίδι (το κατεξοχήν σύμβολο του Ασκληπιού) που ελίσσεται στη βακτηρία (το ραβδί των περιπλανώμενων ιατρών της αρχαιότητας) και την περικεφαλαία στην κορυφή. Η περικεφαλαία, έμβλημα του Στρατού Ξηράς, μεταφέρει απλώς το μήνυμα πως πρόκειται για την υγειονομική υπηρεσία του Στρατού Ξηράς…
Ένα τόξο και μια φαρέτρα με βέλη έχει υιοθετήσει για έμβλημα το Υλικού Πολέμου, με τη φαρέτρα να συμβολίζει τον εκπαιδευόμενο και τα βέλη τις γνώσεις που παρέχονται σε αυτόν από το Κέντρο Εκπαίδευσης. «Η καλή αρχή ισοδυναμεί με το μισό του όλου έργου», έλεγε ο Αριστοτέλης στην περίφημη φράση του…
Ένα ξίφος πλαισιώνεται από δυο φτερούγες σε μια εξόχως συμβολική απεικόνιση, καθώς το ξίφος παραπέμπει στον ελαφρύ και αθόρυβο οπλισμό των καταδρομικών τμημάτων, ενώ οι φτερούγες στη δυνατότητα των αεροκίνητων ενεργειών για την εκτέλεση των εκάστοτε αποστολών. «Ο τολμών νικά» ολοκληρώνει το έμβλημα, λέγοντάς μας πως η τόλμη είναι ουσιαστικά ο βασικότερος παράγοντας της νίκης…
«Χρειάζεται θάρρος (αύριο όλα θα είναι καλύτερα)» προέτρεπε η Θεά Αθηνά, διά στόματος Οδυσσέα, τους Έλληνες που πολιορκούσαν μάταια την Τροία και σκέφτονταν να εγκαταλείψουν την προσπάθεια και να επιστρέψουν στους αγαπημένους τους. Το έμβλημα παρουσιάζει τη μυθική «Αργώ» του Ιάσωνα, συμβολίζοντας τις αμφίβιες επιχειρήσεις…
«Aίεν υψικρατείν» μας λέει το ΓΕΑ, υπενθυμίζοντας πως πρέπει «πάντοτε να κυριαρχείς στα ύψη», μια φράση που το Επιτελείο αποδίδει στον αντισμήναρχο Σπύρο Παπασπύρο, διοικητή του Κέντρου Κατάταξης στη Βάση της Γάζας, ο οποίος καλωσόρισε με αυτόν τον τρόπο κατά την 5η Οκτωβρίου 1941 στην Αίγυπτο το προσωπικό της 335 Μοίρας, της πρώτης ελληνικής μοίρας μαχητικών αεροσκαφών στη Μέση Ανατολή…
«Σωματική δύναμη μετά σύνεσης», αυτό μας λέει το ΑΤΑ, ο Μείζον Επιχειρησιακός Σχηματισμός της Λάρισας, ανασύροντας τη φράση από τη «Βιβλιοθήκη Παπύρου» (αριθμός 150): «H σωματική δύναμη συνήθως ωφελεί όταν συνοδεύεται από τη σύνεση, αλλά χωρίς σύνεση, βλάπτει περισσότερο παρά ωφελεί όσους την έχουν και ενώ στολίζει τα σώματα εκείνων που την ασκούν, εμποδίζει τις φροντίδες για την καλλιέργεια της ψυχής»…
«Αγάπα την επιμέλεια», συμβουλεύει το έμβλημα της ΔΑΥ, που εδρεύει στην Αεροπορική Βάση Ελευσίνας, έλκοντας την καταγωγή του από τη «Συλλογή Δημητρίου Φαληρέως: Των επτά σοφών αποφθέγματα»…
«Mαχητικότατοι οι ρωμαλέοι», τονίζει η 110 Πτέρυγα Μάχης της Αεροπορικής Βάσης Λάρισας, μια φράση που δανείστηκε από τα «Ηθικά Νικομάχεια» του Αριστοτέλη…
«Επιθυμούμε να είμαστε ανδρείοι», λέει στον «Επιτάφιο του Περικλή» ο Θουκυδίδης, απαθανατίζοντας τον περίφημο λόγο που εκφώνησε ο Περικλής το 430 π.Χ. για τους πρώτους νεκρούς του Πελοποννησιακού Πολέμου. Όσο για το έμβλημα της μονάδας με τους τρεις γλάρους, συμβολίζουν την πάντοτε ειρηνική διάθεση. Πάνω τους βέβαια απεικονίζεται σχηματισμός τριών αεροσκαφών, παραπέμποντας στη μαχητική ισχύ της μονάδας που εδρεύει στην Αεροπορική Βάση της Νέας Αγχιάλου…
«Με την επιμέλεια τα πάντα κατορθώνονται» έγραφε ο Μένανδρος στην κωμωδία του «Ο δύσκολος», μιας και ο γνωστικός άνθρωπος μπορεί να καταφέρει τα πάντα με επιμέλεια και κόπο. Αυτό μας υπενθυμίζει η 112 Πτέρυγα Μάχης της Αεροπορικής Βάσης Ελευσίνας…
«Να θυσιάζεσαι για χάρη της πατρίδας», παραινεί κάπου στο «Δημητρίου Φαληρέως: Των επτά σοφών αποφθέγματα», ως το ύψιστο χρέος κάθε πολίτη. Αυτό μας λέει η 113 Πτέρυγα Μάχης που εδρεύει στην Αεροπορική Βάση Μίκρας…
«Φυλακής μνήσασθε», γράφει ο Όμηρος στην «Ιλιάδα». «Να θυμάστε πάντοτε τη φρούρηση», έτσι καλεί ο φίλος του Έκτορα, Πολυδάμας, τους τρώες συμπολεμιστές του να εισέλθουν τάχιστα εντός των τειχών για να αποφύγουν την οργή του Αχιλλέα από τον θάνατο του Πατρόκλου. Να έχουμε τον νου μας στην περιφρούρηση, μας προτρέπει και η 114 Πτέρυγα Μάχης που βρίσκεται στην Αεροπορική Βάση Τανάγρας…
«H αρετή επιτυγχάνεται με μόχθους» γράφει ο Ευριπίδης στην τραγωδία του «Ηρακλείδαι», βάζοντας τον χορό να συμβουλεύει τον Ιόλαο. Κάτι που γνωρίζει καλά η 115 Πτέρυγα Μάχης, που εδρεύει στη Σούδα της Κρήτης, απεικονίζοντας στον θυρεό της τον Μινώταυρο, διαχρονικό σύμβολο δύναμης και ισχύος…
«Tολμηροί πέραν των δυνάμεών μας», αυτό υπόσχονται οι μάχιμοι της 116 Πτέρυγας Μάχης, με έδρα την Αεροπορική Βάση Αράξου, μια φράση που δανείστηκαν από τη «Θουκιδίδου Ιστορία». «Παρά δύναμιν τολμηταί», αυτό καταμαρτυρούσαν ως προτέρημα των Αθηναίων οι απεσταλμένοι της Κορίνθου στους συμμάχους τους Λακεδαιμονίους…
«Eχθρούς αμύνου», απλά και λιτά. Αυτό μας καλεί να κάνουμε το έμβλημα της 117 Πτέρυγας Μάχης της Αεροπορικής Βάσης Ανδραβίδας, δανειζόμενη στίχο του Μενάνδρου (από το «Γνώμαι μονόστιχοι»)…
«Μέγα το της θαλάσσης κράτος», γράφει ο Θουκυδίδης στην «Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου» και το ίδιο ακριβώς μας λέει και το ΓΕΝ, το επιτελικό όργανο του Πολεμικού μας Ναυτικού. Και η ελληνική ναυτοσύνη είναι γνωστή στα πέρατα του κόσμου…
«Στόλος θαλάσση κρατείν» σημειώνει με νόημα το Αρχηγείο Στόλου, που εδρεύει στον Ναύσταθμο Σαλαμίνας, υπενθυμίζοντας πως το Πολεμικό Ναυτικό αποτελεί την αιχμή του δόρατος της άμυνάς μας…