Η ρίγανη προέρχεται από τη λέξη «όρος» και «γάνος» που σημαίνει η λαμπρότητα. Είναι το φυτό που δίνει λαμπρότητα στο βουνό.
Είναι ένα φυτό, δώρο της φύσης, που χρησιμοποιείται είτε στο μαγείρεμα είτε θεραπευτικά. Θεωρείτο σύμβολο της ευτυχίας από τους αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους και γι΄ αυτό τα στεφάνια που έφτιαχναν στους γάμους περιείχαν και κλαδάκια φρέσκιας ρίγανης.
Το αρωματικό φυτό που απαντάται κυρίως στην ανατολική Μεσόγειο αποτελεί υπέρμαχο της υγείας μας γιατί είναι από τα πιο ισχυρά φυσικά αντιοξειδωτικά. Η ρίγανη διαθέτει 12 φορές ισχυρότερη αντιοξειδωτική δράση από το πορτοκάλι, 30 φορές περισσότερη από την πατάτα και 42 φορές περισσότερο από το μήλο.
Έχει ισχυρή αναλγητική δράση. Ήδη από την αρχαιότητα, τη χρησιμοποιούσαν ως φάρμακο για δηλητηριάσεις, σπασμούς και πρηξίματα και ως αφέψημα κατά του στομαχόπονου.
Σύγχρονες έρευνες αποδεικνύουν πως είναι σπασμολυτική, απαλύνει τους μυϊκούς πόνους, κάνει καλό στους ρευματισμούς και καταπολεμά την δυσμηνόρροια. Το αιθέριο έλαιο της ρίγανης, γνωστό και ως ριγανόλαδο, καταπολεμά αποτελεσματικά, με τοπική εφαρμογή, τον πονόδοντο.
Το αιθέριο έλαιο της ρίγανης φαίνεται ότι δρα και εναντίον του καρκίνου. Για παράδειγμα, στον καρκίνο του παχέος εντέρου. Η καρβακρόλη, που αποτελεί από τα κύρια συστατικά της ρίγανης, θεωρείται ότι προστατεύει έναντι του καρκίνου στο ορθό κόλον. Ευεργετικές επιδράσεις φαίνεται να έχει τόσο στη λευχαιμία, όσο και στον καρκίνο του μαστού, σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει στην Ινδία και τη Βραζιλία.
Οι έρευνες για τη ρίγανη και την αντικαρκινική της δράση ξεκίνησαν το 2007, όταν Μαροκινοί επιστήμονες ανακάλυψαν ότι η ρίγανη και το αιθέριο έλαιό της έχουν αντιμεταλλαξιογόνο δράση. Αυτό σημαίνει ότι η ρίγανη δεν αφήνει τα κύτταρα να μεταλλαχθούν.
Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2014 φάνηκε ότι στους αρουραίους που δέχθηκαν το φάρμακο μεθοτρεξάτη, η καρβακρόλη συνέβαλε στην προστασία των ευαίσθητων νεφρών τους από την τοξικότητα του φαρμάκου.
Η μεθοτρεξάτη είναι ένα ιδιαίτερα τοξικό φάρμακο που χρησιμοποιείται συχνά για την αντιμετώπιση, μεταξύ άλλων, του καρκίνου και της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Είναι εντυπωσιακό ότι οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν το έλαιο της ρίγανης ως αντίδοτο σε δηλητήριο.
***Ρίγανη: όσα πρέπει να ξέρουμε για το μυρωδάτο μπαχαρικό
Την πασπαλίζουμε στις σαλάτες μας, στο κρέας, στις σάλτσες και δίνει άρωμα και τη χαρακτηριστική της γεύση. Εκτός από αυτά, όμως, για ποιους άλλους λόγους πρέπει να τη χρησιμοποιούμε και πώς μπορούμε να έχουμε τη δική μας φρέσκια ρίγανη.
H ρίγανη είναι αρωματικό ποώδες, πολυετές και θαμνώδες φυτό της Μεσογείου και της Κεντρικής Ασίας. Τα άνθη της έχουν άσπρο-μωβ χρώμα και ανθίζουν από Ιούνιο κυρίως μέχρι Αύγουστο αναλόγως την περιοχή. Κυκλοφορεί και με τις ονομασίες ρίανο, ρούβανο, αγριορίγανη, ρούανο και αγριορίγανος.
Είναι το βότανο που χρησιμοποιούμε κατά κόρον στη μαγειρική σε σάλτσες, σούπες, ψαρικά, κρέατα, πίτες κ.ά., ενώ έχει πάρα πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες, με το αιθέριο έλαιό της (οριγανέλαιο), μάλιστα, να χρησιμοποιείται για τον πονόδοντο.
Πώς μας ωφελεί;
Η ρίγανη έχει διεγερτικές ιδιότητες γι’ αυτό συνίσταται σε άτομα που υποφέρουν από κόπωση. Συνίσταται επίσης σε νεαρά κορίτσια καθώς διευκολύνει την έλευση της έμμηνου ρήσης.
Τονώνει το πεπτικό σύστημα, διευκολύνει την πέψη και ηρεμεί το νευρικό σύστημα.
Eίναι διουρητικό βότανο.
Χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις οξέων και χρόνιων ρευματισμών και έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες λόγω των συγκεντρώσεών της σε θυμόλη και καρβακρόλη.
Το έγχυμα από ρίγανη βοηθάει στην υπέρταση και στην αρτηριοσκλήρυνση.
Πώς μπορείτε να την αξιοποιήσετε
Παρασκευή εγχύματος: βράζουμε ένα φλιτζάνι νερό και στη συνέχεια, αφού βράσει, ρίχνουμε μία κουταλιά της σούπας βοτάνου. Αφήνουμε για 10 λεπτά, σουρώνουμε και πίνουμε.
Παρασκευή συμπυκνωμένου εγχύματος για γαργάρες: κάνουμε την παραπάνω διαδικασία με αναλογία 50 – 60 γραμμάρια ρίγανη σε 1 λίτρο νερό. Με το έγχυμα μπορούμε να κάνουμε γαργάρες για να καταπολεμήσουμε έλκη και φλεγμονές της στοματικής κοιλότητας και των αμυγδαλών.
Με το να εισπνέουμε την σκόνη από ρίγανη προκαλούμε φτάρνισμα το οποίο βοηθάει στο να καθαρίσει το αναπνευστικό μας σύστημα και ιδιαιτέρως οι πνεύμονες.
Φυλάξτε τη σε δροσερό και σκοτεινό μέρος και έχετε υπόψη σας ότι γενικά είναι ένα ασφαλές βότανο χωρίς παρενέργειες.
Πώς να φροντίσετε το φυτό σας
Αν αποφασίσετε να φυτέψετε ρίγανη στο σπίτι σας και να έχετε πάντα φρέσκια για το φαγητό σας, πρέπει να ξέρετε ότι έχει ύψος 20-80 εκ. αναπτύσσεται σε εδάφη αλκαλικά, όπως επίσης σε ξηρικά και πετρώδη. Χρειάζεται άφθονο ήλιο, όμως προσαρμόζεται και σε συνθήκες ημισκιάς. Είναι ανθεκτικό σε θερμοκρασίες περιβάλλοντος από 0 έως 35 βαθμούς.
Η ρίγανη τον χειμώνα χρειάζεται πότισμα κάθε 10 με 15 μέρες, ενώ το καλοκαίρι χρειάζεται πότισμα δύο φορές την εβδομάδα. Μία φορά τον μήνα χρειάζεται λίπανση με οργανικό λίπασμα για αρωματικά φυτά την άνοιξη και το φθινόπωρο. Επίσης, χρειάζεται κλάδεμα των παλιών και ξερών κλαδιών και ανανέωση του φυλλώματος με σκοπό την δημιουργία συμπαγούς όψεως.
Η ρίγανη είναι από τα φυτά που δεν προσβάλλεται εύκολα από εχθρούς και ασθένειες. Χρειάζεται προσοχή διότι έχει ανάγκη άφθονο ήλιο και πολύ καλή αποστράγγιση. Αν παρατηρήσετε κάποιο σύμπτωμα στο φυτό καλό θα ήταν να επικοινωνήσετε με ειδικό γεωπόνο.
Αικατερίνη Παναγοπούλου