Η εκδήλωση αγχώδους φόβου ενός σκύλου για ένα συγκεκριμένο ή για διαφορετικούς κρότους ονομάζεται κροτοφοβία.
Οι αντιδράσεις του κροτοφοβικού σκύλου.
Είναι οι ίδιες αντιδράσεις όπως στις περισσότερες φοβίες αφού βρίσκονται σε κατάσταση πανικού. Ορθάνοιχτα μάτια, ουρά μέσα στα σκέλια, αυτιά τραβηγμένα προς τα πίσω, μερικές φορές τρέμουν, τρέχουν να κρυφτούν με αποτέλεσμα να πετάγονται στους δρόμους ακόμα και να πηδάνε από τα μπαλκόνια ή να προσπαθούν να φύγουν από την αυλή για να γλυτώσουν, προσπαθούν να πηδήξουν επάνω μας για προστασία ή κρύβονται κάτω από έπιπλα.
Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις εκδηλώνουν και επιθετικότητα αν προσπαθήσεις να τα βγάλεις από το κρησφύγετο τους. Αν κάποιος δεν έχει την γνώση δεν μπορεί να καταλάβει τον τρόπο με τον οποίο ο κροτοφοβικος σκύλος δημιουργεί συνειρμούς από κάποια ερεθίσματα και εκδηλώνει την φοβία, αυτό μερικές φορές είναι το ξεκίνημα για να γίνει φοβικός στη γενική συμπεριφορά του.
Αναλύοντας τους λόγους για τους οποίους μπορεί να γίνει ένας σκύλος κροτοφοβικός μπορούμε να καταλάβουμε τι πρέπει να κάνουμε σαν πρόληψη ώστε να αποφύγουμε το συγκεκριμένο πρόβλημα. Ας ξεκαθαρίσουμε ότι μιλάμε για κρότο δηλαδή για ένα δυνατό και περιορισμένης διάρκειας ήχο και όχι για θόρυβο.
01. KOYTABIA
- Λάθος κοινωνικοποίηση. Ο σκύλος σαν κουτάβι κοινωνικοποιήθηκε από ελάχιστα έως καθόλου ή πηγαίνοντας στο άλλο άκρο εκθέτοντας υπερβολικά το κουτάβι σε ερεθίσματα τα οποία δεν είναι ηλικιακά έτοιμο να τα δεχθεί ειδικά αν είναι άτολμο και επιφυλακτικό σαν χαρακτήρας.
- Πρόωρη απομάκρυνση του κουταβιού από την μητέρα και την αγέλη με τα αδελφάκια του.
02. ΝΕΑΡΑ – ΕΝΗΛΙΚΑ ΣΚΥΛΙΑ
Δυνατό σοκ που μπορεί να προκληθεί από πυροβολισμό, κυρίως από κυνηγούς οι οποίοι βιάζονται να ρίξουν τον σκύλο στη δουλειά, κροτίδες και βεγγαλικά, τρακάρισμα με αυτοκίνητο, βία πάνω στον σκύλο, τραυματισμό, μακροχρόνια ασθένεια, δυνατό κρότο από κλείσιμο πόρτας η από κάποιο αντικείμενο που έπεσε κλπ. Κακές συνθήκες μεταφοράς (αεροπλάνο, αυτοκίνητο).
Κεραυνοί και βροντές. Σε αυτήν την περίπτωση πολλές φορές ξεκινάει από την εκδήλωση μιας απλής ανησυχίας και αργότερα εξελίσσεται σε μεγάλο πρόβλημα. Ο σκύλος δημιουργεί συνειρμούς και με το που μυρίζει ότι έρχεται η βροχή εκδηλώνει την κροτοφοβία και αργότερα και υδροφοβία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα να αναφέρω την πρόσφατη περίπτωση μαθητή μου στη Άνδρο όπου ο ιδιοκτήτης του πίστευε ότι ο σκύλος του εκδήλωνε κροτοφοβία όταν πέφταν κεραυνοί ή όταν κοβόταν το ρεύμα . Ο σκύλος του είχε συνδυάσει την βροχή με τους κεραυνούς εξ αιτίας των οποίων έπεφτε η τάση του ρεύματος και άρχιζε να ειδοποιεί κάνοντας μπιπ –μπιπ η συσκευή UPS η οποία προστατεύει το computer. Τι γινόταν λοιπόν όταν για οποιοιδήποτε λόγο κοβόταν το ρεύμα ο σκύλος άκουγε το μπιπ-μπιπ και περίμενε τον κεραυνό αργότερα θα μπορούσε να εκδηλώσει φοβία ακόμα και με ένα ξυπνητήρι με παρόμοιο ήχο. Το ίδιο μπορεί να γίνει αν συνδυάσει και τις λάμψεις από τις αστραπές και να τρομάζει αργότερα με τα φλας των φωτογραφικών μηχανών.
03. ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ
Γνωρίζουμε καλά ότι η κληρονομικότητα παίζει μεγάλο ρόλο στην ποιότητα των ενστίκτων αλλά και στον χαρακτήρα ενός κουταβιού, με λίγα λόγια υπάρχουν κουτάβια τα οποία γεννιούνται κροτοφοβικά, άλλοτε με δυνατότητα διόρθωσης και άλλοτε όχι. Σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να τεστάρουμε τα κουτάβια σε ηλικία πάνω από τις 8 εβδομάδες κάνοντας θόρυβο κτυπώντας παλαμάκια σιγά-σιγά στη αρχή και πιο δυνατά αργότερα. Μετά από λίγη ώρα κάνουμε πάλι λίγη φασαρία κτυπώντας ελαφρά ένα μεταλλικό αντικείμενο με ένα κουτάλι. Αν δείτε το κουτάβι να κρύβεται πανικόβλητο και τρέχει μακριά μάλλον έχει πρόβλημα. Το τεστ πρέπει να γίνεται την πρώτη φορά στον χώρο που ζει το κουτάβι και αν είναι δυνατόν να βρίσκονται και τα αδελφάκια του κοντά ώστε να έχετε μέτρο σύγκρισης για να έχετε καλύτερη άποψη. Το καλύτερο είναι να επαναλάβετε το τεστ 15 ημέρες αργότερα και αν το πρώτο τεστ έγινε σε κλειστό χώρο το δεύτερο πρέπει να γίνει πάλι σε γνώριμο για το κουτάβι χώρο και μάλιστα σε ανοιχτό.
Υπάρχει βέβαια η περίπτωση να είναι η μητέρα κροτοφοβική και να έχει περάσει τη φοβία της μέσα από την συμπεριφορά της και την καθημερινή σχέση με τα κουτάβια όχι σαν κληρονομικό. Αν τα κουτάβια αντιδρούν όλα σαν φοβικά πολύ πιθανόν να ζουν σε πολύ περιορισμένο χώρο και τρομάζουν με οτιδήποτε, η λύση είναι καλή κοινωνικοποίηση. Να σημειώσουμε ότι στις εκθέσεις μορφολογίας στις φυλές εργασίας (φύλακες, κυνηγόσκυλα) γίνεται τεστ κροτοφοβίας ώστε να μην αναπαράγεται το πρόβλημα από τους εκτροφείς. Στην περίπτωση της κληρονομικότητας η δυνατότητα βελτίωσης εξαρτάται από τον βαθμό της φοβίας και αν η φοβία είναι μεγάλη μπορεί να μην υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης.
Χρήσιμες Συμβουλές
- Για τα κουτάβια κοινωνικοποίηση και ένταξη στην καθημερινότητα χωρίς υπερβολές και να θυμόσαστε ότι κάθε κουτάβι ανάλογα με τον χαρακτήρα και την φυλή αντιδρά διαφορετικά σε όλα τα ερεθίσματα.
- Ενας τρόπος να ξεπεράσει τον φόβο ή να βελτιωθεί ένα κροτοφοβικό σκυλί είναι να πάρετε από ένα παιχνιδομάγαζο ένα παιδικό πιστολάκι με καψούλια και να ακολουθήσετε την εξής διαδικασία. Κρατήστε τον σκύλο σας με το λουρί του και βάλτε κάποιον να πυροβολήσει με το πιστολάκι 2-3 φορές σε μία απόσταση 6-7 μ. Προτιμήστε ανοιχτό χώρο ώστε να χάνετε κάπως ο ήχος και φροντίστε ο σκύλος να βλέπει αυτόν που πυροβολεί ώστε να γνωρίζει την πηγή του κρότου. Αμέσως μετά πρέπει να ακολουθήσει κάτι ευχάριστο για τον σκύλο, λίγα χάδια ή λίγο παιχνίδι ή μια μικρή βόλτα ή όλη αυτή η διαδικασία να προηγείται του ταΐσματος του. Αυτό πρέπει να επαναλαμβάνεται καθημερινά και μετά από 4-5 ημέρες πλησιάζουμε λίγο προς τον σκύλο και επαναλαμβάνουμε την διαδικασία. Σκοπός μας είναι να πετύχουμε να πυροβολάμε δίπλα στον σκύλο μας και αυτός να χαίρεται γιατί θα ακολουθήσει κάτι ευχάριστο. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αντί για πιστολάκι μπαλόνια που σκάνε ή κατσαρόλια ή και τον συνδυασμό όλων αυτών. Αν δεν έχετε κάποιον να σας βοηθήσει πυροβολήστε οι ίδιοι αρκεί να έχετε δέσει κάπου σταθερά τον σκύλο σας, να μην είναι η πρώτη φορά που τον δένετε, ο χώρος να του είναι γνώριμος και να μην είναι κοντά το σπιτάκι του έτσι ώστε να του δοθεί η ευκαιρία να κρυφτεί. Τα πιο πάνω αν τα εφαρμόσετε, σαν άσκηση, σε ένα κουτάβι μη κροτοφοβικό προλαβαίνετε το πρόβλημα με την διαφορά ότι αν είσαστε μόνος χρησιμοποιήστε κλουβί και όχι δέσιμο.
- Μην χαϊδεύετε τον σκύλο σας και τον παίρνετε αγκαλιά την ώρα που τρέμει (εκτός αν είναι η πρώτη φορά που το παρουσιάζει), ούτε να χωθείτε μαζί του και να κρυφτείτε κάτω από τις κουβέρτες, επιβραβεύετε τον φόβο του και τον μαθαίνετε να βολεύεται στο πρόβλημα του. Αν είσαστε σπίτι αποσπάστε του την προσοχή με ότι τον ευχαριστεί παιχνίδι ή λιχουδιά με σκοπό μετά από λίγο καιρό να κινείστε ουδέτερα σαν να μην συμβαίνει τίποτα.
- Πλησιάζει η Ανάσταση και τα βεγγαλικά έχουν την τιμητική τους. Αν αφήσετε τον σκύλο σας το βράδυ μόνο του στο σπίτι προετοιμάστε την κατάσταση που θα τον αφήσετε, ιδιαίτερα αν είναι νεαρός σκύλος, το σπίτι σας είναι ψηλά ή αν έχετε κοντά σας εκκλησία. Βάλτε τον σκύλο σας μέσα στο σπίτι, αφήστε να παίζει μουσική ή ανοικτή την τηλεόραση για να καλύψει τους κρότους, αφήστε το φως αναμμένο και κλείστε τα παντζούρια για να μην τρομάξει με τις λάμψεις.
- Εναλλακτικές λύσεις με βότανα ή με ηρεμιστικά χάπια δεν λύνουν το πρόβλημα, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις βοηθάνε, πριν κάνετε οτιδήποτε συμβουλευτείτε τον κτηνίατρό σας.
Η κροτοφοβία είναι πολλές φορές αιτία να δημιουργεί πρόβλημα σε σκυλιά εργασίας σε βαθμό από το να πέσει η απόδοσή τους μέχρι να μην μπορούν να ξαναδουλέψουν αν δεν το ξεπεράσουν (φύλακες, κυνηγόσκυλα, διασώστες, οδηγοί τυφλών, βοηθοί κλπ.).
Στις περισσότερες περιπτώσεις η συμβουλή ενός εκπαιδευτή έμπειρου σε θέματα συμπεριφοράς θα ήταν χρήσιμη ακόμα και για την επιλογή ενός κουταβιού.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΡΙΑΝΤΗΣ | ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ