Κορυφώνεται η αγωνία για τον Σμηναγό Ευστάθιο Τσιτλακίδη, τον 31χρονο κυβερνήτη του μοιραίου μαχητικού αεροσκάφους F-4 Phantom που κατέπεσε σήμερα το πρωί στη θαλάσσια περιοχή 25 ναυτικά μίλια νότια του αεροδρομίου της Ανδραβίδας, οι έρευνες για τον εντοπισμό του οποίου θα συνεχιστούν όλο το βράδυ, με ελικόπτερα και σκάφη του Λιμενικού.
Στο τραγικό δυστύχημα έχασε τη ζωή του ο 29χρονος συγκυβερνήτης του F-4, Υποσμηναγός Μάριος-Μιχαήλ Τουρούτσικας, ο οποίος περισυνελλέγει νεκρός από διασωστικό σκάφος της Ακτοφυλακής. Σύμφωνα με ρεπορτάζ από το κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΣΚΑΪ , το F-4 εκτελούσε πτήση σε ζεύγος με άλλο αεροσκάφος, σε πολύ χαμηλό ύψος πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, κάτι που σημαίνει ότι οι δύο χειριστές του είχαν «μηδενικά» περιθώρια αντίδρασης, στην περίπτωση που κάτι πήγαινε στραβά.
Σύμφωνα με σχετικές πληροφορίες, οι χειριστές του έτερου μαχητικού αντιλήφθηκαν ότι κάτι δεν πάει καλά στο μοιραίο F-4 και ειδοποίησαν τον πύργο ελέγχου. Περεταίρω πληροφορίες, οι οποίες, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, δεν έχουν επιβεβαιωθεί από επίσημα χείλη, αναφέρουν ότι οι δύο χειριστές του F-4 πρόλαβαν και ειδοποίησαν για βλάβη και έλαβαν εντολή να εγκαταλείψουν το αεροσκάφος. Όλες οι λεπτομέρειες του δυστυχήματος θα διευκρινιστούν από την έρευνα που θα πραγματοποιήσει η ειδική επιτροπή.
Στις ολονύκτιες έρευνες συμμετέχουν ένα αεροσκάφος C-130 με φωτιστικές βόμβες, ένα ελικόπτερο του Πολεμικού Ναυτικού και ένα Super Puma της Πολεμικής Αεροπορίας, καθώς και τα πλωτά μέσα του Λιμενικού. Συγκεκριμένα, το C-130 ρίχνει τις στρατιωτικού τύπου φωτοβολίδες, η καθεμιά από τις οποίες φωτίζει για τουλάχιστον 20 λεπτά την περιοχή των ερευνών, βοηθώντας, έτσι, τα πλωτά μέσα του Λιμενικού, ενώ ελικόπτερα Super Puma και S-70 εναλλάσσονται μεταξύ τους, «σκανάροντας» την περιοχή για τον εντοπισμό του 31χρονου κυβερνήτη του F-4 Phantom.
- Δείτε αποκλειστικές φωτογραφίες από την περιοχή των ερευνών:
Η ανακοίνωση του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας για το ατύχημα έχει ως εξής: «Τη Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 2023 και ώρα 10:30, διθέσιο αεροσκάφος F-4 Phantom II της 338 Μοίρας της 117 Πτέρυγας Μάχης που εκτελούσε εκπαιδευτική πτήση, κατέπεσε στη θαλάσσια περιοχή 25 ναυτικά μίλια νότια του αεροδρομίου Ανδραβίδας, με συνέπεια τον θανάσιμο τραυματισμό του συγκυβερνήτη, Υποσμηναγού (Ι) Μάριου-Μιχαήλ Τουρούτσικα 29 ετών, ενώ συνεχίζονται οι έρευνες για τον κυβερνήτη, Σμηναγό (Ι) Ευστάθιο Τσιτλακίδη, 31 ετών».
Εξάλλου, με απόφαση του υπουργού Εθνικής Άμυνας Νίκου Παναγιωτόπουλου κηρύχθηκε τριήμερο πένθος στις Ένοπλες Δυνάμεις έως τις 2 Φεβρουαρίου 2023, ενώ, αναφορικά με την συντριβή του μαχητικού αεροσκάφους F-4Ε Phantom II, ο υπουργός δήλωσε: «Ενώ συνεχίζονται οι έρευνες για τον εντοπισμό του κυβερνήτη, εκφράζουμε τη θλίψη και την οδύνη μας για την απώλεια του συγκυβερνήτη μετά τη συντριβή μαχητικού αεροσκάφους κατά τη διάρκεια εκπαιδευτικής δραστηριότητος στην Ανδραβίδα. H σκέψη μας είναι με την οικογένεια του ιπταμένου Υπομηναγού, στην οποία εκφράζουμε τη συμπαράστασή μας και τα ειλικρινή συλλυπητήριά μας».
Απαρηγόρητος ο πατέρας του υποσμηναγού
Μιλώντας στην κάμερα της ΕΡΤ, ο πατέρας του ήρωα υποσμηναγού Μάριου-Μιχαήλ Τουρούτσικα, που έχασε τη ζωή του μετά από τη συντριβή στη θάλασσα του F-4 Phantom της Πολεμικής Αεροπορίας, αναφέρθηκε στην τελευταία συνάντηση που είχε με τον γιo του, μόλις χθες το μεσημέρι.
«Ήρθε χθες το Σάββατο και Κυριακή μεσημέρι έφυγε. Μας χαιρέτισε κανονικά… “γιατί φεύγεις νωρίς;” του λέω, “φεύγω, γιατί το πρωί πετάω”. Πέταξε και τέλος», ανέφερε αρχικά ο χαροκαμένος πατέρας του 29χρονου υποσμηναγού.
«Του έλεγα εγώ “κάνε το δικό μου επάγγελμα, θα βρεις έτοιμη δουλειά να δουλέψεις, δεν θα ταλαιπωρηθείς στη ζωή σου”. “Όχι πατέρα”, μου λέει, “θα δηλώσω την Ικάρων πρώτη”. Τη δήλωσε πρώτη και πέθανε 29 χρονών… Και καταστραφήκαμε όλοι», πρόσθεσε με σπασμένη φωνή.
Τα πιθανά σενάρια της τραγωδίας
Τα πιθανά σενάρια για τα αίτια πίσω από το τραγικό συμβάν με την πτώση του μαχητικού αεροσκάφους F-4Ε Phantom II, ανέλυσαν στην ΕΡΤ οι εμπειρογνώμονες, Παντελής Φραγκούλης και Φαίδων Καραϊωσηφίδης.
Αρχικά, ο Παντελής Φραγκούλης εξέφρασε τα συλλυπητήριά του στην Πολεμική Αεροπορία και την οικογένεια του αδικοχαμένου πιλότου, γιατί όπως είπε, «σήμερα χάσαμε ένα κομμάτι της πατρίδας». Κατόπιν, διευκρίνισε ότι «τα αεροσκάφη αυτά, (στο οποίο επέβαιναν οι δύο άνδρες) μπορεί να είναι παλαιού τύπου, έχουν όμως εκσυγχρονιστεί όλα αυτά τα χρόνια, έχουν μπει πολύ σύγχρονα ηλεκτρονικά συστήματα. Πρέπει να ξέρετε ότι τα αεροσκάφη αυτά και όλα τα αεροσκάφη, ό, τι πετάει στον αέρα, υπόκεινται σε μεγάλες επιθεωρήσεις. Και όταν λέμε επιθεώρηση ενός αεροσκάφους, εννοούμε ότι αλλάζονται πολλά μα πάρα πολλά βασικά εξαρτήματά του. Από ‘κει και πέρα γίνεται ένα καινούργιο αεροσκάφος».
Ο κ. Φραγκούλης τόνισε ότι η συγκεκριμένη πτήση δεν είναι ρουτίνας, διότι «οι χαμηλές πτήσεις ακολουθούν το ανάγλυφο του εδάφους. Δηλαδή το αεροπλάνο, πετάει πάνω από το έδαφος, να φανταστούμε στα 100 πόδια, στα τριάντα μέτρα σχεδόν ή και χαμηλότερα. Ακολουθεί το ανάγλυφο του εδάφους ώστε να μην γίνεται αντιληπτό από τα ραντάρ. Το ίδιο ακολουθείται και στη θάλασσα. Η πτήση όμως αυτή πάνω από το έδαφος δεν είναι μια απλή πτήση ρουτίνας. Γίνεται με πολύ μεγάλη ταχύτητα, με κλειστές στροφές προκειμένου να αποφεύγει διάφορα εμπόδια. Είναι μια πολύ δύσκολη πτήση. Είναι μια πολύ δύσκολη άσκηση, την οποία την κάνουν σχεδόν συχνά όλοι οι χειριστές αυτών των αεροσκαφών».
Ο Φαίδων Καραϊωσηφίδης, συμφώνησε με τα λεγόμενα του εμπειρογνώμονα, τονίζοντας: «Τα F-4 Phantom είναι δύσκολα αεροσκάφη. Σκεφτείτε ότι σήμερα υπάρχουν μαχητικά που έχουμε σε υπηρεσία, τα Rafale, που τα εκσυγχρονίζουμε, τα οποία σε περίπτωση που ο πιλότος αποπροσανατολιστεί, μπει σε έναν ελιγμό που είναι επικίνδυνος, υπάρχει τρόπος πατώντας ένα κουμπί, το αεροπλάνο να έρθει ευθεία και οριζόντια. Έχει αναπτυχθεί τέτοιο σύστημα και είναι σε ισχύ. Τα αεροπλάνα αυτά, επίσης, έχουν ένα ηλεκτρονικό σύστημα ελέγχου πτήσης. Το F-4 Phantom είναι ένα αεροπλάνο σχεδιασμένο τη δεκαετία του ’50, εξελιγμένο στις αρχές της δεκαετίας του ’60, που τα περισσότερα συστήματα του είναι ηλεκτρομηχανικά, αλλά οποιοδήποτε ιπτάμενο μέσο, το οποίο ένας μηχανικός το υπογράφει και το αποδεσμεύει και ένας πιλότος το υπογράφει και το αποδέχεται για πτήση, είναι ασφαλές. Μη ασφαλή αεροπλάνα δεν πετάνε, πολύ δε περισσότερο στην Ελλάδα, σε μια αεροπορία του ΝΑΤΟ, σε μια αεροπορία η οποία έχει το υψηλότερο στάνταρ ασφάλειας».
Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο τύπος του συγκεκριμένου αεροσκάφους είχε έρθει πρώτη φορά στη χώρα, κατόπιν παραγγελίας, το 1972 και μία δεύτερη παραλαβή πραγματοποιήθηκε το 1977. Δεν έχει διευκρινιστεί η ημερομηνία παραλαβής του επίμαχου αεροσκάφους.
Ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα
«Όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά», υπογράμμισε ο κ. Καραϊωσηφίδης για τα πιθανά αίτια της σημερινής τραγωδίας και πρόσθεσε: «Εγώ δεν θα μπορούσα να αποκλείσω την τεχνική βλάβη, ένα απρόοπτο γεγονός. Να θυμίσω ότι στο παρελθόν έχουμε αρκετά περιστατικά, όπου έχουμε χάσει αεροπλάνα κυριολεκτικά από απρόοπτο γεγονός. Έχει συγκρουστεί μεγάλο πουλί με μονοκινητήριο αεροπλάνο, μπήκε στον κινητήρα, ο κινητήρας έσκασε, αλλά εκεί υπήρξε εγκατάλειψη του αεροσκάφους».
Σε αυτό το σημείο, διευκρίνισε το εξής: «Όλα τα μαχητικά έχουν καθίσματα και φυλασσόμενα, γιατί είναι αδύνατον ο χειριστής να βγει με άλλο τρόπο από το αεροσκάφος με τη μεγάλη ταχύτητα που πετάει. Αλλά, η εκτίναξη και η χρήση των καθισμάτων αυτών δεν διασφαλίζει και τη διαφυγή. Δηλαδή έχουμε πολλές περιπτώσεις όπου το μικρό ύψος, η στάση του αεροπλάνου στην εκτίναξη, η σχετική θέση με το έδαφος έχει σαν αποτέλεσμα την αποτυχία αυτής της διαδικασίας».
«Υπάρχει περίπτωση να εκτινάχθηκαν τελευταία στιγμή», συμπλήρωσε μεταξύ άλλων, ο αεροναυπηγός. «Η εκτίναξη σε τέτοια ύψη (30 μέτρων) θεωρητικά στέλνει τα καθίσματα σε ύψος ασφαλές για να ανοίξουν τα αλεξίπτωτα, αλλά, δυστυχώς, έχουμε δει πάρα πολλές φορές περιστατικά, όπου η εγκατάλειψη δεν είναι επιτυχής και αν οι πληροφορίες είναι σωστές –ότι έχουμε αλεξίπτωτο στο νερό και νεκρό τον χειριστή οπλικών συστημάτων του αεροσκάφους, δηλαδή τον συγκυβερνήτη– φοβάμαι ότι ίσως έχουμε ένα τέτοιο περιστατικό».
Ένα άλλο πιθανό σενάριο αποτελεί το λάθος χειρισμό του αεροσκάφους, σύμφωνα με τον κ. Καραϊωσηφίδη. «Έμπειροι χειριστές κάνουν λάθος. Δυστυχώς συμβαίνει ή ξεκινάει μια αλυσίδα. Ποτέ μια συντριβή, μια πτώση αεροσκάφους δεν είναι αποτέλεσμα μιας και μοναδικής αιτίας, είναι συνήθως συνδυασμός. Ξεκινάμε από κάπου και για να συντριβεί τελικά το αεροσκάφος εξελίσσεται με τέτοιο τρόπο που δεν είναι αντιμετωπίσιμη κατάσταση».
Κλείνοντας, ο κ. Φραγκούλης ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχει μαύρο κουτί σε αυτά τα αεροσκάφη και συμπλήρωσε ότι «από τα συντρίμμια πολλές φορές βρίσκουμε ένα μέρος της αιτίας. Είναι πολύ δύσκολο να διερευνήσουμε τις περιπτώσεις αυτές, γιατί πρέπει να λάβουμε υπόψη μας πάρα πολλούς παράγοντες, ακόμα και αν ανασύρουμε το αεροσκάφος, το οποίο είναι σε 1.000 μέτρα βάθος σε εκείνο το σημείο που έχει πέσει».
Ασέβεια από τους Τούρκους
Οι Τούρκοι δεν σεβάστηκαν ούτε τις δύσκολες ώρες για την ελληνική Πολεμική Αεροπορία και τις γιγαντιαίες έρευνες που ήταν σε εξέλιξη στον Κυπαρισσιακό Κόλπο για την ανεύρεση των δύο ιπτάμενων που επέβαιναν στο F-4 Phantom, το οποίο κατέπεσε στην Ανδραβίδα, προχωρώντας ακόμη και την ώρα που η Ελλάδα θρηνούσε, σε νέες προκλητικές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου.
Συγκεκριμένα, η τουρκική πολεμική αεροπορία έστειλε σήμερα 16 μαχητικά αεροσκάφη F-16, δύο F-4 και ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος (UAV) πάνω από το αρχιπέλαγος, εκ των οποίων τα 12 ήταν οπλισμένα. Τα τουρκικά αεροσκάφη προέβησαν σε συνολικά 20 παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου, ενώ σε 8 περιπτώσεις οι παράνομες ενέργειές τους εξελίχθηκαν σε εικονικές αερομαχίες με τα ελληνικά αεροσκάφη επιφυλακής.
Σημειωτέον πως οι τέσσερις από τις 20 παραβιάσεις ήταν υπερπτήσεις. Τα τουρκικά αεροσκάφη που κινήθηκαν σε βορειοανατολικό, κεντρικό και νοτιοανατολικό Αιγαίο προέβησαν και σε 12 παραβιάσεις των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας στο FIR Αθηνών. Σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Αμυνας, τα τουρκικά αεροσκάφη αναγνωρίστηκαν και αναχαιτίστηκαν σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες, κατά πάγια πρακτική. Να σημειωθεί πως από την αρχή του 2023 η παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας σπάει κάθε ρεκόρ.
Το χρονικό του τραγικού δυστυχήματος
Το μαχητικό αεροσκάφος F-4 Phantom II της 338 Μοίρας της 117 Πτέρυγας Μάχης εκτελούσε εκπαιδευτική πτήση και απογειώθηκε από την Ανδραβίδα στις 10:15 π.μ. Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, περίπου 15 λεπτά αργότερα υπήρξε τεχνική βλάβη και οι δυο πιλότοι δεν πρόλαβαν να χρησιμοποιήσουν το σύστημα αυτόματης εκτίναξης.
Στην εκδοχή ότι οι πιλότοι του F-4 δεν πρόλαβαν να χρησιμοποιήσουν το σύστημα εκτόξευσης συνηγορεί και το γεγονός ότι στο σενάριο της άσκησης στην οποία έπαιρνε μέρος το διθέσιο εκπαιδευτικό αεροσκάφους, ήταν η πτήση σε πολύ χαμηλό ύψος, περίπου στα 300 μέτρα από την θάλασσα.
Το μεσημέρι, εντοπίστηκαν συντρίμμια του διθέσιου μαχητικού αεροσκάφους F-4 της Πολεμικής Αεροπορίας, σε θαλάσσια περιοχή 25 ναυτικά μίλια νότια της Ανδραβίδας.