Ξυράφια μέσα σε βούτυρο – Όταν η “κακία” μολύνει τις συσκευασίες τροφίμων
Ξυράφια, βελόνες και βατράχια: Οι πιο σοκαριστικές υποθέσεις δολιοφθοράς τροφίμων
Τα τελευταία χρόνια οι Αρχές σε πολλές χώρες συστήνουν σε επιχειρήσεις τροφίμων να εγκαθιστούν κάμερες παρακολούθησης σε χώρους όπου αποθηκεύονται, παρασκευάζονται ή διακινούνται τρόφιμα για την πρόληψη δολιοφθοράς. Ένα από τα πιο πρόσφατα χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η μόλυνση από υπάλληλο εταιρείας συσκευασίας ρυζιού με βατράχια. Επίσης εργαζόμενος σε βιομηχανία τροφίμων, καταδικάστηκε σε τρία χρόνια φυλάκιση μόλυνε εκούσια δεκάδες προϊόντα (χούμους, σάλτσες για σαλάτα κτλ) βάζοντας μέσα κομμάτια από λαστιχένια γάντια, πλαστικές σακούλες και μεταλλικά δαχτυλίδια.
Εντύπωση όμως προκαλεί και η μόλυνση βουτύρου Kerrygold με ξυράφια. Το επικίνδυνο βούτυρο εντοπίστηκε σε σουπερμάρκετ στο Νιου Τζέρσεϊ. Δύο πελάτες ανέφεραν ότι βρήκαν μια λεπίδα ξυραφιού μέσα σε ένα κομμάτι βούτυρο μάρκας Kerrygold που είχαν αγοράσει από το κατάστημα Best Market στο Χόλμντελ, ανέφερε η αστυνομία. Όλη η παρτίδα αποσύρθηκε από τα ράφια. Για το περιστατικό κατηγορήθηκε για δολιοφθορά 22χρονος εργαζόμενος.
Επίσης τον Σεπτέμβριο του 2018 πολλές συσκευασίες με φράουλες που καλλιεργούνται στο Queensland και Δυτική Αυστραλία βρέθηκαν να είναι μολυσμένα με βελόνες! Η αστυνομία του Κουίνσλαντ ανέφερε ότι έγιναν 186 καταγγελίες από καταναλωτές που βρήκαν τις βελόνες. Για την δολιοφθορά κατηγορήθηκε μία δυσαρεστημένη πρώην υπάλληλος. Το θέμα ακολούθησε την δικαστική οδό αλλά μόλις τον περασμένο Ιούλιο, η κατηγορούμενη αθωώθηκε λόγω έλλειψης στοιχείων. Αξίζει να αναφέρουμε επίσης ότι έχουν εντοπιστεί ανθρώπινο δόντι σε μπάρα, νύχια σε έτοιμα κατεψυγμένα μακαρόνια, ξυράφι σε αναψυκτικό, κομμένο δάχτυλο σε σοκολάτα ακόμα και προφυλακτικό μέσα σε σούπα…
Sabotage σε τρόφιμα
Ιστορικά, η δολιοφθορά προέρχεται από εγκληματίες που επιχειρούν εκβιασμό, εργαζόμενους με μνησικακία, ανταγωνιστές, ενώ πρόσφατα προστέθηκαν και οι κυβερνοεπιθέσεις. Οι απειλές από εγκληματίες και άλλες αντικοινωνικές ομάδες που στοχεύουν στην ασφάλεια του εφοδιασμού τροφίμων αποτελούν λοιπόν μία πραγματικότητα. Σύμφωνα με τον FAO όλες οι χώρες πρέπει να διαθέτουν βασικά συστήματα για την πρόληψη ή την αποτροπή της σκόπιμης μόλυνσης των προμηθειών τροφίμων τους και, σε περίπτωση συμβάντος, για την ταχεία αντίδραση ώστε να ελαχιστοποιούνται οι πιθανές επιπτώσεις στην υγεία, την οικονομία και άλλες αρνητικές επιπτώσεις μιας τέτοιας μόλυνσης. Ωστόσο, τα συγκεκριμένα αντίμετρα θα πρέπει να θεωρούνται μόνο ως μία πτυχή ενός ευρύτερου, ολοκληρωμένου προγράμματος ασφάλειας τροφίμων, σε εθνικό και παγκόσμιο πλαίσιο.
Όπως συμβαίνει με όλα τα προβλήματα υγείας και ασφάλειας, η πρόληψη είναι συνήθως η πιο επιθυμητή επιλογή. Η πρόληψη θεωρείται η πρώτη γραμμή άμυνας κατά της εκούσιας μόλυνσης. Το κλειδί για την πρόληψη είναι η επίγνωση αυτής της πιθανής απειλής και η εφαρμογή βασικών μέτρων ασφαλείας και προφύλαξης. Καθώς οι μέθοδοι παραγωγής και τα προγράμματα ποιότητας είναι συχνά ιδιόκτητα, η βιομηχανία τροφίμων έχει τόσο τη γνώση όσο και την ικανότητα να μειώσει την πιθανότητα εκούσιας μόλυνσης των τροφίμων, από τις πρώτες ύλες έως τη διανομή των προϊόντων. Η πρόληψη της εκούσιας μόλυνσης δεν απαιτεί πάντα υψηλή τεχνολογία ή μεγάλο κόστος. Η αυξημένη ευαισθητοποίηση σχετικά με το πρόβλημα και η ενισχυμένη επαγρύπνηση συγκαταλέγονται στα αποτελεσματικά μέτρα που μπορούν να ληφθούν. Η ευαισθητοποίηση μπορεί να ενισχυθεί μέσω του ελέγχου των προγραμμάτων διαχείρισης της ασφάλειας των τροφίμων. Σε περίπτωση συμβάντος, οι πληροφορίες από την έγκαιρη επιτήρηση θα μπορούσαν να κοινοποιηθούν στη βιομηχανία τροφίμων, ώστε να διευκολυνθεί η άμεση δράση για την αντιμετώπιση των ανησυχιών των καταναλωτών και τον περιορισμό και τον μετριασμό της απειλής.
Όλοι οι τομείς της βιομηχανίας τροφίμων θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο βελτίωσης των σχεδίων ασφάλειας και αντιμετώπισης για τις εγκαταστάσεις τους. Για παράδειγμα, οι πηγές πρώτων υλών και οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης και τα συστήματα μεταφοράς θα μπορούσαν να διαφυλαχθούν· η πρόσβαση σε όλους τους κρίσιμους χώρους παραγωγής, επεξεργασίας, μεταφοράς και αποθήκευσης θα μπορούσε να ελέγχεται και να τεκμηριώνεται για την ελαχιστοποίηση των ευκαιριών μόλυνσης.
Όσον αφορά το προσωπικό, οι εργοδότες θα μπορούσαν να εξετάσουν το ενδεχόμενο ελέγχου του προσωπικού τους, ώστε να διασφαλίσουν ότι τα προσόντα και το υπόβαθρό του είναι συμβατά με την εργασία και τις αρμοδιότητές του. Οι εργαζόμενοι σε εγκαταστάσεις υγιεινής, συντήρησης και επιθεώρησης, οι οποίοι έχουν πρόσβαση σε κρίσιμες περιοχές, θα μπορούσαν επίσης να ελέγχονται από άποψη ασφάλειας. Θα μπορούσαν να θεσπιστούν κατάλληλοι μηχανισμοί που θα επιτρέπουν στο προσωπικό να αναφέρει ύποπτες συμπεριφορές και δραστηριότητες.
Ενώ είναι αδύνατο να περιγραφούν όλα τα πιθανά σενάρια για δολιοφθορά τροφίμων, ο ΠΟΥ έχει αναπτύξει βασικές οδηγίες για τη βιομηχανία τροφίμων για την ενίσχυση των προγραμμάτων διαχείρισης της ασφάλειας των τροφίμων, ώστε να αποτρέπεται η σκόπιμη μόλυνση των τροφίμων με επιβλαβείς παράγοντες 5 . Αυτές οι οδηγίες προσφέρουν μια σειρά από επιλογές που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη από τη βιομηχανία, λαμβάνοντας υπόψη τους διαθέσιμους πόρους και την αντιληπτή απειλή. Οι εύλογοι κίνδυνοι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε κάθε σημείο της τροφικής αλυσίδας, ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια των παραγόμενων τροφίμων. Ορισμένα χρήσιμα έγγραφα που έχουν καταρτιστεί από ορισμένες χώρες 6 , 7 , 8 και βιομηχανίες 9 προσφέρουν παραδείγματα και οδηγίες για την ανάλυση των κινδύνων στην παραγωγή και την επεξεργασία συγκεκριμένων τροφίμων. Δεν θα είναι όλα αυτά τα έγγραφα εφαρμόσιμα στο σύνολό τους σε μικρότερες, αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις, αλλά οι γενικές αρχές αξιολόγησης της ευπάθειας ισχύουν σε όλες τις επιχειρήσεις και τους τομείς.