Το παντοπωλείο-μεζεδοπωλείο «Με… νου» είναι ένα παραδειγμα προς μίμηση και δείχνει πως όλοι οι άνθρωποι μπορούν να εργαστούν αρκεί να τους δοθεί η ευκαιρία.
Στην περιοχή Διοικητηρίου της Δράμα υπάρχει ένα πολύ ιδιαίτερο παντοπωλείο–μεζεδοπωλείο. «Με… νου», γράφει στην είσοδο. Είναι κάτι σαν τα παλιά μπακάλικα, που έχουν λίγα απ’ όλα να ψωνίσεις, αλλά και ούζο, μεζέ και καφέ. Όταν μπαίνεις αντικρίζεις ένα 45άρη να κρατάει με μαεστρία τον δίσκο και να σερβίρει στα λιγοστά τραπέζια. Ο Πασχάλης. Και από πίσω του ένα χαμόγελο να… τρέχει για να συμπληρώνει τις παραγγελίες. Η Μαρία. Όλοι τους, κάνουν ξεχωριστό το μαγαζί. Με μία λεπτομέρεια: ο Πασχάλης είναι τυφλός και η Μαρία έχει σύνδρομο Down.
Το «Με… νου» δημιουργήθηκε με περίσσειο μεράκι
Από τα μέλη της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης «Αλληλέγγυα Συνεργασία». Μέσα σ’ αυτήν, είναι ο πρόεδρος του συλλόγου ΑμΕΑ Δράμας, Δημήτρης Μπόσκος, που είναι τυφλός. «Ήθελα να φτιάξουμε έναν χώρο να συνυπάρξουν τα άτομα με αναπηρία, με τους αρτιμελείς. Να συζητήσουμε, να γνωριστούμε καλύτερα», ειπε και συμπλήρωσε. «Ένας από τους βασικούς στόχους είναι η ένταξη των ατόμων με αναπηρία στην αγορά εργασίας». Στο «Με… νου» εργάζονται, ήδη, ο Πασχάλης Μπόσκος, επίσης τυφλός και η Μαρία Τσοκατσίδου, με σύνδρομο Down. Tη μέρα που πήγαμε, ένας καινούριος, ο Παναγιώτης, «γνώριζε» το περιβάλλον.
Κι αν το μαγαζί έγινε για να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν να κάνουν με την ένταξη και την εξωστρέφεια των ατόμων με ειδικές ανάγκες. Τα τραπέζια είναι καθημερινά γεμάτα, επειδή και οι μεζέδες είναι εξαιρετικοί. «Το σύνθημά μας είναι “οι γεύσεις του νομού συναντήθηκαν στο “με… νου”», λέει ο Δημήτρης Μπόσκος. «Έχουμε καταφέρει να νιώθει ο κόσμος οικεία. Πάμε πολύ καλά, είμαστε ανοιχτά από τις 7 το πρωί ως τη νύχτα. Νιώθεις ότι όσοι έρχονται, τους αρέσει. Σκοπός μας δεν είναι το κέρδος. Όμως δεν θέλουμε να έρθει ο κόσμος επειδή θα μας λυπηθεί. Αλλά επειδή θα τους αρέσει».
Η Μαρία στα 17 της, το πρωί πηγαίνει στο δημόσιο σχολείο και μετά στο «Με… νου». «Νιώθει σημαντική, της αρέσει η διαδικασία, δεν βλέπει την ώρα να έρθει εδώ. «Θέλω να έρχομαι περισσότερο εδώ παρά στο σχολείο. Θέλω να κάνω ένα επάγγελμα», αναφέρει. Μέσα σε μια στιγμή φεύγει να συνεχίσει το σερβίρισμα και ενημερώνει: «Θέλω να γίνω τραγουδίστρια. Ξέρω να τραγουδώ και θα βγάλω και αφίσα».
«Το χαίρομαι που με σερβίρει ένας τυφλός»
«Το χαίρομαι που με σερβίρει ένας τυφλός. Αυτός που βλέπει έχει περισσότερες πιθανότητες να του φύγει ο δίσκος». Ο Μαρίνος Μπούτσκας έχει γίνει θαμώνας στο «Με…νου». Του αρέσουν οι μεζέδες και με την παρέα του απολαμβάνουν το μεσημεριανό τους τσίπουρο. «Εγώ είμαι μετανάστης στη Γερμανία. Εκεί υπάρχει άλλη αντιμετώπιση σ’ αυτούς τους ανθρώπους. Είναι πολύ καλό για τα ίδια τα παιδιά που το έκαναν αυτό», είπε ο Τρύφων Στάικος, που είναι μέλος της ίδιας παρέας.
Ο σερβιτόρος με προβλήματα όρασης είναι ο Πασχάλης Μπόσκος. «Καθαρόαιμος τυφλός», συστήνεται και αυτοσαρκάζεται διαρκώς. «Η αναπηρία μου μ’ έμαθε να βλέπω. Ίσως μέχρι τότε ήμουν σαν τους άλλους, που απλώς κοιτάνε». Όταν τον ρωτάνε πώς τα καταφέρνει να σερβίρει αφού δεν βλέπει, είναι αφοπλιστικός: «Το μεράκι με βοηθάει να το κάνω. Άλλωστε δεν είναι τίποτα να πάρεις έναν δίσκο». Και συνεχίζει ανάβοντας ένα τσιγάρο στο εξωτερικό του καταστήματος: «Πρέπει να περάσουμε ένα μήνυμα και να πούμε ότι είμαστε κι εμείς εδώ. Η Πολιτεία αναπαύτηκε και πάρκαρε τα άτομα με αναπηρία στα επιδόματα. Κι εμείς όμως έχουμε ευθύνες. Αναπαυτήκαμε. Μέσα απ’ αυτό που κάνουμε θα δούμε τις αλλαγές στις επόμενες γενιές».
«Δεν έχουν παραπονεθεί ποτέ για όσα αντιμετωπίζουν»
Η Δήμητρα Μπόσκου είναι αδερφή των Δημήτρη και Πασχάλη. Και τόσο περήφανη. «Δεν φαντάζεσαι πώς νιώθω γι’ αυτούς τους ανθρώπους», λέει. «Δεν έχουν παραπονεθεί ποτέ για όσα αντιμετωπίζουν. Δεν τους άκουσα να λένε μια κουβέντα για όσα περνούν. Αντλώ τόση δύναμη απ’ αυτούς». Η κουβέντα γυρίζει στους πελάτες και πώς αντιμετωπίζουν το ξεχωριστό εγχείρημα. «Πιστεύω ο κόσμος αρχικά έρχεται να δει τί είμαστε. Το έχουν ακόμη μπερδεμένο στο κεφάλι τους. Φεύγουν όμως με τις καλύτερες εντυπώσεις. Από τους μεζέδες μας και τα χαμόγελά μας. Είμαστε όλοι μια παρέα».
Καθημερινά στο «Με… νου» βρίσκεται η Ελισάβετ Παζαρλή. Είναι εθελόντρια και προσφέρει στην κουζίνα. «Είναι σαν δικό μου μέρος, μοναδική εμπειρία μόνον να βρίσκεσαι μ’ αυτούς τους ανθρώπους. Μόνον αγάπη σου δίνουν. Δίνουν την ψυχή τους για όλα όσα κάνουν. Είναι ευλογία αυτό που ζω».
Ο Πασχάλης από την άλλη σκέφτεται κυρίως πώς θα αλλάξει η νοοτροπία. Περιγράφει ένα περιστατικό, όταν ένας περιπτεράς στην πόλη τοποθέτησε μία πινακίδα πάνω στον «οδηγό» των τυφλών, στο πεζοδρόμιο. «Τον ρώτησα τι έγραφε. Μου απάντησε ότι ήταν διαφήμιση για παγωτά και του είπα: “σε λάθος μέρος την έχεις. Εδώ δεν θα τη δει κανείς, μόνον τυφλοί περνούν”. Την έβγαλε αμέσως». Φοβάται πως αν ήταν άλλος στη θέση του, που έχει αναπηρία, θα την πετούσε κλωτσώντας την πινακίδα.