Ψυχίατρος του Χάρβαρντ που γεννήθηκε σε μια φτωχογειτονιά της Βραζιλίας, εξηγεί ποια είναι τα 3 «κλειδιά» για την επιτυχία
Ποιες είναι οι τρεις συμπεριφορές που σαμποτάρουν την ευημερία μας; Η ψυχίατρος Λουάνα Μάρκες εξηγεί πως θα την κερδίσουμε πίσω.
Παρόλο που σήμερα βομβαρδιζόμαστε από παραδείγματα εφήμερης επιτυχίας μέσω των social media, γνωρίζουμε πως η πραγματική επιτυχία που έχει διάρκεια στον χρόνο χρειάζεται αρκετή δουλειά.
Περιπτώσεις όπως αυτή της Λουάνα Μάρκες γιατρού, αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Χαρβαρντ και ιδρύτρια του Community Psychiatry Pride στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, μας εμπνέουν. Παρά το γεγονός ότι εργάζεται σε ένα από τα κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου η ίδια δεν κουράζεται ποτέ να διαδίδει το μήνυμα πως «θα είναι κοντά στους ανθρώπους όταν τη χρειάζονται».
Η αγάπη της για την ψυχολογία ξεκίνησε στην ηλικία των 15 ετών, όταν η γιαγιά της της έδωσε οδηγίες για να ξεπεράσει το άγχος της, τις οποίες, όπως λέει αργότερα, «είδα ότι υποστηρίζονταν από την επιστήμη και ήταν έγκυρες προκειμένου να ξεπεράσει κανείς τα εμπόδια της ζωής».
Η Λουάνα έχει ερευνήσει το άγχος σχετικά με τους τρόπους αντιμετώπισης αλλά και πώς να το χρησιμοποιήσουμε προς όφελός μας. Όπως εξηγεί στα δύο βιβλία που έχει εκδώσει «Living Boldly» και «Bold Move: A 3 step plan to transform anxiety into power», πολλές φορές όταν η επιτυχία πλησιάζει μποϊκοτάρουμε οι ίδιοι τον εαυτό μας, συνήθως από άγχος και φόβο.
«Ως ψυχολόγος το έχω παρατηρήσει από πρώτο χέρι. Επινόησα μια έννοια γι’ αυτό, την ‘ψυχολογική αποφυγή’, η οποία βασίζεται σε 20 χρόνια έρευνας και κλινικής εργασίας», αναφέρει. Για εκείνη, η ‘ψυχολογική αποφυγή’ νοείται ως η παρορμητική αντίδραση σε κάτι που εκλαμβάνεται ως απειλή (ακόμη και αν δεν είναι), και η αντίδραση φυγής η οποία παρέχει μεν άμεση συναισθηματική ανακούφιση, αλλά έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες.
Με αυτές τις συμπεριφορές μποϊκοτάρετε την ευτυχία σας – Πώς να τις αποφύγετε
- Αντίδραση πάλης ή φυγής (fight or flight)
Όταν νιώθουμε ότι απειλούμαστε, το συμπαθητικό νευρικό σύστημα ανταποκρίνεται προκαλώντας μία σειρά από βιολογικές αντιδράσεις, όπως η αύξηση της αδρεναλίνης, οι μεταβολές στις κόρες των ματιών, τους χτύπους της καρδιάς ή την αρτηριακή πίεση. Πολλές φορές, η απόκριση αυτή προκαλεί παρεμβολές και σε αυτόνομες αντιδράσεις, όπως το ανοσοποιητικό σύστημα, την αναπνοή και την πέψη. Ο μηχανισμός αυτός στοχεύει στην τροφοδότηση του οργανισμού μας με επιπλέον εγρήγορση, αντοχή και ταχύτητα ώστε να μπορέσουμε να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας καλύτερα παλεύοντας με την απειλή (πάλη) ή αποφεύγοντάς την (φυγή).
Σύμφωνα με την ψυχίατρο, τα πρωταρχικά μας ένστικτα όταν νιώθουμε απειλή είναι να τρέξουμε μακριά (από ένα λιοντάρι… για παράδειγμα). Αυτό στη σύγχρονη εποχή μεταφράζεται ως διέξοδος σε κάτι άλλο, στα κοινωνικά δίκτυα, στο ποτό, στην αναβλητικότητα. Το «κλειδί» για να μην αντιμετωπίζετε μια πρόκληση με αντίδραση φυγής είναι αρχικά να εντοπίσετε τον υποκείμενο φόβο και έπειτα να αναρωτηθείτε ”τι θα με συμβούλευε ο καλύτερος μου φίλος ή ένα άτομο που εμπιστεύομαι για αυτήν την κατάσταση”;
Παρόλο που η αντίδραση πάλης ή φυγής είναι μια λειτουργική ενστικτώδης συμπεριφορά που σκοπό έχει να μας προστατεύσει, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να γίνει αρκετά δυσλειτουργική.
- Άμεση αντίδραση
Το να αντιδράσετε άμεσα σε ένα έντονο ερέθισμα μπορεί να σημαίνει ότι θα αντιδράσετε παρορμητικά, όπως για παράδειγμα να συνεχίζετε να απαντάτε σε μία διαφωνία προκειμένου να έχετε τον τελευταίο λόγο ή να αντιδράτε με θυμό.
Σε αυτή την περίπτωση το «κλειδί» για να μην αντιδράσετε σε μια πρόκληση είναι να κρατήσετε απόσταση, να μην αντιδράσετε αμέσως και να αναπνεύσετε μετρώντας μέχρι το δέκα. Ύστερα σκεφτείτε πιο ψύχραιμα και πάρτε την απόφασή σας. Πώς θα θυμάστε να μην αντιδράσετε αμέσως; Θα πρέπει να εκπαιδεύσετε τον εαυτό σας να μάθει να το κάνει.
- Εκλογίκευση και στασιμότητα
Εκλογίκευση είναι ένας αμυντικός μηχανισμός ο οποίος χρησιμοποιούμε όταν δεν θέλουμε να αναλάβουμε την πλήρη ευθύνη των πράξεών μας, για παράδειγμα ” η διευθύντριά μου μου κάνει συνεχώς παρατηρήσεις επειδή καθυστερώ, άρα δεν με χωνεύει, (όχι ότι είναι πρόβλημα το ότι αργώ κάθε μέρα στην δουλειά μου). Δηλαδή, διεξάγουμε μια πνευματική διεργασία εξαπάτησης του εαυτού μας, η οποία περιλαμβάνει την εξωτερίκευση της σκέψης για να υπηρετήσει ένα ψέμα. Μερικές φορές το ψέμα που λέμε περιέχει και τη δικαιολόγηση κάποιου συναισθήματος, ενός κινήτρου ή μιας πράξης.
Ακόμη, μπορεί να προσπαθούμε να πείσουμε τον εαυτό μας ότι μια κατάσταση που βιώνουμε δεν είναι τόσο άσχημη ή ότι απλώς θα περάσει με τον καιρό, με αποτέλεσμα να αναβάλλουμε την αντίδρασή μας (στασιμότητα) η οποία θα μας δώσει τη λύση για να βγούμε από τη δυσλειτουργική κατάσταση.
Η ψυχίατρος συμβουλεύει πως αν έχουμε την τάση να αναβάλλουμε καλό θα είναι να προσπαθούμε να λύνουμε το πρόβλημα σταδιακά, κάνοντας μικρά βήματα κάθε μέρα. Για παράδειγμα αν έχετε ένα επιχειρηματικό πλάνο στο μυαλό σας και αυτό είναι κάτι που σας αγχώνει αφιερώστε μία ώρα την ημέρα για να σκεφτείτε το συγκεκριμένο θέμα, μην αφιερώνεται όλη την ημέρα σας.
Αν δεν μάθετε να αγκαλιάζετε τον αυθεντικό σας εαυτό, να αντιμετωπίζετε όσα σας κρατούν πίσω και να επιλύετε τις εσωτερικές σας συγκρούσεις δεν θα μπορέσετε να προχωρήσετε μπροστά ή να πετύχετε την ζωή που φαντάζεστε. Να θυμάστε πως το κύριο εμπόδιο για την επίτευξη της επιτυχίας σας είναι συνήθως ο ίδιος σας ο εαυτός.