Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων, ανακοίνωσε τον περασμένο Μάιο, στηριζόμενη σε πρόσφατη επιστημονική έρευνα, ότι η επεξεργασία του φοινικέλαιου σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες του προσδίδει καρκινογόνες ιδιότητες.
Μπορεί τις τελευταίες ημέρες η Nutella να είναι κεντρικό θέμα πολλών ιστοσελίδων σε όλον τον κόσμο, καθώς το φοινικέλαιο αποτελεί βασικό συστατικό της, όμως τα κεφάλαια αυτής ιστορίας είναι πολλά περισσότερα.
Το πρώτο σε κατανάλωση έλαιο στον κόσμο
Τι κοινό μπορεί να έχουν ένα παγωτό, ένα κραγιόν κι ένα σαμπουάν; Το φοινικέλαιο. Είναι το πρώτο σε κατανάλωση φυτικό έλαιο στον κόσμο και το συναντάμε σε εκατοντάδες προϊόντα κάθε μέρα.
wwf
Μια μικρή βόλτα στο γραφείο αποκάλυψε αρκετά προϊόντα με φοινικέλαιο:
Μπάρα δημητριακών:
Μαργαρίνη:
Φυστίκια:
Η μαργαρίνη στο σπίτι έχει συνήθως ως κύριο συστατικό της το φοινικέλαιο. Σοκολάτα με γέμιση ή «πραλίνα»; Μάλλον έχει φοινικέλαιο. Μπισκότα; Ελάχιστα τυποποιημένα μπισκότα πια δεν έχουν ως βασικό συστατικό τους το φοινικέλαιο. Πολλές φορές, το φοινικέλαιο δεν αναγράφεται ξεκάθαρα, αλλά μπορεί η ετικέτα να αναγράφει «φυτικά λίπη (vegetable fats)», εννοώντας φοινικέλαιο ή φοινικοπυρηνέλαιο.
Οι επιπτώσεις στην υγεία μας
Σίγουρα δεν χρειάζεται να πανικοβαλλόμαστε από την πρόσφατη ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων, όμως με το φοινικέλαιο να είναι τόσο διαδεδομένο, το επόμενο διάστημα θα χρειαστούν περισσότερες μελέτες ώστε να αποσαφηνιστεί τι κίνδυνο αντιμετωπίζουμε και τι μέτρα προφύλαξης πιθανόν χρειάζονται. Μέχρι τότε, ίσως αξίζει μια προσπάθεια περιορισμού της έκθεσης των παιδιών και βρεφών στο φοινικέλαιο, καθώς η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων τονίζει ότι:
«Η έκθεση σε “glycidyl fatty acid esters (GE)” [τα οποία βρίσκονται σε μεγάλη συγκέντρωση στο φοινικέλαιο] των βρεφών που καταναλώνουν αποκλειστικά βρεφικό γάλα-φόρμουλα προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία, καθώς είναι 10 φορές μεγαλύτερη από το επίπεδο που θα θεωρούνταν χαμηλής ανησυχίας για τη δημόσια υγεία.»
Tο γάλα-φόρμουλα αρκετών μεγάλων παρασκευαστών στην Ελλάδα περιέχει φοινικέλαιο (π.χ. δείτε εδώ και εδώ), επομένως μέχρι να υπάρξουν περισσότερα επιστημονικά δεδομένα για το θέμα, ίσως κάποιοι γονείς που δεν θηλάζουν να προτιμήσουν βρεφικό γάλα που στα συστατικά του δεν θα περιέχεται φοινικέλαιο.
Η παραγωγή του φοινικέλαιου έχει επίσης πολύ μεγάλο περιβαλλοντικό κόστος και γίνονται μεγάλες προσπάθειες για να παράγεται βιώσιμα, χωρίς καταστροφή τροπικών δασών σε χώρες όπως η Ινδονησία.
Η επιλογή της διατροφής μας
Παρόλο που το φοινικέλαιο βρίσκεται για τα καλά μες στη ζωή μας, ίσως τα πρόσφατα νέα να είναι μια καλή αφορμή να το μειώσουμε, κάνοντας ορισμένες γενικότερες επιλογές βελτίωσης της διατροφής μας, που θα μας ωφελήσουν έτσι κι αλλιώς:
- Πόσα τυποποιημένα τρόφιμα επιλέγω να τρώω;
Το φοινικέλαιο χρησιμοποιείται κατά κόρον στα τυποποιημένα τρόφιμα, αλλά μπορεί να λείπει εντελώς από τη σπιτική μαγειρική. Είναι στο χέρι μας να μην επιλέγουμε προϊόντα όπως μαργαρίνη, που συνήθως έχει ως βασικό συστατικό το φοινικέλαιο, αλλά ελαιόλαδο ή ηλιέλαιο, είτε για μαγείρεμα, τηγάνισμα, ή και τα γλυκά. Στο βαθμό που αγοράζουμε τυποποιημένα προϊόντα, σε ορισμένα από αυτά υπάρχει η επιλογή να αποφύγουμε το φοινικέλαιο – π.χ. πατατάκια με ηλιέλαιο ή αραβοσιτέλαιο αντί φοινικέλαιου. Περιορίζοντας τα τυποποιημένα τρόφιμα περιορίζουμε την πρόσληψη πολλών χημικών πρόσθετων ουσιών και αποφεύγουμε την επεξεργασία των τροφών που αφαιρούν τις θρεπτικές τους ουσίες και δημιουργούν πιθανούς κινδύνους για την υγεία.
- Πόσα λιπαρά επιλέγω να τρώω;
Η υπερβολική κατανάλωση λιπαρών φαγητών επιβαρύνει την υγεία μας. Οι μελέτες δείχνουν ότι η μεσογειακή διατροφή, που είναι πλούσια σε λαχανικά, φρούτα, και μετριάζει τις λιπαρές τροφές, είναι η καλύτερη για τον οργανισμό.
Τα καλά νέα επομένως είναι ότι κάνοντας πιο υγιεινές επιλογές στη διατροφή μας, με λιγότερα τυποποιημένα προϊόντα και λιγότερα λιπαρά, μπορούμε την ίδια στιγμή να μειώσουμε την έκθεσή μας όχι μόνο στο φοινικέλαιο, αλλά και σε άλλες πιθανές πηγές βλαβερών ουσιών.
[WWF]