Γράφει ο Γρηγόρης Κοσσυβάκης
H Σκωτία είναι γεμάτη Αρχαιοελληνικά τοπωνύμια. Τα τοπωνύμια, τα ονόματα δηλαδή των διαφόρων τόπων, βουνών, λιμνών, ποταμιών, χωραφιών, βρυσών κτλ. έχουν μεγάλη σημασία για μια μελέτη της γλώσσας, της εθνικής ιστορίας, της τοπικής ιστορίας, της θρησκείας.
Γνώριζα ήδη τήν εκδοχή πού θεωρεί ότι τό όνομά της προέρχεται από τήν Ελληνική λέξη «σκότια χώρα» δηλαδή «σκοτεινή» χώρα, γεγονός πού είναι αληθές και απηχεί μιά ανέκαθεν πραγματικότητα, εφ’ όσον οι ομίχλες και οι συννεφιές είναι η συνηθισμένη μετεωρολογική της κατάσταση.
Πέραν αυτού όμως, κανένα στοιχείο πού νά παραπέμπει σέ προφορικές παραδόσεις ή γιά ευρήματα αρχαιοΕλληνικής παρουσίας στήν Σκωτία σέ ακαθόριστες χρονολογικά εποχές, δέν είχε υποπέσει στήν αντίληψή μου, έως τότε.
Ωστόσο, γιά κάποιον πού έχει «πονηρευτεί» ερευνητικά, τά πράγματα είναι πιό εύκολα και αυτό επιβεβαιώθηκε όταν, σέ έναν αρκετά λεπτομερή χάρτη τής Σκωτίας και ειδικότερα τών δυτικών παραλίων της, εντόπισα μιά ονομασία πού μού φάνηκε «οικεία».
Πρόκειται γιά μία παραθαλάσσια πόλη στά νοτιοδυτικά τής Γλασκώβης πού ονομάζεται «Ayr», γεωγραφικά είναι εντελώς «ανοιχτή» πρός τόν Βορρά και -τί απλό- θα πρέπει νά υποφέρει από «αέρηδες», οπότε η ονομασία της έχει αντίστοιχη γλωσσική/νοηματική σημασία στήν Ελληνική γλώσσα.
Από εκεί και πέρα, όλα ήταν ένα «παιχνίδι» στόν χάρτη : Mιά σειρά τοπωνύμια μέ «υποκρυπτόμενη» (στήν Αγγλική γλώσσα), αρχαιοελλη
ική σημασία άρχισαν νά αποκαλύπτονται διαδοχικά, πρός έκπληξή μου.
Υπάρχει λοιπόν εκεί πέρα ένα νησί μέ τό όνομα «Gigha» (δηλαδή Γίγας!!!), ενώ ένα άλλο ονομάζεται «Jura» (Γιούρα), όπως και τό αντίστοιχο νησί τών Κυκλάδων.
Βορειότερα, ένα άλλο νησί ονομάζεται «Colonsay». Eκ πρώτης όψεως η ονομασία υποκρύπτει τήν Ελληνική λέξη «Κολώνα», όμως τό Αγγλικό λεξικό τήν αποδίδει και ως «αποικία» !!!
Πολύ κοντά στά προηγούμενα, ένα άλλο νησί ονομάζεται «Ιοna» και βέβαια δεν χρειάζεται πολύ φαντασία για ν’ αναζητηθεί ο Ιωνας πρόγονός μας, ο ταξιδευτής / αποικιστής πού έφτασε εκεί, «τις οίδε» πότε. (Εκ τών υστέρων πληροφορήθηκα από τό διαδίκτυο ότι, στό συγκεκριμένο νησάκι έχουν εντοπισθεί και σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα αλλά χωρίς να προσδιορίζεται η «πατρότητά» τους…)
Στην συνέχεια, σ’ ένα άλλο μικρό νησί υπάρχει μιά πόλη-λιμάνι πού ονομάζεται «Αchill» δηλαδή παραφθορά εκ τού «Αχιλλεύς» ή «Αχίλλειον» (!!!) δοθέν προφανώς πρός τιμήν τής μνήμης τού κορυφαίου Ομηρικού ήρωα τών αρχαίων προγόνων μας.
To νησί Αchill
Oμως και άλλος ονομαστός Ομηρικός ήρωας φαίνεται πώς έχει δώσει έμπνευση ονοματοθεσίας στήν ίδια περιοχή, αφού ένας θαλάσσιος δίαυλος ονομάζεται «Εasdale», δηλαδή τό «πέρασμα τού Αίαντα»!!!
Ωστόσο, εξ ίσου «Ομηρικές» ονοματοθεσίες είναι αδιαμφισβήτητα και τά τοπωνύμια «Kirkisbowl», δηλαδή «τό κύπελλον» ή «τό κοίλον» τής Κίρκης αλλά και τό «Aris aig», εκεί στά ίδια νησιωτικά περάσματα τής Σκωτίας.
Ακόμη, εκπληκτικής «Ελληνικότητος» είναι και τά τοπωνύμια : «Cori» («Κόρη»), «Couros» («Κούρος»), «Troon» («Τρώων») και «Helen’s burg» («Ελένης κάστρον»), σέ σημείο νά νομίζει κάποιος ότι ομιλούμε γιά αρχαία παραλιακή ή νησιωτική ζώνη τού Αιγαίου ή τού Ιονίου πελάγους.
Τέλος, υπάρχει στήν ίδια περιοχή, νησιωτικό συγκρότημα αποτελούμενο από τρία νησάκια, τό οποίο ονομάζεται «Treshnish isles» (Τρία νησιά) (!!!)
Τό εκπληκτικό στήν περίπτωση αυτή είναι ότι, ο Βρετανός γεωγράφος – χαρτογράφος, προφανώς αγνοώντας τί σημαίνει στήν Ελληνική γλώσσα «Τresh nish», εφ’ όσον παρέλαβε και κατέγραψε τήν ονομασία αυτή από τήν προφορική «ντοπιολαλιά», αυτονόητα προσέθεσε τήν Αγγλική ονομασία «Isles», οπότε δημιούργησε -άθελά του- έναν «ωραίο» λεκτικό πλεονασμό, δηλαδή καθ’ ερμηνείαν : «Τρία νησιά, νησιά» (…)
Συμπληρωματικά θά αναφέρω ότι, η ονομασία τής ακτής έναντι τών «Τριών Νησιών», ονομάζεται «Gometra», δηλαδή είναι προδήλως λεκτική σύνθεση από τίς ελληνικές λέξεις (Γή + Μέτρο).
Ολες αυτές οι ονομασίες αφορούν παραθαλάσσιες τοποθεσίες και νησιωτικά συγκροτήματα στόν θαλάσσιο δίαυλο ανάμεσα στήν νοτιοδυτική Σκωτία και τήν Βορειοανατολική Ιρλανδία και σέ καμμία περίπτωση τοποθεσίες τής ενδοχώρας τους.
Και αυτό τό στοιχείο επιβεβαιώνει τήν υπόθεση ότι, οι …«ονοματοθέτες» ήσαν μεταΟμηρικοί αρχαίοι Ελληνες ναυτικοί – έμποροι – εξερευνητές, οι οποίοι προφανώς έφθασαν εκεί πρός εμπορία μετάλλων (μιλάμε γιά τήν περιοχή όπου ήσαν οι περίφημες «Κασσιτερίδες νήσοι», απ’ όπου προμηθεύονταν τόν πολύτιμο κασσίτερο οι δαιμόνιοι πρόγονοί μας…), χωρίς όμως νά έχουν τήν δυνατότητα ή και τήν διάθεση νά εισχωρήσουν στήν ενδοχώρα, γι’ αυτό και δέν υπάρχουν εκεί αντίστοιχα αρχαιοΕλληνικά τοπωνύμια.
Αξίζει νά προστεθεί ότι, αρκετά βορειότερα, στό άκρο τής χερσαίας Βόρειας Σκωτίας, υπάρχει πόλη-λιμάνι μέ τήν ονομασία «Τhurso» και -βέβαια- η λέξη αυτή δέν απέχει από τήν αρχαία Ελληνική λέξη «Θύρσος» τήν οποία τό Επίτομο Λεξικό τού «Ηλίου» αποδίδει ως : «Ράβδον διακόσμητον εις τήν κορυφήν μέ φύλλα κισσού ή κώνον πίτυος και μέ ταινίες».
Oμως, εξ’ ίσου πιθανό είναι γιά εμάς, τό συγκεκριμένο τοπωνύμιο νά «απηχεί» πλόες ναυτικών από τήν αρχαία Μεσογειακή Ελληνική πόλη Ταρσό, έναντι τής Ανατολικής Κύπρου.
Στό Αγγλοελληνικό λεξικό δέν βρήκαμε τήν αντίστοιχη λέξη/έννοια, επομένως, η ονοματοθεσία αυτή -όπως και οι περισσότερες από τίς προηγούμενες- δ έ ν απηχούν κάποια αντίστοιχη έννοια στήν Αγγλική, άρα δ έ ν ονομάσθηκαν έτσι από τούς γνωστούς «πρώϊμους» λαούς τής Βόρειας Βρετανίας (Πίκτους, Κέλτες ή Σάξωνες).
Είναι λοιπόν σαφές ότι, οι ονοματοθεσίες εκείνες διατηρήθηκαν προφορικά από τούς λαούς αυτούς ή και άλλους προγενέστερους (επομένως «προϊστο-ρικούς»), κατοίκους τής περιοχής, οι οποίοι, ακούγοντάς τις από τούς -πλέον προηγμένους πολιτισμικά και γλωσσολογικά- πρωτοΕλληνες ναυτικούς πού έφθασαν εκεί, τίς κράτησαν στήν μνήμη τους αναπαράγοντάς τις, χωρίς όμως νά κατανοούν και τήν αντίστοιχη σημασία τους στήν Ελληνική γλώσσα.
Αλλωστε μιά άλλη πασίγνωστη ονομασία τής Σκωτίας είναι «Kalydonia» και, ενώ η λέξη αυτή δ ε ν έχει κάποια συγκεκριμένη έννοια στήν Αγγλική γλώσσα, εμείς οι Ελληνες γνωρίζουμε τήν αρχαία Καλυδώνα (στήν περιοχή τού Μεσολογγίου), η οποία προΟμηρικά ήταν παραθαλάσσια πόλη και εκεί βασίλευσε ο Οινέας, πατέρας τού Αργοναύτη Τυδέα και παππούς τού σπουδαίου Ομηρικού ήρωα Διομήδη…»
Τελευταίο -αλλά όχι αμελητέο- αποδεικτικό στοιχείο τών παραπάνω ισχυρισμών μας, είναι και τό εξής εύρημα:
Στόν ίδιο θαλάσσιο δίαυλο, πού ορίζεται, αφ’ ενός από τίς ακτές Ουαλλίας και Σκωτίας και αφ’ ετέρου από εκείνες τής Ιρλανδίας, βρίσκεται τό -σχετικά γνωστό- νησί τού «Μάν» («Ιsle of Man»).
Επιφυλασσόμαστε γιά τυχόν λεπτομέρειες τής ιστορίας του και τών αρχαιολο-γικών ευρημάτων πού πιθανόν έχουν εντοπισθεί εκεί. Περιοριζόμαστε νά αναφέ-ρουμε ότι, η επίσημη σημαία («Τhe flag of Isle of Man»), δέν είναι άλλο από τήν περίφημη «Τρισκελίδα», δηλαδή ένα από τά πλέον διαδεδομένα διακοσμητικά σύμβολα τών αρχαιοΕλληνικών ασπίδων!!!
Τέτοιο «διακοσμητικό» -εξ όσων γνωρίζουμε- δ έ ν έχει εντοπισθεί σέ αναφο-ρές περί ασπίδων άλλων λαών (σέ αντίθεση μέ άλλα γνωστά σύμβολα, όπως λ.χ. αετούς, λέοντες, ταύρους, «δράκους», αστέρες κ.λπ.), προφανώς δε, παρέπεμπε στήν «ωκυποδία» (δηλαδή στήν ταχύτητα τών ποδιών, στό γρήγορο τρέξιμο), τού συγκεκριμένου -κάθε φορά- αρχαίου Ελληνα πολεμιστή.
Προφανέστατα, κάποιος ή κάποιοι από τούς θαλασσοπόρους προγόνους μας πού έφθασαν, αποβιβάσθηκαν ή και εγκαταστάθηκαν στό νησί τού «Μάν» σέ εκείνα τά παναρχαία χρόνια, διέθεταν τέτοιες ασπίδες και εκείνο τό εντυπω- σιακό διακοσμητικό σύμβολο τους, «έμεινε» και διατηρήθηκε στήν μνήμη τών («μικτών»;;;) επιγόνων τους εκεί.
Ηταν δέ τόσο σεβαστό -εφ’ όσον παρέπεμπε στήν ανάμνηση «θρυλικών» προγόνων- ώστε επιλέχθηκε ως σύμβολο τής σύγχρονης σημαίας τού εν λόγω Βρετανικού νησιού.
Ολοφάνερο λοιπόν είναι ότι, η Μυκηναϊκή/Αχαϊκή θαλάσσια εξάπλωση πού επα-κολούθησε τήν καθυπόταξη τής Τροίας και τών συμμάχων της, έφθασε μέχρι τήν συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή πού ορίζεται, αφ’ ενός από τίς δυτικές ακτές Ουαλλίας-Σκωτίας και αφ’ ετέρου τίς ανατολικές ακτές τής Ιρλανδίας.
Μήπως όμως όχι μόνον εκεί, όχι μόνον τότε αλλά -ίσως- και προηγουμένως ;;;
Οντως, στό εξαιρετικό βιβλίο τού Ηπειρώτη συγγραφέα-αρχαιολόγου Αποστ. Δ.Σπήλιου, μέ τίτλο «ΠΕΛΑΣΓΙΚΗ ΗΠΕΙΡΟΣ» (Εκδόσεις «ΝΕΑ ΘΕΣΙΣ», Αθήνα, 2002, σελ. 29-30), γίνεται εκτενής αναφορά στήν ναυσιπλοϊα τών Μυκηναίων/Αχαιών.
«…Είναι φανερό τό μέγεθος τών ικανοτήτων τών Πελασγικών απολήξεων τής εποχής εκείνης» -δηλαδή τών Μυκηναίων/Αχαιών- «γιά υπερπόντια ταξίδια στά πέρατα τού κόσμου…».
«…Κατά τεκμήριο, κατείχαν γνώσεις ναυπηγικής γιά τήν κατα-σκευή ποντοπόρων πλοίων. Κατείχαν, επίσης, γνώσεις ναυσι-πλοΐας γιά ν’ αυλακώνουν τίς ανοιχτές θάλασσες και -βεβαίως- γνώσεις αστρονομίας. Μόνο μέ αυτές τίς γνώσεις η επιστροφή τους, είτε από ανάγκη είτε από νοσταλγία, θά ήταν σίγουρη…»
Η -ενδεικτική- επιβεβαίωση σέ όλα αυτά, «έρχεται» και πάλι από τήν Σκωτία !!!
Πράγματι, μία λέξη/έννοια η οποία σημαίνει πολλά γιά τούς Σκώτους, ακόμη και σήμερα, είναι η λέξη «CLAN» πού σημαίνει «γένος» και αναφέρεται στά πανάρχαια γένη από τά οποία υπερηφανεύονται ότι προέρχονται και συγκε-κριμενοποιούνται μέ τό χαρακτηριστικό πρόθεμα «ΜΑC». (Λ.χ. Μάκ Γκρέγκορ, Μακ Ντόναλντ, Μάκ Φάρλαντ, Μάκ Ιντος, Μάκ Ιντάϊρ, Μάκ Ντούγκαλ, Μάκ Φέρσον κ.ο.κ.)
Όμως, στό πολύτιμο βιβλίο τού σπουδαίου Ελληνα αρχαιολόγου / γλωσσολό-γου Ιάκωβου Θωμόπουλου «ΠΕΛΑΣΓΙΚΑ» (Εκδόσεις «Πελεκάνος», σελ. 563-564 και σελ.223, Αθήνα Β’ Εκδοση 2007), στήν ανάλυση Πελασγικής επιγραφής πού βρέθηκε στήν Κρήτη, εντοπίζονται τά ακόλουθα:
«Στην Πελασγική γλώσσα «Κλάν» = κλώνος, μεταφορικά υιός, Ελληνικά κέλωρ και -κλέης εν τοίς Ηρακλέης = Ηρακλής, υιός τής Ηρας…»
Και ακόμη (στό ιδιο βιβλίο) : «Ότι Ηρακλής ουδέν άλλο σημαίνει ή υιός τής Ηρας (οίος εθεωρείτο παρά τών Πελασγών), μαρτυρεί τό Ετρουσκικόν κάτοπτρον Gerh (V, 60), ένθα ο Ηρακλής (Ηέρκλε) λέγεται ρητώς «όνιαλ κλάν», δηλ. «Ηρας υιός» (αλλά και) «κλέος» = «καύχημα», «δόξα», «καμάρι».
Επομένως, η λέξη/έννοια πού προσδιορίζει «καταγωγικώς» τά γένη τών Σκώτων, τά περίφημα CLAN’S -δηλαδή τούς «κλώνους» τους- είναι πολύ σημαντική γιά νά είναι τυχαία, προφανώς δέ «κληρονομήθηκε» και αυτή από Ελληνες θαλασσοπόρους αλλά σαφώς προγενέστερους από εκείνους πού άφησαν «κληρονομιά» από τό πέρασμά τους, εκεί στήν μακρινή Σκωτία, τά παραπάνω τοπωνύμια (αφού εκείνοι αναφέρονταν σέ -μεταγενέστερους- Ομηρικούς ήρωες) και τέτοιοι -προγενέστεροι από τούς Μυκηναίους/Αχαιούς/Μινωϊτες- πρόγονοί μας δέν μπορεί νά ήσαν άλλοι από τούς προϊστορικούς Αιγαίους «Δίους» Πελασγούς. (…)
Πηγή: kossivakis.gr