Λίγοι άνθρωποι τολμούν να μιλήσουν ανοιχτά γι’ αυτό, όμως αφορά εκατομμύρια ανθρώπους και σε όλο τον κόσμο: Tι συμβαίνει στο σώμα και στο μυαλό μετά από μια μακρά περίοδο χωρίς ερωτικές σχέσεις;
Είτε η αποχή είναι εθελοντική —από προσωπική επιλογή, χωρισμό ή ιατρικούς λόγους— δεν είναι χωρίς συνέπειες.
Επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι η παρατεταμένη αποχή μπορεί να προκαλέσει πραγματικές βιολογικές και ψυχολογικές αλλαγές. Κάποιες είναι προσωρινές, άλλες πιο μακροχρόνιες — και μερικές μπορεί να σας εκπλήξουν.
Οι πρώτοι μήνες: Οι υποδόριες αντιδράσεις
Κατά τους πρώτους έναν έως τρεις μήνες, η αποχή δεν προκαλεί σοβαρά προβλήματα υγείας. Ωστόσο, το σώμα αντιδρά. Για κάποιους, η λίμπιντο μειώνεται λόγω έλλειψης τακτικής διέγερσης, ενώ άλλοι δεν παρατηρούν μεγάλη διαφορά.
Η απουσία σeξουαλικής δραστηριότητας μπορεί επίσης να επηρεάσει τη διάθεση. Κανονικά, όταν γίνεται η επαφή απελευθερώνονται ορμόνες όπως η οξυτοκίνη και οι ενδορφίνες, που συνδέονται με τη χαλάρωση και την ευχαρίστηση. Χωρίς αυτές, το στρες μπορεί να γίνει πιο έντονο — αν και η άσκηση, το γέλιο ή οι αγκαλιές μπορούν να αντισταθμίσουν θετικά την απουσία τους.
Από τους τέσσερις έως τους δώδεκα μήνες: Φάση προσαρμογής
Όσο η αποχή παρατείνεται για αρκετούς μήνες, τόσο άνδρες όσο και γυναίκες μπορεί να παρατηρήσουν σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές.
Στους άνδρες, μελέτες δείχνουν ότι μεγάλες περίοδοι χωρίς εκσπεpμάτιση αυξάνουν την ποσότητα του σπέρματος, αλλά μειώνουν την ποιότητά του: H κινητικότητα των σπερματοζωαρίων μειώνεται ελαφρά και η ακεραιότητα του DNA μπορεί να επηρεαστεί (World Journal of Men’s Health, 2018). Μια μεγάλη μελέτη σε 30.000 άνδρες διαπίστωσε επίσης ότι η συχνή εκσπεpμάτιση συνδέεται με ελαφρώς μειωμένο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη.
Στις γυναίκες, ειδικά μετά την εμμηνόπαυση, η έλλειψη σeξουαλικής δραστηριότητας μπορεί να επιδεινώσει φυσικά συμπτώματα όπως η κολπική ξηρότητα ή η δυσφορία κατά τη διάρκεια της επαφής. Η απουσία διέγερσης δεν προκαλεί αυτές τις αλλαγές, αλλά μπορεί να κάνει την επιστροφή στην επαφή πιο δύσκολη.
Σε ψυχολογικό επίπεδο, η επιλεγμένη αποχή βιώνεται συνήθως με ηρεμία, ενώ η αναγκαστική αποχή μπορεί να μειώσει την αυτοπεποίθηση ή να αυξήσει το συναισθηματικό στρες.
Πάνω από ένα χρόνο: Μακροπρόθεσμες συνέπειες
Μετά από έναν ή περισσότερα χρόνια, τα αποτελέσματα μπορεί να γίνουν πιο αισθητά. Στους άνδρες, μπορεί να εμφανιστούν συχνότερα προβλήματα στύσης — όχι επειδή η αποχή τα προκαλεί, αλλά επειδή η τακτική δραστηριότητα βοηθά στη διατήρηση της λειτουργίας. Οι κύριοι παράγοντες κινδύνου παραμένουν η ηλικία, τα καρδιαγγειακά προβλήματα, ο διαβήτης και το κάπνισμα (American Urological Association, 2018).
Στις γυναίκες, το κύριο ζήτημα είναι ορμονικό. Μετά την εμμηνόπαυση, η έλλειψη οιστρογόνων οδηγεί σε ξηρότητα και πόνο κατά την επανέναρξη της σeξουαλικής επαφής — μια κατάσταση γνωστή ως ουρογεννητικό σύνδρομο. Η παρατεταμένη αποχή μπορεί να το επιδεινώσει, αλλά υπάρχουν λύσεις: λιπαντικά, ενυδατικές κολπικές κρέμες ή τοπική θεραπεία με οιστρογόνα.
Το σημαντικότερο: Η σeξουαλική επιθυμία δεν χάνεται οριστικά. Ακόμη και μετά από χρόνια χωρίς επαφή, μπορεί να επανέλθει σταδιακά.
Η επιστροφή στην επάφη
Μετά από μήνες ή χρόνια αποχής, το σώμα και το μυαλό χρειάζονται χρόνο για να προσαρμοστούν ξανά. Είναι φυσιολογικό να υπάρχει κάποια αμηχανία στην αρχή: Λιγότερη φυσική λίπανση στις γυναίκες, λιγότερο συχνές στύσεις στους άνδρες ή απλώς νευρικότητα. Αυτά είναι φυσιολογικά και προσωρινά.
Οι ειδικοί συνιστούν σταδιακή επανένταξη στην επαφή — ξεκινώντας με μη διεισδυτική επαφή, χρήση λιπαντικών όπου χρειάζεται και αuνανισμό για ήπια επανενεργοποίηση της επιθυμίας. Για τις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, η τοπική θεραπεία με οιστρογόνα μπορεί να μειώσει την ξηρότητα. Αν η αποχή ήταν αναγκαστική ή επώδυνη, η υποστήριξη από σeξολόγο ή θεραπευτή μπορεί να είναι πολύτιμη.
Το συμπέρασμα
Η παρατεταμένη σeξουαλική αποχή δεν αποτελεί από μόνη της κίνδυνο για τη σωματική υγεία. Το σώμα συνεχίζει να λειτουργεί, και τα περισσότερα αποτελέσματα εξαρτώνται από το πλαίσιο, τον τρόπο ζωής και τη γενική κατάσταση υγείας.
Ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι η τακτική επαφή έχει οφέλη: πιο σταθερή καρδιαγγειακή λειτουργία, καλύτερη διατήρηση της στύσης και ενδεχομένως ισχυρότερο ανοσοποιητικό σύστημα, χάρη στην αύξηση της ανοσοσφαιρίνης Α.
Η σeξουαλικότητα, λοιπόν, δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωση, αλλά —όπως η σωστή διατροφή και η τακτική άσκηση— συμβάλλει σε μια πιο ολοκληρωμένη αίσθηση ισορροπίας και ευεξίας.