Ο κόσμος της εργασίας αλλάζει με ταχύτητα που κανείς δεν περίμενε. Η τεχνητή νοημοσύνη, που μέχρι πριν λίγα χρόνια θεωρούνταν ένα μακρινό καινοτόμο εργαλείο, σήμερα παίρνει τη θέση χιλιάδων εργαζομένων σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
Εταιρείες-κολοσσοί όπως η Amazon, η Google, η Microsoft και η Meta ανακοινώνουν αλλεπάλληλες περικοπές προσωπικού, αντικαθιστώντας ανθρώπους με συστήματα που «μαθαίνουν» και εκτελούν καθήκοντα ταχύτερα και φθηνότερα.
Η τάση αυτή δεν αφορά μόνο τις χειρωνακτικές εργασίες, αλλά και τις λεγόμενες “λευκές μπλούζες” – γραφειακές θέσεις, αναλυτές, υπαλλήλους υποστήριξης, λογιστές και επαγγελματίες των μέσων ενημέρωσης. Πρόσφατες εκθέσεις δείχνουν ότι πάνω από 300 εκατομμύρια θέσεις εργασίας παγκοσμίως κινδυνεύουν να επηρεαστούν μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, καθώς τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να εκτελούν ήδη το 40% των καθημερινών εργασιών ενός μέσου υπαλλήλου γραφείου.
Ο στόχος των εταιρειών είναι ξεκάθαρος: μείωση κόστους και αύξηση παραγωγικότητας. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν κουράζεται, δεν ζητά άδειες, δεν κάνει λάθη από βιασύνη και μπορεί να λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο. Έτσι, χιλιάδες θέσεις εργασίας εξαφανίζονται χωρίς αντικατάσταση από ανθρώπους, με τις επιχειρήσεις να επιλέγουν πλέον τη λύση των “έξυπνων συστημάτων” για λειτουργίες όπως εξυπηρέτηση πελατών, ανάλυση δεδομένων, προγραμματισμό και ακόμη και δημιουργία περιεχομένου.
Η εξέλιξη αυτή όμως δημιουργεί τεράστια κοινωνικά ρήγματα. Εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι σε όλο τον κόσμο βρίσκονται ξαφνικά χωρίς εργασία, βλέποντας τις δεξιότητές τους να καθίστανται «ξεπερασμένες». Η ψυχολογική πίεση αυξάνεται, ενώ τα ποσοστά ανεργίας σε ορισμένες χώρες αρχίζουν ήδη να ανεβαίνουν. Ειδικοί προειδοποιούν ότι αν δεν υπάρξει γρήγορη επανεκπαίδευση και ενίσχυση των ανθρωπίνων δεξιοτήτων, η ανισότητα μεταξύ των «ψηφιακά ικανών» και των «αναλογικών» εργαζομένων θα διογκωθεί δραματικά.
Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, όπου μεγάλο ποσοστό εργαζομένων απασχολείται σε διοικητικές και υπηρεσιακές θέσεις, ο κίνδυνος είναι άμεσος. Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να αυτοματοποιήσει πολλές από αυτές τις εργασίες, αφήνοντας χιλιάδες άτομα εκτός αγοράς. Η ανάγκη για προγράμματα κατάρτισης, τεχνολογική εκπαίδευση και ενίσχυση της καινοτομίας είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
Παράλληλα, ειδικοί τονίζουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν πρέπει να θεωρείται «εχθρός» αλλά εργαλείο. Η σωστή αξιοποίησή της μπορεί να δημιουργήσει νέες μορφές απασχόλησης, να ενισχύσει την αποδοτικότητα και να ελευθερώσει χρόνο για δημιουργικές δραστηριότητες. Ωστόσο, αυτό απαιτεί σχέδιο, πολιτική βούληση και επένδυση στην εκπαίδευση, ώστε ο άνθρωπος να μην γίνει απλός παρατηρητής της ίδιας του της αντικατάστασης.
Το μήνυμα είναι σαφές: η Τεχνητή Νοημοσύνη ήρθε για να μείνει – το στοίχημα είναι αν θα τη χρησιμοποιήσουμε ως σύμμαχο ή αν θα μας οδηγήσει σε ένα νέο κύμα ανεργίας και κοινωνικής ανισότητας. Το μέλλον της εργασίας δεν γράφεται από τις μηχανές, αλλά από τις αποφάσεις που παίρνουμε σήμερα.