Όπως τονίζουν οι παραγωγοί παγωτού, οι τιμές στις πρώτες ύλες έχουν αυξηθεί κατά 10-20%, με αποτέλεσμα οι ίδιοι να μην μπορούν να αφομοιώσουν
Στο δρόμο της ακρίβειας έχει μπει και η παραδοσιακή απόλαυση μικρών και μεγάλων τους καλοκαιρινούς μήνες: το παγωτό.
Είτε πρόκειται για χύμα, είτε για συσκευασμένο, οι τιμές σε σχέση με πέρυσι καταγράφουν αυξήσεις, ακολουθώντας την πορεία των γαλακτοκομικών και της ενέργειας.
Πρώτες ύλες
Όπως τονίζουν οι παραγωγοί παγωτού, οι τιμές στις πρώτες ύλες έχουν αυξηθεί κατά 10-20%, με αποτέλεσμα οι ίδιοι να μην μπορούν να αφομοιώσουν άλλες ανατιμήσεις. Έτσι αναγκαστικά ανεβάζουν αντίστοιχα τις τιμές στο χύμα παγωτό.
«Εμείς κάθε πότε πρέπει να ανεβάζουμε τιμές;» αναρωτήθηκε μιλώντας στο MEGA ο ζαχαροπλάστης Γιώργος Ακολέβας, σημειώνοντας ότι αγόραζε το γάλα στα 0,72 € το λίτρο και τώρα πωλείται για 0,97€, ενώ η κρέμα γάλακτος έφτασε στα 4,07€ από 3,30€ που κόστιζε πέρυσι.
«Η τιμή του κιλού είναι στα 13,90€ από 12,90€ που είχε πέρυσι, ενώ η κάθε μπάλα παγωτού κοστίζει 1,40€ από 1,30€ που είχε πέρυσι» συμπλήρωσε ο κ. Ακολέβας.
Η υποσμηναγός (Ι) Χρυσάνθη Νικολοπούλου είναι η πρώτη γυναίκα πιλότος F-16 και συμπυκνώνει με τον δυναμισμό και τη μαχητικότητά της τις υψηλές προσδοκίες και την ελπίδα για την κατάκτηση νέων κορυφών τη χρονιά που έρχεται.
Στην Πολεμική Αεροπορία δεν ξεχωρίζουν τους άνδρες από τις γυναίκες. Δεν φτάνει μόνον, λένε οι επιτελείς, να απογειώσεις ένα μαχητικό, αλλά και να αντέξει ο/η πιλότος τα πολλά G. Και έχουν απόλυτo δίκιο, όπως λένε οι ίδιοι οι πιλότοι. Γιατί στις αερομαχίες («dogfights» στη γλώσσα των αεροπόρων) οι πιέσεις που δέχονται από την επιτάχυνση της βαρύτητας μπορεί να φθάσουν τα 9G. Η υποσμηναγός (Ι) Χρυσάνθη Νικολοπούλου από τις Πηγές Καβάλας είναι η πρώτη γυναίκα πιλότος F-16, έχει πάρει μέρος με το μονοθέσιο μαχητικό της σε αερομαχίες και ένιωσε τα πολλά G εκεί ψηλά στο Αιγαίο. Οταν ρωτάς για τα συναισθήματά της την ώρα που πηγαίνει σε μια αποστολή για να αναγνωρίσει αλλά και να αναχαιτίσει έναν εναέριο εισβολέα, απαντά με ξεχωριστή ψυχραιμία: «Χρειάζεται περισυλλογή, αφοσίωση στην αποστολή σου, γιατί ελλοχεύουν κίνδυνοι». Οντως οι κίνδυνοι εκεί ψηλά ή στην εσχατιά του Αιγαίου είναι πολλοί και υπαρκτοί.
Δείτε το βίντεο:
Δεν θέλει να επεκταθεί στους κινδύνους, ποιος ξέρει γιατί, ίσως κωλύεται από την υπηρεσία της, απλώς λέει πως «το να πετάς με ένα μαχητικό F-16 αποτελεί από μόνο του μια ξεχωριστή εμπειρία, καθώς κάθε πτήση σού προσφέρει διαφορετικά συναισθήματα. Παρ’ όλα αυτά, είναι τόσο απαιτητικό το περιβάλλον που πρέπει να είσαι αφοσιωμένη και συγκεντρωμένη σε αυτό που κάνεις κάθε δευτερόλεπτο».
Για ένα κορίτσι μόλις 28 ετών στο πιλοτήριο ενός πανάκριβου μαχητικού αυτό που έχει σημασία είναι να έχει πρωτίστως υπευθυνότητα και άριστη εκπαίδευση. Γιατί προτού καθίσει στο πιλοτήριο του F-16 και να πετάξει μόνη της, προηγήθηκε σκληρή δουλειά από τη νεαρή υποσμηναγό. Τέσσερα χρόνια στη Σχολή Ικάρων, εκπαίδευση στη φυγόκεντρο στο εξωτερικό, πτήσεις με εκπαιδευτικά Τ-41, Τ-2, Τ-6 και εν συνεχεία στο F-16. Οχι όμως στην αρχή μόνη. Μαζί με ένα άλλον συνάδελφο, έως ότου βεβαιωθεί πρώτα η ίδια αλλά και οι εκπαιδευτές της καθώς και οι υπόλοιποι συνάδελφοί της ότι μπορεί υπεύθυνα να κρατήσει τo control stick του μαχητικού και να πετάξει μόνη της στον ουρανό του Αιγαίου.
Ακοίμητη φρουρός των ελληνικών ουρανών. Όπως και οι άλλοι συνάδελφοί της. Χρειάστηκε να παραμείνει σε κατάσταση συναγερμού ακόμα και μισή ώρα μέσα στο πιλοτήριο του αεροσκάφους, έως ότου δοθεί η διαταγή «scramble» για άμεση απογείωση. Και όταν δοθεί τέτοια εντολή πρέπει σε ελάχιστο χρόνο να τροχοδρομήσει, να απογειωθεί και μόνον κατά τη διάρκεια της πτήσης θα λάβει τις κατάλληλες εντολές για την αποστολή της.
Τι είναι αυτό που σας έκανε να γίνετε πιλότος;
Πάντα υπήρχε μέσα μου η αγάπη για τις πτήσεις και τα μαχητικά. Στο Λύκειο, δίχως κάποιο ερέθισμα, καθώς το οικογενειακό μου περιβάλλον δεν έχει κάποια σχέση με την αεροπορία, πήρα την απόφαση να δηλώσω τη Σχολή Ικάρων. Σήμερα νιώθω ο πιο τυχερός άνθρωπος που μπορώ και κάνω αυτό το επάγγελμα.
«Η αποδοχή από τους άνδρες συναδέλφους ήρθε σχεδόν άμεσα»
Είστε η πρώτη γυναίκα στα F-16, ποια ήταν η εντύπωσή σας όταν πιλοτάρατε για πρώτη φορά ένα τέτοιο πανάκριβο µαχητικό;
Είναι τιμή μου και αισθάνομαι ιδιαίτερα υπερήφανη που είμαι η πρώτη γυναίκα στα F-16 και θα καταβάλω κάθε προσπάθεια να αποδώσω τα μέγιστα στη διάρκεια της αεροπορικής μου καριέρας διότι δεν πρόκειται απλά για έναν τίτλο αλλά για ένα λειτούργημα. Θυμάμαι ακόμη την πρώτη φορά που μπήκα στο πιλοτήριο του F-16 μαζί με τον εκπαιδευτή μου. Είχα μεγάλη ανυπομονησία να βιώσω την αίσθηση της πτήσης αλλά και των G.
Ποια ήταν η αντίδραση των ανδρών συναδέλφων σας; Των φίλων σας; Της οικογένειάς σας;
Η παρουσία μιας γυναίκας σε ένα οποιοδήποτε εργασιακό περιβάλλον ούσα μειοψηφία εγείρει κάποιου είδους διστακτικότητα. Παρ’ όλα αυτά, επειδή στην Πολεμική Αεροπορία έννοιες όπως συνεργασία και συναδελφικότητα είναι συνυφασμένες με τη λειτουργία και την επίτευξη της αποστολής, η αποδοχή από τους άνδρες συναδέλφους ήρθε σχεδόν άμεσα. Η οικογένειά μου από την πρώτη στιγμή με στήριξε σε αυτή μου την απόφαση και σήμερα είναι ιδιαίτερα υπερήφανοι»
«Φαντάσματα» και «Scramble»
Όταν η Χρυσάνθη Νικολοπούλου ερωτάται εάν συνάντησε κάποια δυσκολία σε αποστολές αναχαίτισης αεροσκαφών ή αερομαχιών είναι λιγομίλητη, προσέχει μήπως και αποκαλύψει κάτι που δεν πρέπει για την εθνική ασφάλεια, και απαντά: «Κάθε αποστολή αποτελεί πρόκληση για τον ιπτάμενο/η, με τις δικές της ιδιαιτερότητες και απαιτήσεις. Εάν θα ξεχώριζα κάποια, αυτή θα ήταν η πρώτη πτήση «Scramble»».
Αν κάποιος δει τον τόπο καταγωγής των πιλότων (ανδρών και γυναικών) της Πολεμικής Αεροπορίας αμέσως θα διαπιστώσει ότι στη συντριπτική τους πλειονότητα προέρχονται από την περιφέρεια. Το συναντά ακόμα και στους ήρωες πιλότους που έδωσαν τη ζωή τους για να είναι η χώρα μας ελεύθερη και εθνικά κυρίαρχη – όλοι τους προέρχονται από την περιφέρεια. Η ελληνική περιφέρεια γεννά λοιπόν πιλότους που κάνουν υπερήφανη τη χώρα μας. Αυτά τα νεαρά παιδιά που με εκπληκτική εκπαίδευση, ψυχραιμία, εμπειρία, επαγγελματισμό και αποφασιστικότητα «κρατούν Θερμοπύλες», όπως λένε οι ανώτεροί τους.
Άλλωστε και αυτό το ανδρικό οχυρό έχει κυριευθεί, εδώ και μία δεκαετία. Ακόμη και στη Σχολή Ικάρων για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα αρχηγός ήταν γυναίκα. Μια δύσκολη σχολή στην οποία εισέρχεται κάποιος ή κάποια μέσω των πανελλαδικών εξετάσεων, ενώ η φοίτηση είναι γεμάτη δοκιμασίες, διαρκεί τέσσερα χρόνια και σε όλο αυτό το διάστημα οι Ίκαροι λαμβάνουν στρατιωτική παράλληλα με την ακαδημαϊκή τους εκπαίδευση.
«Είναι τιμή μου και αισθάνομαι ιδιαίτερα υπερήφανη που είμαι η πρώτη γυναίκα στα F-16», λέει η υποσμηναγός (Ι) Χρυσάνθη Νικολοπούλου. Φωτό: Κώστας Αλκούσης
Η πρώτη Ελληνίδα πιλότος F-16, με την «πουλάδα» υπερήφανα καρφιτσωμένη στη στολή της, στέκεται σχεδόν κάθε ημέρα μπροστά στο μαχητικό της, το επιθεωρεί προτού καθίσει στο όχι και τόσο άνετο κάθισμα, βάζει την κάσκα της, δοκιμάζει το οξυγόνο, τον ασύρματο, τα πτερύγια και απογειώνεται. Εδώ και τρία χρόνια πετά με το μαχητικό λαμβάνοντας μέρος σε αρκετές αποστολές, όχι μόνο στο Αιγαίο, αλλά και σε διεθνείς ασκήσεις όπως ο «Ηνίοχος», μια άσκηση η οποία συγκεντρώνει μεγάλο αριθμό ξένων συμμετεχόντων, καθώς και σε συνεκπαιδεύσεις με συμμαχικές αεροπορίες.
Η Χρυσάνθη Νικολοπούλου υπηρετεί στην 110 Πτέρυγα Μάχης στην καρδιά της ελληνικής αεράμυνας, στα «Φαντάσματα» («Ghosts»), όπως αποκαλούνται, έχοντας ως σήμα μια ρήση του Αριστοτέλη από τα «Ηθικά Νικομάχεια», το «Μαχιμώτατοι οι ισχύοντες», δηλαδή «Μαχητικότατοι οι ρωμαλέοι». Αποστολή της 110 ΠΜ είναι η διατήρηση υψηλού βαθμού αποτελεσματικότητας και ετοιμότητας, με κατάλληλη οργάνωση, εκπαίδευση του προσωπικού και συντήρηση των μέσων και συστημάτων που διατίθενται ή μετασταθμεύουν σε αυτή, για ανάληψη και επιτυχή διεξαγωγή αεροπορικών επιχειρήσεων, οποτεδήποτε απαιτηθεί και σύμφωνα με τα ισχύοντα σχέδια.
Όταν, τέλος, η υποσμηναγός ερωτάται τι θα συμβούλευε τα κορίτσια της ηλικίας της που θέλουν να γίνουν πιλότοι μαχητικού, απαντά: «Αυτό που θα συμβούλευα τα κορίτσια που ακολουθούν και θέλουν να γίνουν πιλότοι μαχητικών αεροσκαφών είναι να πιστέψουν ότι μπορούν να γίνουν και να καταφέρουν ό,τι ονειρεύονται. Αν δεν τολμήσουν στη ζωή τους δεν θα μπορέσουν ποτέ να φτάσουν σε αυτό που πραγματικά αγαπάνε. Οπότε θα τις προτρέψω να τολμήσουν, ακόμα και όταν όλα μοιάζουν αδύνατα και δύσκολα. Αξίζει να παλέψουν για τα θέλω τους και τις προσωπικές τους φιλοδοξίες…».
Σοκ για τη βαναυσότητα των νόμων της φύσης αναμένεται να προκαλέσει το βίντεο που θα προβληθεί την Κυριακή, 25 Σεπτεμβρίου, στη σειρά Frozen Planet II του Sir David Attenborough στο BBC. Το συνεργείο του ντοκιμαντέρ «συνέλαβε», για πρώτη φορά στα χρονικά, την αδιανόητη στιγμή που, ένας χρυσαετός καρφώνει τα νύχια του στο λαιμό ενός αγριοκάτσικου στις ιταλικές Άλπεις.
Το κατσίκι, που ζυγίζει περίπου πέντε φορές το βάρος του άγριου πτηνού, χτυπιέται στον αέρα πριν ο αετός το ρίξει στο κενό της ιταλικής οροσειράς, οδηγώντας το στον θάνατο.
Τα πλάνα δείχνουν το ανυποψίαστο ζώο στο έδαφος, πριν το αρπακτικό τού επιτεθεί. Σύμφωνα με τον τηλεοπτικό σταθμό, η «βάναυση» θανάτωση του εριφίου δεν έχει κινηματογραφηθεί ποτέ στο παρελθόν. Το επεισόδιο θα έχει τίτλο Frozen Peaks (παγωμένες κορυφές) και θα ακολουθεί ένα ζευγάρι χρυσαετών τη στιγμή που ζευγαρώνουν, αλλά και που ξεριζώνουν μικρά κατσικάκια από τους βράχους των ιταλικών γκρεμών και τα ρίχνουν στο κενό με σκοπό να φάνε τα υπολείμματά τους.
Η Σταυρούλα Χρυσαειδή απάντησε για πρώτη φορά για τον χωρισμό της από τον Παναγιώτη Τριβυζά, με τον οποίο και παντρεύτηκαν πολύ πρόσφατα, πριν από περίπου τρεις μήνες.
Η Σταυρούλα Χρυσαειδή και ο Παναγιώτης Τριβυζάς ήταν μαζί πεντέμιση χρόνια και τρεις μήνες παντρεμένοι αλλά αποφάσισαν να χωρίσουν και όπως έγινε γνωστό από την εκπομπή, Mega Καλημέρα έχουν ήδη υπογράψει και το διαζύγιό τους.
Πριν από λίγες μέρες, κυκλοφόρησε μάλιστα ότι η Σταυρούλα Χρυσαειδή θα συμμετέχει και στο Survivor All Star, το οποίο και θα είναι στον αέρα λίγο μετά από την αρχή του νέου έτους. Η ίδια είναι ιδιαίτερα ενεργή στα social media και το βράδυ της Δευτέρας 26-12, έκανε ένα Q&A στο Instagram, στο οποίο και δέχτηκε σωρεία μηνυμάτων σχετικά με τον χωρισμό της με τον Παναγιώτη Τριβυζά.
Για τον λόγο που χώρισε η ίδια απάντησε: «Ναι ισχύει, Καμιά φορά η ζωή τα φέρνει έτσι. Επιτρέπεται να πέσεις αλλά απαγορεύεται να μη σηκωθείς. Όλα για κάποιο λόγο γίνονται»
Όσο για την ψυχολογία της που είναι πεσμένη και το αν αυτή θα την επηρεάσει στην απόδοσή της στο Survivor Αll Star απάντησε, «Έχω μάθει να τα διαχωρίζω. Όταν μπαίνω στον αγώνα δε σκέφτομαι τίποτα άλλο. Έχω πάει σε πρωτάθλημα στίβου και έκλαιγα 40 λεπτά πριν τον αγώνα και μπήκα και κέρδισα. Όταν ακούω το μπαμ δε σκέφτομαι τίποτα εξωτερικό».
Για το αν ο χωρισμός της είχε σχέση με την συμμετοχή της στο Survivor All Star:«Παιδιά σοβαρευτείτε. Αυτό κάπου είδα να το γράφουν και σκέφτηκα γιατί να το σκεφτεί αυτό κάποιος αλήθεια. Δεν έχει καμία σχέση. Δεν καθορίζει το Survivor τη ζωή μου αλλά εγώ» ενώ για τα όλα όσα είπε η Μαρία Αντωνά: «Την απάντησή μου την έδωσε η δικηγόρος μου. Ευχαριστώ»
Ρεκόρ χρημάτων κέρδισαν 165 κάτοικοι σε ένα μικρό χωριό του Βελγίου, ονόματι Όλμεν, από τη λαχειοφόρο αγορά EuroMillions.
Συγκεκριμένα, αυτήν την εβδομάδα κέρδισαν 142.897.164 ευρώ, το μεγαλύτερο ποσό που κέρδισε ποτέ ομάδα στο Βέλγιο.
Καθένας από τους νικητές θα λάβει αφορολόγητο ποσό που ανέρχεται σε σχεδόν 900.000 ευρώ, δήλωσε στο Reuters η εκπρόσωπος της EuroMillions Γιόκε Βερμέρε.
Είναι η πρώτη φορά στο Βέλγιο που μια τόσο μεγάλη ομάδα κέρδισε τόσο πολλά, πρόσθεσε. “Είναι όντως μια υπέροχη ιστορία”.
Οι νικητές είχαν όλοι ρίξει 15 ευρώ σε δοχείο που είχε τοποθετηθεί σε τοπικό κατάστημα, οι ιδιοκτήτες του οποίου διοργανώνουν τακτικά την ομαδική αγορά λαχείου, κάτι το οποίο είχε περιστασιακά αποφέρει κέρδη στους μετέχοντες, αλλά ποτέ ένα μεγάλο ποσό σε τζακ ποτ.
“Πολλοί από τους πελάτες που κέρδισαν δυσκολεύονταν να το πιστέψουν στην αρχή”, είπε ο καταστηματάρχης Βιμ Βαν Μπρεκχόβεν, ο οποίος εξεπλάγη όπως και η σύζυγός του όταν άκουσαν τους τυχερούς αριθμούς.
“Μετά τη μεγάλη νίκη είχαμε αρκετούς νέους πελάτες, ενώ κανένας στο χωριό δεν κρατάει κακία στους νικητές”, πρόσθεσε ο καταστηματάρχης. “Όλοι χαίρονται ειλικρινά γι’αυτούς”, συνέχισε.
Το Όλμεν κατοικείται από συνολικά 3.785 ανθρώπους, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία που υπάρχουν για το μικρό αυτό χωριό στο βόρειο Βέλγιο από καταμέτρηση του 2020.
“Οι νικητές προέρχονται από όλα τα κοινωνικά στρώματα, ωστόσο, ανεξάρτητα από αυτό, όλοι θα έχουν πού να χρησιμοποιήσουν τα χρήματα, ιδίως ενόψει εορτών και με την τρέχουσα ενεργειακή κρίση”, σημείωσε ο Βαν Μπρεκχόβεν.
Στην τελευταία εκπομπή της Κατερίνας Καινούργιου, συνδέθηκαν ζωντανά ο Μαυρίκιος Μαυρικίου και η Ιλάειρα Ζήση, οι οποίοι μας έδειξαν πλάνα από το νέο τους σπίτι, ενώ μίλησαν τις προετοιμασίες του γάμου τους.
Συγκεκριμένα το ζευγάρι ετοιμάζει ένα νέο σπίτι, στο οποίο βρίσκονται σε εξέλιξη οι εργασίες και είχε εξασφαλίσει αποκλειστικά πλάνα, η εκπομπή της Κατερίνας Καινούργιου.
σπιτιού, καθώς και την εντυπωσιακή πισίνα. Στο εσωτερικό, ο χώρος που έχει ήδη διαμορφωθεί είναι η κουζίνα, αλλά και ορισμένες ντουλάπες.
«Τα έχουμε επιλέξει όλα μόνοι με την Ιλάειρα» δήλωσε από την πλευρά του ο θεατρικός παραγωγός, Μαυρίκιος Μαυρικίου. Τέλος, όπως διακρίνουμε από τα πλάνα από τον εσωτερικό χώρο κυριαρχούν οι αντιθέσεις ανάμεσα στο μαύρο μάρμαρο και σε χρυσές λεπτομέρειες.
Η Χρύσα γεννήθηκε χωρίς ακοή, αλλά από μικρή συνειδητοποίησε ότι αυτό που μετράει δεν είναι αυτό που ακούς, αλλά αυτό που αντιλαμβάνεσαι.
Η ικανότητα και η προσπάθεια να κάνεις ό,τι ακριβώς ονειρεύεσαι και να μην αφήνεις κανέναν να σου πει ότι δεν είσαι ικανός. Η ίδια ακολούθησε το όνειρό της, έγινε μια εξαιρετική γιατρός που μόλις τελείωσε την ειδικότητά της και μέσα από μια συγκλονιστική συζήτηση μας αφηγείται τη ζωή της. Πώς από ένα μικρό κορίτσι που έπαιζε μόνη της στην αυλή του σχολείου έγινε μια ικανότατη γιατρός, γεμάτη όνειρα και φιλοδοξίες.
Λέγομαι Χρύσα Στάμου και είμαι ιατρός παθολογοανατόμος. Μόλις πρόσφατα απέκτησα την άδεια άσκησης του τίτλου της ειδικότητας και ξεκίνησα να εργάζομαι στο παθολογοανατομικό εργαστήριο ιδιωτικού νοσοκομείου της Αθήνας.
Γεννήθηκα χωρίς ακοή, στα τέλη της δεκαετίας του 80, αλλά ήμουν τόσο ζωηρό και παρατηρητικό μωρό που μόνο όταν έγινα 13 μηνών έγινε αντιληπτό από τους γονείς μου ότι δεν ανταποκρινόμουν στους ήχους. Έπειτα από έλεγχο σε νοσοκομείο της Αθήνας, διαγνώστηκα με βαριά αμφοτερόπλευρη απώλεια ακοής, νευροαισθητηριακού τύπου, λέγοντας στους γονείς μου ότι ήταν αβέβαια και δύσκολα τα πράγματα. Μας πρότειναν ακουστικά βαρηκοΐας και αναμονή για το αν θα ανταποκρινόμουν στους ήχους ή όχι.
Οι γονείς μου, θέλοντας να το διασταυρώσουν, με πήγανε σε έναν διακεκριμένο ιατρό παιδιατρικής ΩΡΛ στο Λονδίνο. Εκεί τους είπαν ότι δεν επρόκειτο να ακούσω με ακουστικά βαρηκοΐας και έγινε σύσταση για κοχλιακό εμφύτευμα -που τότε, αρχές δεκαετίας 90, το μηχάνημα ήταν ογκώδες και δύσχρηστο, οπότε δεν προτιμήθηκε. Παράλληλα, τους πρότειναν την ένταξή μου σε σχολείο κωφών και εκμάθηση της νοηματικής γλώσσας.
Η απόφαση που έπρεπε να πάρουν ήταν δύσκολη, αλλά τελικά με αρκετή έρευνα για τις διαθέσιμες μεθόδους εκπαίδευσης και καθοδήγηση από ειδικούς, υπερίσχυσε ο δρόμος του προφορικού λόγου με ισχυρά ακουστικά βαρηκοΐας, αντί της νοηματικής γλώσσας.
Τελικά, η ανταπόκρισή μου στους ήχους ήταν θετική, δίνοντας θάρρος και ελπίδα στους γονείς μου. Η νηπιακή και σχολική μου ηλικία περιελάμβανε σχεδόν καθημερινά ασκήσεις ακουστικής εκπαίδευσης και μαθήματα λογοθεραπείας, τόσο στο σπίτι από τη μητέρα μου όσο και στα γραφεία των λογοθεραπευτών, καθώς η ανάπτυξη της ομιλίας μου είχε καθυστερήσει σημαντικά και δεν ήταν καθαρή η εκφορά του λόγου μου.
Ήταν αρκετά απαιτητικό όλο αυτό για ένα μικρό παιδί, αλλά ήταν ζωτικής και καθοριστικής σημασίας, αφού χάρη στην εμπειρία και τις γνώσεις των λογοθεραπευτών και στην επιμονή της μητέρας μου για ασκήσεις και στο σπίτι, σήμερα η ομιλία μου είναι φυσιολογική. Η μητέρα μου επίσης, είχε κι η ίδια καθοδήγηση από ειδικό παιδαγωγό και ψυχολόγο για να το διαχειριστεί όσο το δυνατόν καλύτερα. Επίσης, λόγω της εκπαίδευσής μου είχα ήδη μάθει να διαβάζω πριν πάω δημοτικό.
Στην ηλικία των 4 ετών πήγαμε Αμερική, όπου τους επιβεβαίωσαν την καλή ακουστική μου ανταπόκριση μέσω των ακουστικών βαρηκοΐας κι ανέφεραν πως αν έμενα Αμερική, θα μπορούσα να γίνω ό,τι ήθελα, εκτός από πιλότος!
Κάπου στα 12 έμαθα ότι η πάθηση μου είναι κληρονομική και οφείλεται σε γονιδιακή μετάλλαξη, η οποία με πολύ αδρά λόγια δεν επιτρέπει το σήμα του ήχου να διαβιβαστεί στο ακουστικό νεύρο, επειδή λείπει μια σημαντική πρωτεΐνη, η οποία συμμετέχει στη διακυττάρια επικοινωνία των τριχωτών κυττάρων του κοχλία.
Όσον αφορά την ακοή μου σήμερα, ακούω πολύ καλά την πλειοψηφία των συχνοτήτων, απλά υπολείπομαι στις πιο υψηλές συχνότητες, όπως είναι τα σύμφωνα (και κάποια συγκεκριμένα είδη συναγερμού), κάτι που με δυσκολεύει στη διάκριση της ομιλίας. Ευτυχώς, το κακό πλέον είναι μικρό. Ακόμη και στο τηλέφωνο μπορώ να ακούσω και να αντιληφθώ ότι μου μιλάει κάποιος, απλά δεν διακρίνω πάντα τι μου λέει, ίσως χρειαστούν κάποιες επαναλήψεις (δηλαδή υπομονή και γερά νεύρα από το συνομιλητή μου!).
Ήταν αρκετες οι φορες που δεχόμουν χλεύη για την ομιλία μου, κάτι που κράτησε μέχρι και το γυμνάσιο και με ενοχλούσε αρκετά
Συνειδητοποίησα ότι είμαι διαφορετική από τα άλλα παιδιά στον παιδικό σταθμό, όταν αυτά δεν με πλησίαζαν για να παίξουμε και όταν δεν μπορούσα να ακολουθήσω τον ρυθμό και να καταλάβω τα λόγια στα ομαδικά τραγούδια Γενικά, εκείνη την περίοδο θυμάμαι τον εαυτό μου να είμαι αρκετά μοναχικό παιδί, δηλαδή στον κόσμο μου: ζωγράφιζα, έφτιαχνα παζλ και κατασκευές και έπαιζα σε παιχνίδια αυλής, συνήθως μόνη μου.
Ευτυχώς, είχαμε πολύ καλούς οικογενειακούς φίλους καθώς και γείτονες με παιδιά στην ηλικία μου και χάρη σε αυτούς ήταν που απέκτησα την πρέπουσα για την ηλικία μου κοινωνική αλληλεπίδραση. Ό,τι έχανα στο σχολείο, το έπαιρνα από τις συναναστροφές εκτός σχολικού περιβάλλοντος.
Μεγαλώνοντας και πηγαίνοντας στο δημοτικό, εξακολουθούσαν να υπάρχουν κάποιες κοινωνικές δυσκολίες τουλάχιστον μέχρι τη δευτέρα. Να σημειώσω ότι πήγα σε σχολείο ακουόντων, όχι κωφών. Ξέρετε, ήμουν διαφορετική για τους υπόλοιπους, φόραγα σχετικά μεγάλα ακουστικά βαρηκοΐας που ήταν αρκετά εμφανή και δεν είχα και την πλέον φυσιολογική ομιλία. Σε αυτά να προσθέσω και το κάπως παχουλό φαινότυπο που είχα τότε!
Ήταν αρκετές οι φόρες που δεχόμουν χλεύη για την ομιλία μου, κάτι που κράτησε μέχρι και το γυμνάσιο και με ενοχλούσε αρκετά. Σε βαθμό που κάποιες φορές απέφευγα να μιλήσω. Έχω ακόμη μνήμες από τα διαλείμματα που, είτε πήγαινα μόνη μου στη βιβλιοθήκη του σχολείου είτε πήγαινα και έβρισκα τη δασκάλα μου, που έκανε περιπολίες στους διαδρόμους.
Θυμάμαι όμως και καλές στιγμές, όπως τις δύο συμμαθήτριές μου, οι οποίες δεν έδειχναν να είχαν θέμα μαζί μου και με καλούσαν συχνά για παιχνίδι.
Στη συνέχεια, επειδή ήμασταν τα ίδια παιδιά σε κάθε βαθμίδα του δημοτικού και με είχαν συνηθίσει πλέον, έγινε σιγά σιγά και η αποδοχή, τόσο από εκείνους όσο κι από εμένα. Είχαμε πλέον αλληλεπίδραση. Μέχρι να φτάσω στην έκτη, είχα αποκτήσει πολύ καλές φιλίες, που κρατάνε ακόμη και σήμερα -ειδικά με τις δυο συμμαθήτριες που σου ανέφερα πιο πριν.
Στα διαλείμματα είχα ενεργό ρόλο στα παιχνίδια, συμμετείχα σε εργασίες ζωγραφικής και στα ομαδικά αθλήματα, ήμουν μέλος στην ομάδα κολύμβησης του σχολείου, τραγουδούσα με τη φάλτσα φωνή μου στις σχολικές γιορτές και γενικά είχα αποκτήσει πλέον αυτοπεποίθηση και θέση στην κοινωνική ζωή του σχολείου. Πιστεύω ότι τελικά η διαφορετικότητά μου αυτή έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ευαισθητοποίηση των συμμαθητών μου.
Δυστυχώς στο γυμνάσιο έπρεπε να αλλάξω σχολείο. Τότε εμφανίστηκαν ξανά τα προβλήματα αποδοχής, τουλάχιστον τον πρώτο 1μιση χρόνο. Υπάρχει και αυτό το θέμα: εμείς τα άτομα με προβλήματα ακοής από γεννησιμιού ή από πολύ μικρή ηλικία δεν μαθαίνουμε με τον ίδιο ρυθμό τις εκφάνσεις των κοινωνικών συναναστροφών, ακριβώς επειδή χάνουμε πολλές ακουστικές/λεκτικές πληροφορίες, με αποτέλεσμα να μην ξέρουμε πώς να συμπεριφερθούμε ή πώς να αρχίσουμε μια κουβέντα.
Έτσι, άθελα μας απομονωνόμαστε, κάτι που καθρεφτίζεται και στους άλλους και δημιουργείται έτσι ένας φαύλος κύκλος. Ευτυχώς, αυτό άλλαξε από την τρίτη γυμνασίου και τελικά έφτασα στην τρίτη λυκείου να είμαι πρόεδρος τμήματος και να έχω κάνει φιλίες που κρατάνε μέχρι και σήμερα.
Όσον αφορά τα μαθήματα, το βασικότερο εμπόδιο ήταν που δεν μπορούσα να ακολουθήσω τη ροή του μαθήματος, αλλά ευτυχώς διαβάζοντας ό,τι γραφόταν στον πίνακα και στα βιβλία, όλα πήγαιναν ομαλά. Καθόμουν πάντα στη μπροστινή σειρά των θρανίων και οι δάσκαλοι προσπαθούσαν να μη μιλάνε με την πλάτη στραμμένη προς εμάς, αφού για να ακούσω πρέπει να διαβάζω τα χείλη.
Ειδικά στο μάθημα της ορθογραφίας, οι δάσκαλοι περίμεναν εμένα να ολοκληρώσω και να τους κοιτάξω ώστε να συνεχίσουν στην επόμενη πρόταση. Θυμάμαι, όταν κάναμε ανάγνωση το κείμενο του μαθήματος και προσπαθούσα να ακολουθήσω τη ροή εκφοράς λόγου των συμμαθητών μου, ώστε να καταλάβω σε ποια πρόταση βρισκόμαστε, πολλές φορές μου έδειχναν οι διπλανοί μου που ήμασταν.
Παρακολουθούσα κανονικά μαζί με τους υπόλοιπους συμμαθητές μου όλο το σχολικό πρόγραμμα, ακόμη και τις ξένες γλώσσες, παρόλο που στην αρχή τα αγγλικά δεν μου φαίνονταν και το πιο εύκολο πράγμα!
Στο γυμνάσιο και στο λύκειο ήμουν πιο ώριμη από ακουστικής άποψης, οπότε μπορούσα να ακολουθήσω πολύ πιο άνετα τη ροή του μαθήματος. Το μόνο «αγκάθι» τότε, ήταν που δεν μπορούσα να συμμετάσχω στα αστεία ή σε ό,τι συνέβαινε στην τάξη από τους συμμαθητές μου, κάτι που με έκανε να αισθάνομαι ότι δεν ανήκω στον κόσμο τους.
Δεν έμαθα νοηματική γλώσσα γιατί οι δικοί μου φοβόντουσαν την περιθωριοποίηση που αυτή επιφέρει και επιπλέον δεν θεωρήθηκε αναγκαία εφόσον τα πήγαινα καλά μέσω του προφορικού λόγου. Στα 15 μου γνώρισα νοηματίζοντες κωφούς/βαρήκοους και έμαθα μέσω αυτών λίγα πράγματα στη νοηματική, τα πολύ βασικά.
Όσον αφορά τη χειλεανάγνωση, δεν εκπαιδεύτηκα ώστε να την μάθω, απλά βγήκε στην πορεία από μόνη της, σαν φυσική εξέλιξη και προσαρμογή. Όποιον κωφό/βαρήκοο και να ρωτήσεις, θα σου πει ότι ξέρει να διαβάζει τα χείλη. Νομίζω το ίδιο γίνεται και όταν κάποιος χάνει την ακοή του σε μεγαλύτερη ηλικία.
Οι γονείς μου ήταν πολύ υποστηρικτικοί, πάντα με ενθάρρυναν να κάνω αυτό που θέλω και ποτέ δεν μου έθεταν περιορισμούς του στιλ «δεν ακούς, οπότε δεν μπορείς να κάνεις αυτό ή εκείνο», φυσικά πάντα εντός φυσιολογικών ορίων. Είμαι πολύ τυχερή που είχα την καλύτερη δυνατή υποστήριξη από το οικογενειακό μου περιβάλλον. Φυσικά, στα πρώτα χρόνια της ζωής μου είχαν ταλαιπωρηθεί αρκετά προκειμένου να με πηγαίνουν στα μαθήματα λογοθεραπείας.
Η μητέρα μου άφησε τη σχολή της ώστε να ασχοληθεί αποκλειστικά με μένα, καθώς ο πατέρας μου εργαζόταν πολλές ώρες. Επίσης, σημαντική υποστήριξη είχα και από τις γιαγιάδες και τους παππούδες μου και φυσικά και από τις αδερφές μου.
Το κενό στην αντίληψη του κόσμου -που προκαλεί αναπόφευκτα η έλλειψη ακοής- πρέπει να καλυφθεί από την καθημερινή ενασχόληση των γονιών
Στους νέους γονείς συμβουλεύω να μην θέτουν όρια στα παιδιά τους όσον αφορά το θέμα της ακοής και να μην απογοητεύονται. Δυσκολίες θα συναντήσουν στην καθημερινότητά τους, καθώς ένα παιδί με θέμα ακοής χρειάζεται περισσότερη καθοδήγηση. Και αυτό γιατί, το κενό στην αντίληψη του κόσμου -που προκαλεί αναπόφευκτα η έλλειψη ακοής- πρέπει να καλυφθεί από την καθημερινή ενασχόληση των γονιών, τουλάχιστον στα πρώτα χρόνια της ζωής του.
Πρέπει να γνωρίζουν ότι περιπτώσεις σαν τη δική μου δεν είναι τόσο σπάνιες όσο νομίζουν, υπάρχουν αρκετά παιδιά με απώλεια ακοής που ακολούθησαν την εκπαίδευση του προφορικού λόγου με πολύ καλά αποτελέσματα. Τέλος, να θυμούνται ότι ο εγκέφαλος διατηρεί την πλαστικότητα του ακόμη και σε μεγαλύτερες ηλικίες. Για παράδειγμα, πρώτη φορά κατάφερα να ξεχωρίσω τα λόγια από τη μελωδία στα τραγούδια σε αρκετά μεγάλη ηλικία, στην 6η δημοτικού, ενώ μέχρι τότε ήταν συγκεχυμένα.
Τώρα φυσικά είναι ακόμη πιο εύκολο και πλέον ακούω και ξένη μουσική. Δεν την απολαμβάνω στον ίδιο βαθμό όπως οι ακούοντες (πόσες φορές μου έχουν πει φίλοι μου να πάμε σε συναυλία και εγώ να το αποφεύγω!), αν και πιστεύω ότι αυτό είναι πιο πολύ θέμα ιδιοσυγκρασίας μου. Γνωρίζω όμως άλλα άτομα με θέμα ακοής που απολαμβάνουν τη μουσική.
Πήγα σε σχολεία ακουόντων, από το παιδικό σταθμό μέχρι και το λύκειο. Στο δημοτικό, πέρα από την σχολική καθημερινότητά μου, είχα και αρκετές εξωσχολικές δραστηριότητες. Από μικρή με είχαν γράψει σε σχολή μπαλέτου, ώστε να μάθω να συνδυάζω τον ρυθμό με την κίνηση και να αποκτήσω μια κάποια αρμονικότητα, μαθήματα πιάνου ώστε να αναγνωρίζω τους διαφορετικούς τόνους της μελωδίας, καράτε ώστε να αποκτήσω αυτοάμυνα και φυσικά κολύμβηση, που κατέληξε να γίνει το αγαπημένο μου άθλημα.
Κι ο λόγος που με πιέσαν για μαθήματα κολύμβησης ήταν επειδή οι γονείς μου φοβόντουσαν να με αφήνουν μόνη μου στην θάλασσα, καθώς στο νερό δεν έπρεπε να φοράω τα ακουστικά της βαρηκοΐας και έτσι ήταν διπλά επικίνδυνο.
Γιατί αποφάσισα να γίνω γιατρός; Όταν ήμουν μικρή μου είχαν δώσει ένα παιχνίδι που περιελάμβανε ιατρικά εργαλεία και θυμάμαι ότι είχα πιάσει το στηθοσκόπιο και το έβαζα στην καρδιά του παππού μου (φυσικά τζίφος, που να ακούσω τον χτύπο της καρδιάς, ειδικά με το ψεύτικο στηθοσκόπιο!), οπότε φλέρταρα από τότε με την ιδέα της ιατρικής.
Στην πορεία, όπως και τα περισσότερα παιδιά, σκεφτόμουν κι άλλα επαγγέλματα, μεταξύ των οποίων και πολυτεχνικές σχολές. Έτσι, όταν έδωσα πανελλήνιες και συγκέντρωσα αρκετά μόρια, τελικά διάλεξα το επάγγελμα που πίστευα ότι θα μου έδινε επιστημονική τερπνότητα, δυνατότητα επιλογής ειδικότητας σύμφωνα με τις προτιμήσεις μου και επαγγελματική αποκατάσταση.
Έτσι, όταν έδωσα πανελλήνιες και συγκέντρωσα αρκετά μόρια, τελικά διάλεξα το επάγγελμα που πίστευα ότι θα μου έδινε επιστημονική τερπνότητα, δυνατότητα επιλογής ειδικότητας σύμφωνα με τις προτιμήσεις μου και επαγγελματική αποκατάσταση.
Στην Ιατρική σχολή Αθηνών, όπως και γενικά σε κάθε ελληνική σχολή, τα πράγματα δεν ήταν εύκολα, καθώς οι διαφορές από το σχολείο ήταν αρκετές, όπως οι πολύ μεγαλύτερες αίθουσες / αμφιθέατρα και ο μεγαλύτερος αριθμός ατόμων. Δεν παρέχονται οι παροχές που έχουν στο εξωτερικό, όπως προσωπικό στενογράφο για τις διαλέξεις (note-taker).
Επομένως, συνήθως πήγαινα στους καθηγητές πριν την έναρξη των διαλέξεων, τους ενημέρωνα για το θέμα της ακοής και ότι κάνω χειλεανάγνωση, και καθόμουν στις μπροστινές σειρές. Φυσικά, δεν υπήρχε πάντα η ανάλογη ανταπόκριση, κάτι που με απογοήτευε συχνά. Υπήρχαν βέβαια και οι σπάνιες εξαιρέσεις. Μια από αυτές ήταν ένας καθηγητής χειρουργικής είχε προσαρμόσει την θέση του και τις κινήσεις του αυστηρά στο δικό μου οπτικό πεδίο, ώστε να μην χάσω ούτε λέξη!
Επίσης, συχνά μου έδιναν σε ηλεκτρονική μορφή τις παρουσιάσεις των διαλέξεων και ευτυχώς υπήρχαν και εξαιρετικοί συμφοιτητές, οι οποίοι μου έδιναν τις σημειώσεις του μαθήματος. Έτσι, με αυτά και με το προσωπικό διάβασμα, βρήκα τον ρυθμό μου και ολοκλήρωσα επιτυχώς τις σπουδές μου.
Θα μπορούσε να καθιερωθεί το σύστημα της στενογραφίας στα ελληνικά πανεπιστήμια, όπου αυτό χρειάζεται, τόσο για τις δια ζώσης διαλέξεις όσο και για τις διαδικτυακές (όπως πλέον μας επιβάλλεται λόγω της πανδημίας), ώστε να γίνεται η προβολή υποτίτλων στις οθόνες μας. Επίσης, να λαμβάνονται υπ’ όψιν από τις γραμματείες των τμημάτων και σχολών οι ιδιαίτερες ανάγκες επικοινωνίας μας, δηλαδή μέσω γραπτών μηνυμάτων ή email, και όχι μόνο μέσω τηλεφώνου.
Τέλος, η τεχνολογία έχει προχωρήσει σημαντικά στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης και του speech-to-text. Υπάρχει εφαρμογή (app) πλέον και στα ελληνικά για τις τηλεφωνικές συνδιαλέξεις, όπου μεταφέρεται εκείνη τη στιγμή ο προφορικός λόγος σε γραπτό στην οθόνη του κινητού μας με ακρίβεια, αρκεί να υπάρχει η μέριμνα από πλευράς πανεπιστημίου να διαθέτει την εφαρμογή εκείνη.
Τελειώνοντας την ιατρική σχολή, επέλεξα την ειδικότητα της Παθολογικής Ανατομικής κυρίως λόγω του τρομερά επιστημονικού ενδιαφέροντος που περιέχει και λόγω του ότι ταίριαζε καλύτερα σ’ εμένα, και ως προς το θέμα της ακοής και ως προς την προσωπικότητά μου. Πρόκειται για εργαστηριακή ειδικότητα, η οποία ασχολείται με τις διαγνώσεις -νεοπλασματικών και μη- αλλοιώσεων σε βιοψίες και χειρουργικά παρασκευάσματα και καθοδηγεί τον κλινικό ιατρό στη λήψη κρίσιμων θεραπευτικών αποφάσεων.
Η σημαντικότερη δυσκολία που αντιμετώπιζα στη διάρκεια της ειδικότητας ήταν οι τηλεφωνικές επικοινωνίες, όποτε αυτό ήταν επιβεβλημένο. Πολλές φορές τις αναλάμβαναν οι συνάδελφοί μας, ωστόσο συχνά ένιωθα άσχημα που δεν μπορούσα να είμαι ανεξάρτητη σε αυτό το κομμάτι. Όσον αφορά στην επικοινωνία μου με τους συναδέλφους άλλων ειδικοτήτων, πήγαινα η ίδια στις κλινικές προκειμένου να λάβω κάποιες περαιτέρω πληροφορίες για κάποιον ασθενή, οπότε εκεί δεν είχα ποτέ θέμα.
Επίσης, υπήρξαν δυσκολίες όταν παρακολουθούσα διαλέξεις, καθώς πολλές φορές έπρεπε να κλείνουν τα φώτα ώστε να φαίνεται καλά η εικόνα του μικροσκοπίου στην οθόνη. Όμως, ήμουν εξαιρετικά τυχερή που είχα υπέροχους συνειδικευόμενους συναδέλφους, οι οποίοι μάλιστα ανέλαβαν και υποτίτλισαν εθελοντικά 3ελληνικές εκπαιδευτικές διαλέξεις (από 2 ώρες η κάθε μια!) και μου έδιναν τις σημειώσεις τους από τις παρουσιάσεις.
Θεωρώ πως σε γενικές γραμμές υπάρχει σεβασμός από τους ειδικούς και τους υπόλοιπους συναδέλφους προς τους μη ακούοντες γιατρούς. Εξάλλου και εμείς οι ίδιοι οι ιατροί με θέματα ακοής (δεν είμαι μόνο εγώ, γνωρίζω ήδη άλλους 3 στην Ελλάδα) δεν γίναμε ιατροί χαριστικά, αλλά έπειτα από επιτυχή ολοκλήρωση των σπουδών μας. Σίγουρα, έχουν υπάρξει και εξαιρέσεις ως προς τον σεβασμό, αλλά ευτυχώς αυτές είναι σπάνιες περιπτώσεις.
Όμως θα τονίσω κάτι που με απογοητεύει σε συναδέλφους, ότι πολλές φορές δεν δίνεται ο ανάλογος σεβασμός προς τους μη ακούοντες ασθενείς. Αντιμετωπίζονται με υποτίμηση της νοημοσύνης τους και μη διάθεση για συνεργασία, κάτι που σίγουρα δεν βοηθάει στην θεραπευτική προσέγγιση.
Ναι, σίγουρα υπάρχουν κάποιοι που ίσως να μας θεωρούν λιγότερο καλούς σε σχέση με τους ακούοντες, αλλά εδώ να θυμίσω ότι υπάρχουν και ακούοντες ιατροί που ίσως δεν θεωρούνται καλοί. Επομένως, σαφώς δεν θα πρέπει να θεωρείται η απώλεια ακοής κριτήριο για την επιστημονική κατάρτιση κάποιου ιατρού, αλλά απλά ως μια παραπάνω δυσκολία. Επίσης, είναι ήδη γνωστό από δημοσιεύσεις ότι οι ιατροί με αναπηρία υπερτερούν στην ενσυναίσθηση, κάτι που είναι άκρως απαραίτητο όχι μόνο για τη σχέση ιατρού-ασθενούς αλλά και για τις συναδελφικές σχέσεις. Παράλληλα, είμαστε και αρκετά παρατηρητικοί, κάτι που -σε μένα τουλάχιστον- έχει αποδειχθεί πολύ χρήσιμο στον τομέα μου.
Δυστυχώς, έχουν παρατηρηθεί και φαινόμενα όπως μη ανάθεση εργασιών (ή καθυστέρηση για ανάθεση) σε μη-ακούοντες ειδικευόμενους, λόγω φόβου ότι δεν θα εκτελεστούν σωστά ή πλήρως. Συνήθως όμως με την πάροδο του χρόνου, οι όποιες αμφιβολίες ξεπερνιούνται. Ήταν αρκετές οι φορές που ένιωθα ότι έπρεπε να κάνω παραπάνω πράγματα προκειμένου να αποδείξω ότι είμαι λειτουργική.
Η καθημερινότητά μου έχει γίνει πιο δύσκολη στο κομμάτι της επικοινωνίας λόγω της πανδημίας, αλλά ευτυχώς υπάρχει καλή διάθεση από τους συναδέλφους μου και ξεπερνιούνται τα όποια εμπόδια επικοινωνίας, είτε μέσω γραπτού λόγου είτε μέσω εφαρμογής στο κινητό η οποία μου μεταφέρει εκείνη τη στιγμή τα λεγόμενα του συναδέλφου μου γραπτά. Ευτυχώς η ειδικότητα μου δεν απαιτεί πολλές διαπροσωπικές επαφές, επομένως ο κύριος όγκος της δουλειάς μου δεν έχει επηρεαστεί από την τρέχουσα κατάσταση.
Αυτό που μπορεί να γίνει και θα βοηθούσε ιδιαίτερα, είναι η θέσπιση ενδονοσοκομειακών συστημάτων (τηλε-) επικοινωνίας που να παρέχουν την επιλογή για μετατροπή προφορικού λόγου σε γραπτό (speech-to-text) ή να γίνει ευρύτερα αποδεκτή η γραπτή επικοινωνία με συναδέλφους άλλων ειδικοτήτων (μέσω email (ή άλλων ενδονοσοκομειακών πλατφόρμων).
Τι θα άλλαζα στο σύστημα Υγείας, ώστε να διευκολυνθούν οι μη-ακούοντες ιατροί στη δουλειά τους; Δεν χρειαζόμαστε παραπάνω βοήθεια για να εκτελέσουμε τα καθήκοντά μας. Τις ικανότητες που απαιτούνται τις έχουμε ήδη, αφού έχουμε ολοκληρώσει απαιτητικές ιατρικές σπουδές. Χρειάζονται κυρίως υποδομές ώστε να είμαστε όσο πιο ανεξάρτητοι γίνεται. Και είμαι σίγουρη ότι κι οι υπόλοιποι συνάδελφοι θα δείξουν καλή διάθεση για συνεργασία.
Επίσης, πολύ σημαντικό στην τρέχουσα περίοδο της πανδημίας είναι να γίνει επιτέλους παραγωγή στην Ελλάδα ή στην ΕΕ χειρουργικών μασκών με διαφάνεια, ώστε να επιτρέπεται η χειλεανάγνωση. Κάτι τέτοιο θα βοηθούσε όχι μόνο εμάς τους ιατρούς με θέματα ακοής, αλλά και πολλούς επαγγελματίες υγείας με κωφούς/βαρήκοους ασθενείς. Τέτοιες μάσκες χρησιμοποιούνται με επιτυχία στην Αμερική, δυστυχώς όμως δεν τους επιτρέπεται να κάνουν εξαγωγές.
Όσον αφορά την κοινωνική μου ζωή, κοινωνικές δυσκολίες υπήρξαν στα πρώτα χρόνια της ζωής μου σε λίγες και συγκεκριμένες χρονικές περιόδους, και σε αυτό φυσικά ένα μερίδιο ευθύνης φέρω κι εγώ. Έχω βιώσει όλο το φάσμα που διέπει τις ανθρώπινες διαπροσωπικές σχέσεις, φιλικές και συντροφικές και δεν θεωρώ ότι διαφέρω σε αυτό το κομμάτι από τους ακούοντες.
Δεν θυμάμαι να είχα αντιμετωπίσει κάποια εχθρική συμπεριφορά. Ίσως το θέμα της ακοής μου να προσέλκυε κυρίως ευαισθητοποιημένους ανθρώπους, βγάζοντάς με από άσκοπους μπελάδες! Σίγουρα στις διαπροσωπικές σχέσεις παίζουν κι άλλοι παράγοντες ρόλο που έχουν να κάνουν με την προσωπικότητα, την κοινωνικότητα κτλ, που θεωρώ σημαντικότερους από το θέμα της ακοής.
Σίγουρα προκατάληψη γενικότερα προς του μη-ακούοντες δεν υπάρχει σε μεγάλο βαθμό στην Ελλάδα, όπως γινόταν παλαιότερα. Πλέον ο περισσότερος κόσμος είναι πιο ανοιχτόμυαλος, εξοικειωμένος ή προσαρμόζεται άμεσα -για παράδειγμα, μπορεί να ζητήσω από τον συνομιλητή μου να μιλήσει λίγο πιο αργά, επειδή κάνω χειλεανάγνωση. Σίγουρα υπάρχουν και οι αδαείς, αλλά αυτοί θα είναι αδαείς ούτως ή άλλως, με όλα και όλους.
Ίσως όμως υπάρχει ακόμη προκατάληψη στο χώρο της εργασίας γενικότερα, με αποτέλεσμα να μην ανατίθενται εργασίες σε μη ακούοντες, όπως έχω ακούσει να συμβαίνει σε κοντινούς μου φίλους ή γνωστούς. Εδώ θα πρέπει να σημειώσω ότι χρειάζεται να υπάρχει καλή διάθεση για εξεύρεση λύσεων, εμπιστοσύνη και φυσικά να δίνονται ευκαιρίες. Επίσης, μην ξεχνάμε ότι είναι πολύ πρόσφατα που καταργήθηκε ο αναχρονιστικός όρος «κωφάλαλος», οπότε οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι να μην είναι ακόμη τόσο εξοικειωμένοι.
Έχουν ήδη γίνει προσπάθειες για καθιέρωση υπότιτλων σε συγκεκριμένα δελτία ειδήσεων, σε ελληνικές ταινίες/σειρές καθώς και σε θεατρικές παραστάσεις! Σίγουρα κάποιες υπηρεσίες υποτιτλισμού -κυρίως στα θέατρα- χρειάζονται τεχνικες βελτιώσεις, αλλά είμαστε σε καλό δρόμο. Επίσης, ίσως να μην έχουν αναπτυχθεί πλήρως υπηρεσιες στενογραφιας για online διαλέξεις/ συνέδρια/ σεμινάρια στην ελληνική γλώσσα, και είναι κάτι που πρέπει να γίνει στο άμεσο μέλλον.
Επιβάλλεται να υπάρχει καθολική προσβασιμότητα για τα άτομα με απώλεια ακοής, καθώς δεν είναι μόνο η νοηματική γλώσσα που πρέπει να προβάλλεται αλλά και οι υπότιτλοι -πρωτίστως αυτοί, καθώς είναι πάρα πολλοί αυτοί με απώλεια ακοής που δεν γνωρίζουν νοηματική γλώσσα.
Στα παιδιά με δυσκολία στην ακοήθα έλεγα να μην αφήνουν κανέναν να τους λέει ότι δεν μπορούν να γίνουν αυτό που ονειρεύονται. Με επιμονή, διάβασμα και σκληρή δουλειά, όλα γίνονται, αρκεί να αγαπάνε το αντικείμενο. Και ας μην κοροϊδευόμαστε, σίγουρα θα απαιτήσει παραπάνω δουλειά και θυσίες σε σχέση με τους ακούοντες, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα, κι όπου μπορεί να φτάσει ο καθένας. Στη ζωή είμαστε απλά λιγότερο οπλισμένοι, γι αυτό φροντίζουμε να ακονίσουμε τις υπόλοιπες δεξιότητές μας.
Η Χρύσα Σπηλιώτη γεννήθηκε στην Αθήνα στις 12 Ιανουαρίου 1956 και μεγάλωσε στην Εύβοια, όπου εργαζόταν ο πατέρας της. Σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και υπήρξε από τα βασικά στελέχη του «Ανοιχτού Θεάτρου» του Γιώργου Μιχαηλίδη και του «Θεάτρου της Άνοιξης» του Γιάννη Μαργαρίτη.Το 1997, έκανε την παρθενική της τηλεοπτική εμφάνιση στη σειρά του Mega, «Καρέ της ντάμας» και εκεί την λατρέψαμε μαζί με τη Μαίρη Σταυρακέλλη. Της: Έπη Τρίμη
Εμφανίστηκε περισσότερο στην τηλεόραση απ’ ό,τι στον κινηματογράφο. Στη μικρή οθόνη έπαιξε χαρακτηριστικούς ρόλους σε σειρές, ενώ παρουσίασε την παιδική εκπομπή «Γύρω γύρω όλοι» στην ΕΡΤ. Στη μεγάλη οθόνη συμμετείχε στις ταινίες «Ο ήλιος του θανάτου» του Ντίνου Δημόπουλου (1978), «Το τραγούδι της επιστροφής» του Γιάννη Σμαραγδή (1983) και «Ο Τσαλαπετεινός του Γουαϊόμινγκ» του Δημήτρη Ινδαρέ (1995).
Τα παιδικά και νεανικά χρόνια και ο τρόμος στο νηπιαγωγείο
«Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα, στη Φιλοθέη. Έζησα όμως και κάποια παιδικά χρόνια στην Εύβοια γιατί ο πατέρας μου δούλευε για ένα διάστημα εκεί. Και ήταν συναρπαστικό να ζεις τόσο μέσα στη φύση. H πιο δυνατή μου μνήμη από τα παιδικά μου χρόνια είναι ο τρόμος που έπαθα μια μέρα στο νηπιαγωγείο. Μας φορούσαν μια πετσετούλα οι δασκάλες μας για να τρώμε το δεκατιανό μας κι εμένα μου έσπασε το κορδονάκι της πετσετούλας. Νόμιζα πως θα θυμώσει πολύ η δασκάλα για το έγκλημα που έκανα. Έτρεξα στο σχολικό κι άρχισα να παρακαλάω τον οδηγό του πούλμαν να με γυρίσει σπίτι μου. Εκείνος ειδοποίησε και τη δική μου δασκάλα και τις δασκάλες των άλλων τμημάτων παρέα με τους συμμαθητές μου. Με διαβεβαίωναν όλοι μαζί πως δεν θα μου έκαναν κανένα κακό. Με έπιασε χειρότερος πανικός ότι θα με σκοτώσουν όλοι μαζί κι έκλαιγα, φώναζα βοήθεια και δεν κατέβαινα με τίποτα από το σχολικό. Τι τραβάνε τα καημένα τα παιδάκια, είχε πει η αείμνηστη Χρύσα Σπηλιώτη.
Η σχέση μου με τη μητέρα μου ήταν πολύ δύσκολη γιατί πάντα η μια ήθελε να αλλάξει την άλλη
Δεν υπήρχε αποδοχή και σεβασμός στη διαφορετικότητά μας. Ευτυχώς η μητέρα μου ζει ακόμα και έτσι έχουμε την ευκαιρία να μαλακώνουμε πια πολύ η μια με την άλλη. Δεν έχω κάποιο βιολογικό παιδί αλλά αυτό ποτέ δεν με εμπόδισε από το να νιώθω μητέρα. Για την κόρη του άντρα μου παραδείγματος χάρη την Αλίκη τρέφω μητρικά συναισθήματα, για τα βαφτιστήρια μου αλλά και για όσα παιδιά έχω επαφή μαζί τους. Και θαυμάζω πολύ τις γυναίκες που έχουν υιοθετήσει παιδιά. Που μπορούν να προσφέρουν αγάπη χωρίς να βλέπουν τα παιδιά σαν την διαιώνιση του DNA τους. Επίσης βρίσκω αξιοθαύμαστο το να υιοθετείς παιδιά από άλλες φυλές, είχε πει η λατρεμένη Χρύσα Σπηλιώτη.
Το πρώτο της θεατρικό έργο
Το 1997 η Χρύσα Σπηλιώτη ανέβηκε στο θέατρο «Αμόρε» το πρώτο της θεατρικό έργο με τον τίτλο «Ποιος ανακάλυψε την Αμερική;», το οποίο σημείωσε ιδιαίτερη επιτυχία και στη συνέχεια παίχτηκε αρκετές φορές εντός και εκτός Ελλάδας. Το έργο της αυτό έχει μεταφραστεί σε επτά γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ολλανδικά, πολωνικά, πορτογαλικά, κροατικά).
Άλλα έργα της που έχουν ανέβει σε θεατρικές σκηνές είναι: «Σκοτσέζικο Ντους» (2000), «Αγκά-σφι και φι» (2003), «Με διαφορά στήθους» (2005), «Φωτιά και νερό» (2007), που έχει μεταφραστεί στα αγγλικά, «Ποιος κοιμάται απόψε;» (2012), «Το μάτι της τίγρης» (2013), «Η Αληθινή σου ιστορία;» (2014), «Πόρτες» (2015), «Το φως του εαυτού μου» (2016) και «Ο γιος μου ο Νικόλαος Μάντζαρος» (2017).
Η Χρύσα Σπηλιώτη έγραψε επίσης μία διασκευή για παιδιά επάνω στο «Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας» του Σέξπιρ (2017), ως εγχειρίδιο σχολικών παραστάσεων, καθώς και τη συλλογή διηγημάτων «Χαμένο δίκιο» (2008).
Μετά από μια μεγάλη κρίση στη ζωή της, έκανε στροφή 180 μοιρών
Κάποτε είχε δηλώσει:
Αγαπάω περισσότερο τον εαυτό μου, όπως όλοι οι άνθρωποι, όταν νιώθει ανοιχτός, καλός, φωτεινός, αλλά έμαθα να τον αγαπάω και στα χειρότερά του. Τα σκοτεινά, τα καθοδικά, τα μαύρα. Και τον φροντίζω πια τον εαυτό μου, δεν τον εκθέτω εκεί που δεν χρειάζεται, με προστατεύω από πολλά. Το πιο σημαντικό είναι που τον προστατεύω πια εγώ, δεν περιμένω να με προστατεύσουν άλλοι όπως περίμενα για να μην πω, απαιτούσα, παλιότερα.
Δεν μετανιώνω ουσιαστικά για τίποτα. Ίσως όμως θα μπορούσα να ήμουνα λιγότερο θυμωμένη, λιγότερο βίαιη μερικές φορές. Αλλά προφανώς δεν μπορούσα να κάνω κάτι καλύτερο, επομένως καταλήγουμε και πάλι στο: Δεν μετανιώνω για τίποτα.
είχε πει η άτυχη Χρύσα Σπυλιώτη όταν ακόμη ζούσε.
Κρατικό Βραβείο για Νέους Θεατρικούς Συγγραφείς «Χρύσα Σπηλιώτη»
Στις 22 Ιουλίου 2020, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, ανακοίνωσε ότι το κρατικό βραβείο που απονέμεται στους νέους δημιουργούς θεατρικών έργων μετονομάζεται σε Κρατικό Βραβείο για Νέους Θεατρικούς Συγγραφείς «Χρύσα Σπηλιώτη» ως «ο ελάχιστος συμβολικός φόρος τιμής στη μνήμη της Χρύσας Σπηλιώτη και των ανθρώπων που χάθηκαν στη συνταρακτική τραγωδία στο Μάτι».
Ο γάμος και το τραγικό τέλος στο Μάτι
Η Χρύσα Σπηλιώτη ήταν παντρεμένη με τον παλαίμαχο αθλητή του Παναθηναϊκού στο μοντέρνο πένταθλο Δημήτρη Τουρναβίτη. Στις 23 Ιουλίου 2018 έχασε τη ζωή της μαζί με το σύζυγό της στην καταστροφική πυρκαγιά που έπληξε το Μάτι Αττικής.
Η Χρύσα Σπηλιώτη ήταν ανάμεσα στους αγνοούμενους, μαζί με τον σύζυγό της, Δημήτρη Τουρναβίτη και για μέρες αγνοούνταν μέχρι τελικά να γίνει γνωστό πως μια από τις σορούς ήταν δική της.
Την τραγική είδηση γνωστοποίησε αρχικά η συνάδελφός της, ηθοποιός Αννέτα Παπαθανασίου. «Αγαπημένοι μου φίλοι σήμερα η εδώ και 32 χρόνια κολλητή μου φίλη, Χρύσα Σπηλιώτη ταυτοποιήθηκε και είναι πια επίσημα νεκρή» είχε γράψει στο Facebook. Ενώ η κόρη του συζύγου της, Αλίκη Τουρναβίτη έγραψε στον προσωπικό της λογαριασμό: «Και η αυλαία έπεσε.. Τίτλοι τέλους και για τους δυο μου ήρωες. Αιωνία η μνήμη τους, να είστε καλά».
“Χρύσα μου σε χάσαμε μαζί με τον αγαπημένο σου, Δημήτρη Τουρναβίτη, μέσα στην λαίλαπα της φωτιάς”.
Έξι χρόνια συμπληρώνονται από τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι το 2018, η οποία στοίχισε τη ζωή εκατοντάδων συνανθρώπων μας. Ανάμεσά στα θύματα της τραγωδίας ήταν και η ηθοποιός Χρύσα Σπηλιώτη.
Ο Σπύρος Μπιμπίλας «ραγίζει» καρδιές με την ανάρτησή του για την απώλεια της ηθοποιού με την οποία υπήρξαν συνεργάτες και δύο καλοί φίλοι.
«Περνούν τα χρόνια… 6 χρόνια από την φονική πυρκαγιά στο μαρτυρικό Μάτι!!!
Κράτος ανοργάνωτο! Κράτος φονιάς… Επιπολαιότητα και μη πρόληψη… Κι έτσι χάσαμε εκατόμβη συνανθρώπων μας… Χρύσα μου σε χάσαμε μαζί με τον αγαπημένο σου Δημήτρη Τουρναβίτη μέσα στην λαίλαπα της φωτιάς…
Μας λείπεις πολύ! Μια τόσο σημαντική ηθοποιός και συγγραφέας έσβησε!!! Κι εγώ έχασα μια αγαπημένη φίλη που ξεκινήσαμε μαζί… Νέοι πρωτοπαίξαμε μαζί με μεγάλη επιτυχία το ΠΡΟΣ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΙΝ του Τενεσσύ Ουίλιαμς και μετα πολλά άλλα κι από τότε μια αγάπη μας έδεσε… Αυτή που με κάνει να μην σε ξεχνώ και να μην ξεχνώ το ΜΑΤΙ που πρέπει να μας γίνει μάθημα», έγραψε ο Σπύρος Μπιμπίλας.
Η Χρύσα Ρώπα πήγε καλεσμένη στην εκπομπή “Προσωπικά” και προχώρησε σε μια εκ βαθέων εξομολόγηση.
Η γνωστή ηθοποιός μίλησε στην Έλενα Κατρίτση για τη στιγμή που έμαθε ότι ήταν υιοθετημένη. Μπαίνοντας στην πολυκατοικία όπου ζούσε και ενώ γινόταν συνέλευση, άκουσε μια γειτόνισσα να λέει μια ατάκα στη μητέρα της, που της έμεινε ανεξίτηλα χαραγμένη στο μυαλό.
“Ξαφνικά έπεσε μια βαθιά σιωπή. Διαλύθηκε η συνέλευση που γινόταν στην είσοδο της πολυκατοικίας και ο καθένας μπήκε σπίτι του. Σαν να μην συνέβη τίποτα. Όταν ανεβήκαμε στο σπίτι δεν έπρεπε να κλάψω, δεν έπρεπε να στεναχωρηθώ. Δεν μπορούσαν να ζήσουν αυτοί οι άνθρωποι χωρίς αυτό το ψέμα. Ήταν από τα ζωτικά τους ψέματα. Αλλά κι εγώ δεν μπορούσα να το διαχειριστώ, ήμουν 13 χρονών παιδί.
Δεν μου εξήγησε κανείς τίποτα. Δεν δικαιολόγησε κανείς τον σεισμό που έπαθα ψυχολογικά. Δεν υπήρχε καμία κατανόηση σε αυτό. Εγώ έπρεπε απλά να είμαι πολύ ευχαριστημένη. Αυτό επικράτησε.
Πηγαίναμε κάπου κάπου σε κάτι γάμους. Έβλεπα την αδερφή μου που ήμασταν δίδυμες αλλά δεν καταλάβαινα. Ποτέ δεν αμφέβαλλα. Πες ότι ήμουν αφελής ή ότι ήμουν παιδί… Βέβαια αυτό το έχω διατηρήσει στη ζωή μου. Δεν είμαι διαρκώς στην τσίτα για να πιάσω τον άλλον αν μου λέει αλήθεια. Άμα θέλει να πει ψέματα ας πει.
Πήγαινα στη μητέρα μου την πραγματική που ήταν η θεία. Αλλά για εμένα ήταν η θεία. Δεν πήγα ποτέ να την ρωτήσω γιατί με έδωσε γιατί ούτε αυτοί με διεκδίκησαν ποτέ. Είχαν μια περίεργη υπερηφάνεια. Δεν θα ζητούσαν πίσω το παιδί που δώσανε. Δεν ξέρω πως λέγεται αυτό. Με τη γυναίκα αυτή, τη θεία, έχω μνήμες μετά τα 14. Τι να πάω να της πω δηλαδή; Με γέννησες; Και; Με έδωσες; Και; Δεν με ενδιέφερε καθόλου.
Επειδή έχω λύσει αυτά τα θέματα, έχω δώσει δικές μου εξηγήσεις. Και θα σου πω μια. Το 1956, μετά τον εμφύλιο, φτωχοί και κατατρεγμένοι άνθρωποι που ζούσαν σε ένα χωριό λίγο έξω από τη Θεσσαλονίκη, ένας ψαράς έχει ένα κορίτσι, μετά κάνει ένα ακόμα κορίτσι… Από αυτά που έχω ακούσει έκανε και κάποιες εκτρώσεις.
Κάπου εκεί είπε ο παπάς “δεν θα σε ξανακοινωνήσω”. Άφησε λοιπόν μια εγκυμοσύνη αλλά βγήκαν δύο κορίτσια. Αν έκανε ένα αγόρι θα το έπαιρνε στη βάρκα. Τώρα με τέσσερα κορίτσια… Έδωσε το ένα και τελείωσε. Στο κάτω κάτω και η γυναίκα που γεννάει είναι ευχαριστημένη γιατί γυρίζει με ένα μωρό στην αγκαλιά.
Είμαι πολύ ευτυχής που με δώσανε και μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη και που έμαθα γράμματα. Τα άλλα παιδιά δεν μάθανε. Ένα δημοτικό τελείωσαν και με το ζόρι. Δεν έχω θυμό που μου είπαν ψέματα. Απλά ήμουν 13 χρονών και κλήθηκα να αντιμετωπίσω κάτι που είναι δύσκολο ακόμα κι αν είσαι 43. Έπρεπε ξαφνικά να μεγαλώσω και να ισορροπήσω. Να πάρω ανάσες και σιγά σιγά να βρω άλλους ανθρώπους στη ζωή μου που θα μπορούσαν να καταλάβουν γιατί έχασα τη γη κάτω από τα πόδια μου. Αυτό πονούσε εξίσου”.
