Στις 26 Απριλίου του 1877 αποκαλύπτεται στην Ολυμπία από γερμανούς αρχαιολόγους ο Ερμής του γλύπτη Πραξιτέλη, μια κορυφαία “στιγμή” καλλιτεχνικής δημιουργίας στην Ιστορία και ένα άγαλμα που απεικονίζει την ιδεώδη ομορφιά για τους αρχαίους Έλληνες.
Αποκαλύφθηκε στον σηκό του ναού της Ήρας στην Ολυμπία και εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας. Χρονολογείται γύρω στο 343 π.Χ., στη μετάβαση από την ύστερη κλασική στην πρώιμη ελληνιστική γλυπτική.
Το γλυπτό από παριανό μάρμαρο, απεικονίζει τον Ερμή που στηρίζεται σε κορμό δένδρου και κρατά στο αριστερό χέρι του το μικρό Διόνυσο. Όταν γεννήθηκε ο Διόνυσος, ο Δίας για να τον προστατέψει από την οργή της Ήρας, τον εμπιστεύθηκε στον Ερμή να τον μεταφέρει στις αδελφές της μητέρας του.
Ο Πραξιτέλης απεικονίζει μία στιγμή ανάπαυσης του ταξιδιού. Στο δεξί χέρι που λείπει, πιθανόν ο Ερμής κρατούσε τσαμπί σταφύλι, σύμβολο του Διονύσου, που έδειχνε στο μικρό θεό. Είναι συμπληρωμένα το αριστερό πόδι από το γόνατο και κάτω, η δεξιά κνήμη και το κάτω μέρος του κορμού του δένδρου.
Το άγαλμα, κύριος εκπρόσωπος του ελληνικού κάλλους, υπέστη επεμβάσεις στα ρωμαϊκά χρόνια όταν μεταφέρθηκε στο Ηραίο.
Το 1935 ο φωτορεπόρτερ Βασίλειος Τσακιράκης είχε επισκεφθεί το Αρχαιολογικό Μουσείο των Αθηνών. Σε μία αίθουσα υπήρχε το αντίγραφο του αγάλματος. Ανάμεσα στους επισκέπτες ο έμπειρος φωτορεπόρτερ διέκρινε ένα νεαρό Έλληνα που ξεναγούσε μία ομάδα Ισπανών. Όταν η ομάδα πλησίασε το άγαλμα του Ερμή έγινε το “θαύμα”.
Άγαλμα και ξεναγός “ταυτοποιήθηκαν”. Το όνομα του νεαρού “Ωραίου ως Έλληνα” ,Νικόλαος Ζαφειρόπουλος, κάτοικος Θεσσαλονίκης.