Παρακολουθήστε, διαβάστε και εμπνευστείτε από τη συγκλονιστική ομιλία του Στιβ Τζομπς προς τους αποφοίτους του πανεπιστημίου Στάνφορντ, τον Ιούνιο του 2005, η οποία κατέκλυσε το διαδίκτυο λίγο μετά την είδηση του θανάτου του την Τετάρτη το βράδυ.
Φορώντας τζιν και σανδάλια, κάτω από μαύρο τελετουργικό χιτώνα του, ο Στιβ Τζομπς είχε τότε συγκινήσει τους πάντες μιλώντας ανοιχτά για όλα: για την υιοθεσία του, το ξεκίνημα της καριέρας του, την απόλυσή του, την απόρριψη, τον έρωτα, τον καρκίνο αλλά και το θάνατο.
Όμως, αυτό που έκανε το κοινό να δακρύσει, ήταν το τελευταίο κομμάτι του λόγου του, όπου ο ιδρυτής της Apple μιλούσε για την περιπέτεια της υγείας του, την απειλή του θανάτου αλλά και τη ματαιότητα της ζωής και κάλεσε τους φοιτητές να εκμεταλλευτούν το χρόνο όπως αυτοί οι ίδιοι θέλουν, αλλά πάνω απ΄ όλα να ακολουθούν την καρδιά τους.
Πρόκειται για μια κατάθεση ψυχής που παρά τα χρόνια που έχουν περάσει εξακολουθεί να συγκινεί και να εμπνέει και την οποία μπορείτε να παρακολουθήσετε σε βίντεο.
Δείτε το βίντεο με ελληνικούς υπότιτλους.
Διβάστε όλη την ομιλία την ομιλία του Στιβ Τζομπς:
«Είναι τιμή μου να βρίσκομαι εδώ μαζί σας, στην τελετή αποφοίτησής σας από ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια στον κόσμο. Για να πω την αλήθεια, αυτό είναι το πλησιέστερο σημείο που έχω φτάσει ποτέ σε τελετή αποφοίτησης. Σήμερα, θέλω να σας πω τρεις ιστορίες από τη ζωή μου. Αυτό είναι όλο. Τίποτα σπουδαίο. Απλώς τρεις ιστορίες.
Η πρώτη, έχει να κάνει με το πώς συνδέεις τις κουκκίδες…
Εγκατέλειψα τις σπουδές μου στο Κολέγιο Reed τους πρώτους 6 μήνες, αλλά παρέμεινα εκεί ως παρατηρητής φοιτητής για 18 μήνες ακόμη, πριν να τα παρατήσω οριστικά. Γιατί το έκανα αυτό;
Όλα ξεκίνησαν πριν καν γεννηθώ. Η βιολογική μου μητέρα ήταν μια νεαρή, ανύπαντρη φοιτήτρια, και αποφάσισε να με δώσει για υιοθεσία. Πίστευε πολύ βαθιά ότι θα έπρεπε να υιοθετηθώ από απόφοιτους πανεπιστημίου κι έτσι όλα κανονίστηκαν ώστε μόλις γεννιόμουν να με υιοθετούσαν ένας δικηγόρος και η γυναίκα του. Αλλά, μόλις γεννήθηκα, το ζευγάρι αποφάσισε την τελευταία στιγμή ότι ήθελαν κοριτσάκι. Έτσι, λοιπόν, οι γονείς μου, οι οποίοι βρίσκονταν σε λίστα αναμονής, έλαβαν ένα τηλεφώνημα στη μέση της νύχτας που τους ενημέρωνε: “Έχουμε, ένα νεογέννητο αγόρι. Το θέλετε;”. Και είπαν: “Μα φυσικά”.
Η βιολογική μου μητέρα ανακάλυψε αργότερα ότι η μητέρα μου δεν είχε αποφοιτήσει από κανένα πανεπιστήμιο και ότι ο πατέρας μου δεν είχε αποφοιτήσει καν από το γυμνάσιο. Έτσι, αρνήθηκε να υπογράψει τα τελικά έγγραφα υιοθεσίας… Υποχώρησε, λίγους μήνες αργότερα, μόνο όταν οι γονείς μου υποσχέθηκαν ότι θα με έστελναν σε πανεπιστήμιο.
Έτσι κι έγινε. 17 χρόνια μετά, πήγα για σπουδές σε πανεπιστήμιο. Αλλά, αφελώς, επέλεξα ένα πανεπιστήμιο το οποίο ήταν σχεδόν όσο ακριβό είναι και το Στάνφορντ κι έτσι όλες οι οικονομίες των σκληρά εργαζομένων γονιών μου ξοδεύονταν στα δίδακτρα.
Μετά από 6 μήνες, δεν ήξερα αν τελικά αυτό άξιζε τον κόπο. Δεν ήξερα τι ήθελα να κάνω στη ζωή μου κι αν το πανεπιστήμιο θα με βοηθούσε να το ξεκαθαρίσω. Κι ήμουν εδώ, να χαλάω τα χρήματα που οι γονείς μου μάζευαν μια ολόκληρη ζωή. Ετσι, αποφάσισα να εγκαταλείψω τις σπουδές, πιστεύοντας πως όλα θα τακτοποιούνταν. Τότε, η απόφαση αυτή με τρόμαζε αλλά τώρα, κοιτάζοντας πίσω θεωρώ πως ήταν μια από τις καλύτερες αποφάσεις που έχω λάβει.
Σταμάτησα λοιπόν να παρακολουθώ τα υποχρεωτικά μαθήματα που δεν με ενδιέφεραν κι άρχισα να πηγαίνω μόνο σε όσα μου άρεσαν.
Δεν ήταν όλα ρόδινα τότε. Δεν είχα δικό μου δωμάτιο στην εστία. Έτσι κοιμόμουν στο πάτωμα στα δωμάτια των φίλων μου. Μάζευα και πωλούσα μπουκάλια αναψυκτικών για 5 σεντς το ένα για ν’ αγοράζω φαγητό, ενώ κάθε Κυριακή βράδυ διένυα με τα πόδια 10 χιλιόμετρα από τη μια άκρη της πόλης στην άλλη, για ένα δωρεάν καλομαγειρεμένο πιάτο στο συσσίτιο των «Χάρε Κρίσνα».
Το λάτρευα. Όπως και όλα όσα ανακάλυψα τυχαία, ακολουθώντας την περιέργεια και την διαίσθησή μου που αργότερα αποδείχτηκαν ανεκτίμητες. Και σας δίνω ένα παράδειγμα: To Κολλέγιο Ριντ, εκείνον τον καιρό, διέθετε την πιο καλή σχολή καλλιγραφίας σε όλη τη χώρα. Σε όλη τη πανεπιστημιούπολη, όλες οι ταμπελίτσες σε κάθε ντουλάπα, ήταν φτιαγμένες στο χέρι με τα πιο όμορφα καλλιγραφικά γράμματα.
Επειδή είχα παρατήσει το κανονικό πρόγραμμα και δεν αναγκαζόμουν να παρακολουθώ τα υποχρεωτικά μαθήματα, αποφάσισα να πάρω το μάθημα καλλιγραφίας. Έτσι, έμαθα για τις γραμματοσειρές serif και san serif, έμαθα να διαφοροποιώ το διάστημα ανάμεσα στα γράμματα και όλα όσα κάνουν την τυπογραφία σπουδαία τέχνη. Ήταν όμορφο, μνημειώδες, καλλιτεχνικά εξαιρετικό με τρόπο που καμιά επιστήμη δεν μπορεί να συλλάβει και το έβρισκα συναρπαστικό!
Βέβαια, τίποτα τέτοιο δεν είχε κάποια ελπίδα πρακτικής εφαρμογής στη ζωή μου. Αλλάδέκα χρόνια αργότερα, όταν σχεδιάζαμε τον πρώτο υπολογιστή Macintosh, όλα μου ξανάρθαν πάλι στο μυαλό. Και τα ενσωματώσαμε όλα στον πρώτο Mac. Ήταν το πρώτο κομπιούτερ με πραγματικά καλαίσθητη τυπογραφία. Εάν δεν είχα παρατήσει το πρώτο έτος του πανεπιστημίου, το Mac δεν θα είχε ποικιλία σε γραμματοσειρές, ούτε γράμματα με αναλογικά διαστήματα. Και δεδομένου ότι τα Windows απλώς αντέγραψαν το Mac, είναι πολύ πιθανό, κανένας προσωπικός υπολογιστής να μην είχε τις παραπάνω τις εφαρμογές.
Εάν δεν τα είχα παρατήσει, δεν θα πήγαινα ποτέ στο μάθημα καλλιγραφίας και οι προσωπικοί υπολογιστές μπορεί να μην είχαν την υπέροχη τυπογραφία που έχουν σήμερα.
Φυσικά τότε, μου ήταν αδύνατον να συνδέσω τις κουκκίδες και να δω τόσο μπροστά. Αλλά έγινε πολύ ξεκάθαρο 10 χρόνια αργότερα αναμετρώντας το παρελθόν.
Βέβαια, δεν μπορείς να συνδέσεις τις κουκκίδες κοιτώντας μπροστά. Μπορείς να το κάνεις μόνο εάν κοιτάξεις πίσω εκ των υστέρων. Έτσι, το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να πιστεύεις πως οι κουκκίδες θα ενωθούν στο μέλλον, με κάποιον τρόπο…
Πρέπει πιστεύεις σε κάτι! Στη διαίσθησή σου, στη μοίρα σου, στη ζωή, στο κάρμα, σε οτιδήποτε. Αυτή η προσέγγιση δεν με πρόδωσε ποτέ και έχει κάνει όλη τη διαφορά στη ζωή μου…
Η δεύτερη ιστορία μου έχει να κάνει με την αγάπη και την απώλεια…
Ήμουν τυχερός: ανακάλυψα νωρίς τι ήθελα να κάνω στη ζωή μου. Ο Βοζ κι εγώ ξεκινήσαμε την Apple στο γκαράζ του σπιτιού των δικών μου, όταν ήμουν 20 χρονών. Δουλέψαμε σκληρά και σε 10 χρόνια η Apple είχε αναπτυχθεί από μια επιχείρηση δύο ατόμων σε μία εταιρεία αξίας 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων με περισσότερους από 4.000 υπαλλήλους.
Ένα χρόνο νωρίτερα, με το που έκλεισα τα 30, είχαμε βγάλει στην αγορά την καλύτερη δημιουργία μας, το Macintosh. Και τότε… απολύθηκα!
Πώς μπορείς να απολυθείς από μία εταιρεία που έχεις ιδρύσει ο ίδιος; Να πώς: καθώς η Apple μεγάλωνε, προσλάβαμε κάποιον που θεωρούσα ταλαντούχο μάνατζερ για να διοικήσουμε μαζί την εταιρεία. Και πράγματι για κανένα χρόνο, τα πράγματα πήγαιναν καλά.
Αλλά αργότερα, το όραμα και τα σχέδιά μας για το μέλλον άρχισαν να αποκλίνουν και τα τσουγκρίσαμε. Τότε, το Διοικητικό Συμβούλιο τάχθηκε με το μέρος του. Έτσι λοιπόν, στα 30 μου βρέθηκα εκτός εταιρίας και μάλιστα με πολύ δημοσιότητα. Ό,τι ήταν ως τότε, το επίκεντρο της ενήλικης ζωής μου, γκρεμίστηκε. Και αυτό ήταν ολέθριο.
Για αρκετούς μήνες δεν ήξερα τι να κάνω. Πίστευα πως είχα απογοητεύσει όλη την προηγούμενη γενιά επιχειρηματιών, πως μου έπεσε η σκυτάλη τη στιγμή που μου την παρέδιδαν. Συναντήθηκα με τον Ντέιβιντ Πάκαρντ και τον Μπομπ Νόις και προσπάθησα να απολογηθώ για το πώς τα κατέστρεψα όλα έτσι.
Ήμουν μια διάσημη αποτυχία και μου πέρασε από το μυαλό να εγκαταλείψω το Σίλικον Βάλι. Αλλά κάτι άρχισε σιγά-σιγά να ρίχνει λίγο φως στη ζωή μου. Ακόμη αγαπούσα αυτό που έκανα. Όσα κι αν είχαν συμβεί στην Apple, αυτό δεν είχε αλλάξει, στο ελάχιστο.
Με είχαν απορρίψει αλλά ήμουν πάντα ερωτευμένος με ό,τι έκανα. Κι έτσι αποφάσισα να ξαναρχίσω από την αρχή! Δεν το έβλεπα τότε, αλλά αποδείχτηκε πως η απόλυσή μου από την Apple ήταν το καλύτερο που θα μπορούσε να μου έχει συμβεί. Το βάρος του να είσαι επιτυχημένος, αντικαταστάθηκε από την ελαφρότητα του να ξεκινάς από την αρχή, αβέβαιος για οτιδήποτε. Με απελευθέρωσε και με βοήθησε να περάσω σε μια από τις πιο δημιουργικές περιόδους της ζωής μου.
Την επόμενη πενταετία ίδρυσα μια εταιρία, την NeXT κι ακόμη μια, την Pixar κι ερωτεύτηκα μια υπέροχη γυναίκα που έγινε σύζυγός μου.
Η Pixar, παρήγαγε την πρώτη στον κόσμο ταινία κινουμένων σχεδίων φτιαγμένων εξ ολοκλήρου σε υπολογιστή -το “Toy Story”- και είναι σήμερα το πιο επιτυχημένο στούντιο παραγωγής ταινιών ψηφιακής κίνησης στον κόσμο.
Τα γεγονότα πήραν απροσδόκητη τροπή όταν η Apple εξαγόρασε την NeXT. Έτσι επέστρεψα στην Apple και η τεχνολογία που αναπτύξαμε στην NeXT είναι σήμερα στην καρδιά της αναγέννησης της Apple. Και μέσα σε όλα αυτά, με τη Λορίν δημιουργήσαμε μια υπέροχη οικογένεια.
Είμαι σχεδόν σίγουρος ότι τίποτα από όλα αυτά δεν θα είχε συμβεί εάν δεν είχα απολυθεί από την Apple. Ήταν ένα φάρμακο με απαίσια γεύση, αλλά νομίζω πως τελικά, ο ασθενής το χρειαζόταν. Μερικές φορές, η ζωή σε βαράει μ’ ένα τούβλο στο κεφάλι. Όμως μη χάνετε την πίστη σας. Είμαι πεπεισμένος ότι το μόνο πράγμα που με κράτησε όρθιο, ήταν ότι αγάπησα πολύ αυτό που έκανα. Πρέπει λοιπόν και εσείς να ανακαλύψετε τι πραγματικά θέλετε.
Κι αυτό αφορά τόσο την καριέρα που θα ακολουθήσετε, όσο και τον σύντροφο που θα επιλέξετε. Η δουλειά θα απασχολεί ένα μεγάλο μέρος της ζωής σας και ο μόνος τρόπος για να είστε πραγματικά ικανοποιημένοι είναι να κάνετε αυτό που εσείς πιστεύετε ότι είναι σημαντικό.
Και ο μόνος τρόπος για να κάνεις σημαντικές δουλειές, είναι να αγαπήσεις αυτό που κάνεις. Εάν δεν το έχετε ανακαλύψει ακόμα, μην απογοητεύεστε. Συνεχίστε να ψάχνετε. Μην συμβιβάζεστε!
Κι όπως όλα στα “θέματα της καρδιάς”, όταν το βρείτε, θα το καταλάβετε. Και όπως κάθε σημαντική σχέση, έτσι και αυτή, όσο θα περνούν τα χρόνια, θα κυλάει. Έτσι λοιπόν, συνεχίστε να ψάχνετε μέχρι να το βρείτε. Μην επαναπαύεστε!
Η τρίτη ιστορία μου έχει να κάνει με το θάνατο…
Όταν ήμουν 17 ετών, διάβασα ένα ρητό που έλεγε: “Αν ζεις κάθε μέρα σαν να είναι η τελευταία σου, κάποια μέρα είναι βέβαιο ότι θα δικαιωθείς”!
Αυτό μου έκανε εντύπωση κι έκτοτε, εδώ και 33 χρόνια, κάθε πρωί κοιτάζομαι στον καθρέφτη κι αναρωτιέμαι: “Αν αυτή ήταν η τελευταία της ζωής μου, θα ήθελα να κάνω αυτό που ετοιμάζομαι να κάνω σήμερα;“. Κι όποτε η απάντηση ήταν “όχι” για κάποιες μέρες στη σειρά, ήξερα ότι έπρεπε να κάνω κάποια αλλαγή αμέσως.
Η συνεχής υπενθύμιση ότι σύντομα θα πεθάνω, με βοήθησε να πάρω τις σημαντικότερες αποφάσεις στη ζωή μου. Διότι σχεδόν όλα τα πράγματα, όλες οι εξωτερικές προσδοκίες, η περηφάνια, όλοι οι φόβοι και οι ντροπές για μια αποτυχία, όλα αυτά απλώς γκρεμίζονται, διαλύονται μπροστά στο θάνατο και μένει μόνο ό,τι είναι στ’ αλήθεια σημαντικό.
Υπενθυμίζοντας στον εαυτό σου ότι μια μέρα θα πεθάνεις, είναι ο καλύτερος τρόπος για ν’ αποφύγεις την παγίδα του να σκέφτεσαι συνεχώς ότι έχεις κάτι να χάσεις.
Θυμήσου ότι είσαι ήδη γυμνός… Δεν υπάρχει κανένας λόγος λοιπόν, να μην ακολουθήσεις την καρδιά σου…
Πριν από περίπου έναν χρόνο, διαγνώστηκα με καρκίνο. Έκανα μαγνητική τομογραφία στις 7.30 το πρωί και φάνηκε ξεκάθαρα ότι είχα καρκίνο στο πάγκρεας. Δεν ήξερα καν τι είναι το πάγκρεας. Οι γιατροί μου είπαν ότι είναι μία ανίατη μορφή καρκίνου και πως δεν θα ζούσα παραπάνω από τρεις με έξι μήνες…
Ο προσωπικός μου γιατρός με συμβούλευσε να γυρίσω σπίτι και να ρυθμίσω τις εκκρεμότητές μου… Μια κλισέ φράση των γιατρών για να σε προετοιμάσουν για τον θάνατο. Στην ουσία, αυτό σημαίνει να προσπαθήσεις να πεις στα παιδιά σου μέσα σε λίγους μήνες, όλα όσα νόμιζες ότι θα μπορούσες να τους πεις στα επόμενα 10 χρόνια. Σημαίνει επίσης, να μην αφήσεις πίσω σου εκκρεμότητες που θα ταλαιπωρήσουν την οικογένειά σου. Σημαίνει, τέλος, να βρεις τον τρόπο να αποχαιρετίσεις τα αγαπημένα σου πρόσωπα.
Έζησα με αυτήν τη διάγνωση όλη την ημέρα. Το ίδιο βράδυ μου έκαναν βιοψία στο στομάχι και στα έντερα. Πέρασαν μία βελόνα στο πάγκρεας και πήραν μερικά κύτταρα. Ήμουν σε καταστολή, αλλά η γυναίκα μου που ήταν παρούσα, μου είπε ότι όταν οι γιατροί εξέτασαν τα ευρήματα, άρχισαν να κλαίνε, διότι αποδείχτηκε ότι είχα μια πολύ σπάνια μορφή καρκίνουπου θεραπευόταν χειρουργικά. Υποβλήθηκα σε χειρουργείο και τώρα είμαι καλά…
Αυτό ήταν το κοντινότερο σημείο που έχω φτάσει στον θάνατο. Και ελπίζω να παραμείνει το κοντινότερο για τις επόμενες δεκαετίες. Έχοντας όμως βιώσει αυτή την εμπειρία, μπορώ να σας πω κάτι, με περισσότερη βεβαιότητα από εκείνους που μιλάνε μόνο θεωρητικά για τον Θάνατο: κανείς δεν θέλει να πεθάνει.
Ακόμα και οι άνθρωποι που θέλουν να πάνε στον Παράδεισο, δεν θέλουν να πεθάνουν για να φτάσουν εκεί. Και όμως, ο θάνατος είναι ο προορισμός που όλοι μοιραζόμαστε. Κανείς, ποτέ, δεν έχει γλυτώσει από αυτόν. Ο Θάνατος είναι, ίσως, ή καλύτερη ανακάλυψη της Ζωής. Είναι ο μεσίτης, που σε βοηθά να αλλάξεις τη Ζωή σου.
Ξεκαθαρίζει το παλιό, προετοιμάζοντας το έδαφος για να ‘ρθει το καινούργιο. Αυτή τη στιγμή που σας μιλάω, το καινούργιο είστε εσείς!.. Αλλά κάποια μέρα, όχι πολύ μακρινή κι εσείς θα εξελιχτείτε σιγά-σιγά σε “παλιό” και θα… ξεκαθαριστείτε. Συγχωρήστε με που γίνομαι τόσο δραματικός, αλλά αυτή είναι η αλήθεια…
Ο χρόνος σας είναι περιορισμένος, γι’ αυτό μην τον σπαταλάτε ζώντας τη ζωή κάποιου άλλου! Μην παγιδεύεστε σε πεποιθήσεις που έχουν δημιουργήσει κάποιοι άλλοι! Μην αφήνετε τη βοή της γνώμης των άλλων να πνίξει την δική σας, εσωτερική φωνή…
Και πάνω απ’ όλα, να έχετε πάντα το θάρρος να ακολουθείτε την καρδιά και το ένστικτό σας, καθώς γνωρίζουν ήδη αυτό που θες πραγματικά να γίνεις! Οτιδήποτε άλλο είναι δευτερεύον.
Όταν ήμουν νέος, υπήρχε μια καταπληκτική έκδοση με τίτλο “Ο Κατάλογος Όλης της Γης”που υπήρξε ένα από τα “ευαγγέλια” της γενιάς μου.
Συγγραφέας του ήταν ο Στιούαρτ Μπραντ, ένας τύπος που ζούσε εδώ γύρω, στο Μένλο Παρκ και το δημιούργησε με το ποιητικό του άγγιγμα. Αυτό συνέβη στα τέλη του ’60, πριν τους προσωπικούς υπολογιστές και τις ηλεκτρονικές εκδόσεις, οπότε όλα γίνονταν με τη χρήση γραφομηχανών, ψαλιδιού και φωτογραφιών Polaroid.
Ήταν κάτι σαν το Google σε έντυπη μορφή, 35 χρόνια πριν απ’ αυτό που ξέρουμε σήμερα σε ηλεκτρονική: ήταν ιδεαλιστικό και ξεχείλιζε από έξυπνες εφαρμογές και ιδέες.
Ο Στιούαρτ και η ομάδα του έβγαλαν πολλές εκδόσεις κι όταν το βιβλίο έκανε τον κύκλο του, έριξαν στην κυκλοφορία μία τελευταία έκδοση. Αυτό έγινε στα μέσα της δεκαετίας του ’70, όταν ήμουν στη δική σας ηλικία. Στο οπισθόφυλλο αυτής της τελευταίας έκδοσης, υπήρχε μία φωτογραφία που απεικόνιζε το ξημέρωμα σε έναν επαρχιακό δρόμο, έναν δρόμο όπου μπορεί να βρεθείτε και εσείς κάποια στιγμή, αν ψάχνετε την περιπέτεια.
Κάτω απ’ τη φωτογραφία, υπήρχε μια λεζάντα που έλεγε: “Μείνε διψασμένος! Κάνε την τρέλα σου”! Ήταν το αποχαιρετιστήριο μήνυμα της τελευταίας έκδοσης…
“Μείνε διψασμένος! Μείνε τρελαμένος”!.. Αυτό ευχόμουν πάντα κι εγώ για τον εαυτό μου. Και τώρα, καθώς αποφοιτάτε για να αρχίσετε μια καινούργια ζωή, εύχομαι και σε σας ακριβώς το ίδιο:
Παραμείνετε διψασμένοι! Παραμείνετε τρελοί!».
Μετάφραση: Δήμητρα Γκούντρα – Αφήγηση: Θάνος Μοσχονάς
Επιμέλεια: Μαριλένα Φραγκιάδη