Κάθε χρόνο το πρώτο σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου διοργανώνεται στην Ευρώπη η Πανευρωπαϊκή Γιορτή των Πουλιών (EuroBirdwatch), με πρωτοβουλία της μ.κ.ο. Birdlife International, που αφιερώνει τη δράση της στα πουλιά και το περιβάλλον. Στην Ελλάδα, η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία (εταίρος της Birdlife International) διοργανώνει σειρά εκδηλώσεων το διάστημα αυτό, σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Περιλαμβάνουν εξορμήσεις για παρατήρηση πουλιών, περιβαλλοντικά παιγνίδια και άλλες συναφείς δραστηριότητες. Μία ευκαιρία για μικρούς και μεγάλους να ζήσουν συναρπαστικές στιγμές κοντά στη φύση.
Ο χειμώνας είναι μία από τις καλύτερες εποχές για να παρατηρήσουμε και να φωτογραφίσουμε τα πουλιά. Η Birding in Greece διάλεξε τις ιδανικότερες περιοχές και σας τις παρουσιάζει:
Δέλτα Έβρου
Στη βορειοανατολική γωνιά της χώρας, στα σύνορα με την Τουρκία, βρίσκεται ένας ορνιθολογικός παράδεισος: το δέλτα του ποταμού Έβρου! Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους υγρότοπους της Ευρώπης, με τεράστια σημασία για την διατήρηση των ειδών που φιλοξενεί και ενταγμένος στον κατάλογο των προστατευόμενων περιοχών της διεθνούς σύμβασης «Ramsar».
Κάθε χειμώνα χιλιάδες υδρόβια πουλιά όπως κύκνοι, χήνες και πάπιες βρίσκουν καταφύγιο στις σχεδόν απέραντες εκτάσεις του, παρέα με Φοινικόπτερα, ερωδιούς, Λαγγόνες, πελεκάνους, Χουλιαρομύτες, βουτηχτάρια, Στρειδοφάγους, σκαλίδρες, τρύγγες, Μπεκατσίνια, γλάρους και τόσα άλλα. Ανάμεσά τους και κάποια είδη που είναι αρκετά σπάνια για την ήπειρο μας, όπως είναι ο Νανόκυκνος, η Κοκκινόχηνα, η Καστανόπαπια, το Κεφαλούδι και -φυσικά- η απειλούμενη παγκοσμίως Νανόχηνα. Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την μεγάλη αφθονία από μικρόπουλα στις περιμετρικές εκτάσεις, προσελκύουν μεγάλους αριθμούς από αρπακτικά πουλιά όπως Στικταετούς, Βασιλαετούς, Θαλασσαετούς, κίρκους, Γερακίνες, Πετρίτες, Νανογέρακα, ακόμα και τον δυσκολοθώρητο Ψαλιδιάρη!
Μια εξόρμηση λοιπόν στο δέλτα, στην καρδιά του χειμώνα, μπορεί να χαρίσει πολύ όμορφες εικόνες και αξέχαστες στιγμές στον επισκέπτη. Αν ο καιρός και ο χρόνος το επιτρέπουν, τότε ίσως σκεφτεί να επιχειρήσει και μια βόλτα μέχρι το δάσος της Δαδιάς, το βασίλειο των αρπακτικών πουλιών και ειδικά του Μαυρόγυπα. Αν πάλι όχι, ίσως δοκιμάσει να ψάξει με μεγάλη προσοχή και για τον παντοτεινό ευσεβή πόθο των birders: την -πολύ σπάνια πια- Λεπτομύτα, που στο παρελθόν έχει επισκεφτεί πολλές φορές το μαγευτικό δέλτα του Έβρου.
Λίμνη Κερκίνη
Η λίμνη της Κερκίνης απέχει περίπου 50 χλμ από τις Σέρρες, 95 χλμ από τη Θεσσαλονίκη και 600 χλμ από την Αθήνα. Για όλους τους παρατηρητές και φωτογράφους πουλιών οι αποστάσεις αυτές είναι πολύ μικρές, σε σχέση με την προσμονή της άφιξής τους στην Κερκίνη, που είναι πάντα πολύ μεγάλη!
Γιατί έχει μία μαγεία αυτή η λίμνη! Θα σε σαγηνεύει αμέσως μόλις την ανταμώσεις και θα σε κάνει να θέλεις να την επισκεφτείς ξανά και ξανά. Με τα νερά της, τον ποταμό Στρυμώνα, τα υπέροχα αγροτικά τοπία της, τους ανθρώπους της, τα πουλιά της, τη γαλήνη της και δυο επιβλητικά βουνά που σχεδόν την περιβάλλουν: το όρος Κερκίνη ή Μπέλες και το όρος Μαυροβούνι ή Κρούσια.
Εξαιρετικά σημαντικός υγρότοπος και αυτή και φυσικά ενταγμένη στη σύμβαση «Ramsar». Αν και λίμνη, η χειμωνιάτικη Κερκίνη είναι θαρρείς ένα «ατέλειωτο ποτάμι από εικόνες». Εικόνες με Φοινικόπτερα και Αργυροπελεκάνους, με ψαράδες στις βάρκες τους, με Κορμοράνους και Λαγγόνες, με Γερανούς και κύκνους. Με χιλιάδες πάπιες, από τις πιο κοινές μέχρι Φερεντίνια, Χηνοπρίστες, Νανοπρίστες και Κεφαλούδια. Με τις σπάνιες Νανοχήνες, τις Ασπρομέτωπες και τις Σταχτόχηνες. Με πλήθος από παρυδάτια πουλιά αλλά και με πολλά αρπακτικά, από τους εντυπωσιακούς Θαλασσαετούς, τους Βασιλαετούς και τους Στικταετούς μέχρι τα Διπλοσάϊνα, τα Ξεφτέρια και τα Νανογέρακα.
Και οι εικόνες συνεχίζονται στην περίμετρό της με τα βουβάλια, τους δρυοκολάπτες, τους Κοκκινολαίμηδες, τις τσίχλες, τις παπαδίτσες και τα τόσα άλλα μικρόπουλα. Είναι τόσες μα τόσες πολλές και τόσο κοντά σου, που πριν την αποχαιρετήσεις φεύγοντας, θα αναρωτηθείς πότε θα ξαναέρθεις!
Πόρτο Λάγος – Βιστωνίδα – Ισμαρίδα
Άλλη μία πολύ ενδιαφέρουσα περιοχή της χώρας μας για παρατήρηση και φωτογράφιση πουλιών είναι αυτή που εκτείνεται δίπλα σχεδόν στην παραθαλάσσια ζώνη ανάμεσα στην Ξάνθη και στην Κομοτηνή: οι παράλιοι υγρότοποι στο Πόρτο Λάγος, οι λίμνες Βιστωνίδα και Ισμαρίδα και οι παραθαλάσσιες λιμνοθάλασσες ανάμεσα τους. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα μεγαλοπρεπές υγροτοπικό σύμπλεγμα, σημείο συγκέντρωσης για πάμπολλα είδη πουλιών που ξεχειμωνιάζουν και -φυσικά- ενταγμένο στη σύμβαση «Ramsar».
Ξεκινώντας από τις εκτάσεις ανατολικά από το Πόρτο Λάγος μέχρι τον ποταμό Λίσσο (Φιλιούρη) η ποικιλία πουλιών είναι εξαιρετικά μεγάλη τις χειμωνιάτικες ημέρες. Χήνες και πάπιες, θαλασσοβούτια, βουτηχτάρια, Κορμοράνοι, Λαγγόνες, Αργυροπελεκάνοι, ερωδιοί, Φοινικόπτερα, Αβοκέτες, Στρειδοφάγοι, χαραδριοί, σκαλίδρες, τρύγγες, Τουρλίδες, Καλημάνες και τόσα άλλα παρυδάτια, όπως επίσης γλαρόνια και γλάροι, δεν λείπουν ποτέ από το οπτικό πεδίο του παρατηρητή. Και κάπου ανάμεσά τους, στη Βιστωνίδα, είναι σχεδόν αδύνατον να μην διακρίνει κάποια Κεφαλούδια, τακτικούς χειμερινούς επισκέπτες από την Ασία. Ή στις λεγόμενες «καλές χρονιές», αρκετά σπάνια ή με ασυνήθιστη εμφάνιση είδη όπως το Χειμωνοβουτηχτάρι, το Κοκκινοβουτηχτάρι, την Κοκκινόχηνα και την Χιονόπαπια.
Αν υπάρχει διαθέσιμος χρόνος, μία βόλτα ανατολικότερα προς τις εκβολές του ποταμού Νέστου με το φημισμένο παραποτάμιο δάσος του θα ήταν μια καλή ιδέα, που ίσως συνδυαστεί και με την παρατήρηση του Φασιανού, στο μοναδικό σημείο της ηπείρου μας όπου υπάρχουν άγριοι πληθυσμοί του. Αφού όμως πρώτα απολαύσετε την φυσική ομορφιά της Ισμαρίδας και ψάξετε για τις χήνες, τους Θαλασσαετούς, τους Μουστακαλήδες και όλα τα άλλα πουλιά που χρησιμοποιούν τη λίμνη και θαυμάσετε τα σμήνη από Φοινικόπτερα και Αβοκέτες στις λιμνοθάλασσες της Ροδόπης!
Μεσολόγγι
Ο κοντινότερος σε απόσταση από την Αθήνα και την Πάτρα και πλουσιότερος σε είδη πουλιών μεγάλος υγρότοπος, είναι αναντίρρητα το «Μεσολόγγι»! Μια σχεδόν αχανής έκταση ανάμεσα στους ποταμούς Αχελώο και Εύηνο και μια από τις σπουδαιότερες της Μεσογείου λόγω της πληθώρας οικοσυστημάτων και -σαν συνέπεια- των ειδών χλωρίδας και πανίδας που φιλοξενεί. Δικαιωματικά λοιπόν, δεν θα μπορούσε να λείπει από τη σύμβαση «Ramsar»!
Τα πουλιά έχουν ξεχωριστή θέση στην περιοχή γιατί στην ουσία βρίσκονται σχεδόν παντού! Ιδιαίτερα το χειμώνα ο επισκέπτης μπορεί να τα δει και να τα φωτογραφίσει κάνοντας απλά τον γύρο της πόλης, πηγαίνοντας με τα πόδια ως τη λιμνοθάλασσα Τουρλίδα ή κάνοντας μια επίσκεψη στις κοντινές αλυκές. Φοινικόπτερα, ερωδιοί, Χουλιαρομύτες, κύκνοι, πάπιες, Αλκυόνες, χαραδριοί, σκαλίδρες, τρύγγες, Αβοκέτες και πολλά άλλα είναι σε κοινή θέα. Η περιοχή όμως φημίζεται και για πιο «δύσκολα» είδη, όπως είναι η Βαλτόπαπια, ο Αργυροπελεκάνος, η Θαλασσολιμόζα, η Κοκκινοσκαλίδρα, ο Λεπτόραμφος και ο Μαυροκέφαλος Γλάρος, ο Νανόγλαρος, ο Μελανόγλαρος, ο Καρατζάς. Και φυσικά ο Ερημοσφυριχτής, με τακτικότατες παρουσίες συνήθως στη λιμνοθάλασσα Κλείσοβα.
Για τους λάτρεις των αρπακτικών το ενδιαφέρον θα εστιαστεί περισσότερο προς τη Θολή, τις Γουρουνοπούλες και τον Λούρο. Τσίφτες, κίρκοι, γερακίνες, Στικταετοί και Ψαραετοί εμφανίζονται πιο συχνά εδώ, όπως και στις επίπεδες χερσαίες εκτάσεις τα Νανογέρακα και οι Χειμωνόκιρκοι. Αν είναι δε αρκετά τυχεροί, τότε μπορεί να δουν κάποιο Βασιλαετό, ίσως και κάποιο Στεπογέρακο!
Λίγο μακρύτερα, στο γειτονικό φαράγγι της Κλεισούρας, οι συναντήσεις με τα τελευταία Όρνια της περιοχής είναι συχνότατες και πάντα απολαυστικές.
Πρέσπες & Καστοριά
Οι λίμνες της Μεγάλης και της Μικρής Πρέσπας, στα βορειοανατολικά σύνορα της Ελλάδας, συνδυάζουν με έναν τρόπο μοναδικό τα υπέροχα χειμερινά τοπία με την παρατήρηση και την φωτογράφιση πουλιών! Αποτελούν ξεχωριστό προορισμό για κάθε φυσιολάτρη- ταξιδιώτη, σύνορο για 3 χώρες και τόπο συνάντησης με τους απειλούμενους παγκοσμίως Αργυροπελεκάνους, τις Σταχτόχηνες, τις Λαγγόνες και πολλά άλλα πουλιά, όπως κύκνους, πάπιες, βουτηχτάρια και ερωδιούς αλλά και τους δυσεύρετους Χηνοπρίστες. Οι τελευταίοι φωλιάζουν μόνο εδώ, έτσι λοιπόν οι 2 λίμνες προσφέρουν την ευκαιρία για «οπτικές επαφές» μαζί τους.
Η κοντινή πόλη της Καστοριάς περιβάλλεται από την ομώνυμη λίμνη γλυκού νερού (λέγεται και Ορεστιάδα). Και εδώ το τοπίο είναι μοναδικό και κόβει την ανάσα καθώς η αρμονική συνύπαρξη της λίμνης με την πόλη δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο! Τη χειμερινή περίοδο στα παραλίμνια καταστήματα η απόλαυση ενός ζεστού ροφήματος «συνοδεύεται» από Αργυροπελεκάνους, Λαγγόνες και γλάρους, σε κάποιες περιπτώσεις και από Βαλτόπαπιες και Χηνοπρίστες! Την ίδια εποχή, στα βουνά που περιβάλλουν την Καστοριά οι πιο απαιτητικοί μπορούν να ψάξουν και να βρουν δυσκολότερα είδη, όπως τον Χρυσαετό, τον Πετρίτη, το Χρυσογέρακο και τον Τοιχοδρόμο.
Κρήτη
Η μεγαλόνησος της Ελλάδας είναι το νοτιότερο εκτεταμένο πεδίο που μπορεί να επισκεφτεί με αξιώσεις όποιος ασχολείται με την παρατήρηση ή/και την φωτογράφιση πουλιών. Και μόνο η παρουσία του πανέμορφου και σπάνιου Γυπαετού αρκεί!
Η Κρήτη, με τα κυρίως ασβεστολιθικά βουνά της, έχει περίπου 250 χλμ μήκος απ’άκρη σ’άκρη. Το ανάγλυφό της είναι εντυπωσιακό με πολλά και ψηλά βουνά, με πάρα πολλά φαράγγια και οροπέδια, με κοιλάδες και μικρούς κάμπους, αγρούς και παραθαλάσσιες εκτάσεις, εποχιακούς χείμαρρους και μια τεράστια ακτογραμμή. Η γεωγραφική της θέση είναι πολύ σημαντική για όσα πουλιά μεταναστεύουν από και προς τα νότια και τ’ ανατολικά. Όπως επίσης και για όσα πουλιά την επισκέπτονται για να ξεχειμωνιάσουν, σαν το τελευταίο «όριο» πριν από την Αφρική.
Το νησί φημίζεται για τα ημερόβια αρπακτικά του: ο Γυπαετός, ο Χρυσαετός, ο Σπιζαετός, το Όρνιο, το Χρυσογέρακο, ο Πετρίτης, η Γερακίνα και το Βραχοκιρκίνεζο είναι οι μόνιμοι κάτοικοι του. Κάθε χειμώνα ξεχειμωνιάζει ο Γερακαετός και ο Τσίφτης και το καλοκαίρι φωλιάζει ο Μαυροπετρίτης. Τα νυκτόβια εκπροσωπούν η Τυτώ, ο Γκιώνης και ο Νανόμπουφος, κάπου-κάπου και η ολιγάριθμη Κουκουβάγια. Επίσης η Κοκκινοκαλιακούδα, η Κιτρινοκαλιακούδα και ο Χιονοψάλτης είναι πουλιά που πολύ δύσκολα θα βρεθούν σε άλλο νησί.
Η «λίμνη της Αγυιάς» είναι ο πιο γνωστός από τους λιγοστούς υγρότοπους του νησιού. Εδώ τους χειμωνιάτικους μήνες με λίγη τύχη μπορούν να παρατηρηθούν -εκτός των άλλων- ο Ήταυρος, η Βαλτόπαπια, ο Καλαμόκιρκος, ακόμα και ο Γαλαζολαίμης!
Όλα αυτά μαζί με τα θαλασσοπούλια, τους σπανιότερους γλάρους που εμφανίζονται στη χώρα και το συγκριτικά ηπιότερο κλίμα κάνουν την Κρήτη μια εξαιρετική επιλογή για birdwatching και birdphotography τον χειμώνα!
Πηγή: birdingingreece.gr