Αν και λίγοι ξέρουν το έργο του, ο Αριστείδης Φουτρίδης διέπρεψε στην Αμερική τόσο εξαιτίας της λαμπρής του πορείας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, όσο κι ως πρεσβευτής της ελληνικής λογοτεχνίας στις ΗΠΑ.
Γεννημένος το 1887 στην Ικαρία και έχοντας περάσει τα παιδικά του χρόνια στο χωριό του νησιού, Εύδηλος, ο Αριστείδης παρά το σπουδαίο έργο του πέθανε πολύ νέος από ανακοπή σε ηλικία μόλις 36 ετών.
Πρώτος μαθητής, από πάμφτωχη οικογένεια
Γιος του καπετάνιου Ευάγγελου Φουτρίδη, ο ίδιος δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Ελλάδα καθώς η πάμφτωχη οικογένειά του αναγκάστηκε να μεταναστέψει στην Αίγυπτο για να επιβιώσει.
Μάλιστα λέγεται πως όταν αποχαιρετούσε τους συμφοιτητές του, ο καθηγητής του τότε τους είπε όλοι να σηκωθούν και να το αποχαιρετήσουν προσωπικά, καθώς όπως τους είχε πει τότε, θα γινόταν κάποτε ένας πολύ σπουδαίος άνθρωπος.
Λέγεται πως όσο ήταν φοιτητής στην Αθήνα, για να καλύψει τα έξοδα των σπουδών του, ο Φουτρίδης παρέδιδε μαθήματα στα δύο παιδιά του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνου Τσάτσου.
Εγινε ο νεότερος καθηγητής του Χαρβαρντ, στα 28 του
Στην Αμερική βρέθηκε λόγω των τριών αδελφών του, δύο από τα οποία είχαν χειροτονηθεί ιερείς εκεί.
Πριν διδάξει στο Χάρβαρντ, ο ίδιος φοίτησε στο Mt. Hermon School, όπου και προετοιμάστηκε καταλλήλως.
Ο Αριστείδης Φουτρίδης έγινε στα 28 του χρόνια καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Χαρβαρντ, όπου δίδαξε αρχαία ελληνικά και λατινικά .
Ήταν επίσης ένας από τους ιδρυτές της Σχολής Ελληνικής Γραμματείας στο Χαρβαρντ, ενώ δίδαξε για μερικά χρόνια και στο Πανεπιστήμιο του Yale.
Ηταν ο πρώτος που μετέφρασε Κωστή Παλαμά
Το έργο που άφησε είναι κάτι παραπάνω από αξιομνημόνευτο, καθώς κατά την διάρκεια της ζωής του μελέτησε τους αρχαίους τραγικούς, εκπόνησε διατριβή (1910) για τον Διγενή Ακρίτη, μετέφρασε σύγχρονούς του λογοτέχνες, ίδρυσε τον «Ελικώνα» (1911-1918), την πρώτη ελληνική φοιτητική Ενωση στις ΗΠΑ, και δημοσίευσε στα αγγλικά δοκίμια για τους Ελληνες λογοτέχνες της εποχής του.
Ηταν επίσης, ο πρώτος που μετέφρασε Κωστή Παλαμά, καθώς κι άλλους διηγηματογράφους της τότε εποχής όπως Παπαδιαμάντη, Δροσίνη, Ξενόπουλο, ενώ οι φιλολογικές μελέτες για τον αρχαίο τραγικό Ευριπίδη, αποτελούν μέχρι και τις μέρες μας βιβλιογραφική αναφορά.
Ο Βενιζέλος τον κάλεσε να διδάξει στην Ελλάδα, αλλά τον απέλυσαν…
O Βενιζέλος μάλιστα είχε αναγνωρίσει τις απόψεις του Φουτρίδη για την ανώτατη εκπαίδευση, τον κάλεσε να τις εφαρμόσει και να έρθει από το Χαρβαρντ στην Αθήνα και συγκεκριμένα να διδάξει τότε στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών.
Ο ίδιος δέχτηκε την πρότασή του, αλλά του ζήτησε ένα χρόνο περιθώριο ώστε να διευθετήσει κάποιες εκκρεμότητες στην Αμερική.
Ωστόσο, τελικά ο Φουτρίδης δεν δίδαξε ποτέ, καθώς η επόμενη κυβέρνηση από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον απέλυσε πριν καλά καλά ξεκινήσει να διδάσκει εδώ.
Σήμερα, αν κάποια στιγμή επισκεφτείτε τον Εύδηλο της Ικαρίας, θα διαπιστώσετε ότι το Λύκειο της περιοχής ονομάζεται “Αριστείδης Φουτρίδης” προς τιμή αυτού του άνδρα που αν και προσέφερε τόσο πολλά στον ελληνικό πολιτισμό και σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, η μοίρα δεν του επέτρεψε να γίνει γνωστός σε όλον τον πλανήτη, διαδίδοντας μέσω των έργων του τον ελληνικό πολιτισμό.
Παρακάτω η επιστολή της Μαργαρίτας Γκάρισον- Φουτρίδη προς την οικογένεια του Έλληνα καθηγητή στην οποία τους ανακοινώνει τον θάνατό του:
“Ἀγαπητὴ μητέρα Φουτρίδη καὶ Δέσποινα καὶ Γιάννη καὶ Ἀσπασία καὶ λοιποί:
Μὲ μεγάλη grave [σοβαρότητα] σᾶς ἔστειλα ἐκεῖνο τὸ ἀπαίσιο τηλεγράφημα: ἀλλ᾽ ἐφοβήθηκα μὴ μάθετε τὴν εἴδηση ἀπὸ ἄλλας πηγὰς (πρὶν ἢ ἐγὼ σᾶς γράψω).
Ὁ ἀγαπητὸς Ἄρης ἀπέθανε αἰφνιδίως εἰς τὴν νῆσον Chebeague τὴν Κυριακὴν 26 Αὐγούστου περὶ τὴν μεσημβρίαν. Ἦτο ἐξαισίας ὑγείας καθ᾽ ὅλον τὸ θέρος καὶ ὅλος ζωὴ καὶ σφρῖγος. Εἶχε κερδίσῃ ὀλίγο εἰς βάρος καὶ ἦτο εὔμορφος. Πόσο θέλω νὰ σοῦ μεταδώσω τὶς ἀναμνήσεις τοῦ καλοκαιριοῦ μας”
Πηγή: Αρχείο Ερτ1, Βιβλίο: «Tο τιμιότερο πρόσφορο» Επιστολές του Αριστείδη Ε. Φουτρίδη προς τον Χρίστο Ν. Λαμπράκη, τοy Σωκράτη Β. Κουγέα
Φωτογραφίες: Wikipedia/ Ikariamag.gr/ ikariaki.gr/ harvard.edu
[ert] [iefimerida] [thecaller]