Φτάνει το Πάσχα και ο νονός και η νονά έχουν την τιμητική τους! Η λέξη νονός-νονά είναι μια μαγική έννοια. Όλα τα παιδιά, μικρά ή ακόμη και μεγαλύτερα, περιμένουν με χαρά και αγωνία τη λαμπάδα και το δώρο του νονού.
γράφει η Αγλαϊα Γκαντάτσιου – παιδαγωγός των ΚΔΑΠ της ΚΕΔΗΘ.
Ο Νονός και η Νονά… φέρνουν δώρα και λαμπάδες στα παιδιά
Στην ελληνική χριστιανική παράδοση, η απόδοση του ονόματος σε ένα μωρό είναι κάτι που το αναλαμβάνει ο νονός. Είναι αυτός που παρίσταται ως μάρτυρας στη βάπτιση ενός παιδιού, βοηθά τον ιερέα στην τέλεση του μυστηρίου και αναλαμβάνει να το κατηχήσει στον χριστιανισμό. Το μυστήριο της βάπτισης είναι ένα από τα επτά μυστήρια του Χριστιανισμού και συμβολίζει την είσοδο του πιστού στην εκκλησία. Η λέξη “βάπτιση” προέρχεται από το ρήμα “βάπτω” που σημαίνει βυθίζω συχνά ή έντονα. Κατά τα πρώτα χριστιανικά χρόνια το μυστήριο του βαπτίσματος γίνεται σε ποτάμια και πηγές νερού.
Ο βαπτιζόμενος έχει προηγουμένως κατηχηθεί στις αρχές του Χριστιανισμού και η βάπτισή του και η ένταξή του στο σώμα της εκκλησίας αποτελούν συνειδητή απόφαση. Ωστόσο από τον 6ο αιώνα επικράτησε ο νηπιοβαπτισμός και γίνεται κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής του βρέφους. Με την απαγγελία του συμβόλου της Πίστεως ο ανάδοχος και ο νεοφώτιστος συντάσσονται με το Χριστό. Το μυστήριο της βάπτισης τους ενώνει με ένα βαθύ και ουσιαστικό τρόπο για όλη τους τη ζωή με έναν μοναδικό και αναντικατάστατο ιερό δεσμό.
Η πασχαλινή λαμπάδα μας έρχεται από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους. Από την εποχή που οι νεοφώτιστοι χριστιανοί βαφτίζονταν το Μεγάλο Σάββατο και την Κυριακή του Πάσχα. Ο νεοφώτιστος δέχεται το φως του Χριστού.
Η λαμπάδα που κρατάει ο νονός ή ο παπάς συμβολίζει την πίστη και την καθοδήγηση στη χριστιανική αλήθεια που θα δώσει φως στη ζωή του νεοφώτιστου
Ένας άλλος συμβολισμός της Πασχαλινής λαμπάδας είναι ότι αναπαριστά το φως που έφερε στην ανθρωπότητα ο Χριστός, όταν «νίκησε» το θάνατο και το σκοτάδι, μέσω της Ανάστασης του. Ανάλογα με το χρώμα της, η λαμπάδα έχει το δικό της ξεχωριστό συμβολισμό. Καφέ λαμπάδες κρατάμε την Μεγάλη Παρασκευή στον Επιτάφιο, αφού το χρώμα αυτό συμβολίζει το πένθος των πιστών για τα Πάθη και το θάνατο του Χριστού. Λευκές λαμπάδες κρατάμε το Μεγάλο Σάββατο στην Ανάσταση δηλώνοντας έτσι τον εορτασμό για τη χαρά της Ανάστασης του Χριστού.
Με τα χρόνια βέβαια, ο όρος νονός και νονά έχει αποκτήσει μια πιο γενική έννοια και συνήθως ο νονός είναι απλά υπεύθυνος για τα δώρα του παιδιού κατά την περίοδο των γιορτών. Ειδικά το Πάσχα, σύμφωνα με την παράδοση και την εκκλησία, ο νονός αγοράζει στο πνευματικό του παιδί μια λαμπάδα, ένα τσουρέκι κι ένα ζευγάρι καινούρια παπούτσια. Όμως ο ρόλος ενός νονού δεν είναι μόνο η ονοματοδοσία ή η αγορά της πασχαλινής λαμπάδας. Ο ρόλος του νονού δεν είναι μόνο κοινωνικός.
Το να είσαι νονός είναι πολύ μεγάλη τιμή. Δεν είναι τυχαίο ότι αποκαλείται «πνευματικός πατέρας» και «πνευματική μητέρα» του παιδιού που βάφτισαν
Αυτό συνεπάγεται ότι είναι κοντά στο παιδί στις πιο σημαντικές στιγμές της ζωής του. Αφιερώνει πολύτιμο χρόνο για να ασχοληθεί μαζί του και βρίσκεται κοντά στο παιδί, καθώς αυτό μεγαλώνει. Έχει πάντα τη διάθεση να βρίσκεται δίπλα του και να το συμβουλεύει, συμπληρώνοντας έτσι το δύσκολο έργο των γονιών. Η αγάπη του/της προς το βαφτιστήρι του είναι αυτή που χαρακτηρίζει την όλη προσέγγιση του παιδιού από την πρώτη αρχή αυτής της μοναδικής σχέσης.
Το παιδί θα πρέπει να νιώθει ασφάλεια να εκφράσει τις σκέψεις του και τις ανησυχίες του στο νονό και στη νονά του, ακριβώς όπως θα έκανε και με τους γονείς του. Η απόφαση για το ποιος θα γίνει νονός ή νονά ενός παιδιού είναι πολύ σημαντική, γιατί με τη βάφτιση αρχίζει μια σχέση στοργής και αγάπης ανάμεσά τους. Η επιλογή του κατάλληλου προσώπου είναι αρκετά δύσκολη υπόθεση, αφού ο ανάδοχος καλείται να παίξει ουσιαστικό ρόλο στη ζωή του παιδιού. Ο νονός πρέπει να είναι συχνά παρών και να συντροφεύει το παιδί κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής του.
Εκτός από τη θρησκευτική, πνευματική και πρακτική καθοδήγηση με χρήσιμες συμβουλές στην καθημερινότητά του, παλιότερα οι νονοί ήταν εκείνοι που αναλάμβαναν να μεγαλώσουν το παιδί σε περίπτωση που οι γονείς παθαίναν κάτι. Η παράδοση θέλει το πρώτο παιδί του ζευγαριού να το βαφτίζει εκείνος που τους πάντρεψε. Σε κάποιες τοπικές κοινωνίες κυρίως στο παρελθόν ανάδοχος επιλέγεται βάσει της κοινωνικής και οικονομικής του κατάστασης. Σήμερα πολλοί γονείς επιλέγουν κάποιο αγαπημένο πρόσωπο από το φιλικό ή συγγενικό περιβάλλον και του ανακοινώνουν την επιθυμία τους να γίνει ο νονός ή η νονά του παιδιού τους.
Όσοι από εμάς έχουμε γίνει πνευματικοί γονείς ενός παιδιού, έχουμε επιλέξει αυτό τον ρόλο χάρη στην αγάπη μας για τα παιδιά και για ένα συγκεκριμένο ζευγάρι ειδικότερα, με το οποίο δεθήκαμε.
Σωστά λοιπόν λέει και το παρακάτω ποίημα:
«Νονά και νονός δεν θα πει
σου έδωσα μονάχα το όνομά σου.
Θα πει πάνω από όλα
πως θα είμαι εδώ κοντά σου
Θα πει αγάπη και έγνοια
και ποτέ δεν σε ξεχνώ
Και πως όσο μακριά και αν είμαι,
θα είμαι δίπλα εδώ.
Πως όσα ξέρω και έμαθα,
όλα θα σου τα μάθω.
Και αν πας αλλού να ψάξεις τους δικούς σου θησαυρούς,
μαζί θα ακολουθήσω
Νονά και νονός
είναι όποιος απλόχερα χαρίζει αγάπη σαν γονιός.»
Ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός με το παράδειγμά του αγίασε το Βάπτισμα, όταν βαπτίστηκε από τον Ιωάννη τον Βαπτιστή στον Ιορδάνη ποταμό. Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, ο πρώτος και πιο γνωστός νονός, αποκαλούμενος και Ιωάννης ο Πρόδρομος είναι άγιος και προφήτης του Χριστιανισμού. Ήταν συνομήλικος με τον Ιησού Χριστό και θεωρείται ότι με τη διδασκαλία του προετοίμασε τον ερχομό του Ιησού, γι’ αυτό και ο χαρακτηρισμός “Πρόδρομος”.
Μια άλλη μορφή ύπαρξης νονού είναι η αναδοχή παιδιών σε μια χώρα της Αφρικής, Ασίας και Λατινικής Αμερικής. Η απόφαση κάποιου να γίνει ανάδοχος είναι καθοριστική για τη ζωή ενός παιδιού, της οικογένειάς του και όλων των ανθρώπων της περιοχής που ζει. Είναι μια συνειδητή επιλογή με σκοπό τη φροντίδα και προστασία παιδιών που στερούνται αγαθών ή ακόμη και οικογένειας. Η παροχή οικονομικής βοήθειας ή ακόμη και εθελοντικής εργασίας σε αυτά τα παιδιά είναι το μεγαλύτερο δώρο που μπορεί να κάνει κάποιος στον εαυτό του και στους άλλους ανθρώπους γύρω του και μάλιστα χωρίς καν να τα έχει δει από κοντά!
Το μόνο σίγουρο είναι πως όσα χρόνια και αν περάσουν ο νονός και η νονά μας θα είναι ένας ξεχωριστός άνθρωπος στη ζωή μας!
Γι΄αυτό κι εμείς ας τους κάνουμε μια σφιχτή αγκαλιά και ας τους ευχηθούμε χρόνια τους πολλά!
Καλή Ανάσταση σε όλους!!!