Αναστάτωση και συζητήσεις προκάλεσε στη σχολική κοινότητα του 1ου Δημοτικού Σχολείου Λουτρακίου η καταγγελία που υπέβαλε δασκάλα σε βάρος 6χρονου μαθητή, υποστηρίζοντας ότι το παιδί την θώπευσε στο στήθος.
Πιάνουμε όμως σωστά το θέμα; Βλέπουμε πίσω από τις γραμμές ή εστιάζουμε σε λάθος σημεία; Η Δρ. Κέλλυ Ιωάννου, εγκληματολόγος, μοιράζεται σε ανάρτησή της στο facebook μία συλλογιστική που αξίζει να διαβάσουμε.
«Λουτράκι, 6χρονος, «θώπευση». Κι όμως, συζητάμε λάθος πράγμα. Όλοι στάθηκαν στο αν η δασκάλα είναι «υπερβολική» ή «ασταθής».
Σχεδόν κανείς δεν ρωτά: τι κάνουμε θεσμικά όταν ένα παιδί 6 ετών εκδηλώνει σεξουαλικοποιημένη ή οριακά ακατάλληλη συμπεριφορά; (ανεξάρτητα από το αν αυτό συνέβη στην συγκεκριμένη υπόθεση ή όχι).
Ένα παιδί που αγγίζει ακατάλληλα δεν είναι “εν δυνάμει βιαστής”. Είναι πρώτα απ’ όλα παιδί που χρειάζεται διερεύνηση, προστασία και εκπαίδευση.
Η διεθνής βιβλιογραφία για τις «προβληματικές σεξουαλικές συμπεριφορές» στα μικρά παιδιά δείχνει ότι όταν ένα παιδί 5–7 ετών αγγίζει επίμονα γεννητικά όργανα άλλων ή ενηλίκων, σπάνια πρόκειται για “κακή πρόθεση”.
Συνήθως σημαίνει ότι πρέπει να ψάξουμε:
Έκθεση σε πορνογραφικό υλικό
Παιδιά αυτής της ηλικίας δεν “εφευρίσκουν” σύνθετες σεξουαλικές κινήσεις. Συχνά έχουν δει εικόνες ή βίντεο σε κινητά, τάμπλετ, τηλεόραση, ακόμη και τυχαία.
Τι συμβαίνει στο σπίτι
Έρευνες δείχνουν συσχέτιση ανάμεσα σε προβληματικές σεξουαλικές συμπεριφορές και ενδοοικογενειακή βία, παραμέληση, χρήση ουσιών ή σοβαρές συγκρούσεις στην οικογένεια. Το σεξουαλικό στοιχείο είναι συχνά ένα «σύμπτωμα» γενικότερης αποδιοργάνωσης.
Αναπτυξιακούς και νευροαναπτυξιακούς παράγοντες
Παιδιά με ΔΕΠΥ, διαταραχές αυτιστικού φάσματος ή διανοητική υστέρηση μπορεί να έχουν δυσκολία σε όρια, παρόρμηση και κοινωνικούς κώδικες. Χρειάζονται εκπαίδευση στα όρια του σώματος, όχι δαιμονοποίηση.
Πιθανή σεξουαλική κακοποίηση
Δεν είναι η πιο συχνή αιτία – αλλά είναι μια αιτία που ΠΡΕΠΕΙ θεσμικά να διερευνηθεί.
Η διεθνής βιβλιογραφία δείχνει ότι ένα ποσοστό παιδιών με τέτοιες συμπεριφορές έχει ιστορικό:
• σεξουαλικής κακοποίησης,
• μαρτυρίας σε σεξουαλικές πράξεις ενηλίκων,
• έκθεσης σε τραυματικό σεξουαλικό περιεχόμενο.
Σε πολλές χώρες, το πρωτόκολλο δεν είναι: σχολείο ➜ αστυνομία. Υπάρχει ενδιάμεσο στάδιο:
• εξειδικευμένη αξιολόγηση από παιδοψυχολόγους/παιδοψυχιάτρους/ εγκληματολόγους/ δικαστικούς ψυχολόγους με εκπαίδευση στις σεξουαλικοποιημένες συμπεριφορές,
• διεπιστημονικές ομάδες (σχολείο – υγεία – κοινωνικές υπηρεσίες),
• εστίαση στο «πώς έμαθε το παιδί αυτή τη συμπεριφορά» και όχι στην τιμωρία του.
Και παράλληλα, προβλέπεται και αξιολόγηση των εκπαιδευτικών που κάνουν την αναφορά.
Η συζήτηση λοιπόν δεν είναι «με το μέρος της δασκάλας ή του παιδιού;» Η πραγματική ερώτηση είναι: Έχουμε, ως κράτος, οργανωμένο, εξειδικευμένο μηχανισμό αξιολόγησης όταν ένα παιδί τέτοιας ηλικίας δείχνει τέτοιες συμπεριφορές – ή απλώς αφήνουμε σχολεία και γονείς να αυτοσχεδιάζουν ανάμεσα στην άρνηση και στην καταγγελία;»