Ένα σπάνιο οδοιπορικό στην Απουλία και την Καλαβρία, εκεί όπου μιλούν ακόμα τα Γκρίκο και τα Γκρεκάνικα, ελληνικές διαλέκτους δηλαδή, οι οποίες είναι πιο κοντά στα αρχαία ελληνικά και στις απαρχές της γλώσσας μας, από αυτά που ομιλούμε εμείς σήμερα.
Η ελληνική παρουσία στην Κάτω Ιταλία και τη Σικελία ξεκινά και κυριαρχεί για πολλούς αιώνες, από την απαρχή της Ιστορίας. Οι ελληνικοί εποικισμοί του 8ου αιώνα π.Χ, δηλαδή ήδη 300 χρόνια πριν από την Κλασική Εποχή, δημιούργησαν αυτό που ονομάζεται μέχρι και σήμερα ως «Μεγάλη Ελλάδα» – μια άλλη Ελλάδα δηλαδή, με το Ιόνιο Πέλαγος να είναι το μόνο διαχωριστικό με την Ελλάδα που γνωρίζουμε.
Εκεί μεγαλούργησε ο ελληνικός πολιτισμός, ενώ οι πληθυσμοί των περιοχών ήταν στη συντριπτικοί πλειοψηφία τους ελληνικοί, πολύ πριν, κατά τη διάρκεια αλλά και πολλούς αιώνες μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση και την εκ-λατίνευση τους.
Η Μεγάλη Ελλάδα αν και γνώρισε διάφορους κατακτητές -όχι τους Οθωμανούς- διατήρησε αμιγώς την ελληνική της ταυτότητα πολιτιστικά και πολιτισμικά, ενώ σήμερα όπου και να βρεθεί ο επισκέπτης, θα διαπιστώσει πόσο οι σημερινοί κάτοικοι τιμούν την κληρονομιά αυτή– παντού αρχαία μνημεία με την επιγραφή «ελληνικά», οι κυριότερες οδοί παραπέμπουν στο αρχαιοελληνικό περιοχών, ενώ το βασικό σύνθημα των οπαδών των ομάδων της Κάτω Ιταλίας δεν είναι άλλο από το «υποταχθείτε στη Μεγάλη Ελλάδα».
Αυτό που παρέμεινε, ως ελληνική συνείδηση και γλώσσα, ήταν τα ελληνόφωνα χωριά. Κατά κάποιους ιστορικούς, οι κάτοικοί τους είναι απευθείας απόγονοι των πρώτων Ελλήνων εποίκων, ενώ κατά άλλους, η ιστορία τους ξεκινάει περίπου το 1.000 μ.Χ., με την κατάκτηση των περιοχών αυτών από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Το Newsbomb.gr ξεκίνησε το ταξίδι του από την Γκρετσία Σαλεντίνα της Απουλίας, στα νοτιοανατολικά και συνέχισε μέχρι την Καλαβρία και το «χωριό των παιδιών του Ομήρου», το Γκαλιτσιανό, της Καλαβρίας, απέναντι στον χάρτη από τη Σικελία.
Παντού η υποδοχή ήταν θερμή – η άφιξη Ελλήνων δημοσιογράφων αποτελεί μέγα γεγονός για τους ντόπιους συμπατριώτες μας στη γλώσσα και τη συνείδηση. Μας άνοιξαν τις αγκαλιές τους, μας γνώρισαν την κουλτούρα και τα έθιμά τους -όλα μας ήταν πολύ οικεία-, μοιράστηκαν μαζί μας τις αγωνίες και τις σκέψεις τους.
«Έναν δάσκαλο από την Ελλάδα, στείλτε μας έναν δάσκαλο από την Ελλάδα, να μάθουν τα ελληνικά όπως πρέπει και τα παιδιά και τα εγγόνια μας», ήταν το βασικό τους μήνυμα.
Δείτε το συγκινητικό οδοιπορικό του Newsbomb.gr εκεί όπου κάποιοι επιμένουν να φυλάνε τις «Θερμοπύλες της Δύσης» και γνωρίστε μια παλιά, πανάρχαια, και ανέγγιχτη σχεδόν Ελλάδα, που είναι και στο χέρι μας να παραμείνει ζωντανή και να ανθίσει ξανά.
Δείτε το βίντεο:
Όπως και να έχει, δυστυχώς η παγκοσμιοποίηση, η έντονη αστυφιλία που έπληξε και την Ιταλία, και ένας συνδυασμός άλλων παραγόντων -μεταξύ αυτών και οι διώξεις από προηγούμενα ιταλικά καθεστώτα- περιόρισαν το άκουσμα των ελληνικών διαλέκτων τον 21ο αιώνα σε κάποιους μικρούς «θύλακες», στα ορεινά κυρίως της Απουλίας και της Καλαβρίας (το κάτω μέρος της ιταλικής «μπότας») και σε ολιγόλογους χαιρετισμούς στις πλατείες, ίσως και σε μερικές συζητήσεις μέσα στα σπίτια.
Το κακό ξεκίνησε πριν από τρεις γενιές – οι επίσημες διώξεις του Μουσολίνι, στα όρια της πλήρους απαγόρευσης της γλώσσας, έδωσαν τη θέση τους στο… «bullying» τα επόμενα χρόνια. Όποιο παιδάκι, μετά τη δεκαετία του 1950, μιλούσε τα Γκρίκο στο σχολείο του, ο δάσκαλός τους σε πολλές περιπτώσεις, το περιόριζαν, το έφτυναν στο πρόσωπο για κάθε ελληνική λέξη που έλεγε, ενώ σύντομα κόλλησε η ρετσινιά στους ελληνόφωνους ότι ήταν… κατώτερης τάξης και «άξεστοι».
Λίγοι ήταν αυτοί που επέμειναν και δεν τα «ξέχασαν», προκειμένου να ενσωματωθούν στο κοινωνικό τους περιβάλλον χωρίς «διακρίσεις». Στη σύγχρονη εποχή, που δεν υπάρχει καμία δίωξη -αντιθέτως διαρκώς ενισχύονται προγράμματα προστασίας ως μειονοτικής γλώσσας- η κατάσταση θα ήταν καλύτερη, αν οι νέες γενιές τα είχαν μάθει και τα εκτιμούσαν όπως θα έπρεπε. Η αστυφιλία όμως, και η ερήμωση των αγροτικών περιοχών -όπως συμβαίνει και εδώ- μοιάζει να ρίχνει τη χαριστική βολή.
Ίσως όμως και όχι, ή ίσως αυτό που πάει να χαθεί, έπειτα από 28 αιώνες, να αναγεννηθεί από τις στάχτες του, όπως ο μυθικός φοίνικας. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια έντονη τάση επιστροφής στην κλασική παράδοση -στην ελληνική και όχι στη ρωμαϊκή- και συνακόλουθα τα Γκρίκο καθίστανται πολύτιμο πολιτιστικό στοιχείο σύνδεσης με τις πραγματικές ρίζες των κατοίκων της Νότιας Ιταλίας. Όλων των κατοίκων.
Γράψαμε νωρίτερα να «ανθίσει ξανά», εννοώντας τα ελληνόφωνα χωριά, ωστόσο όπως διαπιστώσαμε, στην Κάτω Ιταλία και τη Σικελία, υπάρχει μια συγκλονιστική τάση επιστροφής σε αυτό που αποτελεί την πραγματική ιστορία, το παρελθόν και τις ρίζες των κατοίκων της Μεγάλης Ελλάδας.
ΠΗΓΗ: Newsbomb.gr