Και στο τέλος κερδίζουν οι Γερμανοί: Υψηλά πρωτογενή για τα επόμενα 40 έτη

Το Μουντιαλικού τύπου ρητό «και στο τέλος κερδίζουν οι Γερμανοί» θυμίζει η συμφωνία του Eurogroup για την Ελλάδα. Βάσει της συμφωνίας, οι ελληνικές κυβερνήσεις δεσμεύονται για υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022, αλλά κυρίως, για πρωτογενή πλεονάσματα άνω του 2% για σχεδόν 40 χρόνια, από το 2023 έως το 2060.

Η χώρα μας έτσι δεσμεύεται για μια σφιχτή περιοριστική πολιτική σε βάθος δεκαετιών (υψηλοί άμεσοι και έμμεσοι φορολογικοί συντελεστές – χαμηλές συντάξεις και παροχές) την οποία εξαρχής επεδίωκαν οι θεσμοί.

Παράλληλα, η «αφοσίωση» της Αθήνας στις μεταρρυθμίσεις για τυχόν «πισωγυρίσματα» θα κρίνεται ανά τρίμηνο, καθώς θα βρίσκεται σε καθεστώς «ενισχυμένης εποπτείας».  Η μεταμνημονιακή εποπτεία δηλαδή είναι ουσιαστικά η ίδια που ίσχυε και κατά την περίοδο των μνημονίων. Οι θεσμοί, περιλαμβανομένου του ΔΝΤ, θα υποβάλλουν την έκθεσή τους στο Eurogroup και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενώ θα εισηγούνται διορθωτικά μέτρα σε περίπτωση που διαπιστώνουν παρεκκλίσεις.

Παράλληλα, όπως επιθυμούσε το Βερολίνο, η οριστική βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους παραπέμπεται στις ελληνικές καλένδες, καθώς βάσει του ανακοινωθέντος, θα επανεξεταστεί από το 2032, και εάν είναι απαραίτητο τότε θα ληφθούν περαιτέρω μέτρα.

Η (μη) απόφαση για το μακροπρόθεσμο ορίζοντα του χρέους, που πιθανόν να έχει επιπτώσεις στην έξοδο της Ελλάδας στις αγορές, αφήνει έτσι το Ταμείο εκτός χρηματοδοτικής συμμετοχής. Η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ διευκρίνισε πως στο θέμα αυτό διατηρεί ακόμα «επιφυλάξεις».

Αλλά και ο πρόεδρο της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, εκτίμησε πως τα μέτρα ελάφρυνσης θα βελτιώσουν την βιωσιμότητα του χρέους «μεσοπρόθεσμα», χωρίς να αναφερθεί καθόλου στην μεταγενέστερη περίοδο.

Από την συμφωνία απουσιάζει και η γαλλική ρήτρα ανάπτυξης, που θα συνέδεε το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους με την πορεία της ελληνικής οικονομίας την οποία η κυβέρνηση είχε υποστηρίξει.

Επίσης στο ανακοινωθέν γίνεται αναφορά στις περικοπές συντάξεων από 1ης Ιανουαρίου 2019 και τη μείωση αφορολόγητου από 1ης Ιανουαρίου 2020, ύψους 5 δισ. ευρώ.

Σε ό,τι αφορά την αγορά εργασίας, η κυβέρνηση δεσμεύτηκε στην «περιφρούρηση» της ανταγωνιστικότητας βάσει της νομοθεσίας του 2012, η οποία δεν αφήνει περιθώρια για ιδιαίτερες μισθολογικές βελτιώσεις.

Σύμφωνα πάντα με το ανακοινωθέν, προβλέπεται δεκαετής επιμήκυνση της μέσης διάρκειας ορισμένων δανείων του δεύτερου μνημονίου που ανέρχονται σε περίπου στα 100 δισ. ευρώ καθώς και δεκαετής παράταση της περιόδου χάριτος πριν αρχίσει η αποπληρωμή τους. Η δόση που θα λάβει η Ελλάδα θα είναι 15 δισ. ευρώ.

Η συμφωνία του Eurogroup αναμένεται να προκαλέσει εντός της ημέρας τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης. Πηγές του Μαξίμου έκαναν λόγο πάντως για μια «ιστορική συμφωνία, απολύτως πειστική, που εξασφαλίζει την πρόσβαση στις αγορές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα και βάζει οριστικό τέλος στην μνημονιακή περίοδο».

Με πανηγυρικούς τόνους υποδέχθηκε τη συμφωνία του Eurogroup ο υπουργός Άμυνας και πρόεδρος των ΑΝΕΛ Πάνος Καμμένος, κάνοντας λόγο για «τέλος της εποχής των μνημονίων», «νέα ημέρα» και «απελευθέρωση των Ελλήνων».

«Η κυβέρνηση είναι ευχαριστημένη με τη συμφωνία. Το χρέος είναι πια βιώσιμο», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών ΕυκλείδηςΤσακαλώτος μετά τη συνεδρίαση της Ευρωομάδας, παραδέχθηκε όμως ότι τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα συνιστούν σκληρό προαπαιτούμενο. 

Τι προβλέπει η συμφωνία του Eurogroup: Χρέος, δόση, πλεονάσματα έως το 2060

«Αυτό είναι», δήλωσε ο πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο μετά την συνεδρίαση της Πέμπτης, χαιρετίζοντας την επικείμενη έξοδο της Ελλάδας από τα Μνημόνια μετά από οκτώ δύσκολα χρόνια.

Στην πράξη όμως η πραγματικότητα είναι λίγο πιο σύνθετη, όπως φανερώνει το κοινό ανακοινωθέν που δόθηκε στην δημοσιότητα αφότου έληξαν οι μαραθώνιες διαβουλεύσεις στο Λουξεμβούργο.

Η συμφωνία του Eurogroup πράγματι παρέχει μεσοπρόθεσμη ρύθμιση του χρέους, αφήνοντας μάλιστα ανοιχτό το ενδεχόμενο περαιτέρω ελάφρυνσης στο μέλλον. Ταυτόχρονα όμως θέτει δημοσιονομικούς στόχους άνω του 2% του ΑΕΠ για περίοδο 40 και πλέον ετών και προβλέπει αυστηρή επιτήρηση.

Τι συμφωνήθηκε για το χρέος

• Η μέση διάρκεια δανείων του δεύτερου Μνημονίου θα επιμηκυνθεί κατά 10 χρόνια, επεκτείνοντας έτσι το χρονοδιάγραμμα εξόφλησής τους
• Η περίοδος χάριτος προτού η Ελλάδα αρχίσει να καταβάλει τόκους για τα εν λόγω δάνεια θα παραταθεί κατά 10 χρόνια, που σημαίνει ότι η χώρα μας δεν θα επιβαρύνεται έως το 2033.
• Η Αθήνα μπορεί να λάβει τα έσοδα από τα ελληνικά ομόλογα που διακρατούν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι κεντρικές τράπεζες των μελών της ευρωζώνης – που υπολογίζονται σε περίπου 4 δισεκατομμύρια ευρώ. Τα χρήματα θα εκταμιευτούν σε εξαμηνιαίες δόσεις. Η πρώτη θα αποδεσμευθεί τον προσεχή Δεκέμβριο και η τελευταία τον Ιούνιο του 2022
• Αναστέλλεται επ’ αόριστον το αυξημένο επιτόκιο που χρεωνόταν για μια δόση στήριξης ύψους 11,3 δισεκατομμυρίων ευρώ, η οποία είχε χρησιμοποιηθεί για την επαναγορά ομολόγων το 2012
• Οι εταίροι δεσμεύονται πως το 2032 θα επανεξετάσουν την βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους και εάν είναι απαραίτητο θα λάβουν περεταίρω μέτρα
• Από την συμφωνία απουσιάζει ο περίφημος μηχανισμός που θα συνέδεε το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους με την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Η συζήτηση για τον μηχανισμό εγκαταλείφθηκε αφότου έγινε σαφές πως η Γερμανία δεν δεχόταν το αίτημα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ο μηχανισμός να λειτουργεί αυτόματα, δίχως πολιτικές προϋποθέσεις ή κοινοβουλευτικές εγκρίσεις.

Τι συμφωνήθηκε για την δόση και το «μαξιλάρι»

• To Eurogroup ενέκρινε την εκταμίευση 15 δισεκατομμυρίων ευρώ ως τελευταία δόση στήριξης για την Ελλάδα, ενόψει της ολοκλήρωσης του Μνημονίου στις 20 Αυγούστου
• Εξ αυτών, τα 9,5 δισεκ. προορίζονται για το δημοσιονομικό «μαξιλάρι» που συγκροτεί η Αθήνα ώστε να καλύψει χρηματοδοτικές ανάγκες της μετά την έξοδο από το Μνημόνιο, ενώ τα υπόλοιπα 5,5 δισεκ. θα διατεθούν για την εξυπηρέτηση του χρέους
• Με την «ένεση» της τελευταίας δόσης, το «μαξιλαράκι» θα ανέλθει στα 24,1 δισεκατομμύρια ευρώ και εκτιμάται πως θα καλύψει τις ανάγκες της Ελλάδας για περίπου 22 μήνες μετά το πέρας του Μνημονίου. Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος εκτίμησε πως το απόθεμα μπορεί να διαρκέσει για σαφώς μεγαλύτερο χρονικό διάστημα κι ότι οι 22 μήνες είναι το απολύτως ελάχιστο
• Στην πράξη αυτό σημαίνει πως η Ελλάδα δεν θα είναι αναγκασμένη να βγαίνει πολύ συχνά στις αγορές ομολόγων ώστε να αντλήσει πόρους. Ο κ. Τσακαλώτος επαναβεβαίωσε πως η κυβέρνηση θα ήθελε να δοκιμάσει νέα έξοδο στις αγορές όμως απέφυγε να δώσει οποιοδήποτε σινιάλο για το πότε θα μπορούσε να γίνει νέα έκδοση ομολόγων
• Μέρος των χρημάτων μπορεί να διατεθεί ώστε να εξαγοραστούν δάνεια που οφείλονται στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα οποία συνοδεύονται από «τσουχτερό» επιτόκιο, όμως ο αναπληρωτής ΥΠΟΙΚ Γιώργος Χουλιαράκης απέφυγε να πει εάν θα γίνει κάποια επαναγορά.

Στόχοι και εποπτεία

• Στον αντίποδα, η Ελλάδα οφείλει να πετυχαίνει υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 2,2% του ΑΕΠ από το 2023 έως το 2060. Παλαιότερες αποφάσεις της ευρω-ομάδας όριζαν πιο γενικά τον στόχο, ως 2% ή λίγο παραπάνω
• Ο στόχος για πλεόνασμα τουλάχιστον 3,5% από φέτος έως το 2022 παραμένει αμετάβλητος. Συνολικά, πρόκειται για πρωτοφανή δέσμευση για δημοσιονομική πειθαρχία σε τόσο μεγάλο χρονικό ορίζοντα
• Επιπλέον, η Ελλάδα θα δέχεται επίσκεψη από τους εταίρους κάθε τρίμηνο, καθώς θα βρίσκεται σε καθεστώς «ενισχυμένης εποπτείας». Στην επιτήρηση θα συμμετέχει και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, μολονότι τελικά δεν θα συμμετάσχει χρηματοδοτικά στο Μνημόνιο
• Οι θεσμοί θα παρακολουθούν εάν η Αθήνα μένει πιστή στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει για συνέχιση και εμβάθυνση μεταρρυθμίσεων ή στην λήψη δημοσιονομικών μέτρων. Εάν παρατηρηθεί διολίσθηση, οι εταίροι θα μπορούν να »παγώσουν» την προώθηση των κερδών από τα ομόλογα της ΕΚΤ και την αναστολή του αυξημένου επιτοκίου για τα 11,3 δισεκ.

Αιχμές για Γεωργίου και ΤΑΙΠΕΔ

• Το κοινό ανακοινωθέν αφήνει ξεκάθαρες αιχμές για την δίωξη κατά του πρώην προέδρου της ΕΛΣΤΑΤ, Ανδρέα Γεωργίου, αλλά και για τις υποθέσεις που εκκρεμούν σε βάρος τριών ευρωπαίων τεχνικών συμβούλων του Ταμείου Αποκρατικοποιήσεων, που κατηγορούνται ότι ζημίωσαν το Δημόσιο στην αξιοποίηση 28 ακινήτων
• Οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης εκφράζουν την πλήρη εμπιστοσύνη τους στα στοιχεία που κατέθεσε η ΕΛΣΤΑΤ επί θητείας Γεωργίου, σημειώνοντας πως συμμορφώνονται με τους κανόνες που ισχύουν σε όλα τα κράτη-μέλη
• Έμμεση αλλά ξεκάθαρη στήριξη στον κ. Γεωργίου έδωσε, κατά την συνέντευξη Τύπου μετά το Eurogroup, η διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ, λέγοντας πως τα ακριβή στατιστικά έχουν μεγάλη σημασία στο μέτωπο της αξιοπιστίας
• Σε ό,τι αφορά τους τρεις συμβούλους – έναν Σλοβάκο, μια Ιταλίδα κι έναν Ισπανό – οι εταίροι ζητούν από τους θεσμούς να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις, χωρίς όμως να γίνεται ανοιχτά λόγος για κάποια ποινή για την χώρα μας.