«Εκατό χρόνια ζωής, δεκαετίες αφοσίωσης», έγραψε ο Γιώργος Παπανδρέου στη δημοσίευσή του.
Μία από τις πιο διακεκριμένες γυναικείες φυσιογνωμίες στην ιστορία της μεταπολεμικής και προπαντός μεταπολιτευτικής περιόδου της χώρας, η Μαργαρίτα Παπανδρέου-Τσαντ γιόρτασε το Σάββατο, 30 Σεπτεμβρίου, έναν αιώνα πλήρους ζωής.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το απόγευμα της Κυριακής, οικογένεια και φίλοι συγκεντρώθηκαν στο σπίτι στο Φάληρο, όπου κατοικεί με τον πρωτότοκο γιο της, Γιώργο Παπανδρέου, για να γιορτάσουν όλοι μαζί τα εκατοστά της γενέθλια.
To Σάββατο, ο Γιώργος Παπανδρέου, σε ανάρτησή του στο Facebook, έγραψε για τη μητέρα του κάνοντας repost μια ανάρτηση της Αννας Καραμάνου με όλη την πορεία της Μαργαρίτας Παπανδρέου.
Ένας αιώνας ζωής, δεκαετίες προσφοράς στους κοινωνικούς αγώνες και αλληλεγγύης στις διεκδικήσεις των γυναικών για ισότητα και χειραφέτηση.
Η φίλη και συντρόφισσα Άννα Καραμάνου αποτυπώνει με ένα μεστό, αλλά και ιδιαίτερα συγκινητικό κείμενο, την πορεία της Μαργαρίτας και τη συνεισφορά της στο φεμινιστικό κίνημα, όπως τις βίωσε η ίδια. Μνημονεύει και τις μεγάλες τομές που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα, όπως οι αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο.
Ιδιαίτερη αναφορά στο αγαπημένο “παιδί” της, την Ένωση Γυναικών Ελλάδας (ΕΓΕ), καθώς και σε μια σημαντική πρωτοβουλία της, την WinPeace που έφερε κοντά γυναίκες από την Ελλάδα και την Τουρκία, δίνοντας ένα ηχηρό παράδειγμα συνεργασίας για την Ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή.
Μητέρα, χρόνια πολλά!
Η ανάρτηση της Αννας Καραμάνου για την Μαργαρίτα Παπανδρέου
ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΑ 100ά ΓΕΝΕΘΛΙΑ αγαπημένη μας Μαργαρίτα Παπανδρέου!!! 30/9/1923-30/9/2023! Να ζήσεις άλλα τόσα χρόνια, διαψεύδοντας όλες τις θεωρίες περί γήρανσης & θανάτου. Η ζωή σου ήταν πάντα κορυφαίο παράδειγμα προς μίμηση, γεμάτη ανθρωπιστική δράση & αγώνα για δικαιοσύνη & ισότητα. Υπήρξες πρωτοπόρα φεμινίστρια της μεταπολίτευσης & άνοιξες εσύ το δρόμο για την αναγνώριση των δικαιωμάτων των Ελληνίδων & την ισότητα των φύλων στην πατριαρχική Ελλάδα. Δυστυχώς, οι αγώνες σου δεν έτυχαν δημόσιας βράβευσης από την Πολιτεία, όπως συνέβη με άλλες λιγότερο σημαντικές προσωπικότητες… Έγραψες όμως ιστορία που δεν σβήνει με τίποτα! Θα ήθελα σήμερα να επαναλάβω όσα έγραψα στα ΝΕΑ, πριν από δύο χρόνια, απλώς για να υπενθυμίσω… Χωρίς αμφιβολία, υπήρξε εκ των πρωταγωνιστριών στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων των γυναικών και της δικαιοσύνης των φύλων κατά τη μεταπολίτευση. Το 1976 ίδρυσε την Ένωση Γυναικών Ελλάδος (ΕΓΕ) και μοιράστηκε με τις Ελληνίδες το όραμα μιας σύγχρονης πατρίδας με ελευθερία, ισότητα και αλληλεγγύη. Η συλλογική δουλειά και οι κοινοί αγώνες δημιούργησαν πανελλαδικά ισχυρούς δεσμούς και αξέχαστες αναμνήσεις, όπως όταν διαδηλώναμε μαζί της έξω από τη Βουλή για την αποποινικοποίηση των αμβλώσεων το 1986. Όπως δήλωνε τότε (Ελεύθ. Τύπος, 8/2/1985), «για μένα είναι σημαντικότερο να καταλάβουν και ο Πρωθυπουργός και η κυβέρνηση ότι η αποποινικοποίηση της άμβλωσης δεν είναι μια επιθυμία της Μαργαρίτας Παπανδρέου, αλλά ένα αίτημα όλων των γυναικών στην Ελλάδα».Οι αλλαγές που προωθήθηκαν στη δεκαετία 1980 φέρουν και τη δική της σφραγίδα. Παθιασμένη φεμινίστρια και διανοούμενη η ίδια εργάσθηκε μεθοδικά και αποτελεσματικά, ώστε οι διεκδικήσεις του φεμινιστικού κινήματος να αποτελέσουν προτεραιότητα της κυβερνητικής πολιτικής. Πρωτοστάτησε στην κύρωση των διεθνών συμβάσεων, καθώς και στην επεξεργασία και προώθηση νόμων του Αστικού και Ποινικού Δικαίου, που βελτίωσαν την νομική και κοινωνική θέση των γυναικών και έφεραν την Ελλάδα κοντά στο ευρωπαϊκό κεκτημένο. Ο οικογενειακός νόμος 1329/1983 θεωρήθηκε ο πιο προοδευτικός της Ευρώπης. Η αποποινικοποίηση της μοιχείας (Ν. 1272/1982) κατάργησε εξευτελιστικές διαδικασίες που καταρράκωναν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Ο βιασμός ποινικοποιήθηκε (1984), με εξαίρεση τον βιασμό μέσα στον γάμο. Η εξαίρεση αυτή καταργήθηκε το 2008. Tον Ιούλιο 1985, ιδρύθηκε η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων (ΓΓΙΦ) και διορίστηκε πρώτη Γενική Γραμματέας, η αείμνηστη Σου Λαϊου-Αντωνίου. Δημιουργήθηκαν αποκεντρωμένες δομές, με Νομαρχιακές Επιτροπές και Γραφεία Ισότητας, μέσω των οποίων προωθούνταν στην κυβέρνηση οι διεκδικήσεις των γυναικών. Το 1982 διορίστηκαν οι πρώτες γυναίκες νομάρχες και οι πρώτες γενικές γραμματείς.Είναι κατανοητό, πως αν δεν υπήρχε η πίεση και η αγωνιστικότητα των οργανώσεων των γυναικών, εντός και εκτός κομμάτων, αλλά και η πειθώ και η επιρροή που ασκούσε στην κυβέρνηση η Μαργαρίτα Παπανδρέου ως πρόεδρος της μεγαλύτερης φεμινιστικής οργάνωσης, δεν θα υπήρχε τόση παραγωγή κυβερνητικού έργου ΠΑΣΟΚ και τέτοιας έκτασης εξευρωπαϊσμός της πολιτικής έμφυλης ισότητας.Η δράση της Μαργαρίτας δεν περιορίστηκε εντός των εθνικών συνόρων. Συμμετείχε, με ομιλίες και ηχηρές πολιτικές παρεμβάσεις, σε κινήματα σε ολόκληρο τον πλανήτη. Στο Ναϊρόμπι το 1985, στην Παγκόσμια Διάσκεψη του ΟΗΕ για τη 10ετία της Γυναίκας, εν μέσω Ψυχρού Πολέμου, η ιστορική ομιλία της την καθιέρωσε ως παγκόσμια ηγέτιδα του φεμινιστικού και ειρηνιστικού κινήματος. Μίλησε για τα διεθνή προβλήματα, την ισότητα των φύλων και την ανάγκη ειρηνικής συμβίωσης των ανθρώπων. Μίλησε για την Κύπρο, την Παλαιστίνη, για τη ρατσιστική βία στη Νότια Αφρική, για τον μιλιταρισμό και την πατριαρχία, για τη φτώχεια και τη βία κατά των γυναικών. Ζήτησε από τον ΟΗΕ να δημιουργηθούν δομές και συναντήσεις γυναικών από αντιμαχόμενες πλευρές για την επίλυση των διενέξεων. Συμμετείχε δραστήρια στη διεθνή οργάνωση «Γυναίκες για μια αποτελεσματική συνάντηση κορυφής», μετά την αποτυχία της συνάντησης Ρήγκαν-Γκορμπατσώφ στο Ρέικιαβικ (11-12 Οκτωβρίου 1986), να καταλήξουν σε συμφωνία μείωσης των πυρηνικών εξοπλισμών.Το 1988 ίδρυσε το Κέντρο Έρευνας και Δράσης για την Ειρήνη (ΚΕΔΕ) που λειτουργεί ως «εργαστήρι ειρήνης» προωθώντας ειρηνευτικές πρωτοβουλίες. Κορυφαία υπήρξε η WinPeace μετά την ελληνοτουρκική κρίση στα Ίμια (1996), με πρωτοβουλία της Μαργαρίτας Παπανδρέου, και της δημοσιογράφου, συγγραφέως και ακτιβίστριας Zeynep Oral, με σκοπό την προώθηση του ελληνοτουρκικού διαλόγου, την κατανόηση και συνεργασία των δύο χωρών. Την επομένη της κρίσης, η Μαργαρίτα απέστειλε Ανοιχτή Επιστολή Προς τις γυναίκες της Τουρκίας, όπου μεταξύ των άλλων, έγραφε:Ανεξαρτήτως του ποιος είναι υπεύθυνος για τα πρόσφατα επεισόδια στο Αιγαίο, σας καλούμε να ενωθείτε μαζί μας, για να ασκήσουμε πίεση στις κυβερνήσεις μας, προκειμένου να αποφύγουν κάθε πρόκληση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένοπλη σύγκρουση. Πιστεύουμε ότι μπορούμε να συμβιώσουμε αρμονικά, διατηρώντας ταυτόχρονα την εθνική και πολιτισμική μας ταυτότητα. Ας κάνουμε ότι είναι δυνατόν για να οικοδομήσουμε μια κουλτούρα ειρήνης, εμπόδιο στον μιλιταριστικό σωβινισμό και τον πόλεμο…Η θετική απάντηση ήλθε αμέσως από την Zeynep Oral: Έχει έρθει η ώρα, για τις Ελληνίδες και τις Τουρκάλες, να δουλέψουμε μαζί για τα κοινά μας συμφέροντα….Η WinPeace συνιστά εξαιρετική περίπτωση, γιατί στηρίζεται στη φεμινιστική θεωρία των διεθνών σχέσεων, που προάγει την ιδέα της προληπτικής διπλωματίας και αποκαλύπτει τους φραγμούς της «ορθοδοξίας» του «Ρεαλισμού», της θεωρίας που εδράζεται στο δίκιο του ισχυροτέρου. Oι φιλειρηνικές πρωτοβουλίες των γυναικών, από την Καλλιρρόη Παρρέν μέχρι τη Μαργαρίτα Παπανδρέου, κατέδειξαν ότι η φεμινιστική δράση μπορεί να αλλάξει τη φύση της «ισχύος» και να εμπλουτίσει τη διεθνή πολιτική με την ιδέα της ήπιας δύναμης, της συνεργασίας και της ειρηνικής διευθέτησης των διαφορών. Πολύ ισχυρό το αποτύπωμα ευποιίας της Μαργαρίτας Παπανδρέου! Ευτυχισμένα γενέθλια, Μαργαρίτα!”
