Οι Δυτικοί παρακολουθούμε σήμερα από απόσταση ασφαλείας τη ζωή των γυναικών στις χώρες με Ισλαμικά καθεστώτα και το μυαλό μας δεν μπορεί να χωρέσει το γεγονός ότι εκεί πράγματα που εμείς τα θεωρούμε δεδομένα, όπως το να πας για καφέ με μία φίλη σου ή να φορέσεις ένα χαρούμενο μπλουζάκι, εκεί μπορεί και να είναι αιτία φυλάκισης.
Σε δυο μεγάλες όμως χώρες όπου εδώ και δεκαετίες τα θεοκρατικά καθεστώτα έχουν επικρατήσει, ρίχνοντας μια βαριά σκιά πάνω στα ανθρώπινα δικαιώματα, την καθημερινή ζωή, την ενδυμασία και τις επιτρεπόμενες συμπεριφορές των γυναικών τα πράγματα ήταν πολύ (πάρα πολύ) διαφορετικά από αυτό που ξέρουμε.
Στο Ιράν, για παράδειγμα, πριν την Ισλαμική Επανάσταση που έγινε το 1979, θέτοντας τότε σε ισχύ το νέο θεοκρατικό σύνταγμα της χώρας, υπήρχε μία εντελώς διαφορετική κατάσταση που μοιάζει δύσκολο ακόμα και να την συνειδητοποιήσουμε. Κι όμως, ήταν πέρα για πέρα αληθινή.
Τότε η πολιτισμική και η ατομική ελευθερία περνούσαν την πιο καλή τους φάση και οι γυναίκες της δεκαετίας του ’70 ήταν φανατικές της μόδας, την οποία έβλεπαν στα μεγάλα περιοδικα και την ακολουθούσαν πιστά.
Στα περιοδικά της εποχής η μόδα δεν απείχε καθόλου από τη Δυτική
Μάλιστα, συχνά τα μοντέλα εμφανιζόντουσαν με πολύ αποκαλυπτικά ρούχα.
Ντύνονταν σαν τις γυναίκες της Δύσης και τα περιοδικά είχαν ακόμη και πολύ αποκαλυπτικές φωτογραφίες με τα κορίτσια να αφήνουν το δέρμα τους γυμνό.
Σήμερα ο ενδυματολογικός κώδικας των γυναικών στο Ιράν είναι πολύ πιο συντηρητικός από τη δεκαετία του ’70. Οι γυναίκες πρέπει να καλύπτουν τα μαλλιά τους, το λαιμό, και τα χέρια τους. Παρ’ όλα αυτά, οι γυναίκες στο Ιράν είναι γενικά πολύ κομψές και έχουν την τάση να επιλέγουν πολύχρωμα ρούχα.
Οι γυναίκες στο Ιράν είναι γενικά πολύ κομψές και έχουν την τάση να επιλέγουν πολύχρωμα ρούχα.
Σήμερα οι γυναίκες στο Ιράν πρέπει να καλύπτουν ολόκληρο το σώμα τους, τα χέρια τους, ακόμα και τα μαλλιά τους, πριν βγουν στον δρόμο.
Ωστόσο η νέα γενιά γυναικών που είναι και πιο ανεξάρτητες έχουν αρχίσει και εφαρμόζουν πιο μοντέρνο στυλ στο ντύσιμο τους παραμένοντας βέβαια πιστές στους κανόνες που διέπουν τη χώρα, όσο αναχρονιστικοί και αν θεωρούνται από πολλούς.
Μάλιστα πριν λίγα χρόνια έλαβε χώρα μια διαδικτυακή διαμαρτυρία και γυναίκες από το Ιράν ανέβαζαν στο διαδίκτυο φωτογραφίες έχοντας βγάλει τις μαντήλες τους. Η καμπάνια ξεκίνησε από την δημοσιογράφο Masih Alinejad η οποία είναι επίσης ακτιβίστρια που αγωνίζεται υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών στο Ιράν και κατά της θρησκευτικής καταπίεσης.
Η δημοσιογράφος Masih Alinejad η οποία είναι επίσης ακτιβίστρια ξεκίνησε πριν λίγα χρόνια μία μεγάλη καμπάνια υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών στο Ιράν και κατά της θρησκευτικής καταπίεση,
Η Ιρανική Επανάσταση θεωρείται μοναδική σε σχέση με άλλες επαναστάσεις της ιστορίας αφενός για την ταχύτητα με την οποία έφερε ριζικές αλλαγές και αφετέρου για την έκπληξη που προκάλεσε διεθνώς.
Και στο Αφγανιστάν όμως τα πράγματα δεν απέχουν και πολύ από όσα είπαμε παραπάνω. Μία εκθεση του State Department που δημοσιοποιήθηκε το 2001 εξηγεί ότι οι γυναίκες στο Αφγανιστάν είχαν το δικαίωμα να ψηφίζουν από το 1920, το Σύνταγμα της χώρας τις αναγνώρισε σαν ίσες με τους άνδρες το 1960 και αυτό είχε ως αποτέλεσμα μέχρι το 1990, το 70% των δασκάλων της χώρας να είναι γυναίκες, όπως επίσης και οι μισοί κυβερνητικοί υπάλληλοι ενώ το 40% του γυναικείου πληθυσμού ήταν γιατροί.
Η Ιρανική Επανάσταση έφερε τα πάνω κάτω στη ζωή των κατοίκων της χώρας.
Αλλά και στο Αφγανιστάν η κατάσταση κάποτε ήταν αντίστοιχη.
Ο Μοχάμεντ Χουμαγιόν Καγιούμι που γεννήθηκε στην Καμπούλ, έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο “Once Upon a Time in Afghanistan” (Μια φορά και έναν καιρό στο Αφγανιστάν). Το βιβλίο του Καγιούμι μιλάει για την θέση που είχαν οι γυναίκες στη χώρα πριν από την επέλαση των Ταλιμπάν.
Οι φωτογραφίες είναι από την δεκαετία του ‘50, του ‘60 και του ’70 και απεικονίζουν τις γυναίκες που είχαν πρόσβαση στην εκπαίδευση, πήγαιναν στα μαγαζιά και στον κινηματογράφο, μπορούσαν να φοράνε φούστες και σπούδαζαν στα πανεπιστήμια.
Ο πρόεδρος του Αφγανιστάν Χαμίντ Καρζάι ενέκρινε έναν κώδικα δεοντολογίας ο οποίος απαγορεύει στους πολίτες να κάνουν πράγματα ή πράξεις σαν αυτές που απεικονίζονται στο συγκεκριμένο βιβλίο-φωτογραφικό αφιέρωμα.
Ακόμα περισσότερη φωτογράφηση σε περιοδικά μόδας του Ιράν την δεκαετία του ’70.
Λες να είμαστε στη Μύκονο της αντίστοιχης περιόδου.
Σήμερα στο Αφγανιστάν οι γυναίκες απαγορεύεται να βγαίνουν μόνες στο δρόμο, ενώ πρέπει να συνοδεύονται και από κάποιον άνδρα της οικογένειας τους ή τον σύζυγο τους-τον οποίο επιλέγουν οι γονείς, τα υπόλοιπα είναι γνωστά για τις διαφορές ηλικίας, τα 12χρονα που παντρεύονται και την σωματική βία που αντιμετωπίζουν σε καθημερινή βάση. Επίσης απαγορεύεται ρητά η επαφή με άγνωστους άνδρες σε δημόσιους χώρους, ενώ πάντα πρέπει να υπάρχει και η χαρακτηριστική αμφίεση με την μπούργκα.
Σκηνές από το Αφγανιστάν μιας άλλης εποχή
Αφγανιστάν
Ιράν