Στα παλαιότερα χρόνια με τον πέτρινο χειρόμυλο άλεθαν μικρή ποσότητα σιταριού, για να κάνουν το πλιγούρι, που το ανακάτευαν με γάλα, το έβραζαν και έφτιαχναν τον τραχανά.
Με τον ίδιο μύλο μπορούσαν να τρίψουν και το χοντρό αλάτι ή μικρή ποσότητα οποιουδήποτε σπόρου.
Ο χειρόμυλος αποτελούνταν δυο πέτρινες πλατιές και στρογγυλές πέτρες, την «πανώπετρα» ή «Όνος» και τη «κατώπετρα».
Συνήθως μόνο οι γυναίκες χρησιμοποιούσαν τον χειρόμυλο.
Γύριζαν την πάνω πέτρα αφού πρώτα έριχναν την ποσότητα του σιταριού που ήθελαν στην τρύπα της περιστρεφόμενης μυλόπετρας, την «μπαμπούκλα» όπως ονομάζονταν.
Στη συνέχεια πιάνοντας από τη λαβή, γυρνούσαν την περιστρεφόμενη μυλόπετρα πάνω στη σταθερή και έτσι άλεθαν το σιτάρι και έπαιρναν το αλεύρι.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα ο χειρόμυλος ήταν γνωστός από τα Ομηρικά χρόνια.
Επιμέλεια: dinfo