Σύμφωνα με μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο Boulder που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Cell στις 30 Σεπτεμβρίου αυτός ο ζωικός ιός έχει καταλάβει πώς να αποκτά πρόσβαση στα ανθρώπινα κύτταρα, πως να πολλαπλασιάζεται και πως να ξεφεύγει από ορισμένους από τους σημαντικούς ανοσολογικούς μηχανισμούς που περιμένουμε να μας προστατεύσουν από έναν ζωικό ιό. Και αυτό είναι αρκετά σπάνιο.
Προς το παρόν, για τέτοιους RNA ιούς που ανήκουν στην οικογένεια των Arteriviridae (arteriviruses, αρτηριοϊοί) και που θεωρούνται ήδη κρίσιμη απειλή για τους πιθήκους μακάκους, δεν έχουν αναφερθεί ανθρώπινες μολύνσεις. Επιπλέον, δεν είναι βέβαιο αν και ποιές επιπτώσεις θα είχε ο ιός στους ανθρώπους.
Ωστόσο, οι συγγραφείς της μελέτης, επικαλούμενοι παραλληλισμούς με τον HIV (ο πρόδρομος του οποίου προέρχεται από αφρικανικούς πιθήκους), συνιστούν επαγρύπνηση. Παρατηρώντας τους αρτηριοϊούς, τόσο στα ζώα όσο και στους ανθρώπους, η παγκόσμια κοινότητα υγείας θα μπορούσε ενδεχομένως να αποφύγει μια άλλη πανδημία, λένε οι ερευνητές.
Υπάρχουν χιλιάδες μοναδικοί ιοί που κυκλοφορούν μεταξύ των ζώων σε όλο τον κόσμο και οι περισσότεροι από αυτούς δεν προκαλούν συμπτώματα στον ξενιστή. Ωστόσο, οι αριθμοί αυτών των ιών που προσβάλουν τους ανθρώπους αυξάνονται τις τελευταίες δεκαετίες, προκαλώντας πανικό στα «αφελή» ανοσοποιητικά συστήματα, τα οποία δεν διαθέτουν προηγούμενη εμπειρία για την καταπολέμησή τους. Τέτοιοι ιοί ευθύνονται για το αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής (MERS) το 2012, για το οξύ αναπνευστικό σύνδρομο (SARS-CoV) το 2003 και για την Covid-19 (SARS-CoV-2) το 2020.
Για 15 χρόνια, το εργαστήριο της Sara Sawyer, που υπογράφει τη μελέτη χρησιμοποίησε εργαστηριακές τεχνικές και δείγματα ιστών από άγρια ζωή από όλο τον κόσμο για να διερευνήσει ποιοι ζωικοί ιοί μπορεί να είναι επιρρεπείς στο να μεταπηδήσουν στους ανθρώπους, ανάμεσά τους και οι arteriviruses.
Σύμφωνα με την έρευνα, ένα μόριο-υποδοχέας, που ονομάζεται CD163, είναι ζωτικής σημασίας για τη βιολογία των αρτηριοϊών του πιθήκου, καθώς τους επιτρέπει να εισβάλουν και να προκαλέσουν μόλυνση των κυττάρων-στόχων. Μέσα από μια σειρά εργαστηριακών πειραμάτων, οι επιστήμονες ανακάλυψαν, προς μεγάλη τους έκπληξη, ότι ο ιός είναι επίσης εξαιρετικά επιδέξιος στο να κολλάει στην ανθρώπινη έκδοση του υποδοχέα CD163, να εισχωρεί μέσα στα ανθρώπινα κύτταρα και να δημιουργεί γρήγορα αντίγραφα του εαυτού του.
Όπως ο ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV) και ο πρόδρομός του ιός ανοσοανεπάρκειας πιθήκου (SIV), έτσι και οι αρτηριοιοί του πιθήκου φαίνεται να επιτίθενται στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να απενεργοποιήσουν τους βασικούς αμυντικούς μηχανισμούς και να παραμείνουν στον οργανισμό μακροπρόθεσμα. «Το ότι δεν έχουμε ακόμη διαγνώσει λοίμωξη από ανθρώπινο αρτηριοϊό δεν σημαίνει ότι κανένας άνθρωπος δεν έχει εκτεθεί. Δεν ψάξαμε. Οι ομοιότητες είναι βαθιές μεταξύ αυτού του ιού και των ιών του πιθήκου που προκάλεσαν την πανδημία του HIV», συμπληρώνει ο είπε ο Coddy Warren, επίκουρος καθηγητής Κτηνιατρικής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο.
Οι συγγραφείς τονίζουν ότι δεν φαίνεται να υπάρχει άμεσος κίνδυνος για μια άλλη πανδημία και ότι το κοινό δεν πρέπει να ανησυχεί. Ωστόσο, προτείνουν στην παγκόσμια κοινότητα υγείας να δώσει προτεραιότητα στην περαιτέρω μελέτη των αρτηριοϊών του πιθήκου και να αναπτύξει τεστ αντισωμάτων για αυτούς. Θα πρέπει επίσης να εντείνουν την επιτήρηση των ανθρώπινων πληθυσμών που έρχονται σε στενή επαφή με ζώα που είναι ξενιστές τέτοιων ιών.
Μια εκτεταμένη ποικιλία αφρικανικών πιθήκων ήδη φέρει υψηλά ιικά φορτία διαφορετικών αρτηριοιών, συχνά χωρίς συμπτώματα. Επιπλέον, ορισμένα είδη πιθήκων αλληλεπιδρούν συχνά με τους ανθρώπους, τους δαγκώνουν και τους γρατσουνίζουν.
Η Sawyer επισημαίνει ότι δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα ότι αυτοί οι αρτηριοιοί του πιθήκου θα μεταπηδήσουν στους ανθρώπους. Αλλά ένα πράγμα είναι σίγουρο: όλο και περισσότεροι ιοί θα μεταπηδάνε στους ανθρώπους και θα προκαλούν ασθένειες.
«Η ελπίδα μας είναι ότι αυξάνοντας την ευαισθητοποίηση για τους ιούς που χρειάζονται επιτήρηση, να μπορέσουμε να προλάβουμε, ώστε αν αρχίσουν να εμφανίζονται ανθρώπινες μολύνσεις, να τις αντιμετωπίσουμε γρήγορα», καταλήγει η αμερικανίδα ερευνήτρια.
Πηγή: “Primate hemorrhagic fever-causing arteriviruses are poised for spillover to humans” by Cody J. Warren, Shuiqing Yu, Douglas K. Peters, Arturo Barbachano-Guerrero, Qing Yang, Bridget L. Burris, Gabriella Worwa, I-Chueh Huang, Gregory K. Wilkerson, Tony L. Goldberg, Jens H. Kuhn and Sara L. Sawyer, 30 September 2022, Cell.