Ο Ρομπ Τζόουν ήταν καθηγητής ιστορία στο λύκειο Ellwood Cubberley στο Πάλο Άλτο στην Καλιφόρνια. Όταν κάποια στιγμή κάνανε μάθημα για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ένας από τους μαθητές ρώτησε τον Τζόουνς πως γίνεται οι Γερμανοί πολίτες να μην γνώριζαν τίποτα για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και την μαζική γενοκτονία στην χώρα τους. Εκείνη την ώρα ο Τζόουνς αποφάσισε να κάνει ένα πείραμα μιας εβδομάδας με θέμα αυτή την ερώτηση.
Δευτέρα
Την Δευτέρα, ο Τζόουνς έκανε μάθημα για την δύναμη της πειθαρχίας. Είπε στους μαθητές του να κάτσουν σε στάση προσοχής, να σηκωθούν και μετά να καθίσουν ξανά σε άλλη στάση. Έπρεπε να βγουν από την αίθουσα αρκετές φορές και να επιστρέψουν ήσυχα. Οι μαθητές ενθουσιάστηκαν με αυτό το πείραμα και ακολουθούσαν με προθυμία τις οδηγίες του καθηγητή τους. Όταν ο Τζόουνς ζήτηση από τους μαθητές του να δώσουν ξεκάθαρες και ζωντανές απαντήσεις στις ερωτήσεις του, όλοι υπάκουσαν, ακόμα και εκείνοι που δεν είχαν μεγάλη συμμετοχή στα μαθήματα.
Τρίτη
Την Τρίτη, όταν ο Τζόουνς μπήκε μέσα στην τάξη βρήκε όλους τους μαθητές του να κάθονται ήσυχοι σε στάση προσοχής. Κάποιοι από αυτούς χαμογελούσαν. Άλλοι πάλι κοιτούσαν μπροστά και ήταν συγκεντρωμένοι: κανένα ίχνος χαμόγελου ή έστω απορίας.
Ο Τζόουνς εξήγησε στους μαθητές του την δύναμη της κοινότητας. Στο τέλος του μαθήματος είπε στους μαθητές του να μάθουν ένα καινούργιο σύνθημα: “Δύναμη μέσω της πειθαρχίας, δύναμη μέσω της κοινότητας.” Επίσης, τους έμαθε και ένα καινούργιο χαιρετισμό με το δεξί χέρι λυγισμένο και σηκωμένο από τον ώμο, που έπρεπε να χρησιμοποιούν. Ονόμασαν αυτόν τον χαιρετισμό “Χαιρετισμός του τρίτου κύματος.” Οι μαθητές χαιρετούσαν ο ένας τον άλλον με αυτή την χειρονομία για τις επόμενες μέρες.
Τετάρτη
Την Τετάρτη, 13 μαθητές άφησαν άλλα μαθήματα για να συμμετέχουν στο πείραμα. Ο Τζόουνς έδωσε σε όλους τους μαθητές μια κάρτα μέλους. Έβαλε έναν κόκκινο σταυρό σε 3 από αυτές τις κάρτες και είπε στους κατόχους τους, ότι είχαν χρέος να αναφέρουν οποιονδήποτε δεν ακολουθούσε τους κανόνες της τάξης. Ωστόσο, περίπου 20 άτομα ανέφεραν τους συμμαθητές τους στον Τζόουνς. Μάλιστα, ένας από τους μαθητές ευχήθηκε να ήταν σωματοφύλακας του Τζόουνς.
Τρεις από τους καλύτερους μαθητές στην τάξη είπαν στους γονείς τους για το πείραμα. Ως αποτέλεσμα, ο Τζόουνς έλαβε ένα τηλεφώνημα από τον τοπικό ραβίνο, ο οποίος έμεινε πολύ ικανοποιημένος από την απάντηση, ότι μελετούσαν τον Γερμανικό τύπο προσωπικότητας. Ο Τζόουνς ήταν πολύ απογοητευμένος από την έλλειψη αντίστασης, ακόμα και από τους ενήλικες. Στο τέλος της μέρας πάνω από 200 παιδιά συμμετείχαν στο πείραμα. Μάλιστα, πολλά από τα παιδιά πήραν το πείραμα τόσο στα σοβαρά, που απαιτούσαν από τους άλλους να συμμορφώνονται με τους κανόνες και εκφόβιζαν όσους θεωρούσαν, ότι “Το τρίτο κύμα” ήταν απλά ένα παιχνίδι.
Πέμπτη
Την Πέμπτη η τάξη τους Τζόουνς μετρούσε πάνω από 80 μαθητές. Ο Τζόουνς τους εξήγησε την δύναμη την περηφάνιας: “Η περηφάνια είναι κάτι παραπάνω από πυροτεχνήματα. Η περηφάνια είναι κάτι, που κανείς δεν μπορεί να σας στερήσει…Το να είστε περήφανοι, σημαίνει, ότι ξέρετε πως είστε οι καλύτεροι…Αυτό το συναίσθημα δεν μπορεί να καταστραφεί.” Είπε στους μαθητές του, ότι ήταν μέρος ενός εθνικού προγράμματος για τη νεολαία, του οποίου στόχος ήταν οι πολιτικές αλλαγές προς όφελος του λαού. “Ό,τι έχουμε κάνει μέχρι τώρα ήταν η προετοιμασία για την καινούργια πραγματικότητα. Είστε μια επιλεγμένη ομάδα νέων ανθρώπων που θα βοηθήσει σε αυτό τον σκοπό. Αν μπορέσετε να δείξετε στην πράξη αυτά που έχετε μάθει τις τελευταίες 4 μέρες, θα είστε σε θέση να αλλάξετε την μοίρα αυτού του λαού.”
Μετά τους είπε, ότι την Παρασκευή το μεσημέρι, ένας καινούργιος αρχηγός του κινήματός τους και υποψήφιος για την Προεδρία θα ανακοίνωνε “Το τρίτο κύμα” στην τηλεόραση.
Παρασκευή
Την Παρασκευή, πήγαν στην τάξη πάνω από 200 μαθητές. Ο Τζόουνς κάλεσε τους φίλους τους να γίνουν οι φωτογράφοι. Χαιρέτησε, λέγοντας πως ήθελε να δείξει στους δημοσιογράφους πόσο πειθαρχημένοι ήταν. 200 άνθρωποι χαιρέτησαν ως απάντηση. Η πολυμελής χορωδία τραγουδούσε το σύνθημα ξανά και ξανά. Στις 12 και 5 ο Τζόουνς άνοιξε την τηλεόραση, αλλά δεν εμφανίστηκε τίποτα στην οθόνη.
“Ακούστε προσεχτικά! Δεν υπάρχει κανένας καινούργιος αρχηγός. Δεν υπάρχει κανένα νεανικό κίνημα, που ονομάζεται “Το τρίτο κύμα.” Σας χειραγωγούν και ωθούμενοι από την δική σας φιλοδοξία βρίσκεστε εδώ που είστε τώρα. Δεν είστε ούτε χειρότεροι, ούτε καλύτεροι από τους Γερμανούς που μελετάμε. Νομίζατε, ότι σας επέλεξαν, επειδή είστε καλύτεροι από όσους βρίσκονταν έξω από αυτή την αίθουσα. Ξεπουλήσατε την ελευθερία σας για αντάλλαγμα την άνεση, που παρέχει η πειθαρχία και η υπεροχή. Αποφασίσατε να εγκαταλείψετε τις πεποιθήσεις σας και να αποδεχτείτε την βούλησης της ομάδας και ένα μεγάλο ψέμα.”
Μετά από αυτό, ο Τζόουνς έδειξε στους μαθητές του ένα έργο για τους Ναζί με όλη την πειθαρχία και τις παρελάσεις που έκαναν και φυσικά το πως κατέληξαν.
Αποτέλεσμα
“Αν καταφέρατε να εισχωρήσετε τόσο πολύ μέσα στην Γερμανική νοοτροπία, τότε κανένας από εσάς δεν θα παραδεχτεί, ότι παρακολούθησε ή πήγε στην τελευταία μάζωξη του “Τρίτου Κύματος.” Όπως ακριβώς και οι Γερμανοί, θα δυσκολευτείτε να παραδεχτείτε, ότι φτάσατε μέχρι εκείνο το σημείο.
Όταν ο Τζόουνς τελείωσε τον λόγο του, όλοι οι μαθητές του ήταν πολύ συγκινημένοι και μάλιστα μερικοί ξέσπασαν σε κλάματα.