Αντιμέτωπες με μια βαθιά οικονομική κρίση, τουλάχιστον 11.000 ελληνικές εταιρείες έχουν βρει ασφαλές καταφύγιο σε γειτονικές χώρες των Βαλκανίων και ειδικότερα στη Βουλγαρία – το φτωχότερο μέλος της ΕΕ.
Η είδηση δεν είναι νέα, αλλά το EurActiv έδωσε τον λόγο σε αυτούς τους επιχειρηματίες για να γίνουν πιο κατανοητοί οι λόγοι που τους ώθησαν να αφήσουν τα πάτρια εδάφη και να ξενιτευτούν… επιχειρηματικά.
Ο Γιάννης Πολίτης, διευθυντής της ελληνικής εταιρείας ειδών υγιεινής SEPTONA, δημιούργησε το πρώτο εργοστάσιο στο Ρούσε της Βουλγαρίας πριν από 10 χρόνια. Λέει γι’ αυτή την κίνηση: «Εδώ υπάρχει σταθερότητα. Δηλαδή, αξιόπιστη φορολογία, κατάλληλη νομοθεσία και θετικό περιβάλλον».
Κατά τη δεκαετία του 2000, περίπου 120 μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις συστάθηκαν επί βουλγαρικού εδάφους και κινούνται σε τομείς όπως το λιανικό εμπόριο, τη μεταλλουργία, τη διανομή καυσίμων, τις κατασκευές και τα ακίνητα.
Από το 2009 και μετά, οπότε και η ελληνική κρίση ενέσκηψε για τα καλά, αρκετές μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά και μικρότερες – ειδικά εκείνες που συναλλάσσονται με την Ευρώπη, τα Βαλκάνια και τη Ρωσία -, συνέχισαν να κινούνται εντός των βουλγαρικών ορίων και να επωφελούνται από τους χαμηλότερους φόρους.
Ο Κώστας Μιχαήλ έφυγε από την Αθήνα το 2014 και άνοιξε ένα αρτοποιείο στη Σόφια. Ήδη, κάνει σχέδια για επέκταση των δραστηριοτήτων του. «Δεν νομίζω ότι η κατάσταση στην Ελλάδα θα με επηρεάσει», λέει με χαμόγελο. Ο Παναγιώτης Ντουβός έκανε ανάλογη κίνηση το 2011.
«Η Βουλγαρία μου έδωσε την ευκαιρία να επιβιώσω τη στιγμή που στην Ελλάδα τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα». Διατηρεί ντελικατέσεν στο κέντρο της Σόφιας και οι δουλειές του πηγαίνουν πολύ καλά. Εξηγεί: «Είναι σχεδόν αδύνατο να διευθύνεις μια επιχείρηση στην Ελλάδα. Οι εταιρείες εξαφανίζονται μέσα σε τρεις μήνες επειδή οι φόροι είναι υψηλοί και οι τράπεζες σε πιέζουν». Ο 46χρονος επιχειρηματίας θέλει να ανοίξει καταστήματα στη Βάρνα και στο Μπουργκάς.
Ωστόσο, η Ελλάδα ακόμα τον πληγώνει: «Όλοι οι προμηθευτές μου είναι Έλληνες και φοβάμαι ότι μπορεί να μην είναι σε θέση να παράγουν και να συνεχίσουν να προμηθεύουν το κατάστημά μου. Λόγω των capital controls δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα χρήματά τους για καύσιμα και μεταφορές».
Το άρθρο αναφέρει πως πολλές επιχειρήσεις με εξαγωγικό προσανατολισμό έχουν ήδη ανακαλύψει τη Βουλγαρία ως ένα ασφαλές καταφύγιο. Κάτι το οποίο συνέβη πριν από δύο δεκαετίες, αλλά τώρα αποκτάει το χαρακτήρα «κύματος εισόδου».
Ο Κυριάκος Φωτεινός μετέφερε το 1996 την εταιρεία ενδυμάτων του στη Βουλγαρία και δεν το μετάνιωσε βλέποντας τώρα την οικονομική κρίση να έχει γονατίσει το ελληνικό εμπόριο. Βέβαια, οι σχέσεις του με την Ελλάδα διατηρούνται καθώς η εταιρεία του διατηρεί εργοστάσιο κοντά στα Αθήνα, έχει ετήσιο κύκλο εργασιών ύψους 50 εκατομμυρίων ευρώ και εμφανίζει αύξηση 305 λόγω των εξαγωγών.
Η Κράσεν Σοκόλοβα, του Ινστιτούτου Οικονομίας της Αγοράς στη Σόφια, αναλύει το φαινόμενο της επιχειρηματικής μετανάστευσης: «Οι ελληνικές επιχειρήσεις επένδυσαν 4,5-5 δισεκατομμύρια ευρώ τα τελευταία έξι χρόνια στην οικονομία της Βουλγαρίας.
Περίπου 50.000-60.000 Έλληνες έχουν ανοίξει λογαριασμούς σε τράπεζες της χώρας κατά την ίδια περίοδο. Ωστόσο, πλέον το παιχνίδι έχει τελειώσει και το τελευταίο διάστημα δεν παρατηρείται μαζική μεταφορά κεφαλαίων προς τη Βουλγαρία».
Η βουλγαρική κεντρική τράπεζα ΒΝΒ διαβεβαίωσε τον προηγούμενο μήνα τους επενδυτές ότι οι τέσσερις τράπεζες ελληνικών συμφερόντων που δραστηριοποιούνται στη Βουλγαρία (ελέγχουν το 21% του βουλγαρικού τραπεζικού ενεργητικού), δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα ρευστότητας και κεφαλαιακής επάρκειας.
Κι όλα αυτά σε μια χώρα που το 1990 κήρυξε στάση πληρωμών, αμέσως μετά την πτώση του κομμουνισμού, και βρέθηκε στα πρόθυρα της χρεοκοπίας το 1996, μετά την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματός της.
Εν συνεχεία, επενέβη το ΔΝΤ επέβαλε ένα σκληρό πρόγραμμα λιτότητας, ενώ το λεβ εξακολουθεί να συνδέεται με το ευρώ. Όλες αυτές οι κινήσεις βοήθησαν τη χώρα να εξέλθει από την κρίση και να γίνει ένα από τους πιο πειθαρχημένα μέλη της ΕΕ από δημοσιονομικής άποψης.
Αξίζει να σημειωθεί πως το δημόσιο χρέος της Βουλγαρίας είναι μόλις 28,8% του ΑΕΠ, όταν της Ελλάδας είναι κοντά στο 170%. Από την μεριά του, ο Βούλγαρος πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ είναι βέβαιος πως η ελληνική κρίση δεν πρόκειται να πλήξει τη χώρα του.