Πολλοί από όσους κάνουν τον σταυρό τους αγνοούν ποια ακριβώς είναι η σημασία αυτής της κίνησης και γιατί γίνεται με συγκεκριμένο χέρι.
Από την πρώτη στιγμή που οι άνθρωποι άρχισαν να πιστεύουν στον χριστιανισμό, ξεκίνησαν και να σέβονται το σταυρό και τις εκκλησίες. Ο απόστολος Παύλος γράφει ότι «ο σταυρός του Χριστού» είναι το μόνο θέμα, για το οποίο θα μπορούσε να είναι περήφανος, και ότι «ο λόγος του σταυρού» φαίνεται ανοησία σ’ εκείνους που ζουν μακριά από το Θεό, για τους χριστιανούς όμως είναι «δύναμις Θεού» (Πρός Γαλάτας, 6, 14, Α´ προς Κορινθίους, κεφ. 1).
Τα τρία ενωμένα δάκτυλα συμβολίζουν τον ένα Θεό με τις τρεις υποστάσεις που είναι τρία πρόσωπα ομοούσια και ενωμένα, «αχωρίστως» και «αδιαιρέτως», τα δε άλλα δύο συμβολίζουν τις δύο φύσεις (θεία και ανθρώπινη), τις δύο θελήσεις και ενέργειες του Κυρίου μας. Σχηματίζοντας έτσι το σημείο του σταυρού και ακουμπώντας το χέρι μας στο μέτωπο (το διανοητικό μας κέντρο), την κοιλιά (κέντρο των επιθυμιών) και τους δύο ώμους (μέσον των σωματικών δραστηριοτήτων μας), ομολογούμε ότι οι σκέψεις, οι επιθυμίες και οι πράξεις μας ανήκουν στον Θεό και θέλουμε να βρίσκονται κάτω από την ευλογία του.
Ο Σταυρός συμβολίζει την πίστη μας στον τριαδικό Θεό
Είναι καλό, κάθε φορά που κάνουμε τον σταυρό μας, να αναλογιζόμαστε ότι ομολογούμε την πίστη μας στον τριαδικό Θεό· γι΄ αυτόν τον λόγο ο τρόπος με τον οποίο τον κάνουμε πρέπει να είναι ευλαβής κι αυτός που αρμόζει σε κάθε λατρευτική πράξη. Εκτός από τη στάση που πρέπει να έχουμε, ας γνωρίζουμε τι συμβολίζει το σημείο αυτό που κάνουμε καθημερινά.
α. Αναγνωρίζουμε φανερά ότι είμαστε μαθητές του Χριστού, ο οποίος σταυρώθηκε για τη σωτηρία των ανθρώπων.
β. Υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι, όπως ο Κύριος θυσιάστηκε στο σταυρό, έτσι κι εμείς πρέπει να θυσιάζουμε το συμφέρον μας, το χρόνο μας ή κομμάτια από τη ζωή μας (μέχρι και την ίδια τη ζωή μας) για τους συνανθρώπους μας.
γ. Το σημείο του σταυρού λειτουργεί ως ισχυρό φυλαχτό, που προστατεύει τους ανθρώπους από τις επιρροές των πνευματικών τους εχθρών (δαιμόνων), καθώς και από άλλους κινδύνους που πιθανόν να τους απειλούν. Αυτό συμβαίνει, γιατί, κάνοντας το σταυρό μας, επικαλούμαστε το σταυρωμένο Θεό μας (το Θεάνθρωπο Ιησού) και ζητάμε τη βοήθεια και την προστασία Του.
Ποιος είναι ο λόγος που κάνουμε τον σταυρό μας με το δεξί χέρι;
Για να κάνουμε τον σταυρό μας, χρησιμοποιούμε το δεξί μας χέρι· αυτό έχει σχέση με την αρχαιότατη παράδοση όλων των λαών να θεωρούν την πλευρά αυτή ως την καταλληλότερη –άρα και την καλύτερη-για κάθε εργασία, μια κι οι περισσότεροι άνθρωποι είναι δεξιόχειρες.
Και ο Κύριος στην εικόνα της Μέλλουσας Κρίσης, προσδιορίζει τους ανθρώπους που θα καθίσουν στα δεξιά του Πατρός. Ενώνουμε τα τρία δάκτυλα, συμβολίζοντας τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδας. Τα δύο κάτω δάκτυλα, που είναι κλειστά συμβολίζουν τις δύο φύσεις του Χριστού, τη θεία και την ανθρώπινη.
Όλες οι κινήσεις που ακολουθούνται
Αφού το χέρι μας είναι έτοιμο, το φέρνουμε στο μέτωπο, δηλαδή στο ανώτερο μέρος του προσώπου, δοξολογώντας έτσι τον Θεό, που βρίσκεται στους ουρανούς, όπως αναφέρουμε στην Κυριακή Προσευχή. Ζητούμε να αγιασθούν οι σκέψεις μας, ο νους μας.
Στη συνέχεια, κινούμε το χέρι μας και το ακουμπάμε στην κοιλιά. Έτσι, φανερώνουμε ότι έχουμε την αίσθηση της αγάπης του Θεού, που κατοίκησε στην κοιλιά της Παναγίας και μετά ήρθε στον κόσμο για μας. Ζητούμε να είναι αγιασμένο και σύμφωνο με το θέλημα του Θεού κάθε συναίσθημα που γεννιέται μέσα μας και να «πεθάνουν» οι κακές επιθυμίες.
Μετά ακουμπάμε το χέρι στον δεξί ώμο μας, καθώς φέρνουμε στο μυαλό μας ότι ο Χριστός, μετά την Ανάσταση, αναλήφθηκε στους ουρανούς. Τέλος, ακουμπάμε τα δάχτυλά μας στον αριστερό ώμο, ομολογώντας ότι πιστεύουμε στην κρίση του Χριστού, που θα γίνει στη Δευτέρα Παρουσία Του.
Αυτή η κίνηση του χεριού από τον δεξί προς τον αριστερό ώμο είναι αυτή που εκδιώκει κάθε πονηρό πνεύμα και καλεί την προστασία του αγγέλου μας.
Ζητούμε να ευλογηθεί κάθε έργο μας. Βλέπετε λοιπόν ότι αυτή η συνηθισμένη κίνηση που κάνει κάθε χριστιανός κάθε μέρα –κι όχι μόνο δυο φορές τη μέρα – τι συμβολισμούς κρύβει. Ας φροντίσουμε, σ’ όλη μας τη ζωή να κάνουμε τον σταυρό μας με ευλάβεια, στρέφοντας εκείνη τη στιγμή τον νου μας στον Χριστό, που μας αγαπά χωρίς όρια.